Medenî Hukuk'un Temel Kavramları

467,50 TL 550,00 TL

Adet

 
   0 yorum  |  Yorum Yap
Kitap Künyesi
Yazar Prof. Dr. Bilge ÖZTAN, Doç. Dr. Damla GÜRPINAR
Baskı Tarihi 2022/10
Baskı Sayısı 47
Boyut 13,5x19,5 cm (Roman Boyu)
Cilt Sert Kapak (İplik Dikiş)
Sayfa Sayısı 1085

Medenî Hukuk'un Temel Kavramları
Prof. Dr. Bilge ÖZTAN


M E D E N Î H U K U K ’ U N

TEMEL KAVRAMLARI

HUKUKA GİRİŞ

BAŞLANGIÇ HÜKÜMLERİ

KİŞİLER HUKUKU

Gerçek Kişiler

Tüzel Kişiler

AİLE HUKUKU

MİRAS HUKUKU

EŞYA HUKUKU


 


Kitabın 47’nci basısındaki önemli bir değişikliği işaret etmek gerekiyor. Kitabın

“EŞYA HUKUKU” ile ilgili kısmı bu alanın ülkemizdeki en önemli, en değerli simala-
rından biri olan değerli meslektaşım Doç. Dr. Damla Gürpınar tarafından ele alınıp iş-
lenmiştir. Kitaba değer kattığı derhal görülecek olan bu yardımı dolayısıyla kendisine

teşekkür ediyorum.
Kaza, kitabın yayım ve dağıtımını üstlenen yayım AŞ.nin değerli yöneticisi
Muharrem Başer’a ve yayınevi çalışanlarına de teşekkürlerimi ifadeyi borç biliyorum.
Ankara, 22 Eylül 2022 Bilge ÖZTAN

İÇİNDEKİLER

H U K U K A G İ R İ Ş


§ 1. TOPLUM DÜZENİ VE TOPLUMSAL DAVRANIŞ (SOSYAL DÜZEN)

KURALLARI...................................................................................................... 3

I. GENEL OLARAK........................................................................................ 3

II. HUKUK KURALLARI İLE AHLÂK, DİN, GÖRGÜ KURALLARI

ARASINDAKİ İLİŞKİ. ................................................................................ 4

A. Ahlâk Kuralları ile Hukuk Kuralları Arasındaki İlişki......... 4

1. Genel Olarak ..................................................................................... 4

2. Hukuk Kuralları ile Ahlâk Kuralları Arasındaki Farklar ................... 6

B. Din Kuralları İle Hukuk Kuralları Arasındaki İlişki ............ 7

1. Genel Olarak ..................................................................................... 7

2. Din Kuralları ile Hukuk Kuralları Arasındaki Farklar....................... 8

C. Görgü Kuralları ile Hukuk Kuralları Arasındaki İlişki ........ 8

1. Genel Olarak ..................................................................................... 8

2. Görgü Kuralları ile Hukuk Kuralları Arasındaki Farklar................... 9

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ ................................................................................... 10

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................... 10

§ 2. HUKUK KAVRAMI......................................................................................... 11

I. DÜZEN PRENSİBİ OLARAK HUKUK.................................................... 11

II. HUKUKUN TANIMI................................................................................. 12

III. HUKUKUN GÖREVİ (VARLIK SEBEBİ) ............................................... 12

A. Hukuk, Toplumda Barışı Sağlar ........................................ 13

B. Hukuk, Toplumda Hukukî Güvenliği Sağlar ..................... 13

C. Hukuk, Toplumda Adaleti Sağlar...................................... 13

D. Hukukun Oluşum ve Gelişimlere Cevap Verme Görevi.... 16

IV. HUKUK KURALLARI, HUKUKÎ KURUMLAR, HUKUK DÜZENİ...... 17

A. Hukuk Kuralları................................................................. 17

B. Hukukî Kurumlar............................................................... 17

C. Hukuk Düzeni.................................................................... 17

D. Hukuk Sistemi ................................................................... 18

V. HUKUK KURALLARININ UNSURLARI VE ORTAK NİTELİKLERİ.. 18

A. Hukuk Kurallarının (Normlarının) Unsurları..................... 18

B. Hukuk Kurallarının Hukukî Niteliklerine Göre Ayrımı..... 20

1. Emredici Kurallar............................................................................ 20

2. Yedek Kurallar................................................................................ 21


XVIII İÇİNDEKİLER


a) Tamamlayıcı Kurallar........................................................22

b) Yorumlayıcı Kurallar.........................................................22

3. Tanımlayıcı Kurallar........................................................................22

C. Hukuk Kurallarının Ortak Nitelikleri.................................22

1. Her Hukuk Kuralı Bir Hukukî Kalıbı ve Bu Kalıba Bağlanan

Bir Değer Yargısını İçerir................................................................23

2. Hukuk Kuralları Genel Olarak Kişi Davranışlarını ve

İstisnaen Tabiat Olaylarını Düzenler ..............................................24

3. Hukuk Kuralları, Genel, Soyut ve Süreklidir...................................25

4. Hukuk Kuralı Bir Yaptırıma Dayalıdır ............................................26

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ....................................................................................26

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR...................................................................................27

§ 3. YAPTIRIM (MÜEYYİDE)...............................................................................28

I. GENEL OLARAK ......................................................................................28

II. YAPTIRIM TÜRLERİ................................................................................29

A. Cebrî İcra ...........................................................................30

B. Tazminat (Giderim) ...........................................................31

C. Geçersizlik (Hükümsüzlük) ...............................................32

1. Butlan ..............................................................................................33

2. İptal .................................................................................................33

3. Eksiklik (Askıda Hükümsüzlük)......................................................34

D. Ceza ...................................................................................35

E. Zoralım (Müsadere)...........................................................35

F. İdari İşlemlerde İptal..........................................................36

§ 4. HUKUKUN ÇEŞİTLİ ANLAMLARI.............................................................36

I. YÜRÜRLÜKTEKİ HUKUK.......................................................................36

II. MEVZU HUKUK .......................................................................................37

III. TABİİ HUKUK (İdeal Hukuk)....................................................................37

IV. TARİHİ HUKUK........................................................................................38

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ....................................................................................38

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR...................................................................................39

§ 5. HUKUKUN DALLARI.....................................................................................40

I. GENEL OLARAK ......................................................................................40

II. KAMU HUKUKU İLE ÖZEL HUKUK ARASINDAKİ AYIRIMA

İLİŞKİN TEORİLER ..................................................................................42

A. Menfaat Teorisi..................................................................42

B. Yöneten-Yönetilen ve Yönetilenler Teorisi .......................43

C. Egemenlik Yetkisi Teorisi .................................................43

III. KAMU HUKUKU VE ÖZEL HUKUKUN ALT DALLARI .....................43

A. Kamu Hukuku Dalları........................................................43

1. Anayasa Hukuku .............................................................................44

a) Cumhuriyetçilik İlkesi .......................................................44


İÇİNDEKİLER XIX

b) Üniter Devlet İlkesi ........................................................... 44

c) İnsan Haklarına Saygılı Devlet İlkesi ................................ 45

d) Atatürk Milliyetçiliğine Bağlı Devlet İlkesi ...................... 45

e) Demokratik Devlet İlkesi................................................... 45

f) Lâik Devlet İlkesi .............................................................. 45

g) Sosyal Devlet İlkesi........................................................... 45

h) Hukuk Devleti İlkesi.......................................................... 46

i) Eşitlik İlkesi....................................................................... 46

2. İdare Hukuku................................................................................... 47

3. Ceza Hukuku................................................................................... 48

4. Uluslararası Kamu Hukuku ............................................................. 50

5. Devlet Hukuku (Genel Kamu Hukuku)........................................... 50

6. Vergi Hukuk.................................................................................... 50

7. Hukuk Felsefesi............................................................................... 51

8. Hukuk Sosyolojisi ........................................................................... 51

9. Hukuk Tarihi ................................................................................... 52

10. Yargılama Hukuku .......................................................................... 52

a) Anayasa Yargısı ................................................................ 52

b) Adlî Yargı.......................................................................... 52

aa) Medenî Yargı (Hukuk Yargısı) ...................................... 53

bb) Genel Ceza Yargısı......................................................... 53

c) Uyuşmazlık Yargısı........................................................... 54

d) İdari Yargı ......................................................................... 54

e) Seçim Yargısı .................................................................... 54

f) Hesap Yargısı .................................................................... 54

11. İcra ve İflâs Hukuku........................................................................ 54

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ ................................................................................... 56

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................... 57

B. Özel Hukuk Dalları............................................................ 58

1. Medenî Hukuk................................................................................. 58

2. Borçlar Hukuku............................................................................... 59

3. Ticaret Hukuku................................................................................ 59

4. Devletler Özel Hukuku.................................................................... 59

5. İcra ve İflâs Hukuku........................................................................ 60

a) İcra Hukuku ............................................................................... 60

b) İflâs Hukuku .............................................................................. 60

6. Medenî Yargılama Hukuku ............................................................. 61

C. Karma Nitelikli Hukuk Dalları .......................................... 61

1. Fikir ve Sanat Eserleri Hukuk ......................................................... 62

2. Hava Hukuku .................................................................................. 62

3. İş Hukuku........................................................................................ 62

4. Bankacılık Hukuku.......................................................................... 63


XX İÇİNDEKİLER


5. Toprak Hukuku................................................................................63

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ....................................................................................63

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR...................................................................................64

§ 6. HAK KAVRAMI, HUKUKÎ OLAY, HUKUKÎ İLİŞKİ,

HUKUKÎ İŞLEM (MUAMELE)......................................................................65

I. HAK KAVRAMI ........................................................................................65

A. Kamu Hakları.....................................................................65

1. Genel Nitelikli Kamu Hakları..........................................................65

a) Kişisel Kamu Hakları.........................................................66

b) Sosyal ve Ekonomik Kamu Hakları...................................66

c) Siyasal Kamu Hakları ........................................................66

2. Özel Nitelikli Kamu Hakları............................................................66

3. Kamu Haklarının Sınırlanması ........................................................66

B. Özel Haklar........................................................................67

1. Konularına Göre (Para ile Ölçülebilen Değeri Bulunup

Bulunmadığına Göre) ......................................................................68

a) Malvarlığı Hakları..............................................................68

b) Malvarlığına Girmeyen Haklar ..........................................69


2. Devredilebilme Yönünden (Kullanma Yetkisi Bakımından-

Hak Sahibine Bağlılıklarına Göre)...................................................69


a) Devredilebilen Haklar........................................................69

b) Devredilemeyen Haklar (Kişiye bağlı)...............................69


3. Bağımsız Olup Olmamalarına Göre (Elde Edilmeleri Yönünden-

Başka Bir Hakka Bağlılıklarına Göre).............................................70


a) Bağımsız Haklar (Asıl Haklar)...........................................70

b) Bağımlı Haklar...................................................................71

aa) Eşyaya Bağlı Sınırlı Aynî Haklar ...................................72

bb) Alacağa Bağlı Haklar......................................................72

cc) Borç İlişkisine Bağlı Haklar ...........................................73

dd) Borç İlişkisinden Doğan Yan Yükümler.........................73

ee) Bir Topluluğa Mensup Olmaya Bağlı Haklar.................73

4. Kullanılmasının Etkisi (Hukukî Etkisi) Bakımından .......................73

a) Yenilik Doğuran Haklar (İnşaaî Haklar)ve Def’i Hakları ..73

aa) Yenilik Doğuran Haklar .................................................73

aaa) Genel Olarak................................................................73

bbb) Yenilik Doğuran Hakların Özellikleri..........................76

bb) Def’i Hakları...................................................................76

b) Yenilik Doğurmayan (yalın) Haklar ..................................76

5. Niteliklerine Göre (İleri Sürülebileceği Çevre Açısından)...............76

a) Mutlak Haklar ve Nisbi Haklar..........................................77

aa) Mutlak Haklar.................................................................77

aaa) Mallar Üzerindeki Haklar ............................................78


İÇİNDEKİLER XXI

bbb) Kişiler Üzerindeki Mutlak Haklar (Kişilik Hakları) .... 78

bb) Nisbi Haklar................................................................... 78

cc) Nisbi haklar ile mutlak haklar arasındaki farklar............ 81

dd) Mutlak Hak ve Nisbi Hak Ayrımının pratik önemi ........ 82

b) İkinci Derece Haklar (Düzenleme Hakları) ....................... 83

aa) Yenilik Doğuran Haklar................................................. 84

bb) Kudret Yetkileri ............................................................. 84

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ ................................................................................... 84

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................... 86

§ 7. HAKLARIN EDİNİLMESİ VE KAYBI (YOLLARI)

(HUKUKÎ OLAY, HUKUKÎ FİİL, HUKUKÎ İŞLEM) ................................. 87

I. GENEL OLARAK...................................................................................... 87

A. Hukukî Olay ...................................................................... 87

B. Hukukî Fiil ........................................................................ 88

1. Hukuka Aykırı Fiiller...................................................................... 89

2. Hukuka Uygun Filler....................................................................... 89

a) İrade veya İş ve Emek Açıklamaları.................................. 90

aa) Hukukî İşlem.................................................................. 90

bb) Hukuki (İşlem) Muamele Benzeri Fiiller ....................... 91

cc) Maddî Fiiller .................................................................. 91

b) Tasavvur Açıklamaları (Bilgi ve Haber Verme

Açıklamaları)..................................................................... 92

c) Duygu Açıklamaları .......................................................... 92

II. HUKUKÎ İŞLEM (MUAMELE) ÇEŞİTLERİ............................................ 93

A. Gerekli İrade Beyanı Adedine Göre (Olguya Göre)

Ayırım ............................................................................... 93

1. Tek Taraflı Hukukî İşlemler............................................................ 93

2. İki ve Çok Taraflı Hukukî İşlemler ................................................. 94

B. Hukukî Sonuca Göre Ayırım............................................. 95

1. Sağlararası Hukukî İşlemler ............................................................ 95

a) Taahhüt İşlemleri............................................................... 95

b) Tasarruf İşlemleri .............................................................. 96

c) Statü İşlemleri.................................................................... 97

d) Yetki.................................................................................. 97

2. Ölüme Bağlı Hukukî İşlemler ......................................................... 97

C. Borçlandırıcı Muamelelerin Hukuki Sebebi İhtiva Edip

Etmemelerine Göre Ayırım ............................................... 97

D. Hukukî İşlemlerin İllî Olup Olmamasına Göre Ayrımı ..... 98

E. Malvarlığını İlgilendiren İşlemler (Mal varlığına etki

yapan).............................................................................. 100

1. Taahhüt-Tasarruf İşlemleri............................................................ 100

2. Borçtan Kurtulma ve Kazanma İşlemleri ...................................... 100


XXII İÇİNDEKİLER


3. Kazandırıcı İşlemler ...................................................................... 101

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ.................................................................................. 103

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 104


M E D E N Î H U K U K H A K K I N D A

G E N E L A Ç I K L A M A L A R


§ 1. MEDENÎ HUKUK VE MEDENÎ KANUN ................................................... 109

I. MEDENÎ HUKUKUN ANLAMI.............................................................. 109

II. MEDENÎ HUKUK KAVRAMI ................................................................ 109

III. MEDENÎ HUKUK VE MEDENÎ KANUN ARASINDAKİ İLİŞKİ......... 110

§ 2. TÜRKİYE'DE MEDENÎ HUKUK ALANINDA KANUNLAŞTIRMA

HAREKETİ..................................................................................................... 110

I. OSMANLI İMPARATORLUĞU DEVRİNDE MEDENÎ HUKUK

ALANINDA KANUNLAŞTIRMA HAREKETİ...................................... 110

II. TÜRKİYE CUMHURİYETİ DÖNEMİNDE KANUNLAŞTIRMA

HAREKETİ............................................................................................... 112

§ 3. MEDENÎ KANUN'UN SİSTEMATİĞİ VE ÖZELLİKLERİ ..................... 114

I. MEDENÎ KANUN'UN SİSTEMATİĞİ.................................................... 114

A. Genel Olarak.................................................................... 114

B. Medenî Kanun'un Başlangıç hükümleri ........................... 114

C. Türk Medenî Kanunu ile Borçlar Kanunu ve

Türk Ticaret Kanunu Arasındaki İlişki ............................ 114

II. MEDENÎ KANUN'UN ÖZELLİKLERİ ................................................... 115

A. Demokratik Karakteri. ..................................................... 115

B. Ferdiyetçi, Özgürlükçü, Sosyal Karakteri ........................ 115

C. Halkçı Karakteri............................................................... 116

D. Lâik ve Devrimci Karakteri ............................................. 116

E. Millî Olma Karakteri ....................................................... 116

F. Genellik Özelliği.............................................................. 116

III. TÜRK MEDENÎ KANUNU DEĞİŞTİRME ÇALIŞMALARININ

TARİHÇESİ.............................................................................................. 117

§ 4. MEDENÎ HUKUKUN KAYNAKLARI VE UYGULANMASI................... 118

I. GENEL OLARAK KAYNAK .................................................................. 118

II. MEDENÎ HUKUKUN KAYNAKLARI VE

HUKUK KURALLARININ UYGULANMASINDA SIRA..................... 118

A. Medenî Hukukun Kaynakları........................................... 118

B. Kaynakların Uygulanmasında Sıra .................................. 119


İÇİNDEKİLER XXIII

§ 5. YAZILI KAYNAKLAR (KANUNLAR, KANUN HÜKMÜNDE

KARARNAMELER, TÜZÜKLER, YÖNETMELİKLER,

KAİDE KARARNAMELER) ........................................................................ 120

I. KANUN.................................................................................................... 120

A. Genel Olarak.................................................................... 120

1. Dar Anlamda Kanun...................................................................... 120

2. Geniş Anlamda Kanun .................................................................. 120

3. Medenî Kanun'un 1'inci Maddesi Anlamında Kanun. ................... 121

B. Medenî Kanun'un 1'inci Maddesi Anlamında Kanunun

Kapsamı........................................................................... 121

1. Anayasa......................................................................................... 121

2. Kanun............................................................................................ 122

a) Kanunların Yayınlanması ................................................ 122

b) Kanunların Yürürlükten Kalkması................................... 123

aa) Açıkça Kaldırma (ilga)................................................. 124

bb) Anayasa Mahkemesi Tarafından Kanun'un İptali......... 124

cc) Üstü Kapalı Kaldırma (zımni ilga) ............................... 125

c) Kanunların Yürürlükte Kalıp Uygulamadan Kalkması.... 125

3. Kanun Gücünde Olan Kaynaklar................................................... 126

a) Padişah İradesiyle Yürürlüğe Konan Metinler................. 126

b) Geçici Kanunlar............................................................... 126

c) Meclis Yorumu................................................................ 126

d) Uluslararası Andlaşmalar................................................. 126

e) Cumhur Başkanlığı Kararnameleri .................................. 127

f) Olağanüstü Hâl Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri .......... 128

g) Meclis İçtüzükleri............................................................ 128

h) Yönetmelikler.................................................................. 128

4. İçtihadı Birleştirme Kararları ........................................................ 128

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ ................................................................................. 129

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 130


B A Ş L A N G I Ç H Ü K Ü M L E R İ


§ 1. BAŞLANGIÇ HÜKÜMLERİNE İLİŞKİN GENEL BİLGİLER................ 135

§ 2. KANUN'UN UYGULANMASI, YORUMU VE TAMAMLANMASI........ 136

I. KANUN'UN UYGULANMASINDA GÖZÖNÜNDE TUTULACAK

ÖZELLİKLER.......................................................................................... 136

A. Kanun'un Önceliği........................................................... 136

B. Uygulanacak Hukuk Kuralının Usulüne Uygun Bir Şekilde

Doğup Doğmadığı ........................................................... 137

C. Uygulanacak Hukuk Kuralının Geçerli Olup Olmadığı... 137

D. Hukuk Kurallarının Belirlenmesi..................................... 137


XXIV İÇİNDEKİLER


E. Hukuk Kuralının Esas Alınacak Metni ............................ 138

F. Kanunun Hatalı Düzenlenmiş Olması.............................. 139

1. İradenin Teşekkülü Sırasında Hata ................................................ 139

2. İradenin Açıklanması Sırasında Hata............................................. 139

3. Baskı Hataları ................................................................................ 139

II. KANUN’UN YORUMU........................................................................... 139

A. Yorum Kavramı............................................................... 139

B. Yorumda Dayanılacak Unsurlar....................................... 142

1. Kanun Metni (Gramatik Unsur)..................................................... 142

2. Sistem Unsur (Kanunun Sistematiği)............................................. 143

a) Genel Olarak Sistem Unsur.............................................. 143

b) Şeklî Yorum Metodları .................................................... 143

c) Anayasa Uygunluk........................................................... 143

3. Amaçsal Unsur (Kanunun Konuluş Nedeni) (Ratio Legis)............ 144

4. Gerçeğe Uygunluk Unsuru ............................................................ 144

5. Tarihi Unsur .................................................................................. 145

C. Yorum Türleri.................................................................. 145

D. Yorum Çeşitleri ............................................................... 145

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ.................................................................................. 146

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 147

III. KANUNUN TAMAMLANMASI, BOŞLUK VE

BOŞLUK DOLDURMA........................................................................... 148

A. Genel Olarak.................................................................... 148

B. Kanunda Boşluk Kavramı................................................ 149

1. Hukuk Dışı Alan............................................................................ 152

2. Kasıtlı (Bilinçli) Susma ................................................................. 152

C. Boşluk Çeşitleri ............................................................... 153

1. Kural İçi Boşluk ve Kural Dışı Boşluk (Kanun Boşluğu).............. 153

a) Kural içi Boşluk............................................................... 153

aa) Genel Olarak................................................................. 153

bb) Kural içi Boşluğun Başlıca Çeşitleri............................. 153

aaa) Yollamalar (Atıf Yolu)............................................... 153

bbb) Genel Klozlar (Kayıtlar) veya İçi Boş Normlar ......... 154

cc) Tanımlama Boşluğu (Erkenntnislücken) ...................... 154

b) Kural Dışı Boşluk ............................................................ 155

aa) Gerçek Boşluk .............................................................. 155

bb) Gerçek Olmayan Boşluk (İstisna Boşluğu)................... 155

cc) Açık Olan Boşlukla-Açık Olmayan Boşluk

(İstisna Boşluğu) Arasındaki İlişki ............................... 156

2. Öğretide Kabul Edilen Diğer Boşluk Çeşitleri............................... 156

a) Açık Boşluk-Açık Olmayan Boşluk................................. 156

b) Öğretide Kabul Edilen Diğer Boşluk Çeşitleri................. 156


İÇİNDEKİLER XXV

D. Boşluk Doldurma............................................................. 158

1. Genel Olarak ................................................................................. 158

2. Boşluk Doldurma Metodları.......................................................... 158

a) Örf ve Âdet...................................................................... 158

aa) Genel Olarak ................................................................ 158

bb) Bir Örf ve âdet Kuralının Doğumu İçin Gerekli

Koşullar........................................................................ 159

cc) Örf ve Adet Hukukunun Rolü ...................................... 161

aaa) Örf ve Âdetin Tamamlayıcı Olması........................... 161

bbb) Örf ve Âdetin Belirtici Olması................................... 161

ccc) Örf ve Âdetin Yorumlayıcı Olması............................ 161

ddd) Örf ve Âdet Hukukunun Zorlayıcı Olması................. 161

dd) Örf ve Âdet Hukukunun Türleri................................... 162

aaa) Yöresel Örf ve Âdet Hukuku-Yaygın Örf ve

Âdet Hukuku ............................................................. 162

bbb) Özel Örf ve Âdet Hukuku-Genel Örf ve Âdet

Hukuku ...................................................................... 162

ccc) Âdi Örf ve Âdet Hukuku-Ticarî Örf ve Âdet Hukuku 162

b) Hâkimin Hukuk Yaratması (TMK.md.1 fıkra 2) ............. 163

aa) Kural Yaratma (Soyutluk ve genellik ilkelerini

gözetme)....................................................................... 163

bb) Mevcut Yazılı Hukuk Kurallarını Gözönünde Tutma .. 164

cc) Gerçekleşmesi Beklenen Kanunda Bir Revizyon

Sözkonusu İse, Bu Hususu Gözönünde Bulundurma ... 164

3. Gerçek Bir Boşluk Doldururken Hakimin Başvuracağı Yollar

(Hukuk Yaratma Biçimleri)........................................................... 164

a) Kıyas Yolu ile.................................................................. 164

b) Hukukun Genel İlkeleriyle Boşluk Doldurma ................. 167

c) Büsbütün Orijinal Bir Kural Koyarak Boşluk Doldurma. 168

4. Hâkimin Yarattığı Kuralın Niteliği................................................ 168

a) Kanun Niteliği Taşımaması ............................................. 168

b) Kuvvetler Ayrılığı İlkesine Aykırı Olmaması.................. 169

c) Kural Olarak Bağlayıcı Olmaması................................... 169

d) Üst Yargı Denetimine Bağlı Olmaması ........................... 169

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ ................................................................................. 170

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 171

IV. TAKDİR YETKİSİ................................................................................... 172

A. Genel Olarak.................................................................... 172

B. Takdir Yetkisi Kavramı ve Benzeri Kavramlar ............... 173

1. Takdir Yetkisi - Yorum................................................................. 173

2. Takdir Yetkisi-Gerçek Boşluk....................................................... 173

3. Takdir Yetkisi - Delillerin Serbestçe Takdiri................................. 174


XXVI İÇİNDEKİLER


C. Takdir Yetkisinin Kullanılmasının Sınırları..................... 174

1. Kanunun Takdir Yetkisi Tanımış Bulunması................................. 174

2. Kanunun Çizdiği Sınırlar İçinde Kalmak....................................... 175

3. Hukuka ve Hakkaniyete Uygun Karar Verme ............................... 176

D. Takdir Yetkisinde Üst Yargı Denetimi ............................ 176

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ.................................................................................. 177

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 178

V. MEDENÎ HUKUK UYGULAMASINDA YARDIMCI ARAÇLAR ....... 178

A. İlmî İçtihatlar (Doktrin; Öğreti) ....................................... 179

1. Genel Olarak.................................................................................. 179

2. İlmî İçtihatların Yeraldığı Eser Tipleri .......................................... 179

a) Sistematik Eserler ............................................................ 179

b) Monografiler.................................................................... 179

c) Şerhler.............................................................................. 179

d) Makaleler......................................................................... 179

e) Eser veya İçtihat Tahlilleri............................................... 179

f) Notlu Kanunlar ................................................................ 180

g) Bibliyografyalar............................................................... 180

h) İçtihat Derlemeleri ........................................................... 180

B. Mahkeme İçtihatları......................................................... 180

1. Genel Olarak.................................................................................. 180

a) Olay Kararlar ................................................................... 180

b) Prensip Kararları.............................................................. 180

2. Mahkeme Kararlarının Yayınlanması............................................ 181

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ.................................................................................. 181

ÇOKTAN SEÇMELİ SORU ........................................................................................ 182

§ 3. DÜRÜSTLÜK İLKESİ................................................................................... 182

I. MEDENÎ KANUN'UN 2'NCİ MADDESİNİN MUHTEVASININ

GENEL OLARAK TANIMLANMASI .................................................... 182

II. DÜRÜSTLÜK KURALLARINA AYKIRI DAVRANMAMA EMRİ ..... 184

A. Hukukî İşlemlerin Uygulanmasında Dürüstlük İlkesi ...... 184

1. Hukukî İşlemlerde ......................................................................... 184

a) Hukukî İşlemlerin Kuruluşunda....................................... 184

b) Hukukî İşlemlerin Yorumunda ........................................ 184

c) Hukukî İşlemlerin Tamamlanmasında ............................. 185

d) Hukukî Yükümlülüklerin Tahvilinde ............................... 185

e) Sözleşme Öncesi Sorumluluk (Sözleşmenin Yapılışı

Sırasında Kusur) (Culpa in contrahendo)......................... 186

f) Sözleşmenin Değişen Koşullara Uydurulması

(Clausula Rebus Sic Stantibus) (Emprevizyon) ............... 186

B. Kanunun Uygulanmasında............................................... 187

1. Kanunun Yorumlanması................................................................ 187


İÇİNDEKİLER XXVII

2. Kanuna Karşı Hilenin Önlenmesinde ............................................ 188

3. Bir Hukukî Müessesenin Amaca Aykırı Olarak Kullanılması

Yasağı ........................................................................................... 188

C. Borçların İfası Yönünden ................................................ 188

III. HAKKIN KÖTÜYE KULLANILMASI YASAĞI................................... 189

A. Genel Olarak.................................................................... 189

B. Bir Hakkın Kötüye Kullanılıp Kullanılmadığını

Tespite Yarayan Unsurlar................................................ 189

C. Hakkın Kötüye Kullanılması Yasağının Etkileri ............. 190

D. Hakkın Kötüye Kullanılması Yasağının Emredici

Bir Hukuk Kuralı Olması ................................................ 190

IV. HAKKIN KÖTÜYE KULLANILMASI HALİNDE AÇILABİLECEK

DAVALAR............................................................................................... 190

A. Genel Olarak.................................................................... 190

B. Hakkın Kötüye Kullanımının Yasaklanmasına İlişkin

En Önemli Olay Grupları ................................................ 191

1. Sırf Başkasına Zarar Vermek Amacıyla Hakkın Yarar

Sağlamaksızın Kullanılması .......................................................... 191

2. Yararlar Arasında Aşırı Oransızlık Bulunması.............................. 192

3. Çelişkili Tutum.............................................................................. 192

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ ................................................................................. 192

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 193

§ 4. İYİNİYET........................................................................................................ 194

I. GENEL OLARAK.................................................................................... 194

II. İYİNİYETİN UNSURLARI ..................................................................... 195


A. Yanlış Bilgi veya Bilgisizliğin Varlığı ve

Bunun Mâzur Görülebilir Olması.................................... 195

B. Yanlış Bilgi veya Bilgisizliğin Mazur Görülmemesi....... 195

1. Kanundan Dolayı Bilme Yükümlülüğü ......................................... 196

a) Kanunen İlânı Zorunlu Durumlar .................................... 196

b) Açıklık İlkesine Bağlı Olarak Tutulan Siciller................. 196

2. Tam Ehliyetsizlerle Yapılan İşlemlerde ........................................ 197

3. Sınırlı Ehliyetsizlerle Yapılan İşlemlerde...................................... 197

4. Durumun Gereği Bilme Yükümlülüğü .......................................... 197

III. İYİNİYETİN KORUNMASININ SINIRLARI......................................... 197

A. İyiniyetin Korunmasının Kanun Maddelerinde Düzenlenmiş

Olması ............................................................................. 197

B. İyiniyet Karinesinin Çürütülmesi..................................... 198

C. Gereken Özenin İhmâl Edilmesi...................................... 198

IV. İYİNİYETLİ OLMANIN SONUÇLARI.................................................. 198

A. İyiniyetin Hukukî Sakatlığa Bağlı Sonuçların Tümünü

Kaldırması ....................................................................... 199


XXVIII İÇİNDEKİLER


B. İyiniyetin Hukukî Sakatlığa Bağlı Sonuçları

Hafifletmesi ..................................................................... 201

C. İyiniyetin Hakkı Genişletmesi ......................................... 203

D. İyiniyetin, Zamanaşımı Yolu ile Bir Malın Mülkiyetinin

Kazanılmasında Rolü....................................................... 203

1. Taşınırlarda Zamanaşımı ile Mülkiyeti Hakkının

Kazanılmasında İyiniyetin Rolü .................................................... 203

2. Taşınmazlarda Zamanaşımı ile Mülkiyeti Hakkının

Kazanılması................................................................................... 204

E. Taşınmazın Tapu Siciline İtimat Prensibine Dayanılarak

Kazanılmasında İyiniyetin Rolü....................................... 204

V. İYİNİYETİN ARANDIĞI ZAMAN ......................................................... 204

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ.................................................................................. 205

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 205

§ 5. TÜRK MEDENÎ KANUNU’NUN VE BORÇLAR KANUNU’NUN

GENEL NİTELİKLİ HÜKÜMLERİNİN UYGULAMA ALANI............... 207

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ.................................................................................. 208

ÇOKTAN SEÇMELİ SORU ........................................................................................ 209

§ 6. HAKLARIN KAZANILMA TARZI, KAYBI VE KORUNMASI.............. 209

I. HAKLARIN KAZANILMA TARZI......................................................... 209

A. Hakların Aslen Kazanılması ............................................ 210

B. Halefiyet Yolu ile Kazanma (Kazanma) .......................... 211

C. Cüz’î Halefiyetin Bir Diğer Şekli Tesisen Kazanmadır ... 211

II. HAKLARI KAYBEDİLİŞ TARZI............................................................ 211

III. HAKLARIN KORUNMASI..................................................................... 213

A. Talep................................................................................ 213

B. Dava................................................................................. 214

1. Genel Olarak.................................................................................. 214

2. Dava Çeşitleri ................................................................................ 215

a) Eda Davaları .................................................................... 215

b) Tespit Davası ................................................................... 216

c) Yenilik Doğuran Davalar................................................. 216

C. Davaya Karşı, Dâvalının Savunma İmkânları.................. 216

1. Kabul, İnkâr, İkrar ......................................................................... 216

a) İtiraz................................................................................. 217

b) Def'i ................................................................................. 217

2. Cebri İcra....................................................................................... 218

a) Cebri İcra Kurumu........................................................... 218

b) Cebri İcrada Takip Yolları ............................................... 219

3. Kişinin Kendi Hakkını Bizzat Koruması ....................................... 219

a) Meşru Müdafaa(Haklı Savunma)..................................... 220

b) Iztırar (zaruret) Hali (Zorda kalma) ................................. 220


İÇİNDEKİLER XXIX

c) İleride doğacak tehlikeye karşı koruma (Güç Kullanma). 220

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ ................................................................................. 220

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 221

§ 7. İSPAT YÜKÜ (BEYYİNE KÜLFETİ) VE İSPAT VASITALARI............. 222

I. GENEL OLARAK.................................................................................... 222

II. GENEL KURALIN İSTİSNALARI ......................................................... 223

A. Olağan Durumun Aksini İddia Eden İddiasını İspatla

Yükümlüdür .................................................................... 223

B. İspat Yükünün Yer Değiştirmesi ..................................... 223

C. Karineler.......................................................................... 224

1. Kanunî Karine ............................................................................... 224

a) Olay Karineler - Hak Karineleri ...................................... 224

aa) Olay Karineler.............................................................. 224

bb) Halk Karinesi ............................................................... 225

b) Adî Karine - Kesin Karine............................................... 225

2. Fiili Karineler................................................................................ 225

3. Varsayım....................................................................................... 225

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ ................................................................................. 226

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 226

§ 8. RESMÎ BELGELER....................................................................................... 227

I. RESMİ SİCİL ........................................................................................... 227

II. RESMÎ SENET, SENET........................................................................... 227

III. RESMÎ SENET VE SİCİLLERİN HÜKÜMLERİ.................................... 228

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ ................................................................................. 228


K İ Ş İ L E R H U K U K U

(GERÇEK KİŞİLER)

§ 1. KİŞİLER HUKUKUNUN KANUNÎ DÜZENLEMEDEKİ

YERİ VE ÖNEMİ........................................................................................... 231

I. GENEL OLARAK.................................................................................... 231

II. KİŞİLER HUKUKUNUN KONUSU ....................................................... 231

III. KİŞİLER HUKUKUNA İLİŞKİN TEMEL İLKELER............................. 232

A. Eşitlik İlkesi..................................................................... 232

B. Özgürlük İlkesi................................................................ 232

C. Kişiliğin Korunması İlkesi............................................... 233

IV. KİŞİ KAVRAMI VE ÇEŞİTLERİ............................................................ 233

A. Kişi Kavramı ................................................................... 233

B. Kişi Çeşitleri.................................................................... 234

1. Gerçek Kişiler ............................................................................... 234

2. Tüzel Kişiler (Hükmî Kişiler, Farazî Kişiler)................................ 234

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ ................................................................................. 235


XXX İÇİNDEKİLER

ÇOKTAN SEÇMELİ SORU ........................................................................................ 235

§ 2. KİŞİLİK KAVRAMI, KİŞİLİĞİN BAŞLANGICI VE SONA ERMESİ.... 236

I. KİŞİLİK KAVRAMI................................................................................. 236

II. KİŞİLİĞİN BAŞLANGICI VE SONA ERMESİ...................................... 236

A. Doğum ve Doğumun İspatı.............................................. 236

1. Doğum........................................................................................... 236

a) Tam Doğu........................................................................ 236

b) Sağ Doğum ...................................................................... 236

2. Doğumun İspatı ............................................................................. 237

B. Kişiliğin Sona Ermesi ...................................................... 237

1. Ölüm Olayının Hukukî Sonuçları .................................................. 238

2. Ölümün İspatında İspat Yükü ........................................................ 239

3. Ölümün İspatı Yolları.................................................................... 239

a) Şahsî Hal Sicilleri ............................................................ 239

b) Karineler.......................................................................... 239

aa) Ölüm Karinesi .............................................................. 240

bb) Birlikte Ölüm Karinesi ................................................. 240

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ.................................................................................. 241

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 241

§ 3. GAİPLİK ......................................................................................................... 242

I. GENEL OLARAK .................................................................................... 242

II. GAİPLİK KARARININ ŞARTLARI........................................................ 242

A. Maddî Şartlar................................................................... 242

1. Ölüm Tehlikesi İçinde Kaybolma.................................................. 243

2. Uzun Süreden Beri Haber Alınamaması........................................ 243

B. Şeklî Şartlar (İlgilinin Talebi Üzerine Gaiplik Kararı

Verilebilmenin Gerektirdiği Şeklî Şartlar)....................... 243

1. Belli Bir Sürenin Geçmesi............................................................. 243

2. Alâkadarların Görevli ve Salâhiyetli Hâkimden Gaipliğe

Karar Verilmesi İçin Talepte Bulunması ....................................... 243

3. İlân (Gaip Hakkında Malumatı Olan Kimseleri İlân Yolu İle

Bu Bilgilerini Bildirmeye Davet Etmek) ....................................... 244

C. Hazinenin Talebi Üzerine Gaiplik Kararının Şartları (TMK.

588).................................................................................. 245

III. GAİPLİK KARARININ SONUÇLARI .................................................... 245

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ.................................................................................. 247

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 247

§ 4. KİŞİNİN HAK EHLİYETİ ............................................................................ 248

I. KAVRAM................................................................................................. 248

II. HAK EHLİYETİNİN TEMEL İLKELERİ ............................................... 249

A. Genellik İlkesi.................................................................. 249

B. Eşitlik İlkesi..................................................................... 249


İÇİNDEKİLER XXXI


III. HAK EHLİYETİNDE EŞİTLİK İLKESİYLE İLGİLİ

SINIRLAMALAR .................................................................................... 249

A. Hak Ehliyetine İlişkin Olarak Kanunla Öngörülen

Sınırlama ......................................................................... 250

1. Yaş................................................................................................ 250

2. Cinsiyet ......................................................................................... 250

3. Ayırt Etme Gücü ........................................................................... 251

4. Şeref ve Haysiyete Aykırılık ......................................................... 251

5. Yabancılık ..................................................................................... 251

B. Hâkim Tarafından Farklılık Yaratılması.......................... 251

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ ................................................................................. 252

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 252

§ 5. FİİL EHLİYETİ.............................................................................................. 252

I. GENEL OLARAK.................................................................................... 252

II. FİİL EHLİYETİNİN HAK EHLİYETİNDEN FARKI............................. 253

III. FİİL EHLİYETİNİN SINIRLANMASI.................................................... 253

IV. FİİL EHLİYETİNİN ÇEŞİTLİ GÖRÜNÜMLERİ ................................... 254

A. Hukukî İşlem Ehliyeti...................................................... 254

1. Taahhüt işlemi yapma Ehliyeti...................................................... 254

2. Tasarruf İşlemi Yapma Ehliyeti .................................................... 254

3. Tasarruf Ehliyeti (tasarruf kudretine sahip olma).......................... 255

4. Parasal Niteliği Olmayan Hukukî İşlemleri Yapabilme Ehliyeti ... 255

5. Dava Ehliyeti................................................................................. 255

6. Davayı Yürütme Ehliyeti............................................................... 255

B. Hukuka Aykırı Fiillerden Sorumlu Olma Ehliyeti........... 255

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ ................................................................................. 256

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 256

V. FİİL EHLİYETİNİN UNSURLARI.......................................................... 257

A. Tam Fiil Ehliyetini Gerektiren İşlemler........................... 257

1. Hukukî İşlemler............................................................................. 258

a) İki Taraflı Hukukî İşlemler.............................................. 258

aa) Akitler (Taahhüt işlemleri)........................................... 258

bb) Tasarruf İşlemleri......................................................... 258

b) Tek Taraflı Hukukî İşlemler............................................ 258

c) Kararlar ........................................................................... 258

2. Hukukî İşlem Benzeri Fiiller......................................................... 258

3. Maddî Fiiller(Realakt)................................................................... 259

B. Sadece Ayırt Etme Gücünü Gerektiren İşlemler.............. 259

1. Kişiler Hukuku.............................................................................. 259

2. Aile Hukuku.................................................................................. 259

3. Miras Hukuku................................................................................ 260

4. Eşya Hukuku ................................................................................. 260


XXXII İÇİNDEKİLER


5. Borçlar Hukuku ............................................................................. 260

6. Hukuka Aykırı Fiiller .................................................................... 260

VI. FİİL EHLİYETİNİN ŞARTLARI ............................................................. 260

A. Erginlik ............................................................................ 260

1. Normal Ergin Olma Yaşı............................................................... 261

2. Evlenme ile Kazanılan Erginlik..................................................... 261

3. Hâkim Kararıyla Kazanılan Erginlik (TMK. 12)........................... 261

a) Yargısal Erginlik İçin Aranan Hususlar........................... 261

aa) 15 yaşın Tamamlanmış Olması..................................... 262

bb) Küçüğün İsteği.............................................................. 262

cc) Velinin İzni................................................................... 262

dd) Asliye Mahkemesinin Kararı........................................ 262

ee) Küçüğün Menfaati........................................................ 262

b) Ergin kılınmanın Sonuçları .............................................. 263

B. Ayırt Etme Gücü.............................................................. 263

1. Kavram.......................................................................................... 263

2. Muamele Ehliyeti Alanında Ayırt Etme Gücünün

Maddî Şartları................................................................................ 263

a) Makul Bir İradeye Sahip Olma Yeteneği......................... 263

aa) Tanıma Yeteneği .......................................................... 263

bb) Değerlendirme Yeteneği............................................... 264

cc) Karar Verme Yeteneği.................................................. 264

b) İradeye Uygun Davranma Yeteneği................................. 264

3. Ayırt Etme Gücünü Etkileyebilecek Durumlar.............................. 264

a) Yaş................................................................................... 265

b) Akıl Hastalığı................................................................... 265

c) Akıl Zayıflığı ................................................................... 266

d) Sarhoşluk ......................................................................... 266

e) Benzeri Sebepler.............................................................. 266

4. Ayırt Etme Gücünün Göreceli Bir Kavram Olması ....................... 266

C. Kısıtlı Olmamak............................................................... 266

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ.................................................................................. 267

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 268

VII. FİİL EHLİYETİ AÇISINDAN ŞAHISLARIN SINIFLANDIRILMASI .. 270

A. Tam Ehliyetliler............................................................... 270

B. Tam Ehliyetsizler............................................................. 270

1. Ayırt Etme Olmayanların Yaptıkları Hukukî İşlemlerin

Geçersizliği.................................................................................... 271

2. Hukukî İşlemlerin Hükümsüzlüğü Kuralına Getirilen İstisnalar.... 272

a) Hukukî İşlemin Baştan İtibaren Geçersizliğine Getirilen

İstisna............................................................................... 272

aa) Evlenme Akdi............................................................... 272


İÇİNDEKİLER XXXIII

bb) Ölüme Bağlı Tasarruflar............................................... 273

b) Hukukî İşlemin Geçersizliğinin İleri Sürülmesinin

Sınırları............................................................................ 273

c) Hâmile Yazılı Senetlerin İyiniyetle, Ayırt Etme Gücü

Olmayana Ödenmesi ....................................................... 273

3. Tam Ehliyetsiz Kimseler İçin Hukukî Sonuç Doğuran

Hukukî İşlem Benzerî Muameleler................................................ 273

4. Tam Ehliyetsiz Kimseler İçin Hukukî Sonuç Doğuran Olgular..... 273

a) Kişiler Hukuku ................................................................ 273

b) Aile Hukuku .................................................................... 274

c) Miras Hukuku.................................................................. 274

d) Eşya Hukuku ................................................................... 274

e) Tam Ehliyetsiz Kimselerin Borçlar Hukukundan

Doğan Sorumluluğu......................................................... 274

aa) Genel Olarak ................................................................ 274

bb) İstisnalar....................................................................... 275

aaa) Hakkaniyet Sorumluluğu ........................................... 275

bbb) Kusursuz Sorumluluk Halleri .................................... 275

ccc) Sebepsiz Zenginleşme ............................................... 275

ddd) Vekâletsiz İş Görme .................................................. 275

5. Tam Ehliyetsiz Kimsenin Temsili ................................................. 276

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ ................................................................................. 276

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 277

C. Sınırlı Ehliyetsizler.......................................................... 277

1. Genel Olarak ................................................................................. 277

2. Ergin Olmayan, Ayırt Etme Gücüne Sahip Kişilerin,

Yapabilecekleri İşlemlere Genel Bir Bakış.................................... 278

a) Hukukî İşlem Ehliyeti...................................................... 279

b) Haksız Fiil Ehliyeti.......................................................... 279

3. Sınırlı Ehliyetsizlerin Yasal Temsilcilerinin Onayı ile

Yapabilecekleri Hukukî İşlemler................................................... 279

a) Genel Olarak.................................................................... 279

b) Yasal Temsilcinin Onayının Hukukî Mahiyeti ve

Çeşitleri ........................................................................... 280

aa) Hukukî Mahiyeti .......................................................... 280

bb) Çeşitleri........................................................................ 280

aaa) Akdi yapan taraf, diğer tarafın işlemi yasal

temsilcisinin o işleme izni olmadan yaptığını

biliyorsa ..................................................................... 280

bbb) Akti yapan taraf, iznin verilmediğini bilmiyorsa ....... 280

ccc) İcazetin etkisi............................................................. 280

ddd)İcazetin verilmemesi.................................................. 281


XXXIV İÇİNDEKİLER


4. Sınırlı Ehliyetsizin, Hukukî İşlem Yapma Ehliyeti, Yasal

Temsilcinin İrade Beyanına Değil de, Kanuna Dayanıyorsa.......... 281

a) Medenî Kanun'un 359 ve 455’inci Maddelerinden

Doğan Yetki..................................................................... 281

b) Meslek ve Sanat İçin Sınırlı Ehliyetsize Medeni Kanunun

359 ve 455’inci Maddelerine Göre Bir Mal Verilmişse

Verilen Mal...................................................................... 281

c) Sınırlı Ehliyetsizin Temsilci Olarak İşlem Yapması ........ 282

d) Karşılıksız Kazandırmalar................................................ 282

e) Kişiye Sıkı Sıkıya Bağlı Haklar....................................... 282

f) Yasal Temsilcinin İznine İhtiyaç Olmadan Yapılabilecek

Tek Taraflı Hukukî İşlemler ............................................ 283

5. Sınırlı Ehliyetsizlerin Hiç Yapamayacakları İşlemler.................... 283

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ.................................................................................. 283

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 284

D. Sınırlı Ehliyetliler ............................................................ 285

1. Genel Olarak.................................................................................. 285

2. Çeşitleri ......................................................................................... 285

a) Oy Danışmanlığı.............................................................. 285

b) Yönetim Danışmanlığı..................................................... 286

c) Karma Yasal Danışman ................................................... 286

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ.................................................................................. 286

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 286

§ 6. KİŞİLİK HAKKI ............................................................................................ 287

I. KİŞİLİK HAKKI....................................................................................... 287

A. Genel Olarak.................................................................... 287

B. Kişisel Varlıkların Başlıcaları.......................................... 288

1. Fizikî Kişilik.................................................................................. 289

2. Derunî Kişilik ................................................................................ 289

3. Sosyal Kişilik................................................................................. 290

a) Özel Hayatın Korunması.................................................. 290

aa) Genel Olarak................................................................. 290

aaa) Kamuya Açık Alan. ................................................... 291

bbb) Özel Alan................................................................... 291

ccc) Gizlilik Alanı ............................................................. 291

bb) Özel Hayata Yapılan Müdahaleler................................ 291

b) Şeref ve Haysiyetin Korunması ....................................... 292

aa) Genel Olarak................................................................. 292

bb) Şeref ve Haysiyetin İhlâli Yolları ................................. 292

c) Adın Korunması............................................................... 292

d) Ekonomik Özgürlük......................................................... 293

II. KİŞİLİĞİN KORUNMASI ....................................................................... 293


İÇİNDEKİLER XXXV

A. Kişiyi, Akitle Aşırı Derecede Özgürlüğünü Sınırlamasına

Karşı Koruma (TMK.23)................................................. 293

1. Genel Olarak ................................................................................. 294

a) Hak ve Fiil Ehliyetinden Vazgeçememe.......................... 294

b) Özgürlüğün Aşırı Sınırlanması ........................................ 294

2. Medenî Kanun'da ve Borçlar Kanunu'nda Yeralan

TMK. 23 ile İlgili Olarak Özel Hükümler..................................... 295

3. İnsan Kökenli Biyolojik Maddelerin Alınması,

Aşılanması ve Nakli ...................................................................... 296

B. Kişilik Değerlerinin İhlâline Karşı Kişiyi Koruma .......... 296

1. Genel Olarak ................................................................................. 296

2. Medenî Kanun'un 24'üncü Maddesine İlişkin Özel Hükümler ...... 296

3. Hukuka Uygunluk Sebepleri ......................................................... 297

a) Zarar Görenin Rızası ....................................................... 297

b) Üstün Nitelikte Bir Özel Yararın Varlığı......................... 298

c) Üstün Nitelikte Bir Kamu Yararının Varlığı.................... 298

d) Kanunun Verdiği Yetkiye Dayanılarak Kişilik

Haklarına Yapılan Saldırı ................................................ 298

4. Kişiliğin Korunması İçin Açılabilecek Dâvalar............................. 299

a) Özel Davalar (Savunma Dâvaları)................................... 300

aa) Saldırıya Son Verilmesi Dâvası.................................... 300

aaa) Genel Olarak.............................................................. 300

bbb) Şartları ....................................................................... 300

bb) Önleme Davası............................................................. 301

aaa) Genel Olarak.............................................................. 301

bbb) Şartları ....................................................................... 301

cc) Tespit Davası................................................................ 301

dd) Düzeltme / Bildirme veya Kararın İlanı ....................... 302

ee) Diğer Dava Yolları....................................................... 302

aaa) Mahkeme Kararı ile Kınama...................................... 302

bbb) Özür Dilemeye Karar Verilmesini Talep ................... 302

ccc) Cevap Hakkı.............................................................. 302

b) Diğer Genel Davalar (Tazminat Dâvaları)....................... 303

aa) Maddî Tazminat ........................................................... 303

bb) Manevî Tazminat ......................................................... 304

aaa) Borçlar Kanunu'nun 49'uncu (Yeni BK. 67) Maddesi

(Genel Hüküm).......................................................... 304

bbb) Özel Hükümler .......................................................... 305

cc) Kazancın İstenmesi (Vekâletsiz İşgörme) .................... 306

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ ................................................................................. 306

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 308


XXXVI İÇİNDEKİLER

§ 7. AD..................................................................................................................... 309

I. GENEL OLARAK .................................................................................... 309

II. ADIN UNSURLARI VE ÇEŞİTLERİ ...................................................... 309

A. Soyadı.............................................................................. 309

1. Soyadının Doğuştan Kazanılması.................................................. 310

2. Soyadının, Soyadı Değişikliği ile Kazanılması.............................. 310

a) Evlenme Yolu ile ............................................................. 310

b) Evlât Edinme Yolu ile...................................................... 310

c) İdarî Kararı ile.................................................................. 310

B. Ad (Önad, Ad, Küçük Ad)............................................... 311

C. Takma Ad (Müstear Ad).................................................. 311

D. Lâkap ............................................................................... 311

E. Ticaret Unvanı ................................................................. 311

F. İşletme Adı ...................................................................... 311

G. Marka............................................................................... 312

III. ADIN HİMÂYESİ .................................................................................... 312

A. Adın Kullanılmasına Çekişmeli Olması........................... 312

B. Adın Haksız Kullanılması................................................ 312

1. Genel Olarak.................................................................................. 312

2. Adın Haksız Kullanımı Halinde Açılacak Dâvalar........................ 313

a) Tespit Dâvası ................................................................... 313

b) Men Dâvası (Durdurma).................................................. 313

c) Önleme Dâvası................................................................. 313

d) Maddî Tazminat Dâvası................................................... 314

e) Manevî Tazminat Dâvası ................................................. 314

f) Vekâletsiz İş Görme Nedeniyle Sebepsiz Zenginleşme

Davası.............................................................................. 314

g) Öğretide Öngörülen ve Uygulamada Benimsenen

Diğer Dâva Yolları........................................................... 314

IV. ADIN DEĞİŞTİRİLMESİ......................................................................... 314

A. Genel Olarak.................................................................... 314

1. Kaydın Düzeltilmesi Dâvası .......................................................... 315

2. Adın Değiştirilmesi Dâvası............................................................ 315

a) Haklı Sebebin Varlığı ...................................................... 316

b) Mahkeme Kararı .............................................................. 316

B. Ad Değişikliğinin Nüfus Siciline Yazılması ve İlânı ....... 316

C. Ad Değişikliğine İtiraz Hakkı.......................................... 317

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ.................................................................................. 317

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 317

§ 8. HISIMLIK İLİŞKİLERİ................................................................................ 318

I. GENEL OLARAK .................................................................................... 318

II. HISIMLIK ÇEŞİTLERİ ............................................................................ 318


İÇİNDEKİLER XXXVII

A. Kan Hısımlığı .................................................................. 319

1. Genel Olarak ................................................................................. 319

a) Altsoy - Üstsoy Hısımlığı................................................ 319

b) Yansoy Kan Hısımlığı ..................................................... 320

2. Kan Hısımlığının Dereceleri.......................................................... 320

3. Medenî Kanunda ve Diğer Kanunlarda Kan Hısımlığının

Önemi............................................................................................ 320

a) Kişiler Hukukunda........................................................... 321

b) Aile Hukukunda .............................................................. 321

c) Miras Hukukunda ............................................................ 321

d) Usul Hukukunda.............................................................. 321

e) Ticaret Hukukunda, Ceza Hukukunda, Vergi

Hukukunda ...................................................................... 321

B. Kayın Hısımlığı ............................................................... 321

1. Genel Olarak ................................................................................. 321

2. Kayın Hısımlığın Sonuçları........................................................... 322

C. Evlât Edinmeden Doğan Hısımlık ................................... 322

§ 9. YERLEŞİM YERİ.......................................................................................... 323

I. GENEL OLARAK.................................................................................... 323

II. YERLEŞİM YERİNE İLİŞKİN İLKELER............................................... 324

A. Yerleşim Yerinin Tekliği İlkesi ....................................... 324

B. Yerleşim Yerinin Zorunluluğu İlkesi............................... 324

III. YERLEŞİM YERİNİN ÇEŞİTLERİ......................................................... 324

A. Aslî Yerleşim Yeri - İtibarî Yerleşim Yeri ...................... 325

1. Aslî Yerleşim Yeri ........................................................................ 325

2. İtibarî Yerleşim Yeri ..................................................................... 325

a) Kişinin Meskeni .............................................................. 325

b) Şimdiye Kadarki Bağımsız Yerleşim Yeri....................... 326

B. İradî Yerleşim Yeri (Bağımsız Yerleşim Yeri)-Yasal

Yerleşim Yeri .................................................................. 326

1. İradî Yerleşim î Yerleşim Yeri (Bağımsız Yerleşim Yeri) ............ 326

a) Objektif Unsur Olarak Oturma Fiili................................. 326

b) Sübjektif Unsur Olarak Oturma Niyeti ............................ 326

2. Yasal Yerleşim Yeri (Bağımlı Yerleşim Yeri) (TMK. 21)............ 327

a) Velâyetin Altındaki Kişilerin Yerleşim Yeri ................... 327

b) Vesayet Altındaki Kişilerin Yerleşim Yeri...................... 328

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ ................................................................................. 328

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 328

§ 10. ŞEKLÎ ANLAMDA KİŞİLER HUKUKU .................................................... 329

I. KİŞİSEL DURUM SİCİLİ........................................................................ 329

A. Genel Olarak.................................................................... 329

B. Sicil (Kütük) Çeşitleri...................................................... 330


XXXVIII İÇİNDEKİLER


1. Medenî Kanunda Öngörülen Siciller (Kütükler)............................ 330

a) Doğum Kütüğü (TMK. 41).............................................. 330

b) Ölüm Kütüğü (TMK. 43)................................................. 331

II. NÜFUS SİCİLİ.......................................................................................... 331

A. Genel Olarak.................................................................... 331

B. Nüfus Kütüğüne İlişkin İlkeler......................................... 331

1. Gizlilik İlkesi................................................................................. 331

2. Nüfus Kayıtlarının İspat Gücü....................................................... 331

III. NÜFUS KAYITLARININ DÜZELTİLMESİ İLKESİ ............................. 332

A. Kişisel Durumda Sonradan Ortaya Çıkan Değişiklik....... 332

B. Nüfus Kayıtlarının Düzeltilmesi ...................................... 332

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ.................................................................................. 333

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 333


(TÜZEL KİŞİLER)


§ 1. TÜZEL KİŞİLERE İLİŞKİN GENEL BİLGİLER...................................... 334

I. GENEL OLARAK .................................................................................... 334

II. TÜZEL KİŞİLERİN ÖZELLİKLERİ........................................................ 334

A. Belli ve Sürekli Bir Amaç................................................ 334

B. Bağımsızlık Vasfı ............................................................ 335

C. Örgütlenme Unsuru.......................................................... 335

III. TÜZEL KİŞİLERİN NİTELİĞİNE İLİŞKİN TEORİLER........................ 335

A. Farazî Kişilik Teorisi ....................................................... 335

B. Gerçek Kişilik Teorisi...................................................... 336

C. Soyutlama Teorisi............................................................ 336

IV. TÜZEL KİŞİLERİN ÇEŞİTLERİ ............................................................. 337

A. Özel Hukuk Tüzel Kişileri ............................................... 338

1. Kazanç Paylaşmak Amacı Güden Özel Hukuk Tüzel Kişileri ....... 338

2. Kazanç Paylaşmak Amacı Gütmeyen Özel Hukuk

Tüzel Kişileri................................................................................. 338

a) Dernekler ......................................................................... 338

b) Vakıflar............................................................................ 338

B. Kamu Hukuku Tüzel Kişileri........................................... 338

1. Kamu İdareleri............................................................................... 339

2. Kamu Kurumları............................................................................ 339

V. TÜZEL KİŞİLİĞİN KAZANILMASI VE SONA ERMESİ..................... 339

A. Tüzel Kişiliğin Kazanılması............................................. 339

1. Genel Olarak.................................................................................. 339

2. Tüzel Kişiliğin Kazanılmasına İlişkin Sistemler............................ 339

a) İzin Sistemi...................................................................... 340

b) Serbest Kuruluş Sistemi................................................... 340

c) Bildirim Sistemi............................................................... 340


İÇİNDEKİLER XXXIX

d) Tescil Sistemi .................................................................. 340

3. Türk Hukukundaki Durum ............................................................ 340

B. Tüzel Kişilerin Sona Ermesi............................................ 341

1. Genel Olarak ................................................................................. 341

2. Tüzel Kişinin Sona Ermesinin Sonuçları....................................... 342

a) Tasfiye............................................................................. 342

b) Malvarlığının Özgülenmesi ............................................. 342

aa) Tüzel Kişinin Gayesi Zaman İçinde Kanun'un

Emredici Kurallarına, Âdaba Aykırı Olduğu İçin

Hâkim Kararı ile Sona Erdirilmişse.............................. 343

bb) Tüzel Kişilik Fesh Edilmişse veya Kendiliğinden

Dağılmışsa.................................................................... 343

§ 2. TÜZEL KİŞİLERİN HAK VE FİİL EHLİYETİ......................................... 344

I. TÜZEL KİŞİLERİN HAK EHLİYETİ..................................................... 344

A. Genel Olarak.................................................................... 344

B. Gerçek Kişilerle, Tüzel Kişiler Arasında Hak Ehliyeti

Yönünden Farklılıklar...................................................... 344

1. Sadece Gerçek Kişilere Has Olan Haklar...................................... 344

2. Sadece Tüzel Kişilere Has Olan Haklar ........................................ 344

3. Gerçek Kişilerin Yararlandığı Haklardan Onlara

Nazaran Tüzel Kişilerin Farklı Olarak Yararlandıkları Haklar...... 345

a) Malvarlığı Hakları ........................................................... 345

b) Kişiler Hukukundan Doğan Haklar ................................. 345

aa) Ad................................................................................. 345

bb) Kişiliğin Korunması ..................................................... 345

cc) Yerleşim Yeri............................................................... 346

dd) Tâbiiyet ........................................................................ 346

c) Taraf ve Dava Ehliyeti..................................................... 346

C.Tüzel Kişilerin Hak Ehliyetlerinin Sınırlanması................. 346

II. TÜZEL KİŞİLERİN FİİL EHLİYETİ ...................................................... 347

A. Genel Olarak.................................................................... 347

B. Tüzel Kişilerin Organları................................................. 347

C. Organların Türleri............................................................ 348

1. Karar Organı - Yürütme Organı .................................................... 348

a) Karar Organı.................................................................... 348

b) Yürütme Organ................................................................ 348

2. Zorunlu Organ - Seçimlik Organ................................................... 349

a) Zorunlu Organ ................................................................. 349

b) Seçimlik Organ................................................................ 349

3. Fert Organ - Kurul Organ.............................................................. 349

a) Fert Organ ....................................................................... 349

b) Kurul Organ..................................................................... 349


XL İÇİNDEKİLER


4. İç Organ - Dış Organ ..................................................................... 349

a) İç Organ ........................................................................... 349

b) Dış Organ......................................................................... 349

5. Başka Bir Organın Talimatıyla Hareket Eden Organ -

Başka Bir Organın Talimatıyla Hareket Etmeyen Organ............... 350

a) Başka Bir Organın Talimatıyla Hareket Eden Organ....... 350

b) Başka Bir Organın Talimatıyla Hareket Etmeyen Organ . 350

D. Organ ve Yardımcı Kişi................................................... 350

1. Organın Faaliyeti ........................................................................... 350

a) Hukukî İşlemler Yönünden.............................................. 350

b) Diğer Filler Yönünden ..................................................... 351

2. Organın Faaliyetinden Dolayı Ortaya Çıkan Zararların Tazmini... 352

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ.................................................................................. 352

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 353

§ 3. DERNEKLER ................................................................................................. 354

I. KAVRAM................................................................................................. 354

A. Kişi Unsuru...................................................................... 355

B. Amaç Unsuru................................................................... 355

C. Süreklilik Unsuru............................................................. 356

D. Tüzel Kişilik Unsuru........................................................ 356

II. DERNEK ÇEŞİTLERİ.............................................................................. 356

A. Ticarî İşletme İşleten - Ticarî İşletme İşletmeyen

Dernekler ......................................................................... 357

1. Ticarî İşletme İşleten Dernekler..................................................... 357

2. Ticarî İşletme İşletmeyen Dernekler.............................................. 357

B. Alelâde Dernekler - Kamuya Yararlı Dernekler............... 358

1. Alelâde Dernekler.......................................................................... 358

2. Kamuya Yararlı Dernekler............................................................. 358

C. Tüzükleri Yurt İçinde Kurulan Dernekler-Yabancı

Dernekler ......................................................................... 358

1. Yurt İçinde Kurulan Dernekler...................................................... 358

2. Yabancı Dernekler......................................................................... 359

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ.................................................................................. 359

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 360

III. DERNEĞİN TÜZEL KİŞİLİĞİ ................................................................ 361

A. Derneklerin Kuruluşu....................................................... 361

B. Dernek Kurucularında Aranan Koşullar........................... 361

1. Olumlu Koşullar............................................................................ 362

2. Kısıtlamalar ................................................................................... 363

C. Dernek Tüzüğü ................................................................ 363

1. Genel Olarak.................................................................................. 363

2. Dernek Tüzüğünün Yetkili Makama Verilmesi ............................. 364


İÇİNDEKİLER XLI

3. Tüzüğün İncelenmesi .................................................................... 365

D. İlk Genel Kurul Toplantısı............................................... 365

E. Dernek Kütüğüne Kayıt................................................... 366

F. Beyanname Verme Yükümlülüğü ve Denetim ................ 366

G. Kolluk Kuvvetlerinin Yetkisi .......................................... 366

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ ................................................................................. 367

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 367

IV. DERNEKTE AMAÇ UNSURU ............................................................... 368

A. Genel Olarak.................................................................... 368

B. Amaçta Teklik Esası........................................................ 369

C. Amacın Değiştirilmesi..................................................... 369

D. Amacın Geçerli Olması ................................................... 369

1. Amacın İmkânsız Olmaması ......................................................... 369

2. Amacın Yasaklanmış Olmaması ................................................... 369

3. Sınırlandırılmış Amaçlar............................................................... 370

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ ................................................................................. 371

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 371

V. DERNEĞİN ORGANLARI...................................................................... 371

A. Genel Olarak.................................................................... 371

B. Derneğin Zorunlu Organları ............................................ 372

1. Genel Kurul................................................................................... 372

a) Genel Kurulun Görevleri................................................. 372

b) Genel Kurul Toplantıları ................................................. 373

aa) Genel Olarak ................................................................ 373

aaa) Kurucular Genel Kurulu ............................................ 373

bbb)İlk Genel Kurul Toplantısı......................................... 373

ccc) Genel Kurulun Olağan Toplantısı.............................. 374

ddd) Genel Kurulun Olağanüstü Toplantısı ....................... 374

eee) Toplantısız ve çağrısız alınan kararlar ....................... 374

c) Olağan Genel Kurul Toplantısının Yeri, Zamanı,

Çağrı Yetkisi, Toplantı Yeter Sayısı................................ 375

d) Genel Kurul Kararlarının İptalini Talep Etme ................. 376

2. Yönetim Kurulu ............................................................................ 376

a) Genel Olarak.................................................................... 376

b) Yönetim Kurulunun Görev ve Yetkileri .......................... 377

aa) Yönetim Kurulunun Görevlerinin Başlıcaları............... 377

aaa) Derneğin İşlerini Görmek .......................................... 377

bbb) Derneği Temsil Etmek............................................... 378

ccc) Dernek İçin Yardımcı Kişi Tayin Etmek ................... 378

ddd) Toplantıya Çağrı........................................................ 378

bb) Yönetim Kurulunun Kararları - Sorumluluğu -

Üyeliğin Sona Ermesi................................................... 378


XLII İÇİNDEKİLER


aaa) Yönetim Kurulu Kararları.......................................... 378

bbb) Yönetim Kurulunun Sorumluluğu.............................. 379

ccc) Yönetim Kurulu Üyeliğinin Sona Ermesi .................. 379

ddd) Yönetim Kurulu Kararının İptalini Talep................... 379

3. Denetleme Kurulu.......................................................................... 379

C. Seçimlik Organlar............................................................ 380

VI. DERNEKLERİN FAALİYETİ ................................................................. 380

1. Genel Olarak.................................................................................. 380

a) Kurulması Yasak Olan Dernekler ve Yasak Faaliyetler... 380

b) Bazı Ad ve İşaretleri Kullanma Yasağı............................ 381

c) Derneklerin İzinle Yapabileceği Faaliyetler..................... 381

aa) İzne Bağlı Olarak Kurulacak Tesisler........................... 381

bb) İzne Bağlı Olarak Kullanılacak Adlar........................... 381

d) Derneklerde Kayıt ve Yazışma Dili ................................. 381

e) Derneklerin Taşınmaz Edinmeleri ................................... 382

f) Derneklerin Temsilcilik Açmaları.................................... 382

g) Derneklerin Platform Oluşturması ................................... 382

h) Derneklerin Yardım Almaları .......................................... 382

i) Derneklerin Yurtdışından Yardım Almaları..................... 382

ı) Derneklerin Sandık Kurması............................................ 382

2. Uluslararası Faaliyet...................................................................... 382

a) Faaliyet Serbestliği .......................................................... 382

b) Yabancı Derneklerin Faaliyeti ......................................... 383

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ.................................................................................. 383

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 384

VII. ÜYELİK.................................................................................................... 384

A. Genel Olarak.................................................................... 384

B. Üyeliğin Çeşitleri............................................................. 385

1. Kurucu Üye ................................................................................... 385

2. Olağan Üye.................................................................................... 385

3. Onursal Üye................................................................................... 385

C. Üyeliğin Kazanılması ...................................................... 386

1. Genel Olarak.................................................................................. 386

2. Üye Olmanın Koşulları.................................................................. 386

a) Kurucu Üyelik ................................................................. 387

b) Normal Üyelik İçin Aranan Koşullar............................... 387

D. Üyelik Hakları ve Yükümlülükleri................................... 387

1. Üyelik Hakları ............................................................................... 387

a) Derneğin Faaliyetine ve Yönetimine Katılma Hakkı ....... 388

b) Yararlanma Hakları.......................................................... 389

c) Koruma Hakları ............................................................... 389

aa) Derneğin Amacını Koruma........................................... 389


İÇİNDEKİLER XLIII

bb) Tüzüğe veya Kanuna Aykırı Kararlara Karşı

Korunması.................................................................... 389

aaa) Şikayet Hakkı ............................................................ 389

bbb) Dernekten Çıkma Hakkı ............................................ 390

ccc) İptali Talep Hakkı...................................................... 390

2. Üyelerin Yükümlülükleri .............................................................. 390

a) Diğer Yükümlülükler....................................................... 390

b) Ödenti Verme Borcu........................................................ 391

E. Üyelik Sıfatının Sona Ermesi .......................................... 391

1. Üyeliğin Kendiliğinden Sona Ermesi ............................................ 392

2. Üyenin Dernekten Çıkması (İstifa hakkı)...................................... 392

3. Üyenin Dernekten Çıkarılması (İhraç) .......................................... 392

a) Çıkarılmanın Tüzükle Düzenlenmiş Olması.................... 393

aa) Çıkarma Sebepleri Tek Tek Sayılmışsa........................ 393

b) Tüzükte Çıkarma ile İlgili Bir Düzenleme Yeralmıyorsa 393

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ ................................................................................. 393

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 394

VIII.DERNEĞİN SONA ERMESİ VE SONUÇLARI ..................................... 395

A. Derneğin Sona Ermesi..................................................... 395

1. Derneğin Kendi Kendini Feshetmesi............................................. 396

2. Derneğin Kendiliğinden Dağılması, Sona Ermesi, (İnfisahı)......... 396

a) Amacın Gerçekleşmesi veya Gerçekleşme İmkânının

Bulunmaması (TMK.87.b.1)............................................ 396

b) Derneğin Acze Düşmesi (TMK.87 b.3)........................... 397

c) Yönetim Kurulunun Tüzüğe Uygun Olarak Teşekkül

Edememesi (TMK.87 b.4)............................................... 397

d) Olağan Genel Kurulun Toplanması İçin Gerekli Yeter

Sayının Bulunmaması Nedeniyle Genel Kurul Toplantısının

İkinci Davete Rağmen Yapılamaması (TMK.87 b.5) ...... 397

e) İlk Genel Kurul Toplantısının Yapılamaması ve Zorunlu

Organların Oluşturulmaması (TMK.87 b.2) .................... 397

f) Federasyon ve Konfederasyonlarda Üye Sayısının "3"ün

Altına Düşmesi................................................................ 398

3. Derneklerin Mahkeme Kararı ile Feshi ......................................... 398

a) Derneğin Amacının Kanuna veya Ahlâka Aykırı Hale

Gelmesi ........................................................................... 398

b) Kuruluşundaki Kanuna Aykırılık Eksikliklerin

Giderilmemesi ................................................................. 398

c) Suç Kaynağı Haline Gelen Derneğin Kapatılması........... 398

B. Derneğin Tasfiyesi........................................................... 398

C. Derneğin Sona Ermesinin Sonuçları................................ 399

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ ................................................................................. 399


XLIV İÇİNDEKİLER

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 399

§ 4. VAKIF.............................................................................................................. 400

I. VAKIF KAVRAMI................................................................................... 400

II. VAKIFLA DERNEK ARASINDAKİ İLİŞKİ........................................... 400

III. VAKIF ÇEŞİTLERİ.................................................................................. 401

A. Alelâde Vakıflar............................................................... 401

B. Özel Vakıflar ................................................................... 401

1. Aile Vakıfları................................................................................. 402

2. Çalıştırılanlara ve İşçilere Yardım Vakıfları

(Yardımlaşma Sandıkları).............................................................. 402

3. Kamuya Yararlı Vakıflar............................................................... 402

4. Cemaat Vakıfları............................................................................. 402

IV. VAKFIN KURULUŞ KOŞULLARI......................................................... 403

A. Maddî Koşullar................................................................ 403

1. Mal Unsuru.................................................................................... 403

2. Amaç Unsuru................................................................................. 404

3. Özgülenme..................................................................................... 405

B. Şeklî Koşullar .................................................................. 405

1. Vakıf Kurma İşlemi....................................................................... 405

2. Vakıf Kuranın Ehliyeti .................................................................. 406

3. Tescil ............................................................................................. 406

4. Türkiye’de kurulan vakıfların yurt dışında kurulmuş

vakıf ve kuruluşlara üye olmaları koşulu....................................... 407

C. Vakfın Kuruluş Belgelerinde Eksiklik ............................. 408

V. VAKFIN ÖRGÜTÜ, ORGANLARI ......................................................... 409

A. Vakfın Örgütü.................................................................. 409

B. Vakfın Organları.............................................................. 409

1. Zorunlu Organ (Yönetim Kurulu).................................................. 409

2. Seçimlik Organları......................................................................... 410

VI. VAKIFTAN YARARLANANLARIN VE ALACAKLARIN

HUKUKÎ DURUMU................................................................................. 410

A. Vakıftan Yararlananlar..................................................... 410

B. Vakfın Alacaklıları .......................................................... 410

VII. VAKFIN DENETLENMESİ..................................................................... 410

VIII.VAKFIN FAALİYETTEN GEÇİCİ OLARAK ALIKONULMASI ......... 411

IX. VAKFIN SONA ERMESİ VE SONA ERMENİN HÜKÜMLERİ ........... 412

A. Vakfın Sona Ermesi......................................................... 412

1. Vakfın Kanundan Dolayı Sona Ermesi.......................................... 412

2. Vakfın, Mahkeme Kararı ile Sona Ermesi (Vakfın Dağılması) ..... 412

3. Vakfedenin İradesi ile Vakfın Sona Ermesi................................... 412

B. Tasfiye, Özgülenme ......................................................... 413

1. Tasfiye........................................................................................... 413


İÇİNDEKİLER XLV

2. Özgülenme (Tahsis) ...................................................................... 413

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ ................................................................................. 413

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 414


A İ L E H U K U K U


GİRİŞ......................................................................................................................... 419

§ 1. AİLE KAVRAMI, AİLE HUKUKUNDA GEÇERLİ OLAN İLKELER... 419

I. GENEL OLARAK.................................................................................... 419

II. AİLE HUKUKUNDA GEÇERLİ OLAN İLKELER................................ 420

A. Birlik İlkesi...................................................................... 420

B. Süreklilik İlkesi ............................................................... 420

C. Zayıfların Korunması İlkesi............................................. 420

D. Düzenleme Serbestisinin Bulunmaması........................... 421

E. Devletin Müdahalesi İlkesi.............................................. 421

F. Eşitlik İlkesi..................................................................... 421

EVLİLİK BİRLİĞİNİN OLUŞMASI ........................................................................ 421

§ 2. NİŞANLANMA............................................................................................... 421

I. KAVRAM VE HUKUKÎ NİTELİĞİ ........................................................ 421

II. NİŞANLANMANIN KURUCU UNSURLARI........................................ 422

A. Karşılıklı Evlenme Vaadi ................................................ 422

B. Nişanlanacak Kişilerin Ayrı Cinsten Olmaları ................ 422

III. NİŞANLANMANIN GEÇERLİLİK KOŞULLARI ................................. 422

A. Kişiye Bağlı Koşullar ...................................................... 423

1. Ayırt Etme Gücü ........................................................................... 423

2. Yasal Temsilcinin Rızası............................................................... 423

B. Muhtevaya İlişkin Koşullar ............................................. 424

1. Kesin Bir Evlenme Engelinin Varlığı............................................ 424

2. Ahlâk ve Âdaba Aykırılık ............................................................. 424

IV. NİŞANLANMANIN KOŞULA VEYA ZAMANA BAĞLANMASI ...... 424

V. NİŞANLANMANIN HÜKÜMLERİ ........................................................ 424

A. Sadakat ve Yardım Yükümlülüğü.................................... 425

B. Soybağı (Nesep) Durumuna Etkisi .................................. 425

C. Destekten Yoksun Kalma Tazminatı ............................... 425

D. Manevî Tazminat Dâvası................................................. 426

E. Şahitlikten ve Hâkimlikten Kaçınma Hakkı .................... 426

F. Evlenme Mukavelesi Yapma Hakkı ................................ 426

VI. NİŞANLILIĞIN SONA ERMESİ............................................................. 426

A. Evlenme ile...................................................................... 426

B. Nişanlının Ölümü veya Evlenmenin Kesin İmkânsız Hale

Gelmesi ile....................................................................... 426


XLVI İÇİNDEKİLER


C. Nişanlının Ayırt Etme Gücünü Kaybetmesi ve Diğer Mutlak

Evlenme Engellerinin Ortaya Çıkması ile........................ 427

D. Tarafların Anlaşması ile................................................... 427

E. Bozucu Şartın Gerçekleşmesi ile ..................................... 427

F. Kesin Bir Evlenme Engelinin Ortaya Çıkması ile............ 427

G. Nişanı Bozma................................................................... 427

1. Haklı Bir Sebebe Dayanarak Nişanı Bozma .................................. 428

2. Haklı Bir Sebebe Dayanmaksızın Nişanı Bozma........................... 429

VIII.NİŞANIN SONA ERMESİNİN SONUÇLARI......................................... 429

A. Maddi Tazminat............................................................... 429

B. Manevî Tazminat............................................................. 431

1. Nişanlanma Akdi Tek Taraflı İrade Beyanı ile Sona

Erdirilmelidir................................................................................. 431

2. Nişanın Bozulması Sonucu, Tazminat İsteyen Tarafın

Kişilik Haklarının Zarara Uğramalıdır........................................... 432

3. Manevî Tazminat Talep Edenin, Zararın Meydana Gelmesinde

Kusurunun Olmaması Gerekir....................................................... 432

4. Davalı, Karşı Tarafın Zarara Uğramasında Kusurlu Olmalıdır...... 432

C. Hediyelerin İadesi............................................................ 432

1. Hediye Nişanlılık Dolayısıyla Verilmelidir ................................... 433

2. Alışılmışın Dışı Bir Hediye Olmalıdır........................................... 433

3. Nişanlılık, Nişanın Bozulması, Ölüm, Gaiplik Sonucu

Sona Ermiş Olmalıdır .................................................................... 433

4. Geri İsteme, Nişanlı, Onun Ana, Babası, veya

Onlar Adına Hareket Eden Kişiler Tarafından İstenebilir.............. 433

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ.................................................................................. 434

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 435

§ 3. EVLENME....................................................................................................... 436

I. EVLENMENİN HUKUKÎ MAHİYETİ.................................................... 436

A. Müessese Görüşü ............................................................. 437

B. Şart - Tasarruf Görüşü. .................................................... 437

C. Akit Görüşü ..................................................................... 437

II. EVLENMENİN GERÇEKLEŞMESİ İÇİN ARANAN KOŞULLAR....... 437

A. Maddî Koşullar................................................................ 438

1. Evlenmek Ehliyeti İçin Aranan Koşullar....................................... 438

a) Evlenme Ehliyeti.............................................................. 438

aa) Evlenme Yaşı ............................................................... 438

aaa) Normal Ergin Olma Yaşı ........................................... 438

bbb) Olağan Hallerde Evlenme Yaşı.................................. 439

ccc) Olağanüstü Hallerde Fevkalâde Evlenme Yaşı .......... 439

bb) Ayırt Etme Gücü........................................................... 439

cc) Yasal Temsilcinin İzni.................................................. 439


İÇİNDEKİLER XLVII

b) Evlenme Ehliyetine Sahip Olanlar, Sınırlı Olarak

Sahip Olanlar ve Sahip Olmayanlar................................. 440

aa) Evlenme Ehliyetine Tam Sahip Olanlar ....................... 440

bb) Evlenme Ehliyetine Hiç Sahip Olmayanlar.................. 440

cc) Evlenme Ehliyetine Sınırlı Olarak Sahip Olanlar......... 440

aaa) Ayırt Etme Gücüne Sahip Küçükler .......................... 441

bbb) Ayırt Etme Gücüne Sahip Kısıtlılar........................... 441

2. Evlenme Engellerinin Bulunmaması ............................................. 441

a) Genel Olarak.................................................................... 441

b) Kesin Evlenme Engelleri.................................................. 442

aa) Hısımlık........................................................................ 442

aaa) Kan Hısımlığı ............................................................ 442

bbb) Kayın Hısımlığı ......................................................... 443

ccc) Evlâtlık İlişkisi........................................................... 443

bb) Mevcut Evlilik.............................................................. 443

cc) Akıl Hastalığı ............................................................... 443

dd) Ayırt Etme Gücünün yokluğu. ..................................... 443

c) Kesin Olmayan Evlenme Engelleri.................................. 444

aa) Kadın İçin Bekleme Müddeti (İddet)............................ 444

bb) Evlenmeye Engel Hastalıklar. ...................................... 444

B. Şeklî Koşulları................................................................. 444

1. Genel Olarak ................................................................................. 444

2. Evlenme ile İlgili Şekil Koşulları .................................................. 445

a) Evlenme Törenine Hazırlık Safhası................................. 445

b) Evlenme Töreni ............................................................... 446

c) Evlenme Töreninden Sonraki İşlemler ............................ 447

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ ................................................................................. 447

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 448

§ 4. EVLİLİĞİN GENEL HÜKÜMLERİ............................................................ 449

I. GENEL OLARAK.................................................................................... 449

II. EVLİLİK BİRLİĞİNİN İŞLEYİŞİ ........................................................... 450

A. Kanun Koyucunun Birliğin İşleyişinde Eşlere Getirdiği

Yükümlülükler................................................................. 450

1. Evlilik Birliğinin Mutluluğunu Elbirliği ile Sağlamak

(TMK. 185) ..................................................................... 450

2. Çocukların Bakımına, Eğitimine ve Gözetimine

Özen Gösterme Yükümlülüğü....................................................... 451

3 Sadakat Yükümlülüğü. ................................................................. 451

4. Yardım Yükümlülüğü.................................................................... 451

5. Giderlere Katılma Yükümlülüğü................................................... 451

6. Birlikte Yaşama Yükümlülüğü...................................................... 451

III. EŞLERİN KİŞİSEL STATÜSÜ................................................................ 452


XLVIII İÇİNDEKİLER


A. Soyadı.............................................................................. 452

B. Vatandaşlık ...................................................................... 452

IV. EVLİLİĞİN GENEL MALÎ HÜKÜMLERİ ............................................. 453

A. Ailenin Bakımı Yükümlülüğü.......................................... 453

B. Evlilik Birliğin Temsili.................................................... 454

1. Temsil Yetkisinin Kapsamı ........................................................... 454

2. Temsil Yetkisini Kullanmanın Sonuçları....................................... 455

3. Teslim Yetkisinin Kaldırılması (TMK. 190).................................. 455

C. Eşin Üçüncü Kişilerle ve Diğer Eşle Hukukî İlişki İçine

Girme Özgürlüğü ve Ehliyeti........................................... 456

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ.................................................................................. 457

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 457

V. BİRLİĞİN KORUNMASI ........................................................................ 458

A. Genel Olarak.................................................................... 458

B. Mahkemenin Yetkileri ..................................................... 458

1. Mahkemenin Yetkisini Kullanabilmesi İçin .................................. 458

2. Hâkimin Alacağı Tedbirler............................................................ 459

VI. YASAL MAL REJİMİ.............................................................................. 460

A. Edinilmiş Mallara Katılma Rejimine Hâkim Olan Başlıca

İlkeler............................................................................... 461

B. Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminin Başlangıcı ve

Sona Ermesi (TMK. 240)................................................. 461

C. Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminde Mal Grupları........ 462


III. EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİNDE

EŞLERİN KİŞİSEL VE EDİNİLMİŞ MALLARI .................................... 463

IV. YÖNETİM, YARARLANMA, TASARRUF (TMK. 223) ....................... 464

V. İSPAT KOLAYLIĞI................................................................................. 464

VI. SORUMLULUK ....................................................................................... 464

VII. BORÇLAR ÖDENMEMESİ HALİNDE HANGİ MAL

VARLIĞININ SORUMLU OLACAĞI .................................................... 465

VIII.EŞLER ARASINDAKİ İLİŞKİLERİN EŞLERİN

MAL VARLIKLARINA ETKİSİ.............................................................. 466

A. Eşler Arasındaki İlişkiler ................................................. 466

B. Eşlerin Mal Varlıkları Arasındaki İlişki........................... 466

C. Denkleştirme Çeşitleri ..................................................... 466

IX. KATILMA REJİMİNİN TASFİYESİ....................................................... 466

A. Mal Rejiminin Tasfiye Anı ve Mal Rejiminin Sona Ermesi

Anının Tespiti .................................................................. 466

B. Artık Değerin Hesaplanması............................................ 467

C. Genel Hatları ile Eşlerin Paylarının Hesaplanması .......... 467

D. Artık Değerin Paylaşılmasına İlişkin İlkeler.................... 470

1. Kanuna Göre (Artık değerin yarı yarıya bölünmesi)...................... 471


İÇİNDEKİLER XLIX

2. Sözleşmeye Göre (Artık Değerin Belirlenmesi)............................ 472

E. Paylı Mülkiyetin Tasfiyesi............................................... 472

F. Mal Rejiminin Tasfiyesinde Gözönünde Tutulacak Özel

Haller (Aile Konutunun ve Ev Eşyasının Eşlerden Birine

Bırakılması (TMK. 237).................................................. 474

§ 5. EVLİLİK BİRLİĞİNİN ORTADAN KALKMASI...................................... 474

I. EVLİLİĞİN ÖLÜM, ÖLÜM KARİNESİ, GAİPLİK KARARI,

CİNSİYET DEĞİŞİKLİĞİ İLE SONA ERMESİ ..................................... 475

A. Ölüm, Ölüm Karinesi ...................................................... 475

B. Gaiplik Kararı.................................................................. 475

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ ................................................................................. 475

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 477

II. EVLENMENİN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ ...................................................... 477

A. Evliliğin Yokluğu ............................................................ 477

1. Evlenmenin Yetkili Memur Önünde Yapılmaması ....................... 478

2. İki Ayrı Cinse Mensup Olmama.................................................... 478

3. Taraflardan Birinin Evlenme Hususunda İradesini

Açıklamamış Olması..................................................................... 478

B. Evlenmenin Geçersizliği.................................................. 478

1. Genel Olarak ................................................................................. 478

2. Mutlak Butlan ve Nisbî Butlan Arasındaki Benzer ve

Farklı Taraflar ............................................................................... 479

a) Mutlak Butlan ve Nisbî Butlan Arasındaki Benzer

Taraflar............................................................................ 479

b) Mutlak Butlan ve Nisbî Butlan Arasındaki Farklı

Taraflar............................................................................ 479

3. Mutlak Butlan ve Nisbî Butlan Sebepleri...................................... 479

a) Mutlak Butlan Sebepleri.................................................. 479

aa) Mevcut Evlilik.............................................................. 479

bb) Ayırt Etme Gücünün Devamlı Yokluğu ....................... 480

cc) Yasak Derecede Hısımlık............................................. 480

dd) Evlenmeye Engel olacak Derecede Akıl Hastalığı ....... 480

b) Nisbî Butlan Sebepleri..................................................... 480

aa) Ayırt Etme Gücünden Geçici Yoksunluk ..................... 481

bb) İrade Bozukluğu Halleri ............................................... 481

aaa) Yanılma (Hatâ).......................................................... 481

bbb) Aldatma (Hile)........................................................... 482

ccc) Korkutma (Tehdit)..................................................... 483

cc) Yasal Temsilcinin İzninin Bulunmaması...................... 484

4. Mutlak Butlan ve Nisbî Butlanın Sonuçları................................... 484

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ ................................................................................. 485

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 485


L İÇİNDEKİLER

III. BOŞANMA............................................................................................... 487

A. Genel Olarak.................................................................... 487

B. Boşanma Sebepleri .......................................................... 487

1. Özel Boşanma Sebepleri................................................................ 488

a) Zina (TMK. 161).............................................................. 488

b) Hayata Kast ve Pek Kötü veya Onur Kırıcı Davranış

(TMK. 162)...................................................................... 488

c) Suç İşleme ve Haysiyetsiz Hayat Sürme.......................... 488

d) Terk (TMK. 164) ............................................................. 489

e) Akıl Hastalığı (TMK. 165)............................................... 489

2. Genel Boşanma Sebebi Evlilik Birliğinin Sarsılması

(TMK. 166) ................................................................................... 490

a) Evlilik Birliğinin Sarsılması............................................. 490

aa) Evlilik Birliği Temelinden Sarsılmış Olmalıdır............ 490

bb) Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması, Eşlerden

Müşterek Hayatı Sürdürmelerinin Beklenmeyecek

Derecede Olmasını Gerektirir....................................... 491

cc) Davacının Kusurunun Daha Ağır Olduğu İtirazının

Yapılmamış Olması veya Bu İtirazının Reddedilmiş

Olması .......................................................................... 491

b) Eşlerin Boşanma Hususunda Anlaşmaları (TMK.

166/III)............................................................................. 491

aa) Evlilik Enaz Bir Yıl Sürmelidir .................................... 492

bb) Boşanmak İçin Eşler Mahkemeye Birlikte Başvurmalı

veya

Bir Eş Diğerinin Açtığı Boşanma Davasını Kabul

Etmelidir....................................................................... 492

cc) Boşanma Davasına Karar Verebilmek İçin

Hâkimin Tarafları Dinlemesi Koşuldur ........................ 492

dd) Hâkim, Taraf İradelerinin Serbestçe Açıklandığına

Kanaat Getirmelidir...................................................... 493

ee) Taraflar, Boşanma Talebi ile Birlikte Boşanmanın

Mali Sonuçlarına ve Çocukların Durumlarına İlişkin

Bir Anlaşma Yapmaları ve Hâkimin Bu Anlaşmayı

Uygun Bulması Koşuldur ............................................. 493

c) Müşterek Hayatın Kurulamaması(Fiilî Ayrılık)

(TMK. 199/VI) ................................................................ 493

aa) Daha Önce Boşanma Sebeplerinden Herhangi Biriyle

Boşanma Davası Açılmış ve Bu Dava Reddedilmiş

Olmalıdır ...................................................................... 493

bb) Boşanmanın Reddine İlişkin Karar Kesinleştikten

Sonra Üç Yıl Geçmiş Olmalıdır.................................... 493


İÇİNDEKİLER LI

cc) Eşlerden Biri Boşanma Dâvası Açmalıdır.................... 494

C. Boşanma Davası.............................................................. 494

1. Dava Hakkı ................................................................................... 494

2. Yetkili Mahkeme........................................................................... 494

3. Tarafların Dava Ehliyeti................................................................ 494

4. Davada Uygulanacak Usul ............................................................ 494

5. Geçici Önlemler ............................................................................ 495

a) Eşlerin Barınma ve Geçimi İçin Alınacak Tedbirler........ 496

b) Çocukların Bakımına İlişkin Tedbirler ............................ 496

D. Boşanmanın Sonuçları..................................................... 496

1. Boşanmanın Kararda Belirtmeye Bağlı Olmayan Sonuçları.......... 497

2. Hâkimin Boşanma Kararında Düzenleyeceği Hususlar................. 497

a) Hâkimin Re'sen Düzenleyeceği Hususlar ........................ 497

b) Hâkimin Talep Üzerinde Düzenleyeceği Hususlar.......... 498

aa) Maddî Tazminat ........................................................... 498

aaa) Boşanmada Kusuru Daha Az Olan Taraf

Maddî Tazminat Talebinde Bulunabilir..................... 499

bbb)Boşanmada Tazminata Karar Verilebilmesi İçin

Boşanmaya Sebebiyet Veren Eşin Kusurlu Olması

Gerekir....................................................................... 499

ccc) Tazminat İsteyenin, Boşanma Yüzünden

Bir Zararının Doğması Gerekir.................................. 499

bb) Manevî Tazminat ......................................................... 499

aaa) Kişilik Hakları Saldırıya Uğrayan Manevî Tazminat

Talep Etmelidir.......................................................... 499

bbb) Diğer Taraf Kusuru ile Boşanmaya Sebebiyet

Vermelidir ................................................................. 500

ccc) Manevi Tazminat Talep Edecek Olan Tarafın

Bir Manevî Zararı Bulunmalıdır................................ 500

cc) Yoksulluk Nafakası...................................................... 500

aaa) Nafaka Talep Eden Eş, Diğer Taraftan

Daha Az Kusurlu Olmalıdır....................................... 500

bbb) Taraf, Boşanma Yüzünden Yoksulluğa Düşmelidir... 501

3. Maddî Tazminat ve Yoksulluk Nafakasının İrat Şeklinde Tayini.. 501

4. Boşanmadan Sonra Açılacak Nafaka Davalarında Yetki............... 502

5. Boşanma Üzerine Açılacak Davaların Süresi................................ 502

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ ................................................................................. 502

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 502

HISIMLIK.................................................................................................................. 504

§ 6. SOYBAĞI HUKUKU ..................................................................................... 504

I. GENEL HÜKÜMLER.............................................................................. 504

II. SOYBAĞI ÇEŞİTLERİ............................................................................ 505


LII İÇİNDEKİLER


A. Mahkeme Kararıyla Kurulan Soybağı.............................. 506

B. Kan Bağına Dayanan Soybağı ......................................... 506

1. Evlilik İçinde Doğan Çocuğun Ana ve Babaya Soybağı ile

Bağlanması .................................................................................... 506

a) Çocukla Ana Arasında Soybağının Kurulması................. 506

b) Çocukla Baba Arasında Soybağının Kurulması ............... 506

c) Soybağının Belirlenmesinde Karine................................. 507

d) Soybağının Reddi............................................................. 507

aa) Soybağının Reddinde İspat Yükü ................................. 508

bb) Soybağının Reddinde Hak Düşürücü Süreler................ 508

e) Soybağının Reddinde Yetkili Mahkeme, Yargılama

Usulü................................................................................ 509

2. Çocuk Evlilik Dışında Doğmuş, Ana Baba Sonradan

Evlenmişse..................................................................................... 509

a) Genel Olarak.................................................................... 509

b) İtiraz................................................................................. 510

3. Çocuk Evlilik Dışında Doğmuş Olup Baba Tarafından

Tanınmış veya Açılan Babalık Davası Kazanılmışsa..................... 510

a) Tanıma............................................................................. 510

aa) Genel Olarak................................................................. 510

bb) Tanıyanın Ergin, Küçük veya Ergin Kısıtlı Olması

Halinde ......................................................................... 511

cc) Tanınmanın ilgili Nüfus Memurluğuna Bildirilmesi..... 511

dd) Tanımanın İptalini Talep .............................................. 511

b) Babalık Davası................................................................. 512

aa) Genel Olarak................................................................. 512

bb) Babalık Karinesi ve Bu Karinenin Çürütülmesi............ 513

cc) Babalık Davasında Hak Düşürücü Süre........................ 513

dd) Ananın Malî Hakları..................................................... 513

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ.................................................................................. 514

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 514

§ 7. EVLÂT EDİNME............................................................................................ 516

I. GENEL OLARAK .................................................................................... 516

II. TEK BAŞINA VEYA BİRLİKTE EVLÂT EDİNMENİN

KOŞULLARI ............................................................................................ 517

III. EVLÂT EDİNMEDE KÜÇÜĞÜN RIZASI VE YAŞI ............................. 517

IV. EVLÂT EDİNMEDE ŞEKİL VE USUL (TMK. 315) .............................. 518

V. EVLÂT EDİNMENİN HÜKÜMLERİ...................................................... 519

A. Genel Olarak.................................................................... 519

B. Evlenme Yasağı............................................................... 519

C. Mirasçılık İlişkisi ............................................................. 519

D. Velâyet ve Ana Babanın Hakları...................................... 519


İÇİNDEKİLER LIII

E. Soyadı.............................................................................. 520

F. Eşler Tarafından Ayırt Etme Gücü Olmayan Bir Küçüğün

Evlât Edinilmesi .............................................................. 520

G. Vatandaşlık...................................................................... 520

VI. EVLÂTLIK İLİŞKİSİNİN KALDIRILMASI........................................... 520

A. Rızanın Bulunmaması Nedeniyle Sona Ermesi ............... 520

B. Diğer Noksanlar Nedeniyle Sona Ermesi ........................ 521

VII. EVLÂTLIK İLİŞKİSİNİN KALDIRILMASINDA SÜRE....................... 521

VIII.EVLÂTLIK İŞLEMLERİNDE ARACILIK ............................................. 521

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ ................................................................................. 521

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 522

§ 8. SOYBAĞININ HÜKÜMLERİ....................................................................... 523

I. ANA BABA İLE ÇOCUK ARASINDAKİ İLİŞKİLERİ

DÜZENLEYEN GENEL HÜKÜMLER................................................... 523

A. Çocuğun Soyadı .............................................................. 523

B. Çocukla Kişisel İlişki ...................................................... 523

1. Velâyet Hakkına Sahip Olmayan Ana Baba İle

Çocuk Arasında Kişisel İlişki........................................................ 524

2. Üçüncü Kişilerle Çocuk Arasındaki Kişisel İlişki ......................... 524

C. Karşılıklı Yükümlülükler................................................. 525

D. Ana, Babanın Çocukların Bakım ve Eğitim Masraflarını

Karşılama Yükümlülüğü.................................................. 525

1. Genel Olarak ................................................................................. 525

2. Nafaka Miktarının Takdiri............................................................. 525

3. Nafaka İstemine Hakkı Olanlar..................................................... 526

4. Geçici Önlemler ............................................................................ 526

II. VELÂYET................................................................................................ 527

A. Genel Olarak.................................................................... 527

B. Velâyetin Kapsamı .......................................................... 528

1. Genel Olarak ................................................................................. 528

2. Çocuğun Eğitimi ........................................................................... 529

3. Çocuğun Fiil Ehliyeti ve Temsili................................................... 529

a) Fiil Ehliyeti...................................................................... 529

b) Çocuğun Temsili ............................................................. 530

4. Çocuğun Korunması...................................................................... 530

5. Velâyetin Kaldırılması .................................................................. 531

6. Velâyetin Geri Verilmesi............................................................... 532

III. ÇOCUK MALLARI.................................................................................. 532

A. Genel Olarak.................................................................... 532

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ ................................................................................. 534

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 534


LIV İÇİNDEKİLER

§ 9. GENİŞ ANLAMDA AİLE İLİŞKİLERİ - ÖZELLİKLE

NAFAKA YÜKÜMLÜLÜĞÜ VE EV DÜZENİ........................................... 535

I. NAFAKA YÜKÜMLÜLÜĞÜ .................................................................. 535

A. Genel Olarak.................................................................... 535

B. Nafaka ile Yükümlü Olanlar............................................ 536

1. Üstsoy ve Altsoy Arasında ............................................................ 536

2. Nafaka Yükümlüsü Kardeşler Arasında......................................... 536

II. EV DÜZENİ.............................................................................................. 537

A. Genel Olarak.................................................................... 537

B. Ev Başkanlığının Koşulları .............................................. 537

C. Ev Başkanının Görevleri.................................................. 538

1. Eşyaya Özen Gösterme Yükümlülüğü........................................... 538

2. Eve Ait Düzenin Kurulması ve İşlemesi........................................ 538

3. Gözetim ve Özen Göstermek Yükümlülüğü .................................. 538

D. Ev Başkanının Sorumluluğu ............................................ 538

III. ALTSOYUN DENKEŞTİRME ALACAĞI.............................................. 539

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ.................................................................................. 539

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 539

§ 10. VESAYET HUKUKU ..................................................................................... 540

I. GENEL OLARAK .................................................................................... 540

II. VELÂYET VE VESAYET ARASINDAKİ BAŞLICA FARKLAR......... 540

III. VESAYET ORGANLARI ........................................................................ 542

A. Kamu Vesayetinde Organlar............................................ 542

1. Vasi ............................................................................................... 543

2. Vesayet Daireleri........................................................................... 543

a)Vesayet Makamı (Sulh Mahkemesi) .................................. 543

b) Denetim Makamı (Asliye Mahkemesi)............................ 544

3. Kayyım.......................................................................................... 544

4. Yasal Danışmanlık (Kanunî Müşavirlik) ....................................... 544

B. Aile Vesayet Organları .................................................... 544

IV. VESAYETİ GEREKTİREN HALLER..................................................... 544

A. Küçüklük ......................................................................... 545

B. Kısıtlılık........................................................................... 545

1. Akıl Hastalığı - Akıl Zayıflığı (TMK. 405) ................................... 546

2. Savurganlık, Alkol ve Uyuşturucu Madde Bağımlılığı,

Kötü Yaşam Tarzı, Kötü Yönetim (TMK. 406)............................. 546

3. Özgürlüğü Bağlayıcı Ceza (TMK. 407)......................................... 547

4. İstek Üzerine Kısıtlama (TMK. 408)............................................. 547

5. Kısıtlılık Kararının Verilmesinde Usul .......................................... 548

V. VASİ ATANMASI.................................................................................... 548

A. Vasinin İlişkin Genel Koşullar......................................... 548


İÇİNDEKİLER LV

B. Vasi Tayininde Mahkemenin Gözönünde Tutacağı Özel

Durumlar ......................................................................... 549

C. Vasi Tayininde Usul........................................................ 550


VI. VASİNİN VESAYET GÖREVİNDEN KAÇINMASI VEYA

BU GÖREVE ÜÇÜNCÜ KİŞİLERİN İTİRAZI....................................... 550

VII. KAYYIMLIK ........................................................................................... 550

A. Genel Olarak.................................................................... 550

B. Kayyımlığın Çeşitleri ...................................................... 550

1. Temsil Kayyımlığı......................................................................... 551

2. Yönetim Kayyımlığı...................................................................... 551

3. Karma Kayyımlık.......................................................................... 551

4. İhtiyarî Kayyımlık (İstek Üzerine Kayyımlık) .............................. 551

C. Kayyım Tayininde Usul, Yetkili Mahkeme ve

Kayyımlığın Sona Ermesi................................................ 552

VIII.YASAL DANIŞMANLIK ........................................................................ 552

A. Genel Olarak.................................................................... 552

B. Yasal Danışmanlığın Çeşitleri ......................................... 552

1. Oy Danışmanlığı ........................................................................... 552

2. Yönetim Danışmanlığı .................................................................. 553

3. Karma Danışmanlığı ..................................................................... 553

C. Yasal Danışman Tayininde Usul, Yetkili Mahkeme ve

Yasal Danışmanlığın Sona Ermesi................................... 553

IX. KORUMA AMACIYLA ÖZGÜRLÜĞÜN KISITLANMASI ................. 553

X. VASİNİN VE VESAYET DAİRELERİNİN GÖREV VE

YÜKÜMLÜLÜKLERİ ............................................................................. 555

A. Vasinin Görev ve Yükümlülükleri................................... 555

1. Vasinin İşe Başlaması Sırasındaki Görevleri................................. 555

2. Vasinin Vesayetin Devamı Sırasındaki Yükümlülükleri ............... 555

a) Vesayet Altındaki Kişiye İhtimam (TMK. 445) .............. 555

b) Malların Yönetimi ........................................................... 556

c) Vesayet Altındaki Kişinin Temsili ve Temsil Yetkisinin

Sınırları............................................................................ 556

3. Vesayetin Sona Ermesinde Vasinin Görevleri............................... 557

B. Vesayet Dairelerinin Görevleri........................................ 557

1. Şikayet ve İtirazları İncelemek...................................................... 557

2. İzin Vermek................................................................................... 557

3. Rapor ve Hesapları İncelemek....................................................... 557

XI. VASİ VE VESAYET ORGANLARININ SORUMLULUĞU.................. 557

A. Genel Olarak.................................................................... 557

B. Sorumluluğun Koşulları .................................................. 558

C. Sorumlulukta Takip Edilecek Sıra................................... 558

1. Vasi ve Vesayet Makamlarının Sorumluluğu................................ 558


LVI İÇİNDEKİLER


2. Devletin Sorumluluğu.................................................................... 558

D. Vesayetin Sona Ermesinin Sonuçları ............................... 559

E. Sorumluluk Davalarında Usul, Zamanaşımı .................... 559

1. Olağan Zamanaşımı....................................................................... 560

2. Olağanüstü Zamanaşımı ................................................................ 560

XII. VESAYETİN SONA ERMESİ ................................................................. 561

A. Vesayet Altına Alınan Kimseye İlişkin Sebepler............. 561

1. Vesayetin Kendiliğinden Sona Ermesi........................................... 561

2. Vesayetin Mahkeme Kararı ile Sona Ermesi ................................. 562

B. Vasilik Sıfatını Sona Erdiren Sebepler............................. 562

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ.................................................................................. 562

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 563


M İ R A S H U K U K U

§ 1. MİRAS HUKUKU VE MİRAS SÖZCÜĞÜNÜN ÇEŞİTLİ

ANLAMLARI.................................................................................................. 567

§ 2. MİRAS HUKUKUNUN BAZI TEMEL KAVRAMLARI ........................... 567

I. MİRAS...................................................................................................... 567

II. MİRASBIRAKAN (Muris)....................................................................... 568

III. MİRASÇI.................................................................................................. 568

IV. TEREKE ................................................................................................... 569

V. ÖLÜME BAĞLI TASARRUF.................................................................. 569

VI. VASİYET.................................................................................................. 569

VII. VASİYETNAME...................................................................................... 569

VIII.MİRAS SÖZLEŞMESİ ............................................................................. 569

§ 3. MİRASIN İNTİKALİ ..................................................................................... 569

§ 4. MİRAS HUKUKUNUN KANUNDAKİ DÜZENLENİŞİ ............................ 570

I. MİRASÇILAR .......................................................................................... 571

A. Yasal Mirasçılar............................................................... 571

B. Atanmış Mirasçılar .......................................................... 572

II. MİRASIN GEÇMESİ................................................................................ 572

§ 5. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN ŞEKİLLERİ.................................... 573

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ.................................................................................. 573

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 574

§ 6. YASAL MİRASÇILAR .................................................................................. 575

I. ZÜMRE SİSTEMİ .................................................................................... 575

A. Mirasçılık Açısından Önem Taşıyan Zümreler................ 575

1. Birinci Zümre ................................................................................ 575

2. İkinci Zümre .................................................................................. 576

3. Üçüncü Zümre ............................................................................... 576


İÇİNDEKİLER LVII

B. Kök-Alt Zümre (Tabaka) Kavramları.............................. 576

II. ZÜMRE SİSTEMİNE HÂKİM TEMEL İLKELER................................. 577

A. Mirasçı Olacak Hısımlar 1. 2. ve 3. Zümre İçinde Yer Alır ................ 577

B. Her Zümre, Kendisinden Daha Uzak Olan Zümrenin

Önünde

Yer Alır ........................................................................... 577

C. Her Zümrede Zümre Başı veya Kök Kendi Altsoyunun

Mirasçılığını Engeller...................................................... 578

D. Zümrebaşının Mirasbırakandan Önce Ölmesi Halinde

Zümrebaşının Yerini Kendi Altsoyu Alır ........................ 578

III. YASAL MİRASÇILIK SIFATINA SAHİP OLAN MİRASÇILARIN

NE NİSPETTE MİRASÇI SAYILACAKLARINA İLİŞKİN TEMEL

KURALLAR............................................................................................. 578

A. Miras, Mirasbırakandan Mirasçılara Giden Hat Adedince

Hisseye Ayrılır ................................................................ 578

B. Bir Zümrede Bulunan Mirasçı, Mirasbırakana Birden Fazla

Hatla Bağlı ise Mirasçı, Her Hattan Kendisine Düşen

Miras Payını Alır............................................................. 579

C. Zümrelerde, Mirasbırakandan Evvel Ölmüş Olup da Altsoyu

Olmayanların Mirasbırakınla Arasındaki Hat Gözönünde

Tutulmaz.......................................................................... 579

D. Zümreler-Zümre Başları.................................................. 579

1. Birinci Zümre ................................................................................ 579

2. İkinci Zümre.................................................................................. 579

3. Üçüncü Zümre............................................................................... 580

E. Mirasbıkananın Altsoyu .................................................. 581

F. Ana Baba Zümresi........................................................... 582

G. Büyükbabalar, Büyükanalar Zümresi, 3. Zümre .............. 585

H. Birinci, İkinci, Üçüncü Zümre Mirasçılarına İlişkin

Örnekler........................................................................... 586

§ 7. EVLÂTLIK VE ALTSOYUNUN MİRASÇILIĞI....................................... 588

BİLGİNİZİ KOTROL EDİNİZ.................................................................................... 588

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 590

§ 8. SAĞ KALAN EŞİN MİRASÇILIĞI (TMK. 499)......................................... 591

§ 9. DEVLETİN MİRASÇILIĞI (TMK. 501) ..................................................... 592

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ ................................................................................. 592

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 592

§ 10. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR (TMK. 502-504)................................... 593

I. GENEL OLARAK.................................................................................... 593

II. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLA HAK SAHİBİ OLUNABİLMESİ

İÇİN, ÖLÜME BAĞLI TASARRUFTA ARANAN ŞARTLAR.............. 593


LVIII İÇİNDEKİLER


A. Şekli Anlamda Bir Ölüme Bağlı Tasarruf Mevcut

Olmalı.............................................................................. 593

B. Ölüme Bağlı Tasarruf Geçerli Olmalı.............................. 593

1. Geçerlilik Şartları .......................................................................... 593

a) Ehliyet.............................................................................. 593

b) Sıhhatli İrade Beyanı ....................................................... 595

c) Ölüme Bağlı Tasarrufun Konusu ..................................... 595

d) Ölüme Bağlı Tasarruflarda Şekil ..................................... 595

2. Geçerli Olmayan Ölüme Bağlı Bir Tasarrufun İptal

Ettirilmemesi ................................................................................. 596

III. ÖLÜME BAĞLI TASARRUF, TASARRUF ÖZGÜRLÜĞÜNÜ

AŞMAMALI (TMK. 505-513).................................................................. 596

A. Kavram ............................................................................ 596

B. Saklı Paylı Mirasçılar (TMK. 506) .................................. 596

C. Mirasçıların Yasal Miras Payları, Saklı Paylar ve

Mirasbırakanın Tasarruf Özgürlüğüne Dahil Kısım......... 597

D. Tasarruf Edilebilir Kısmın Hesaplanması (TMK. 507).... 597

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ.................................................................................. 598

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 598

§ 11. MADDÎ ANLAMDA ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR

(ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARDA KONU) (TMK. 541-530).............. 599

I. MADDÎ ANLAMDA ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN

ÇEŞİTLERİ............................................................................................... 600

II. MADDÎ ANLAMDA ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARDAN

VASİYET VE MİRASÇI ATAMA........................................................... 600

A. Mirasçı Atama ................................................................. 600

B. Vasiyet............................................................................. 600

C. Vasiyet Alacaklısı İle Atanan Mirasçı Arasındaki Fark ... 601


II. MADDÎ ANLAMDA ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN

HANGİLERİNİN VASİYETNAMENİN, HANGİLERİNİN

MİRAS SÖZLEŞMESİNİN, HANGİLERİNİN HER İKİ

ÖLÜME BAĞLI TASARRUFUN KONUSU

OLUŞTURABİLECEĞİ............................................................................ 602

A. Sadece Miras Sözleşmesi İle Yapılabilecek Ölüme Bağlı

Tasarruf............................................................................ 602

B. Hem Miras Sözleşmesi, Hem de Vasiyetname İle

Yapılabilen Tasarruflar.................................................... 603

C. Sadece Vasiyetname İle Yapılabilen Ölüme Bağlı

Tasarruflar ....................................................................... 603

IV. ÖLÜME BAĞLI DİĞER TASARRUFLARIN TÜRLERİ ....................... 604

A. Yedek Tasarrufları (TMK. 520)....................................... 604

B. Vasiyeti Yerine Getirme Görevlisi Atama ....................... 604


İÇİNDEKİLER LIX

C. Mirasçılıktan Çıkarma ..................................................... 605

§ 12. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN ŞEKİLLERİ (TMK. 531-549)........ 606

I. VASİYETNAME...................................................................................... 606

A. Yazılı Vasiyetname (TMK. 538) ..................................... 606

B. Resmî Vasiyetname ......................................................... 607

1. Okuma Yazma Bilenleri İçin (TMK. 532-534) ............................. 607

2. Mirasbırakan Tarafından Okunmaksızın ve

İmzalanmaksızın Düzenleme (TMK. 535) .................................... 607

C. Sözlü Vasiyetname (TMK. 539-540)............................... 608

1. Birinci Şekil .................................................................................. 608

2. İkinci Şekil .................................................................................... 608

II. MİRAS SÖZLEŞMESİ (TMK. 545)......................................................... 609

III. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN SAKLANMASI........................... 609

§ 13. ÖLÜME BAĞLI TASARRUTA KOŞUL VE YÜKÜMLÜLÜK................. 609

I. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFTA KOŞUL .............................................. 609

II. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFTA YÜKLEME ........................................ 610

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ ................................................................................. 610

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 611

§ 14. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARDA YORUM......................................... 613

§ 15. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN YÜRÜRLÜĞE GİRMEMESİ ....... 614

I. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN YÜRÜRLÜĞE GİRMESİNİ

ENGELLEYEN ORTAK NEDENLER.................................................... 614

II. VASİYETNAMENİN YÜRÜRLÜĞE GİRMESİNİ ENGELLEYEN

NEDENLER ............................................................................................. 615

III. MİRAS SÖZLEŞMESİNİN YÜRÜRLÜĞE GİRMESİNİ

ENGELLEYEN NEDENLER................................................................... 616

IV. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN İPTALİ ........................................ 617

A. İptal Davasının Amacı..................................................... 617

B. İptal Davasında Süre........................................................ 617

C. İptal Davasında Taraflar.................................................. 618

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ ................................................................................. 618

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 618

§ 16. TENKİS DAVASI(TMK. 541-544)................................................................ 619

I. AMAÇ, DAVANIN KOŞULLARI, DAVACI VE DAVALILAR ........... 619

A. Amaç ............................................................................... 619

B. Koşullar........................................................................... 619

C. Davacı ............................................................................. 620

D. Davalı .............................................................................. 620

II. TENKİS DAVASINDA HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRELER (TMK. 571)..... 620

III. TENKİSE TÂBİ ÖLÜME BAĞLI KAZANDIRMALAR

(TMK. 560-571)........................................................................................ 621

IV. TENKİSE TÂBİ SAĞLARARASI KAZANDIRMALAR ....................... 622


LX İÇİNDEKİLER

V. SAĞLARARASI BAĞIŞLAMALAR İÇİN AÇILAN

TENKİS DAVASINDA GERİ VERME BORCU..................................... 624

VI. TENKİSİN YAPILMASINA İLİŞKİN KURALLAR............................... 624

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ.................................................................................. 626

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 627

§ 17. MİRASIN GEÇMESİ ..................................................................................... 628

I. MİRASIN AÇILMASI.............................................................................. 628

A. Mirasbırakan Yönünden Aranan Koşullar ....................... 628

B. Mirasçı Yönünden Aranan Koşullar ................................ 628

II. MİRASTA HAK SAHİBİ OLMANIN KOŞULLARI .............................. 630

A. Mirasa Ehil Olmak........................................................... 630

B. Sağ Olmak ....................................................................... 630

1. Genel Olarak.................................................................................. 630

2. Gaiplikle İlgili Özel Hükümler...................................................... 630

C. Mirastan Yoksun Olmamak ............................................. 632

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ.................................................................................. 633

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 634

§ 18. MİRASIN GEÇMESİNİN SONUÇLARI - KORUMA ÖNLEMLERİ

(TMK. 589-598) ............................................................................................... 635

I. GENEL TEDBİRLER............................................................................... 635

A. Terekeyi Mühürlemek...................................................... 635

B. Defter Tutma.................................................................... 635

C. Terekenin Resmen Yönetilmesi ....................................... 636

D. İlân................................................................................... 636

II. VASİYETNAME İLE İLGİLİ İŞLEMLER .............................................. 636

§ 19. MİRASIN KAZANILMASI ........................................................................... 636

I. YASAL VE ATANANA MİRASÇILAR AÇISINDAN........................... 636

A. Yasal Mirasçılar............................................................... 636

B. Atanan Mirasçılar ............................................................ 636

II. MAL VASİYETİNİN KAZANILMASI AÇISINDAN............................. 637

A. Mal Vasiyeti Alacaklısı Açısından (Genel Olarak).......... 637

B. Mal Vasiyeti Alacaklısı Açısından (Mirasbırakanın veya

Mirasçıların Alacak Haklarının Varlığı Halinde)............. 637

C. Mirasbırakanın Alacaklılarının Sonradan Ortaya

Çıkması............................................................................ 637

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ.................................................................................. 638

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 638

§ 20. MİRASIN REDDİ........................................................................................... 639

I. MİRASIN REDDİ ÇEŞİTLERİ ................................................................ 640

II. MİRASIN REDDİ SÜRESİ ...................................................................... 640

A. Yasal Mirasçıları İçin....................................................... 640


İÇİNDEKİLER LXI

B. Atanmış Mirasçıları İçin.................................................. 640

C. Terekenin Koruyucu Tedbir Olarak Deftere Geçirilmesi

İstenmişse Red Süresi...................................................... 641

D. Önemli Sebeplerin Varlığı Halinde Red Süresi ............... 641

III. YETKİLİ VE GÖREVLİ MAHKEME..................................................... 641

IV. RET HAKKININ DÜŞMESİ.................................................................... 641

V. REDDİN SONUÇLARI............................................................................ 642

VI. MİRASÇILARIN ALACAKLILARININ KORUNDUĞU HALLER...... 642

VII. REDDEDEN MİRASÇININ SORUMLULUĞU ..................................... 642

A. Sorumluluk Durumu........................................................ 642

B. Mirası Reddeden Mirasçının Sorumluluğu ...................... 643

C. İstisna .............................................................................. 643

VIII.MAL VASİYETİNİN REDDİ .................................................................. 643

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ ................................................................................. 643

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 643

§ 21. RESMÎ DEFTER TUTMA............................................................................. 644

I. GENEL OLARAK.................................................................................... 644

II. AMAÇ ...................................................................................................... 645

III. DEFTER TUTMA İŞLEMİ ...................................................................... 645

A. Süre ................................................................................. 645

B. Kimlerin Talep Edebileceği............................................. 645

C. Nereden İstenebileceği .................................................... 645

D. Defter Tutuldukta Sonra Mirası Red ve Kabul Süresi ..... 645


IV. TUTULAN DEFTERE GÖRE MİRASIN KABÜLÜNÜN

SONUÇLARI............................................................................................ 646

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ ................................................................................. 646

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 647

§ 22. RESMİ TASFİYE........................................................................................... 648

I. AMAÇ ...................................................................................................... 648

II. TALEP EDECEKLER.............................................................................. 648

III. YAPILIŞI.................................................................................................. 648

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ ................................................................................. 649

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 649

§ 23. MİRAS SEBEBİPLE İSTİHKAK DAVASI................................................. 650

I. AMAÇ ...................................................................................................... 650

II. MALIN TESLİMİ İÇİN ARANAN KOŞULLAR.................................... 650

III. İSTİHKAK DAVASININ TARAFLARI, YETKİLİ VE

GÖREVLİ MAHKEME............................................................................ 650

A. Davacı ............................................................................. 650

B. Davalı .............................................................................. 650

C. Yetkili Mahkeme............................................................. 650

D. Görevli Mahkeme............................................................ 650


LXII İÇİNDEKİLER

IV. MİRAS SEBEBİYLE İSTİHKAK DAVASININ ÖZELLİKLERİ ........... 651

V. SÜRE ........................................................................................................ 651

VI. HÜKÜMLERİ........................................................................................... 651

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ.................................................................................. 652

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 652

§ 24. MİRAS ORTAKLIĞI VE MİRASIN PAYLAŞTIRILMASI...................... 653

I. TAKSİMDEN ÖNCE MİRAS ORTAKLIĞI............................................ 653

II. MİRAS ORTAKLIĞININ HÜKÜMLERİ................................................ 653

A. Elbirliği İle Yönetim İlkesi .............................................. 653

B. Elbirliği Yönetim İlkesinin İstisnaları.............................. 653

1. Genel Olarak.................................................................................. 653

2. Mirasçılar Tarafından Temsilci Atanması ..................................... 654

C. Borçlarda Sorumluluk...................................................... 654

D. Elbirliği Ortaklığında Mirasçılar Aşağıdaki Hallerde

Yönetim, Tasarruf, Temsil Yetkisine Sahip

Olmayabilirler.................................................................. 654

III. MİRAS ORTAKLIĞININ UZATILMASI................................................ 654

IV. MİRASÇILARINA ELBİRLİĞİ ORTAKLIĞI HALİNDEKİ

MÜLKİYETİN PAYLI MÜLKİYETE ÇEVRİLMESİNİ İSTEME

HAKKI...................................................................................................... 655

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ.................................................................................. 655

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 656

§ 25. MİRASIN PAYLAŞTIRILMASI................................................................... 657

I. PAYLAŞMA TALEBİ.............................................................................. 657

A. Temel Kural..................................................................... 657

B. İstisna............................................................................... 657

II. MİRASIN PAYLAŞTIRILMASINDA ÖNCE İLERİ SÜRÜLECEK

TALEPLER............................................................................................... 657

III. MİRASIN PAYLAŞILMASINI ENGELLEYEN HALLER..................... 658

IV. PAYLAŞMANIN KİMLER TARAFINDAN YAPILACAĞI .................. 658

V. PAYLAŞMANIN NASIL YAPILACAĞININ BELİRLENMESİ............ 659

VI. PAYLAŞMAYA İLİŞKİN KURALLAR.................................................. 659

A. İrade Serbestisi................................................................. 659

B. Eşitlik İlkesi..................................................................... 660

C. Bilgi Verme Yükümlülüğü............................................... 660

D. Borçların Ödenmesinin Düzenlenmesi Talebi.................. 660

VII. MİRAS PAYLARININ BELİRLENMESİ................................................ 660

A. Pay ................................................................................... 660

B. Payların Oluşturulması..................................................... 661

1. Mirasçı Sayısı ................................................................................ 661

2. Eşitlik Esası ................................................................................... 661

3. Payların Oluşturulmasında Usul .................................................... 661


İÇİNDEKİLER LXIII

C. Payların Özgülenmesi...................................................... 661

VIII.PAYLAŞTIRMADA BAZI ÖZEL DURUMLAR.................................... 662

A. Kıymetine Ehemmiyetli Bir Noksan Gelmeksizin

Taksim Olunamayan Eşya ............................................... 662

B. Konut ve Ev Eşyasının Sağ Kalan Eşe Bırakılması ......... 663

C. Bir Bütün Oluşturan Eşya Topluluğu .............................. 663

D. Aile Evrakı ve Hatıra Eşyası............................................ 663

E. Mirasbırakanın Mirasçılardan Birinden Olan Alacağı ..... 663

F. Kat Mülkiyetine Çevirme ................................................ 663

G. Rehinli Tereke ................................................................. 664

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ ................................................................................. 664

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 665

§ 26. MİRASTA DENKLEŞTİRME ...................................................................... 666

I. KAVRAM................................................................................................. 666

II. DENKLEŞTİRMEYE TÂBİ KAZANDIRMALAR................................. 666

III. DENKLEŞTİRME YOLLARI.................................................................. 667

IV. KAZANDIRMALARIN DENKLEŞTİRİLMESİ..................................... 669

A. Yasal Mirasçılar (Altsoyun Dışındakiler)........................ 669

B. Altsoy Mirasçıları............................................................ 669

C. Denkleştirme Değeri........................................................ 669

D. Eğitim ve Öğretim Giderleri............................................ 669

1. Ana Kural...................................................................................... 669

2. Olağan Hediyeler........................................................................... 669

V. PAYLAŞMAYA ESAS MAL VARLIĞI ................................................. 670

VI. PAYLAŞMANIN HÜKÜMLERİ............................................................. 671

VII. MİRASÇILARIN SORUMLULUĞU....................................................... 672

A. Mirasçıların Terekenin Aktifini Paylaşıp, Tereke

Borçlarına İlişkin Bir Düzenleme Öngörmemişlerse ....... 672

1. Dışa Karşı...................................................................................... 672

2. İçe Karşı........................................................................................ 672

B. Mirasçılar Paylaştırma Sırasında Borçlara İlişkin

Bir Düzenleme Öngörmüşlerse........................................ 673

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ ................................................................................. 673

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 674


E Ş Y A H U K U K U


§ 1. EŞYA HUKUKUNA İLİŞKİN GENEL AÇIKLAMALAR......................... 678

I. EŞYA HUKUKUNUN MEDENÎ KANUNDAKİ YERİ.......................... 678

II. EŞYA HUKUKUNUN KONUSU............................................................ 678

III. AYNÎ HAK KAVRAMI VE UNSURLARI ............................................. 679


LXIV İÇİNDEKİLER


A. Eşyanın Tanımı................................................................ 679

1. Maddî Olma................................................................................... 680

2. Üzerinde Hâkimiyet Kurabilme..................................................... 680

3. Kişisel Olmama ............................................................................. 680

4. Sınırlanabilir Olma ........................................................................ 680

B. Eşyanın Çeşitleri.............................................................. 681

1. Taşınır Eşya - Taşınmaz Eşya........................................................ 681

2. Basit Eşya, Bileşik Eşya, Eşya Birliği ........................................... 682

3. Mislî Eşya, Gayrimislî Eşya .......................................................... 683

4. Tüketilebilen Eşya, Tüketilemeyen Eşya....................................... 684

5. Bölünebilen Eşya, Bölünemeyen Eşya .......................................... 684

6. Sahipli Eşya, Sahipsiz Eşya ........................................................... 684

7. Kamu Malları, Özel Mallar............................................................ 685

IV. AYNÎ HAKLAR VE DİĞER HAKLAR ARASINDAKİ FARKLAR...... 685

V. AYNÎ HAKLARIN TÜRLERİ.................................................................. 685

A. Sağladığı Yetkiye Göre.................................................... 686

1. Mülkiyet Hakkı.............................................................................. 686

2. Sınırlı Aynî Haklar ........................................................................ 686

a) İrtifak Hakkı .................................................................... 686

b) Rehin Hakkı..................................................................... 687

c) Taşınmaz Yükü................................................................ 687

B. Hak Konusuna Göre......................................................... 687

C. Hak Sahibinin Tayin Ediliş Tarzına Göre ........................ 687

VI. AYNÎ HAKLARA HÂKİM OLAN PRENSİPLER.................................. 688

A. Mutlaklık İlkesi................................................................ 689

1. Aynî Hakların Sahibine Hukukî Koruma Sağlama İlkesi .............. 689

2. Aynî Haklarda Bölünmezlik İlkesi ................................................ 689

B. Muayyenlik İlkesi ............................................................ 690

C. Aleniyet İlkesi.................................................................. 690

1. Devir İşleminin Etkisi.................................................................... 691

2. Karinenin Etkisi............................................................................. 691

3. Güvenin Korunması....................................................................... 691

D. Sınırlı Sayı, Tipe (Muhtevaya) Bağlılık ........................... 692

E. Zamanaşımına ve Hak Düşürücü Süreye Tâbi Olmama... 692

F. Aynî Hakların Devredilebilirliği...................................... 692

VII. EŞYA HUKUKUNUN KAYNAKLARI................................................... 692

§ 2. ZİLYETLİK .................................................................................................... 693

I. ZİLYETLİK KAVRAMI, ZİLYETLİĞİN EŞYA HUKUKUNDAKİ

ÖNEM VE UNSURLARI ......................................................................... 693

A. Zilyetlik Kavramı............................................................. 693

B. Zilyetliğin Eşya Hukukundaki Önemi.............................. 694

C. Zilyetliğin Unsurları ........................................................ 695


İÇİNDEKİLER LXV

1. Fiilî Hâkimiyet .............................................................................. 695

2. Zilyetlik İradesi ............................................................................. 695

D. Zilyetliğin Konusu........................................................... 696

E. Zilyetliğin Çeşitleri.......................................................... 697

1. Hakka Dayanan Zilyetlik - Hakka Dayanmayan Zilyetlik............. 697

2. Yalın Zilyetlik – Dereceli Zilyetlik ............................................... 697

3. Aslî - ferî Zilyetlik......................................................................... 698

4. Dolaylı Zilyetliği - Dolaylısız Zilyetliği........................................ 698

5. Tek Başına Zilyetlik - Birlikte Zilyetlik ........................................ 699

6. Zilyet - Zilyet Yardımcısı.............................................................. 700

7. Eşya Zilyetliği - Hak Zilyetliği...................................................... 701

8. Başkası İçin Zilyet - Kendisi İçin Zilyet........................................ 701

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ ................................................................................. 702

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 702

II. ZİLYETLİĞİN KAZANILMASI VE ZİLYETLİĞİN NAKLÎ

ÇEŞİTLERİ............................................................................................... 706

A. Zilyetliğin Kazanılması ................................................... 706

1. Miras Yolu ile Zilyetliğin Kazanılması ......................................... 706

2. Zilyetliğin Tesisen Kazanılması .................................................... 706

3. Zilyetliği Aslen Kazanma.............................................................. 708

4. Zilyetliği Devren Kazanma ........................................................... 707

B. Zilyetliğin Naklinin Çeşitli Şekilleri................................ 707

1. Yeni Zilyedin Doğrudan Doğruya Zilyet Kılınması ...................... 708

a) Malın Teslimi ................................................................... 708

b) Araçların Teslimi.............................................................. 709

2. Zilyetliğin Teslimsiz Kazanılması................................................. 709

a) Kısa elden teslim ............................................................. 709

b) Hükmen Teslim............................................................... 711

c) Zilyetliğin Havalesi ......................................................... 711

d) Malın, yeni zilyedin fiilî hâkimiyetine bırakılması.......... 713

3. Emtiayı Temsil Eden Senetlerin Devri.......................................... 713

III. ZİLYETLİĞİN KAYBEDİLMESİ ........................................................... 714

A. Zilyetliğin İradî Olarak Kaybı ......................................... 714

B. Zilyetliğin İrâde Dışı Kaybı............................................. 714

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ ................................................................................. 715

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 715

IV. ZİLYETLİĞİN KORUNMASI................................................................. 717

A. Genel Olarak.................................................................... 717

B. Zilyetliğin Kuvvet Kullanarak Korunması ...................... 717

C. Zilyetlik Davaları............................................................. 719

1. Zilyetliğin İadesi (Yedin İadesi) Davası........................................ 719


LXVI İÇİNDEKİLER


2. Zilyetliğe Saldırı Halinde Açılacak Dâvalar.................................. 722

3. Zilyetlik Davalarında Süre............................................................. 724

D. İdarî Yoldan Koruma ....................................................... 724

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ.................................................................................. 725

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 725

V. EŞYA HUKUKUNDA HAK KARİNELERİ............................................ 727


A. Zilyetlik Dolayısıyla Hakkın Korunması

(Taşınırlarda Zilyetliğe Bağlanan Hak Karineleri)........... 727

1. Mülkiyet Karinesi.......................................................................... 727

a) Halihazır Zilyet Lehine .................................................... 727

b) Eski Zilyet Lehine Mülkiyet Karinesi.............................. 728

2. Başkasının Mülkiyet Karinesine Dayanma.................................... 728

3. Fer’î Zilyet Lehine Karine (Fer'î Zilyet Lehine Sınırlı

Aynî Hak ve Kişisel Hak Karineleri)............................................. 729

B. Taşınmazlarda Hak Karinesi............................................ 729

1. Tapuya Kayıtlı Taşınmazlarda Hak Karinesi................................. 729

2. Tapusuz Taşınmazlarda Hak Karinesi ........................................... 729

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ.................................................................................. 730

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 730

VI. KARİNENİN ROLÜ................................................................................. 731

A. Şimdiki Zilyedin Hak Karinesine Dayanarak Kendini

Savunması........................................................................ 731

B. Taşınır Dâvası (Eski zilyedin hak karinesine dayanması) 732

1. Tanım ............................................................................................ 732

2. Taşınır Davasının Şartları.............................................................. 732

a) Olumlu Şartlar ................................................................. 734

aa) Malın Eski Zilyedin Elinden Rızası Olmadan Çıkmış

Olması .......................................................................... 734

bb) Malın Rıza Dışı Elden Çıkması Halinde Taşınır

Davası Açma Hakkının Sınırları................................... 736

b) Halihazır Zilyedin (Davalının), Zilyetliği İyiniyetle

Kazanmaması................................................................... 736

c) Olumsuz Şart (Davacının) Zilyetliği İyiniyetle

Kazanmamış Olması........................................................ 736

3. Taşınır Davasının Tarafları............................................................ 736

4. Taşınır Davası ile Diğer Davalar Arasındaki Farklar..................... 737

a) Taşınır Davası - İstihkâk Davası...................................... 737

b) Taşınır Davası - Zilyetlik Davası ..................................... 738

C. Zilyetlik Karinesine Güvenerek Aynî Hak Kazanılması .. 738

1. Üçüncü Şahsın İyiniyetinin Tam Korunduğu Haller...................... 738

a) Emin Sıfatı ile Zilyetten Mal Kazanma............................ 738


İÇİNDEKİLER LXVII

aa) Mal Üzerinde Tasarrufta Bulunanın Emin Sıfatıyla

Zilyet Olması................................................................ 738

bb) Üçüncü Şahsın İyiniyetle Kazandığı Hak,

Aynî Hak Olmalıdır...................................................... 739

b) Üçüncü Şahsın, Yetkisiz Zilyetten Para ve

Hâmile Yazılı Senet Kazanmış Olması............................ 739

c) Eşyanın Malikin Elinden Çıktığı Tarihten İtibaren

Beş Sene Geçmiş Olmalı ................................................. 740

2. Üçüncü Şahsın İyiniyetinin Kısmen Korunduğu Durumlar........... 740

3. Üçüncü Şahsın İyiniyetinin Hiç Korunmadığı Haller.................... 740

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ ................................................................................. 741

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 742

VII. ZİLYETLİĞİN İADESİNDE UYGULANACAK HÜKÜMLER............. 744

A. İade ile Yükümlü İyiniyetli Zilyedin Durumu ................. 744

1. İyiniyetli Zilyedin Borçları............................................................ 745

a) Malı İade Borcu............................................................... 745

b) Semereleri İadeye İlişkin Borç ........................................ 746

2. İyiniyetli Haksız Zilyedin Hakları................................................. 746

a) Masrafların Tazminini Talep ........................................... 746

b) Alıkoyma Hakkı .............................................................. 747

B. İade ile Yükümlü İyiniyetli Olmayan Zilyedin Durumu.. 748

1. İyiniyetli Olmayan Zilyedin Yükümlülükleri ................................ 748

a) Eşyayı İade Yükümü ....................................................... 748

b) Elde Ettiği veya Elde Etmeyi İhmal Ettiği Semereleri

Tazmin Yükümlülüğü (TMK. 995).................................. 749

c) Eşyayı Kullanma Tazminatı(Ecri misil) .......................... 749

2. İyiniyetli Olmayan Zilyedin Hakları ............................................. 749

VIII. ZİLYETLİK SÜRELERİNİN BİRBİRİNE EKLENMESİ ...................... 750

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ ................................................................................. 751

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 751

§ 3. TAPU SİCİLİ.................................................................................................. 752

I. TAPU SİCİL TEŞKİLATI........................................................................ 753

II. TAPU SİCİLİNİN UNSURLARI ............................................................. 754

A. Ana Siciller...................................................................... 755

1. Tapu Kütüğü.................................................................................. 755

2. Kat Mülkiyeti Kütüğü ................................................................... 755

3. Yevmiye Defteri ve Belgeler......................................................... 756

4. Plân ............................................................................................... 756

B. Yardımcı Siciller ............................................................. 756

1. Mal Sahipleri Sicili........................................................................ 756

2. Aziller Sicili .................................................................................. 756


LXVIII İÇİNDEKİLER


3. Düzeltmeler Sicili.......................................................................... 757

4. Kamu Ortak Malları Sicili ............................................................. 757

III. KADASTRO YAPILMAMIŞ YERLERDE TUTULAN

DEFTERLER ............................................................................................ 757

A. Zabıt Defteri..................................................................... 757

B. Kat Mülkiyeti Zabıt Defteri ............................................. 758

C. İpotek Kayıt Defteri......................................................... 758

D. Fihrist Defteri................................................................... 758

IV. TAPU SİCİLİNE HÂKİM OLAN İLKELER ........................................... 758

A. Taşınmaza Sayfa Açılması İlkesi..................................... 758

B. Taşınmaz Üzerinde Aynî Hak Kazanılması İçin Tescilin

Gerekliliği İlkesi (Tescil İlkesi) ....................................... 758

C. Tescilin Sebebe Bağlılığı (İlliyet ilkesi)........................... 759

D. Tapu Siciline Güven İlkesi............................................... 759

E. Tapu Sicilinin Alenîliği İlkesi.......................................... 759


V. TAPU SİCİLLERİNİN TUTULMASINDAN DEVLETİN

SORUMLULUĞU .................................................................................... 759

A. Genel Olarak.................................................................... 759

B. Sorumluluğun Şartları...................................................... 760

1. Tapu Sicilinin Hukuka Aykırı Tutulması....................................... 760

2. Zarar.............................................................................................. 761

3. İlliyet Bağı..................................................................................... 761

VI. TAŞINMAZLARIN KÜTÜĞE GEÇİRİLMESİ....................................... 762

A. Arazi ................................................................................ 762

B. Bağımsız ve Sürekli Haklar ............................................. 762

1. Bir İrtifak Hakkı Bulunmalıdır ...................................................... 763

2. İrtifak Hakkı Bağımsız (Müstakil) Bir Mahiyet Arzetmelidir........ 763

3. İrtifak Hakkı Sürekli Bir Mahiyet Arzetmelidir............................. 764

4. Hak Sahibi, Kaydı Talep Etmelidir................................................ 764

C. Kat Mülkiyetine Tâbi Bağımsız Bölümler....................... 764

VII. TAPU SİCİLİNE KAYDI GEREKLİ OLMAYAN TAŞINMAZLAR ..... 764

VIII.TAPULU TAŞINMAZLARIN BÖLÜNMESİ (TAKSİMİ) VEYA

BİRLEŞTİRİLMESİ.................................................................................. 764

A. Bölünme........................................................................... 765

1. Taşınmazın Parsellere Ayrılması ................................................... 765

2. Araziden Bir Parça Ayrılması........................................................ 765

B. Birleştirme ....................................................................... 766

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ.................................................................................. 766

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 767

IX. TAPU SİCİLİNDE TAŞINMAZLAR İÇİN YAPILACAK

KAYITLAR .............................................................................................. 769


İÇİNDEKİLER LXIX

A. Taşınmazın Niteliklerine İlişkin Kayıtlar ........................ 769

B. Aynî Hakların Tescili, Terkini, Tadili ............................. 771

1. Tescil............................................................................................. 771

a) Tescil İşleminin Konusu.................................................. 771

b) Tescil İşleminin Yapılması İçin Gerekli Şartlar............... 772

aa) Yetkili Kimsenin Talebi............................................... 772

aaa) Talep Yetkisi ............................................................. 772

bbb) Tescil Talebinin Şeklî ve Muhtevası.......................... 773

ccc) Tescil Talebinin Hukukî Mahiyeti............................. 774

bb) Belgelendirme .............................................................. 774

aaa) Talepte Bulunanın Tasarruf Yetkisini

Belgelendirmesi......................................................... 774

bbb) Hukukî Sebebin Belgelendirilmesi ............................ 775

ccc) Belgenin Tamamlanması ........................................... 775

c). Tescilin Hükümleri.......................................................... 775

cc) Tescilin Olumsuz Hükmü............................................. 775

bb) Tescilin Olumlu Hükmü............................................... 775

aaa)Üçüncü Kişilerin Tescilin Olumlu Etkisinden

Yararlanması............................................................. 777

bbb) Üçüncü Kişilerin Tapu Sicilinin Müspet Hükmünden

Yararlanamamaları.................................................... 778

2. Terkin............................................................................................ 779

a) Aynî Hakkı Sona Erdiren Terkin..................................... 779

b) Sicili Düzeltici Terkin ..................................................... 779

C. Şerhler ............................................................................. 780

1. Kişisel Hakların Kuvvetlendirilmesi ............................................. 781

2. Tasarruf Yetkisine Ait Tahditlerin Şerhî ....................................... 782

a) Çekişmeli Hakların Korunması İçin Mahkeme ve

İcra Dairelerince Verilen İhtiyatı Tedbir Kararları .......... 783

b) Haciz, İflâsı, Konkordato İlânı ile Verilen Mehiller ........ 784

c) Aile Yurdu Tesisi ve Mirası Artmirasçı Nakille Yükümlü

Mirasçı Atama ................................................................. 785

3. Geçici (Muvakkat) Tescilin Şerhi.................................................. 788

a) İddia Edilen Bir Aynî Hakkın Güvence Al-tına Alınması

Gerekiyorsa (TMK.1011/I,b.1)........................................ 788

b) Tasarruf Yetkisini Belirleyen Belgelerdeki Noksanlıkların

Sonradan Tamamlanmasına Kanun Olanak Tanıyorsa

(TMK 1011/I,b.2)............................................................ 789

D. Beyanlar .......................................................................... 789

F. Rehin Haklarına İlişkin Düşünceler Sütu-nuna Yapılan

Kayıtlar............................................................................ 790


LXX İÇİNDEKİLER

X. YOLSUZ TAPU KAYITLARININ DÜZELTİLMESİNİN YOLLARI.... 790

A. Medenî Kanun Hükümlerine Göre Tapu Kayıtlarının

Düzeltilmesi..................................................................... 791

1. Yolsuz Tescilin Varlığı.................................................................. 791

2. Tescilin Kurucu Unsurlarında Sakatlık.......................................... 791

a) Mahkeme Kararı ile Düzeltme ......................................... 792

b) Anlaşmaya Dayanan Düzeltme ........................................ 793

3. Tescilin, Tapu Memurunun Yaptığı Yanlışlık Yüzünden

Yolsuz Olması ............................................................................... 794

4. Yolsuz Kaydın Hakta Sonradan Meydana Gelen Değişiklikten

Kaynaklanması .............................................................................. 794

B. Özel Kanunlardaki Hükümlere Göre Tapu Kayıtlarının

Düzeltilmesi..................................................................... 795

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ.................................................................................. 795

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 796

§ 4. MÜLKİYETİN UMUMÎ HÜKÜMLERİ ...................................................... 799

I. KAVRAM................................................................................................. 799

II. MÜLKEYETİN HAKKININ UNSURLARI............................................. 799

A. Aktif Yetki (Olumlu Yetki).............................................. 799

B. Koruyucu Yetki(Mülkiyetin Menfî Unsuru) .................... 801

1. İstihkak Dâvası .............................................................................. 788

2. Haksız Elatmanın Önlenmesi Dâvası............................................. 802

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ.................................................................................. 803

III. MÜLKİYETİN KONUSU VE İÇERİĞİ................................................... 803

A. Eşya Çeşitleri................................................................... 804

B. Bütünleyici Parça ve Eklenti............................................ 805

1. Bütünleyici Parçalar (Mütemmim Cüzüler)................................... 805

a) Tanımı.............................................................................. 805

b) Şartları ............................................................................. 805

aa) Harici Bağlılık. ............................................................. 805

bb) Dahili Bağlılık. ............................................................. 806

cc) Devamlı Bağlılık .......................................................... 806

dd) Yerel Adetlere Göre Esaslı Unsur Sayılma................... 806

c) Ayrıca Bütünleyici Parça Sayılan Şeyler ve

Özellikle Ürünler ............................................................. 806

aa) Tabîi Ürünler................................................................ 807

bb) Arazi Üzerindeki Yapılar, Bitkiler, ve Kaynaklar......... 808

d) Bütünleyici Parça Olmanın Sonuçları.............................. 808

aa) Asıl Şey Üzerindeki Aynî Haklar Bütünleyici Parçayı da

Kapsar........................................................................... 808


İÇİNDEKİLER LXXI

bb) Bir Parça Üzerindeki Aynî Hak, O Parça Bir Başka

Parçanın Tamamlayıcı Parçası Olmuşsa Üzerindeki

Aynî Hak Sona Erer. .................................................... 808

cc) Bütünleyici Parça Asıl Şeyden Ayrı Olarak Temliki

Tasarrufa Konu Olamaz ............................................... 809

2. Eklenti (Teferruat)......................................................................... 809

a) Tanım .............................................................................. 809

b) Koşulları.......................................................................... 809

aa) Objektif Koşullar.......................................................... 809

aaa) Taşınır ve Bağımsız Eşya .......................................... 809

bbb) Harici Bağlantı........................................................... 810

ccc) Dahili Bağlılık (Tahsis Bağlantısı) ............................ 810

ddd) Dahili Bağlantı Sürekli Olmalıdır.............................. 811

bb) Sübjektif Koşul veya Yerel Adet.................................. 811

c) Kanunun Eklenti Saymadığı Haller ................................. 811

d) Eklenti Olmanın Hukukî Sonuçları.................................. 813

aa) Aynî Haklar Bakımından.............................................. 813

bb) Tasarrufî İşlemler Bakımından..................................... 813

C. Bütünleyici Parça, Eklenti Arasındaki Başlıca Farklar.... 814

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ ................................................................................. 814

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 815

IV. MÜLKİYET HAKKININ TÜRLERİ ....................................................... 815

A. Hak Sahibinin Belirleniş Tarzına Göre............................ 816

B. Hak Sahibinin Sayısına Göre........................................... 816

1. Ferdî Mülkiyet............................................................................... 816

2. Birlikte Mülkiyet........................................................................... 816

a) Paylı Mülkiyet ................................................................. 817

aa) Tanımı.......................................................................... 817

bb) Kuruluşu....................................................................... 817

cc) Paylı Maliklerin Payları Bakımından Durumları.......... 818

dd) Paylı Malikin Hakkının Korunması.............................. 820

ee) Eşya Üzerinde Yönetim ve Tasarruf ............................ 820

ff) Paylı (Müşterekı) Malikler Arasındaki İlişkiler............ 820

aaa) Paydaşlar Aralarında Paylı Eşyanın Yönetim ve

Tasarrufuna İlişkin Bir Sözleşme Yapmışlarsa .......... 820

bbb) Taraflar Aralarında Paylı Eşyanın Yönetim ve

Tasarrufuna İlişkin Bir Sözleşme Yapmamışlarsa. .... 820

ccc) Paylı Maldan Yararlanma ve Kullanma..................... 823

ddd) Paylı Yararları Temsil................................................ 823

gg) Paydaşların Gider ve Yükümlülüklerine Katılması ...... 824

hh) Karaların Bağlayıcılığı ................................................. 824


LXXII İÇİNDEKİLER


ii) Paylı Mülkiyetin Sona Ermesi ...................................... 825

aaa) Paylı Mülkiyetin Bir veya Birkaç Paydaş İçin

Sona Ermesi............................................................... 825

bbb)Bütün Paydaşlar İçin Sona Ermesi. ............................ 826

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ.................................................................................. 828

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 829

b) Elbirliği Mülkiyet ............................................................ 831

aa) Elbirliği Mülkiyetinin Tanımı....................................... 831

bb) Elbirliği Mülkiyetinin Unsurları ................................... 831

cc) Elbirliği Mülkiyetinde Ortakların Durumu ................... 832

dd) Elbirliği Mülkiyetinde Dava ......................................... 833

ee) Elbirliği Mülkiyetinin Sona Ermesi.............................. 833

3. Elbirliği Mülkiyeti ile Paylı Mülkiyetin Karşılaştırılması.............. 834

C. Konusuna Göre ................................................................ 835

D. Eşya Üzerinde İntifa Hakkı Olup Olmadığına Göre......... 836

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ.................................................................................. 836

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 837

§ 5. TAŞINMAZ MÜLKİYETİ............................................................................. 838

I. TAŞINMAZ MÜLKİYETİNİN KONUSU............................................... 838

II. TAŞINMAZ MÜLKİYETİNİN KAZANILMASI.................................... 839

A. Aslen Kazanma - Devren Kazanma ................................. 839

1. Aslen Kazanma.............................................................................. 839

2. Devren Kazanma ........................................................................... 839

B. Tescille Kazanma-Tescilden Önce Kazanma................... 840

1. Tescille Kazanma. ......................................................................... 840

a) Kazanma Sebebi .............................................................. 840

b) Mülkiyeti Nakil Borcu Doğuran Sözleşmelerde Şekil ..... 840

aa) Taşınmaza İlişkin Satım Sözleşmesi............................. 840

bb) Mülkiyeti Nakil Borcu Doğuran Diğer Sözleşme

Tiplerinde

Şekil ve Yetkili Mercii ................................................. 841

c) Resmî Şeklin Kapsamı..................................................... 842

d) Şekle Uymamanın Sonuçları............................................ 843

aa) Resmî Şekle Uyulmamakla Beraber Tescil Yapılmış

ise ................................................................................. 844

bb) Resmî Şekle Uygun Olmayan Sözleşmeyle Tescil

Yapılmamakla Birlikte, Taşınmazın Zilyetliği

Nakledilmiş ise. ............................................................ 844

cc) Resmî Şekle Uygun Olmayan Sözleşmeyle, Tescil

Yapılmamakla Birlikte Taşınmazın Zilyetliği de

Nakledilmemiş, Fakat Semen Alınmışsa ...................... 845


İÇİNDEKİLER LXXIII

e) Mülkiyeti Devir Borcu Doğuran Sözleşmelerde

Muvazaa .......................................................................... 845

f) Taşınmaz Mülkiyetinin Naklinde İnançlı İşlemler

(İnançlı Temlik)............................................................... 846

g) Namı Müstear.................................................................. 846

h) Taşınmazın Satış Vaadi. .................................................. 848

aa) Niteliği ......................................................................... 848

bb) Şeklî ............................................................................. 848

cc) Hükümleri .................................................................... 848

dd) Tapuya Şerh Verme...................................................... 850

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ ................................................................................. 850

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 851

2. Tescilsiz Kazanma......................................................................... 853

a) Medenî Kanun'un 705’inci Maddesine Göre

Tescilsiz Kazanma Halleri............................................... 853

aa) Miras............................................................................ 853

bb) Kamulaştırma ............................................................... 854

cc) Cebrî İcra ..................................................................... 854

dd) Mahkeme İlânı ............................................................. 855

ee) İşgal.............................................................................. 855

b) Medenî Kanun'un 705’inci Maddesi Dışında Kazanma

Halleri.............................................................................. 855

c) Taşınmaz Mülkiyetinin Kazandırıcı Zaman aşımı ile

Kazanılması..................................................................... 856

aa) Kavram ve Çeşitleri...................................................... 856

bb) Olağan Zamanaşımı ile Hak Kazanılması (TMK. 712) 857

cc) Olağanüstü Kazandırıcı Zamanaşımı ile Hak Kazanma

(TMK. 713).................................................................. 859

III. TAŞINMAZ MÜLKİYETİNİN KAYBEDİLMESİ.................................. 862

A. Nisbî Kayıp. .................................................................... 862

B. Mutlak Kayıp................................................................... 862

1. Taşınmazın Tamamen Yok Olmasıyla. ......................................... 862

2. Terk............................................................................................... 862

3. Kamulaştırma ................................................................................ 863

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ ................................................................................. 863

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 864

IV. TAŞINMAZ MÜLKİYETİNİN KAPSAMI. ............................................ 866

A. Taşınmaz Mülkiyetinin Yatay Kapsamı .......................... 866

1. Kadastrosu Yapılmış Tapulu Yerlerde. ......................................... 866

2. Tapuda Kayıtlı, Fakat Kadastrosu Yapılmamış Taşınmazlar......... 868

3. Tapusuz Taşınmazlarda Sınır. ....................................................... 869


LXXIV İÇİNDEKİLER


B. Taşınmazların Dikey Kapsamı......................................... 869

C. Taşınmaz Mülkiyetinin Maddi Kapsamı

(Taşınmaz Mülkiyetinin Tamamlayıcı Parçaları)............. 869

1. Arazideki Yapılar (İnşa Olunan Şeyler)......................................... 870

a) Prensip ............................................................................. 870

b) İnşaatın Haksız Olması .................................................... 870

aa) Haksız İnşaatın Koşulları.............................................. 871

bb) Haksız İnşaatın Sonuçları ............................................. 871

aaa) Haksız İnşaat, Arsa Maliki Tarafından Yapılmışsa .... 871

bbb) Kendi Malzemesi ile Başkasının Arsasına İnşaat....... 871

ccc) Başkasının Malzemesi ile Başkasının Arsasına İnşaat874

c) İstisnalar........................................................................... 875

aa) Taşkın Yapı .................................................................. 876

aaa) İnşaat Sahibinin Taşılan Arsa Üzerinde Taşmaya

Müsaadeyi Öngören Bir Aynî Hakkı (Bir İrtifak

Hakkı) Varsa.............................................................. 876

bbb)İnşaat Sahibinin Taşılan Arsa Üzerinde Taşmaya

Müsaadeyi Öngören Bir Aynî Hakkı (Bir İrtifak

Hakkı)Yoksa .............................................................. 876

bb) Üst Hakkı (İnşaat Hakkı).............................................. 878

cc) Mecralar ....................................................................... 878

dd) Taşınır Yapılar.............................................................. 880

2. Arazi Üzerine Dikilen Şeyler......................................................... 880

3. Arazideki Kaynaklar...................................................................... 881

a) Kavram ............................................................................ 881

b) Taşınmaz Malikinin Kaynak Üzerindeki Hakkının

Kaldırılması ..................................................................... 881

c) Kaynak Üzerindeki Hakkın Korunması. .......................... 882

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ.................................................................................. 882

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 883

V. TAŞINMAZ MÜLKİYETİNİN KISITLAMALARI................................. 886

A. Malikin Hukukî İşlemlerinden Doğan Taşınmaz

Mülkiyetine İlişkin Kısıtlamalar ...................................... 886

1. Şerhedilmiş Alım (İştira) Hakkı..................................................... 886

2. Şerhedilmiş Gerialım (Vefa) Hakkı. .............................................. 887

3. Önalım(Şüfa) Hakkı ...................................................................... 887

B. Yasal Kısıtlamalar............................................................ 889

1. Kamu Hukukundan Doğan Kısıtlamalar........................................ 890

a) Özel Kanunlardan Doğan Kısıtlamalar ............................ 890

b) Medenî Kanunda Öngörülen Kısıtlamalar ....................... 890

2. Özel Hukuktan Doğan Yasal Kısıtlamalar..................................... 891


İÇİNDEKİLER LXXV

a) Paylı Mülkiyette Kanunî Önalım Hakkı .......................... 891

b) Komşuluk İlişkisinden Doğan Kısıtlamalar

(Komşuluk Münasebeti) .................................................. 893

aa) Taşınmazı Taşkın Kullanma......................................... 894

bb) Kazı ve Yapılar ............................................................ 895

cc) Bitkiler ......................................................................... 895

dd) Doğal Olarak Akan Su. ................................................ 896

ee) Mecra Geçirilmesi........................................................ 896

ff) Zorunlu Geçit Hakkı (Zorunlu Geçit)........................... 897

gg) Zorunlu Kaynak (Zorunlu Su Hakkı) ........................... 898

hh) Sınırlıklar ..................................................................... 899

ii) Katılma Yükümlülüğü.................................................. 899

c) Herkesin Yararlanabileceği Özel Hukuk Kısıtlamalar..... 900

aa) Orman ve Meralara Girme ........................................... 900

bb) Sürüklenen Şeyler ile Benzerlerinin Alınması.............. 900

cc) Zorunluluk Halinde Başkasının Arazisine Girme......... 901

VI. TAŞINMAZ MALİKİNİN SORUMLULUĞU......................................... 902

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ ................................................................................. 904

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 904

§ 6. KAT MÜLKİYETİ......................................................................................... 907

I. KAT MÜLKİYETİ KANUNU'NUN KAPSAMI VE ÖZELLİKLERİ

VE KAT MÜLKİYETİ İLE İLGİLİ KAVRAMLAR............................... 907

II. KAT MÜLKİYETİNİN KURULMASI.................................................... 909

A. Hukukî İşlemle ................................................................ 909

B. Yargı Kararyla................................................................. 909

III. KAT İRTİFAKI ........................................................................................ 910

A. Kat İrtifakının Kuruluşu. ................................................. 911

B. Kat İrtifakında Paydaşların Hak ve Borçları.................... 911

C. Kat İrtifakının Sona Ermesi............................................. 911

IV. KAT MALİKLERİNİN HAK VE BORÇLARI........................................ 913

A. Kat Maliklerinin Hakları ................................................. 913

1. Bağımsız Bölümler Üzerinde. ....................................................... 913

2. Ortak Yerler Üzerinde. .................................................................. 914

B. Kat Maliklerinin Borçları ve Bunlara Aykırılık

Hâli için Kat Mülkiyeti Kanunu’nda Düzenlenen

Tedbir ve Yaptırımlar...................................................... 914

1. Kat Mülkiyeti Borçlar ................................................................... 914

a) Kat Maliklerini Kullanmada Özen Borcu ........................ 914

b) Kat Malikinin Bağmsız Bölümü Özgüleme

Amacına Uygun Kullanma Borcu.................................... 915


LXXVI İÇİNDEKİLER


c) Anagayrimenkulün Bakımı ve Korunması ile Anayapıya

Zarar Vermeme Yükümlüğü ............................................ 916

d) Onarım için Bağımsız Bölüme Girilmesine Müsaade Etme

Yükümlüğü ...................................................................... 916

e) Anagayrimenkulün Ortak Giderlerine Katılma

Yükümlüğü ...................................................................... 916

2. Kat Mâliklerinin Borçlarına Aykırılık Hâli için Kat Mülkiyeti

Kanunu’nda Düzenlenen Tedbir ve Yaptırımlar............................ 917

a) Kat Mâlikinin Giderlere Katılma Borcuna Aykırılık

Hâli için Öngörülmüş Tedbir ve Yaptırımlar................... 917

b) Kat Mâlikinin veya Bağımsız Bölümünü De-vamlı

Olarak Kullanan Kişilerin Borçlarına Aykırılık Hâlinde

Hâkimin Müdahalesinin İstenmesi................................... 918

c) Kat Mâlikinin Bağımsız Bölümünü Devir Mecburiyetinin

Doğması........................................................................... 919

V. ANA TAŞINMAZIN YÖNETİMİ............................................................ 919

VI. KAT MÜLKİYETİNİN SONA ERMESİ.................................................. 921

A. Maliklerin Rızası ile......................................................... 921

B. Maliklerin Rızası Olmadan Sona Erme............................ 922

§ 7. DEVRE MÜLK HAKKI................................................................................. 923

I. DEVRE MÜLK HAKKININ TANIMI..................................................... 923

II. DEVRE MÜLK HAKKININ KURULMASI............................................ 924

III. DEVRE MÜLK HAKKININ HÜKÜMLERİ............................................ 924

IV. HAK SAHİBİNİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ............................................... 924

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ.................................................................................. 925

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR.............................................................................. 926

§ 8. TAŞINIR MÜLKİYET................................................................................... 928

I. TAŞINIR MÜLKEYETİNİN KONUSU................................................... 928

A. Taşınır Eşya ..................................................................... 928

B. Doğal Güçler.................................................................... 928

II. TAŞINIR MÜLKİYETİNİN KAZANILMASI......................................... 929

A. Taşınır Mülkiyetinin Devren Kazanılması ....................... 930

1. Tarafların Anlaşma ile ................................................................... 930

a) Taşınır Mülkiyetinin Taraf Anlaşması ile Karşı

Tarafa Geçmesi................................................................ 930

b) Mülkiyeti Muhafaza Sözleşmesi ve Taşınır Mülkiyetinin

Kazanılması ..................................................................... 933

2. Taşınır Mülkiyetinin Kanundan Dolayı Kazanılması..................... 935

B. Taşınır Mülkiyetinin Aslen Kazanılması ......................... 935

1. Sahiplenme Yolu ile Kazanma....................................................... 935

2. Bulma Yoluyla Mülkiyetini Kazanma ........................................... 937

a) Genel Olarak Bulma Yoluyla Mülkiyeti Kazanma .......... 937


İÇİNDEKİLER LXXVII

b) Define ve Bilimsel Değeri Olan Eşyanın Bulunması....... 940

3. İşleme Yoluyla Mülkiyeti Kazanma.............................................. 941

4. Karışım ve Birleşme ile Kazanma ................................................. 941

6. Zamanaşımı Yoluyla Kazanma ..................................................... 943

III. TAŞINIR MÜLKİYETİNİN KAYBI ....................................................... 943

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ ................................................................................. 944

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 945

§ 9. SINIRLI AYNÎ HAKLAR.............................................................................. 947

I. GENEL OLARAK.................................................................................... 947

II. SINIRLI AYNÎ HAKLARA İLİŞKİN TEMEL İLKELER....................... 947

III. SINIRLI AYNÎ HAKLAR ARASINDAKİ VE SINIRLI AYNÎ

HAKLARLA MÜLKİYET HAKKI ARASINDAKİ SIRA...................... 949

IV. SINIRLI AYNÎ HAKKIN MÜLKİYET HAKKINDAN BAĞIMSIZ

OLMASI VE BUNUN SONUÇLARI, ÖZELLİKLE MÂLİK LEHİNE

SINIRLI AYNÎ HAKLAR........................................................................ 950

§ 9. İRTİFAK HAKLARI ..................................................................................... 952

I. KAVRAM OLARAK İRTİFAK HAKLARI ve ÇEŞİTLİ AÇILARDAN

SINIFLANDIRILMASI............................................................................ 952

A. Kavram Olarak İrtifak Hakları......................................... 952

B. İrtifak Haklarının Çeşitli Açılardan Sı-nıflandırılması .... 952

1. Hak Sahibinin Belirlenme Tarzına Göre. ...................................... 955

2. Yararlanma Yetkisinin Amaç İtibariyle Kapsamına Göre ............. 956

a) Tam Yararlanma Sağlayan İrtifak Hakkı......................... 956

b) Sınırlı Yararlanma Sağlayan İrtifak Hakları .................... 957

3. Yararlanma Yetkisinin Tarzına Göre............................................. 957

a) Olumlu İrtifaklar.............................................................. 958

b) Olumsuz İrtifaklar ........................................................... 958

II. HAK SAHİBİNİN BELİRLENME TARZINA GÖRE ÇEŞİTLİ

İRTİFAK HAKLARI................................................................................ 958

A. Taşınmaz Lehine İrtifak Hakları...................................... 958

1. Tanımı........................................................................................... 958

2. Taşınmaz Lehine İrtifak Haklarının Kazanılması.......................... 959

a) Tescil ile Kazanım (TMK m. 780/I, 781) ........................ 959

b) Sicil Dışı Kazanım (TMK m. 781/II-III). ........................ 960

3. Taşınmaz Lehine İrtifak Haklarının Sona Ermesi.......................... 962

a) Taşınmaz Lehine İrtifakların Terkin ile Sona Ermesi...... 962

b) Taşınmaz Lehine İrtifakların Tapu Dışı Sebeplerle Sona

Ermesi ............................................................................. 963

4. Taşınmaz Lehine İrtifak Haklarının Hükümleri............................. 964

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ ................................................................................. 966

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 967


LXXVIII İÇİNDEKİLER


C. Kişisel İrtifak Hakları ...................................................... 970

1. Düzenli Kişisel İrtifak Hakları....................................................... 970

a) İntifa Hakkı...................................................................... 970

aa) İntifa Hakkının Tanımı ................................................. 970

bb) İntifa Hakkının Konusu ................................................ 970

cc) İntifa Hakkının Doğumu ve Sona Ermesi ..................... 972

aaa) İntifa Hakkının Kurulması ......................................... 972

bbb)İntifa Hakkının Sona Ermesi...................................... 974

dd) İntifa Hakkının Hükümleri ........................................... 977

aaa) İntifa Hakkı Sahibinin Hakları ve Yükümlülükleri .... 977

bbb) Mâlikin Hakları ve Yükümlülükleri........................... 982

b) Oturma Hakkı. ................................................................. 985

aa) Oturma Hakkının Tanımı.............................................. 985

bb) Oturma Hakkının Konusu ve Kapsamı ile Hükümleri .. 986

cc) Oturma Hakkının Kurulması ve Sona Ermesi............... 987

2. Düzensiz Kişisel İrtifak Hakları..................................................... 987

a) Üst Hakkı......................................................................... 987

aa) Üst Hakkının Tanımı, Niteliği, İçerik ve Kapsamı ile

Süresi............................................................................ 987

bb) Üst Hakkının Kurulması............................................... 989

cc) Üst Hakkının Sona Ermesi............................................ 989

dd) Süresinden Önce Devir İstemi ...................................... 990

ee) Üst Hakkı İradının Güvencesi....................................... 990

b) Kaynak Hakkı. ................................................................. 991

c) Diğer İrtifak Hakları (TMK m. 838). ............................... 992

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ.................................................................................. 995

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR................................................................................. 996

§ 11. TAŞINMAZ REHNİ ....................................................................................... 999

I. KONUSU, TARAFLARI VE HÜKÜMLERİ ........................................... 999

II. TAŞINMAZ YÜKÜNÜN KURULMASI VE SONA ERMESİ.............. 1000

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ................................................................................ 1002

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR............................................................................... 1002

§ 12. REHNİ HAKLARI........................................................................................ 1003

A. Taşınmaz Rehninin Genel Hükümleri............................ 1003

1. Taşınmaz Rehninin Türleri .......................................................... 1003

2. Taşınmaz Rehninin Konusu ve Rehinle Güvence

Altınan Alacak............................................................................. 1005

a) Taşınmaz Rehninin Konusu........................................... 1005

b) Taşınmaz Rehniyle Güvence Altına Alınan Alacak....... 1006

3. Taşınmaz Rehninin Kurulması ve Sona Ermesi ile Taşınmazların

Birleştirilmesinin Rehne Etkisi.................................................... 1007


İÇİNDEKİLER LXXIX

a) Taşınmaz Rehninin Kurulması ...................................... 1007

b) Taşınmaz Rehninin Sona Ermesi................................... 1009

c) Taşınmazların Birleştirilmesinin Taşınmaz Rehnine

Etkisi ............................................................................. 1010

4. Taşınmaz Rehninin Hükümleri.................................................... 1011

a) Rehne İlişkin Tescilin Alacak Zamanaşımını

Durdurması.................................................................... 1011

b) Rehnin Kapsamı ............................................................ 1011

c) Alacaklının Rehinli Taşınmazın Değerini Koruyucu

Önlemler Alma Yetkisi.................................................. 1014

d) Rehinden Sonra Kurulan Aynî Haklar........................... 1016

e) Birden Fazla Rehinli Alacaklı Arasındaki Sıralama ...... 1017

f) Rehnin Paraya Çevrilmesi ............................................. 1021

B. İpoteğin ......................................................................... 1023

1. İpoteğin Amacı ve Niteliği .......................................................... 1023

2. İpoteğin Kurulması ve Sona Ermesi............................................ 1023

a) İpoteğin Kurulması........................................................ 1024

b) İpoteğin Sona Ermesi .................................................... 1025

aa) Terkin......................................................................... 1025

bb) Borçtan Sorumlu Olmayan Mâlikin Hakkı................. 1025

cc) Yeni Mâlikin Taşınmazı İpotekten Kurtarması .......... 1026

3. İpoteğin Hükümleri ..................................................................... 1026

a) Alacağın Devri ve Borcun Üstlenilmesi. ....................... 1026

b) Taşınmazın Devri .......................................................... 1027

c) Taşınmazın Bölünmesi .................................................. 1028

4. Kanuni İpotek.............................................................................. 1029

a) Tescile Tâbi Olmayan Kanuni İpotekler........................ 1029

b) Tescile Tâbi Kanuni İpotekler ....................................... 1030

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ ............................................................................... 1031

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR............................................................................... 1034

II. TAŞINIR REHNİ.................................................................................... 1038

A. Teslime Bağlı Taşınır Rehin.......................................... 1040

1. Teslime Bağlı Taşınır Rehninin Özellikleri................................. 1040

2. Teslime Bağlı Taşınır Rehnine Egemen Prensipler. .................... 1041

a) Alacağa Bağlılık İlkesi .................................................. 1042

b) Rehinde Açıklık İlkesi................................................... 1042

c) Belirlilik İlkesi............................................................... 1043

d) Güvenin Korunması İlkesi............................................. 1043

e) Rehin Hakkının Bölünmezliği İlkesi ............................. 1044

f) Kıdeme Öncelik İlkesi................................................... 1044

3. Teslime Bağlı Taşınır Rehninin Kurulması ................................. 1044

a) Taşınırın İlk Rehne Konu Olması.................................. 1044


LXXX İÇİNDEKİLER


aa) Hukukî Sebep. ............................................................ 1044

bb) Rehnedilen Eşyanın Zilyetliğinin Devri ..................... 1045

b) Art Rehnin Kurulması.................................................... 1045

4. Teslime Bağlı Rehinde Alacaklının Hak ve Borçları................... 1047

a) Rehinli Alacaklının Hakları ........................................... 1047

aa) Zilyet Olma................................................................. 1047

bb) Yararlanma. ................................................................ 1047

cc) Masrafları İsteme........................................................ 1048

dd) Paraya Çevirtme. ........................................................ 1048

b) Rehinli Alacaklının Borçları .......................................... 1049

aa) Eşyayı Saklama ve Gerektiğinde Bakımını

Yapma Borcu.............................................................. 1049

bb) Eşya Üzerinde Tasarrufta Bulunmama ....................... 1049

cc) Semereleri Tazmin...................................................... 1049

dd) Eşyayı Geri Verme ..................................................... 1049

5. Teslime Bağlı Rehnin Sona Ermesi ............................................. 1050

a) Rehin Hakkının Alacağa Bağlı Olarak Sona Ermesi...... 1050

b) Rehin Hakkının Alacağa Bağlı Olmaksızın Sona

Ermesi............................................................................ 1050

B. Hapis Hakkı ................................................................... 1052

1. Kavram........................................................................................ 1052

2. Hapis Hakkının Koşulları. ........................................................... 1052

a) Alacaklının Borçluya Ait Eşyaya Onun Rızasıyla Zilyet

Olması............................................................................ 1053

b) Alacak ile Eşya Arasında Bağlantı Bulunması............... 1054

c) Alacağın Muaccel Olması.............................................. 1054

C. Alacaklar ve Diğer Haklar Üzerinde Rehin ................... 1057

1. Kavram........................................................................................ 1057

2. Rehnin Kurulması........................................................................ 1057

3. Hak ve Alacaklar Üzerinde Rehin Hakkının Hükümleri.............. 1058

BİLGİNİZİ KONTROL EDİNİZ................................................................................ 1059

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR............................................................................... 1060

ARAMA CETVELLERİ

Kelime İndeksi ................................................................................................ 1065

Madde İndeksi................................................................................................. 1075

Adal, E. : Hukukun Temel İlkeleri, 12. B., İstanbul, 2012.

Akipek, J./Akıntürk, T/

Karaman, A.D


: Türk Medenî Hukuku, (Başlangıç Hükümleri, Kişiler

Hukuku) 18. B., İstanbul, 2022.


Akipek, J. : Türk Eşya Hukuku (Aynî Haklar), Zilyetlik ve Tapu


Sicili, 2. B., Ankara 1972.


Akıntürk, T/ Ateş, A.D : Türk Medenî Hukuku, (Aile Hukuku) 24. B., 2021.

Akünal, T. : Türk Medenî Hukukunda Tüzel Kişiler, İstanbul,


1995.


Arpacı, A. : Kişiler Hukuku, 2. B., İstanbul 2000.

Ayan, Mehmet : Eşya Hukuku, (Zilyetlik ve Tapu Sicili) Ankara 13. B.,


2016.


Ayan, M/Ayan, N. : Kişiler Hukuku, 9. B., Ankara 2020.

Ayan, Mehmet : Eşya Hukuku, (Sınırlı Aynî Haklar)


9. B., Ankara 2020.


Ayan, Mehmet: : Eşya Hukuku, (Mülkiyet) 10. B., Ankara 2020.

Aybay, A. / Aybay, R.

Pehlivan A.


: Hukuka Giriş, 13. B., İstanbul, 2018.


Bilge, N. : Hukuk Başlangıcı, Hukukun Temel Kavram ve Ku-

rumları, 35. B., Ankara, 2017.


Dural, M./Öğüz, T. : Türk Özel Hukuku C. II, Kişiler Hukuku, 22. B., İstan-

bul 2021.


Edis, S. : Hukuka Giriş, Başlangıç Hükümleri


6. B., Ankara, 1997.

Ertaş, Ş. : Eşya Hukuku, 15. B., İzmir, 2020.

Ertaş, Ş. : Pratik Eşya Hukuku, 11. B., İzmir, 2017.

Esener, T. : Hukuka Giriş, 11. B., İstanbul, 2015.

Esener, T/ Güven, K. : Eşya Hukuku, 8. B., Ankara 2019.

Dural, M./Sarı, S. : Türk Özel Hukuku C.I, Temel Kavramlar ve Medenî

Kanunun Başlangıç Hükümleri, 16. B., İstanbul 2021.


Feyzioğlu, N.F./ Özakman, C./

Saral, E.


: Aile Hukuku 3. B., İstanbul 1986.

Görgün, Ş./Kodakoğlu, M. : Hukukun Temel Kavramları, Ankara, 2008.

Gözübüyük, A. Ş. : Hukuka Giriş ve Hukukun Temel Kavramları, 40. B.,


Ankara, 2020.


Gözler, K. : Genel Hukuk Bilgisi, 10. B., Bursa, 2019.

Hatemi, H. : Miras Hukuku, 9. Bası, İstanbul, 2021.

Hatemi, H. : Kişiler Hukuku, 9. B., İstanbul 2021.

Hatemi, H. : Medenî Hukuka Giriş, 10. B., İstanbul, 2021.

Hatemi, H. : Eşya Hukuku, 1. B., İstanbul, 2020.


Hatemi, H./Serozan, R./ Ar-

pacı, A.


: Eşya Hukuku, İstanbul, 1991.

Hatemi, H. / Serozan, R. : Aile Hukuku, İstanbul, 1993.

Helvacı, S. : Gerçek Kişiler, 8. B., İstanbul 2017.

İmre, Z. / Erman, H. : Miras Hukuk, 15. B., İstanbul, 2021.

İnan, A. N/Ertaş, Ş./

Albaş, M.


: Miras Hukuku 11. B., Ankara 2022.

Kılıçoğlu, A : Miras Hukuku 12. B., Ankara, 2022.


Kılıçoğlu, A. : Medeni Hukuk, Temel Kavramlar - Başlangıç Hüküm-

leri - Kişiler Hukuku, 7. B., Ankara 2018.


Kılıçoğlu, A. : Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi, Ankara, 2002.

Oğuzman, K. : Miras Hukuku, İstanbul, 1995.

Oğuzman, K. M./Barlas, N. : Medeni Hukuk, Ankara 27. B., İstanbul, 2021.

Oğuzman, K. M./

Seliçi, Ö./Özdemir S.O.


: Kişiler Hukuku Dersleri, (Gerçek ve Tüzel Kişiler) 20.

B., İstanbul, 2021.


Oğuzman, K./Seliçi, Ö. : Eşya Hukuku, 22. B., İstanbul, 2020.

Oğuzman, K/Dural, M. : Aile Hukuku, 2 B. İstanbul 1998.

Önen, M. : Hukukun Temel Kavramları, 2. B., İstanbul, 1988.

Özsunay, E. : Medenî Hukuka Giriş, 5. B., İstanbul, 1986.

Özsunay, E : Gerçek Kişilerin Hukukî Durumu, 5. B., İstanbul,


1982.


Öztan, B. : Aile Hukuku, 6. B. , Ankara, 2015.

Öztan, B. : Kişiler Hukuku, 11. B., Ankara, 2021.

Öztan, B. : Tüzel Kişiler 4 B., Ankara 1993.

Öztan, B. : Miras Hukuku 12. B., Ankara, 2021.

Sarı, S. : Miras Hukuku, 7. B., İstanbul, 2018.

Saymen, F./Elbir, H. K. : Türk Eşya Hukuku Dersleri, İstanbul, 1963.


Serozan, R. : Tüzel Kişiler, Özellikle; Dernekler ve Vakıflar, İstan-

bul 1994.


Serozan, R. : Medenî Hukuka Giriş, İstanbul 2013.


BİBLİYOGRAFYA XV

Serozan, R. : Medenî Hukuk Genel Bölüm/Kişiler Hukuku, 7. B.,


İstanbul, 2017.


Serozan, R./Ergin, B. İ. : Miras Hukuku, 4. B. Ankara, 2014.

Sirmen, L. : Eşya Hukuku Dersleri, Ankara, 2013.

Tekinay, Selahattin, S. : Türk Aile Hukuku, 7. B., İstanbul 1990.

Ünal, M./ Başpınar, V. : Şekli Eşya Hukuku, 12. B., Ankara, 2021.


Zevkliler, A./Ertaş, Ş./ Ha-

vutçu, A./Gürpınar, D.


: Medenî Hukuk Temel Bilgiler, 10. B., Ankara, 2018.


Zevkliler, A. /Acabey, B.

/Gökyayal K.


: Medenî Hukuk Giriş ve Başlangıç Hükümleri, Kişiler

Hukuku, Aile Hukuku, 6. B., Ankara, 1999.


Zevkliler, A. /Ertaş, Ş./ Ha-

vutçu, A./ Gürpınar D.


: Medenî Hukuk, Temel Bilgiler, 7. B., Ankara, 2012.

Yorum Yap

Lütfen yorum yazmak için oturum açın ya da kayıt olun.
İlgili Yayınlar