Nafaka Hukuku

Kitabın konusu olan nafaka davalarını inceleyen Yargıtay İkinci Hukuk

Dairesinde otuz beş yılı aşkın süredir (Evet, 17 yıl tetkik hakimi, 10 yıl üyesi

ve nihayet 8 yılı aşkın başkanı sıfatlarımla) aralıksız görev yapıyorum.

Yargıtay’da Nafaka Hukukunu ilgilendiren binlerce (evet, binlerce!) dava

dosyasını bizzat okudum ve binlerce (evet, binlerce!) Yargıtay ilamını bizzat

yazdım. Binlerce kararda ahlaki, vicdani ve hukuki sorumluluğum vardır.

Bu baskıda özellikle daha fazla bilimsel açıklamanın yanı sıra verilen emsal kararları da bilimsel sistematiğe uygun şekilde kitap-dostlarımın istifadesine sunmuş bulunmanın huzuru içindeyim. Böylece nafaka ilgili uyuşmazlıkların çözümüne katkı sağlamak için özgün bir eser sunulması amacı ile 3.

baskıyı da yapmış bulunuyorum. Umarım, faydalı olur.

Bu vesile ile hukukçu çevresine bugüne kadar düşüncelerimi açıklamama olanak sağlamış olanlardan aklıma geliveren;

Devlet kuruluşlarından;

Yargıtay, Adalet Bakanlığı, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı,

Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu, Türkiye Adalet Akademisi, TBMM

Adalet Komisyonu Başkanlığı, TBMM Kamu Denetçiliği Kurumu, İçişleri

Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü, TÜBİTAK, Diyanet İşleri Din İşleri

Başkanlığı ile Başbakanlık Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğüne,

Sivil toplum örgütlerinden;

UNİCEF, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP), İKÜ Ceza

Hukuku Uygulama ve Araştırma Merkezi (CEHAMER), Türk Hukuk Kurumu, İstanbul Ticaret Üniversitesi Dış Ticaret Enstitüsü, Türk Demokrasi

Vakfı, Avrupa Genç Hukukçular Derneği ELSA (The European Law Students’

Assosiation), İstanbul Bilgi Üniversitesi İnsan Hakları Hukuku Uygulama ve

Araştırma Merkezi, Raoul Wallenberg İnsan Hakları ve İnsancıl Hukuk Enstitüsü, Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu, Yoncalı Platformu, Aile Hukuku Derneği, Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Derneği (KEFE-DER), Aktif Kadın

Çalışmaları Derneği (AKÇADER), Adalet Sistemi Uzmanları Derneği

(ASUD), Yaşar Üniversitesi Hukuk Topluluğu, Mağdur Babalar Derneği, Annem Kadın ve Aile Derneği, Marmara Üniversitesi Hukuk ve Diplomasi

Kulübü, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Kurgusal Duruşma Topluluğu,

İzmir Arabulucular Derneği (İZARDER), Adalet Mensupları Dayanışma

Vakfı, Marmara Üniversitesi Hukuk ve Diplomasi Kulübü, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Kurgusal Duruşma Topluluğu, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceride-i Kantar Öğrenci Topluluğu, Ankara Hacı Bayram Veli

Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukukta Kariyer Topluluğu ile Halkbank’ın değerli yöneticilerine,

Hukuk fakültelerinden;

Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Atılım Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Aydın Üniversitesi Hukuk Fakültesi, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi,, Bahçeşehir

Üniversitesi Hukuk Fakültesi, İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi,

İstanbul Kemerburgaz Üniversitesi Hukuk Fakültesi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Özyeğin Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Turgut Özal Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Yaşar

Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Uluslararası Final Üniversitesi Hukuk Fakültesine, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Hukuk Fakültesine,

Barolardan;

Özellikle başta Türkiye Barolar Birliği olmak üzere Adana Barosu, Adıyaman Barosu, Afyon Barosu, Ağrı Barosu, Aksaray Barosu, Amasya Barosu,

Ankara Barosu, Antalya Barosu, Ardahan Barosu, Artvin Barosu, Aydın Barosu, Balıkesir Barosu, Bartın Barosu, Batman Barosu, Bayburt Barosu, Bilecik Barosu, Bingöl Barosu, Bitlis Barosu, Bolu Barosu, Burdur Barosu, Bursa

Barosu, Çanakkale Barosu, Çankırı Barosu, Çorum Barosu, Denizli Barosu,

Diyarbakır Barosu, Düzce Barosu, Edirne Barosu, Elazığ Barosu, Erzincan

Barosu, Erzurum Barosu, Eskişehir Barosu, Gaziantep Barosu, Giresun Barosu, Gümüşhane Barosu, Hakkâri Barosu, Hatay Barosu, Iğdır Barosu, Isparta Barosu, İstanbul Barosu, İzmir Barosu, Kahramanmaraş Barosu, Karabük Barosu, Karaman Barosu, Kars Barosu, Kastamonu Barosu, Kayseri Barosu, Kırıkkale Barosu, Kırklareli Barosu, Kırşehir Barosu, Kilis Barosu, Kocaeli Barosu, Konya Barosu, Kütahya Barosu, Malatya Barosu, Manisa Barosu, Mardin Barosu, Mersin Barosu, Muğla Barosu, Muş Barosu. Nevşehir

Barosu, Niğde Barosu, Ordu Barosu, Osmaniye Barosu, Rize Barosu, Sakarya

Barosu, Samsun Barosu, Siirt Barosu, Sinop Barosu, Sivas Barosu, Şanlıurfa

Barosu, Şırnak Barosu, Tekirdağ Barosu, Tokat Barosu, Trabzon Barosu, Tunceli Barosu, Uşak Barosu, Van Barosu, Yalova Barosu, Yozgat Barosu, Zonguldak Barosu’na,

Merkezlerden;

Türkiye Barolar Birliği Eğitim Merkezi, Ankara Barosu Eğitim Merkezi,

Ankara Barosu İnsan Hakları Merkezi, Ankara Barosu Çocuk Hakları Merkezi, Ankara Barosu Kadın Hakları Merkezi, Ankara Barosu Gelincik Merkezi, Antalya Barosu Genç Avukatlar Meclisi, İstanbul Barosu Meslek İçi Eğitim Merkezi, İstanbul Barosu Staj Eğitim Merkezi ve İstanbul Barosu Bakırköy Bölge Temsilciliği’ne,

Konuşma metinlerimi yayınlayan;

Türkiye Barolar Birliği Kadın Hukuku Komisyonu (TÜBAKKOM), İstanbul Barosu Kadın Hakları Komisyonu, İstanbul Barosu Kadın Hakları Uygulama Merkezi, İzmir Barosu Dergisi Yayın Kurulu’na, makalelerimi yayınlayan Yargıtay Dergisi, Adalet Dergisi, Ankara Barosu Dergisi, Ardahan Barosu Dergisi, İstanbul Barosu Dergisi, İzmir Barosu Dergisi, Bursa Barosu

Dergisi, Manisa Barosu Dergisi, Kayseri Barosu Dergisi, Kocaeli Barosu Dergisi, Osmaniye Barosu Dergisi, Giresun Barosu Dergisi ve Türkiye Noterler

Birliği Hukuk Dergisi yöneticilerine,

Söyleşilerimi yayınlayan;

Güncel Hukuk Dergisi ve ZİGGURAT, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğrenci Topluluğu Dergisi yayın kuruluna,

Benimle televizyon programları yapan;

TRT Televizyonuna ve CNN Televizyonuna,

Ayrıca;

Saymayı unuttuğum diğer bütün tüzel kişiliklere kalbî teşekkürlerimi

sunarım.

Bütün eserlerimin olduğu gibi bu eserimin de yayınlanmasına aracılık

eden/emek veren Yetkin Yayınevinin bütün çalışanlarına ve özellikle sayın

Muharrem Başer’e teşekkür ederim.

22 Mayıs 2023 Ömer Uğur GENÇCAN

Çankaya-ANKARA YARGITAY 2. Hukuk Dairesi Başkanı

İÇİNDEKİLER

ÖN SÖZ..........................................................................................................5

İÇİNDEKİLER .............................................................................................9

KAYNAKÇA .............................................................................................169

KISALTMALAR.......................................................................................173

§ 1. NAFAKA HUKUKUNUN TEMEL ÖZELLİKLERİ...............179

I. NAFAKANIN YERİ .............................................................179

II. NAFAKANIN TÜRLERİ......................................................180

III. NAFAKA DAVASININ YARGI SİSTEMİNDEKİ YERİ.....182

A- YARGI SİSTEMİNİN KAPSAMI.................................182

B- NAFAKA DAVASININ YARGI SİSTEMİNDEKİ

YERİ ..............................................................................182

C- NAFAKA DAVASINA BAKACAK MAHKEME

İLE İLGİLİ SORUNLAR ..............................................183

1- Yargı Yolu Sorunu

(HMK m. 114, f. I/b)...............................................183

2- Görev Sorunu (HMK m. 114, f. I/c)........................184

IV. NAFAKA DAVASINDA YER ALAN YARGI ÖRGÜTÜ....184

A- ADLİYE MAHKEMELERİ ..........................................184

1- Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri (İDM)

(5235 SK m. 2)........................................................184

2- Adli Yargı İkinci Derece Mahkemeleri/Bölge

Adliye Mahkemeleri (BAM) (5235 SK m. 3).........185

B- YÜKSEK MAHKEME/YARGITAY

(TCA m. 154, 2797 SK m. 1).........................................187

1- İlk Derece Mahkemesi Görevi

(HMK m. 47, f. I, 286 f. I) ......................................187

2- Temyiz İncelemesi Görevi ......................................188

a. İlk Derece Mahkemesi Kararları

(HMK Geçici Madde 3, f. II)...........................188

b. Bölge Adliye Mahkemesi Kararları .................189

c. İlk Derece Mahkemesi Kararı (Sıçramalı

Temyiz) (HMK m. 373 f. I, IV) ......................190

10 İçindekiler

3- İçtihadı Birleştirme Görevi (2797 SK m. 45)..........190

V. NAFAKA HUKUK KURALLARI .......................................190

A- NAFAKA MADDİ HUKUKU.......................................191

B- NAFAKA USUL HUKUKU ..........................................192

VI. NAFAKA DAVASINDA YARGILAMA USULÜ.................192

A- YARGILAMA USULLERİ............................................192

B- NAFAKA DAVASINDA YARGILAMA USULÜ

(HMK m. 316 f. I/ç).......................................................192

VII. NAFAKA ALACAĞININ ÖZELLİKLERİ ..........................193

A- KAMU DÜZENİ İLE İLGİLİDİR.................................193

B- KURAL OLARAK MİRAS YOLU İLE GEÇMEZ ......195

1- Nafaka Talep Hakkı Geçmez ..................................195

2- Nafaka Alacaklılığı Geçmez ...................................195

3- Nafaka Yükümlülüğü Geçmez ................................195

4- Muaccel Olup Ödenmemiş Nafaka Borcu Geçer....195

C- KURAL OLARAK HACZEDİLEMEZ.........................195

1- İlama Dayanıyorsa (İİK m. 83)...............................195

2- Sözleşmeye Dayanıyorsa ........................................196

E- KURAL OLARAK TAKAS EDİLEMEZ......................196

1- Nafaka Borçlusu Olarak (TBK m. 144 f. I, b. 3) ....196

2- Nafaka Alacaklısı Olarak ........................................196

F- KURAL OLARAK DEVREDİLEMEZ

(TBK m. 183).................................................................197

1- Muaccel Olmayan Alacak .......................................197

2- Muaccel Olan Alacak..............................................197

G- KURAL OLARAK REHNEDİLEMEZ

(TMK m. 954 f. I) ..........................................................197

1- Kural Olarak............................................................197

2- Birikmiş Nafaka Alacağı.........................................197

H- KURAL OLARAK MUACCEL OLMAMIŞ

NAFAKA ALACAĞINDAN FERAGAT

EDİLEMEZ....................................................................197

I- İMTİYAZLI ALACAK KABUL EDİLİR

(İİK m. 101 f. III, 206)...................................................198

İ- GEÇ ELDE EDİLMİŞSE FAİZ İSTENEBİLİR............198

1- Koşulları..................................................................198

a. Alacak Miktarı Belirli Olmalıdır .....................198

b. İfa Gecikmiş Olmalıdır....................................198

2- Faizin Başlangıcı.....................................................199

İçindekiler 11

a. Kural Olarak ....................................................199

b. İnfaz İçin Hükmün Kesinleşmesi Gereken

Hallerde............................................................200

VIII. NAFAKA YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN ÖZELLİKLERİ ...........200

A- KURAL OLARAK NAKDEN İFA EDİLİR..................200

1- Başkası Tarafından İfa Edilebilir (TBK m. 83).......200

2- Kural Olarak Nakden İfa Edilir...............................200

a. Tedbir Nafakasının İfası (TMK m. 169)..........200

aa. Geçici Tedbir Nafakasının İfası

(TMK m. 169)...........................................201

bb. Bağımsız Tedbir Nafakasının İfası

(TMK m. 197)...........................................201

aaa. Ödenme Biçimi.................................201

aaaa. İrat Biçiminde Ödenmesi .....201

bbbb. Toptan Ödenmesi .................202

bbb. Ödenme Türü....................................202

aaaa. Türk Parası Olarak ...............202

bbbb. Ayın Olarak ..........................203

b. İştirak Nafakasının İfası (TMK m. 182 f.

IV, 330 f. I, 334)...............................................203

aa. Türk Parası ile Ödenir...............................203

bb. İrat Şeklinde Ödenir..................................204

cc. Toptan Ödenemez .....................................205

dd. Her Ay Tahsil Edilir

(TMK. m. 330 f. I)....................................206

c. Yoksulluk Nafakasının İfası

(TMK m. 176 f. I)............................................206

aa. Yoksulluk Nafakasının Ödenme

Biçimi (TMK m. 176 f. I).........................206

aaa. Toptan Ödenmesi..............................206

bbb. İrat Biçiminde Ödenmesi..................208

bb. Yoksulluk Nafakasının Ödenme Türü ......208

aaa. Türk Parası Olarak Ödenmesi ..........208

bbb. Ayın Olarak Ödenmesi .....................209

d. Yardım Nafakasının İfası

(TMK m. 361 f. V)...........................................209

aa. Yardım Nafakasının Ödenme Biçimi........209

aaa. İrat Biçiminde Ödenmesi..................209

bbb. Toptan (Sermaye) Ödenmesi ............209

12 İçindekiler

aaaa. Sermaye Şeklinde

Ödemenin Bir Defada

Yapılması..............................210

bbbb. Sermaye Şeklinde

Ödemenin Taksitle

Yapılması..............................210

bb. Yardım Nafakasının Ödenme Türü...........210

aaa. Türk Parası Olarak............................210

bbb. Ayın Olarak ......................................210

e. Eğitim Nafakasının İfası

(TMK m. 328 f. II)...........................................210

aa. Türk Parası ile Ödenir...............................211

bb. İrat Şeklinde Ödenir..................................211

cc. Toptan Ödenemez .....................................211

dd. Her Ay Tahsil Edilir

(TMK. m. 330 f. I)....................................211

B- GELECEĞE ETKİLİDİR ..............................................211

C- KURAL OLARAK KARŞILIKLIDIR ..........................211

D- YÜKÜMLÜLÜKTE ORANLILIK ESASTIR ..............212

E- ÖNCELİK HÜKÜMLERİ ESAS ALINIR ....................212

IX. NAFAKANIN HUKUKİ NİTELİĞİ.....................................212

§ 2. NAFAKA HUKUKUNUN KAYNAKLARI................................214

I. GENEL OLARAK ................................................................214

II. MEVZUAT KAYNAKLARI.................................................214

A- ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER ............................214

B- ANAYASA.....................................................................215

1- Kanun Önünde Eşitlik (TCA m. 10) .......................216

2- Kişinin Dokunulmazlığı, Maddi ve Manevi

Varlığı (TCA m. 17 f. I)..........................................216

3- Bilim ve Sanat Hürriyeti (TCA m. 27 f. I)..............217

4- Hak Arama Hürriyeti (TCA m. 36 f. I) ...................217

5- Ailenin Korunması ve Çocuk Hakları

(TCA m. 41)............................................................218

6- Eğitim ve Öğrenim Hakkı (TCA m. 42 f. I)............218

7- Çalışma Şartları ve Dinlenme Hakkı

(TCA m. 50 f. II).....................................................219

C- KANUNLAR .................................................................219

1- 4787 sayılı Aile Mahkemelerinin Kuruluş,

Görev ve Yargılama Usûllerine Dair Kanun ...........219

İçindekiler 13

2- 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu ...........................220

3- 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu .............221

4- 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri

ve Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş,

Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun .......................222

5- 7201 sayılı Tebligat Kanunu ...................................222

6- 492 sayılı Harçlar Kanunu ......................................222

7- 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul

Hukuku Hakkında Kanun........................................222

8- 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu............................222

a. Alacaklının Rızasıyla Takas Edilebilir

(TBK m. 144 f. I/3)..........................................223

b. Birikmiş Nafakalar Temlik Edilebilir

(TBK m. 183)...................................................223

c. İşçi Ücretinde Nafaka Alacaklıların Hakkı

Saklıdır (TBK m. 410 f. I) ..............................223

d. Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesinde

İptal İstenebilir (TBK m. 615 f. I) ..................224

d. Mahsup Şartıyla Bakım Alacaklısının

Nafaka Ödemesine Karar Verilebilir

(TBK m. 615 f. II)............................................224

9- 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu .............................224

a. İcra ve İflas Dairelerinin Yaptığı

Muameleler Hakkında Şikayet Edilmesi

(İİK m. 16).......................................................224

aa. Yedi Gün İçinde Şikayet...........................224

bb. Her Zaman Şikayet ...................................225

aaa. Bir Hakkın Yerine Getirilmemesi.....225

bbb. Bir Hakkın Sebepsiz

Sürüncemede Bırakılması.................225

ccc. Kamu Düzenine Aykırı İşlem

Yapılması..........................................225

b. İcranın İcra Mahkemesince Geri

Bırakılması (İİK m. 33) ...................................226

aa. İtfa/Borcun Sonlandırılması

(İİK m. 33 f. I, c. 1) ..................................226

bb. İmhal (Süre Verme/Erteleme)

(İİK m. 33 f. I, c. 1) ..................................232

cc. Borcun Zamanaşımına Uğraması

(İİK m. 33 f. I, c. 1, 33/a)..........................233

14 İçindekiler

c. İcranın Kanun Yolu Mahkemesi Tarafından

Geri Bırakılması (İİK m. 36) ...........................233

aa. Bölge Adliye Mahkemesi Tarafından

İcranın Geri Bırakılması

(HMK m. 350 f. I, İİK m. 36)...................234

bb. Yargıtay Tarafından İcranın Geri

Bırakılması

(HMK m. 367 f. I, İİK m. 36)...................235

d. Boşanmanın Feri Niteliğindeki Nafakaların

İcrası Boşanma Hükmünün Kesinleşmesi

Gerekir.............................................................236

e. İlama Müstenit Nafaka Takibi Son

Muamele Üzerinden On Sene Geçmekle

Zamanaşımına Uğrar (İİK m. 39 f. I)...............236

f. İcranın İadesi (İİK m. 40) ................................237

g. Menfi Tesbit Davası Açılabilir (İİK m. 72)......239

h. İstirdat Davası Açılabilir (İİK m. 72 f. VII).....248

ı. İlama Müstenit Olmayan Nafakalar

Kısmen Haczolunabilir (İİK m. 83).................252

i. Nafaka Alacaklısı Hacze İmtiyazlı İştirak

Edebilir (İİK m. 101 f. III)..............................252

j. Nafaka Davasının Tarafı Müflis Olsa Bile

Dava Durmaz (İİK m. 194 f. I) .......................252

k. Nafaka Alacakları Birinci Sırada

Kaydolunur (İİK m. 206 f. IV) .......................253

l. Gerçeğe Aykırı Beyanda Bulunanların

Cezası (İİK m. 338) .........................................253

m. Borçlunun Ödeme Şartını İhlali Halinde

Ceza (İİK m. 340)............................................253

n. Nafaka Gereğini Yerine Getirmeyen Borçlu

İçin Tazyik Hapsi Kararı Verilir

(İİK m. 344).....................................................254

aa. Alacaklının Şikâyeti Olmalıdır.................255

bb. Mahkeme Kararı Olmalıdır ......................256

cc. Tahsili İçin İcra Takibine Başlanılmış

Olmalıdır...................................................256

dd. İcra Emri Borçlu

-Sanığa Tebliğ

Edilmiş Olmalıdır .....................................257

ee. İlamda Yazılı Ödeme Koşullarına

Uyulmamış Olmalıdır...............................259

İçindekiler 15

ff. İcra Emrinin Tebliği İle Şikayet Tarihi

Arasında İşlemiş En Az Bir Aylık Cari

Nafaka Borcu Bulunmalıdır......................259

gg. Nafakanın Kaldırılması/Azaltılması

Davası Bulunmamalı, Açılmış İse

Sonuçlanmış Olmalıdır.............................261

hh. Şikayet Hakkı Süresinde

Kullanılmalıdır..........................................262

ıı. Usulüne Uygun Şekilde Yargılama

Yapılmalıdır..............................................265

o. Davanın ve Cezanın Düşmesi ile Ceza

Verilemeyecek Hâller (İİK m. 354) .................269

aa. Davanın Düşmesi (İİK m. 354 f. I)...........269

aaa. Müştekinin Feragat Etmesi...............269

bbb. Borcun İtfa Edilmesi ........................271

bb. Cezanın Düşmesi ......................................271

cc. Kararın Yerine Getirilmemesi...................273

dd. Miktar Olarak Uygulanamayacak

Takip (İİK m. 354 f. IV) ...........................273

ee. İtiraz..........................................................274

p. Fazla Verilen Paranın Geri Alınması

(İİK m. 361).....................................................275

aa. İcra Dairesince Borçludan Tahsil

Edilmiş Para Mevcut Olmalıdır................275

bb. Her Türlü İcra Takibinde

Uygulanabilir............................................275

cc. Fazla Para Tahsil Edilen Her Durumda

Uygulanabilir............................................275

dd. Ayrıca Mahkeme Kararına Gerek

Bulunmamaktadır .....................................276

r. Geçici Tedbir Nafakasının (TMK m. 169)

İptali İçin Ayrı Dava Açılamaz.........................276

s. Mükerrer Ödenmiş Olan Nafakanın İadesi

İçin İcraya Başvurulabilir ................................277

ş. Tahsil Edilecek Nafaka Miktarı Tektir.............277

t. Nafaka Ara Kararları İçin İlamlı İcra

Yoluna Başvurulamaz ......................................278

10- 5395 Sayılı Çocuk Koruma Kanunu .......................279

a. Koruma Kapsamnda Bulunanlar......................281

aa. Korunma İhtiyacı Olan Çocuk..................282

16 İçindekiler

bb. Suça Sürüklenen Çocuk............................282

b. Korumada Yer Alan Kişi ve Kurumlar.............283

aa. Mahkemeler..............................................283

aaa. Çocuk Mahkemeleri .........................283

bbb. Çocuk Ağır Ceza Mahkemeleri ........284

bb. Resmî veya Özel Kurumlar ......................285

cc. Sosyal Çalışma Görevlisi..........................285

c. Koruyucu ve Destekleyici Tedbirler ................285

aa. Tedbirin Türü............................................286

aaa. Olağan Tedbir Kararları....................286

aaaa. Danışmanlık Tedbiri.............286

bbbb. Eğitim Tedbiri ......................286

cccc. Bakım Tedbiri.......................287

dddd. Sağlık Tedbiri.......................289

eeee. Barınma Tedbiri ...................290

ffff. Diğer Tedbirler.....................290

bbb. Acil Korunma Tedbiri.......................291

aaaa. Acil Bir Durum

Bulunmalıdır ........................291

bbbb. Acil Korunma Kararı

Süresi....................................291

cccc. Sosyal İnceleme

Yapılmalıdır..........................291

aaaaa. Tedbir Kararı

Alınması

Gerektiği

Anlaşılırsa ................291

bbbbb. Tedbir Kararı

Alınmaması

Gerektiği

Anlaşılırsa ................292

dddd. Çocuk Hâkimine

Müracaat Edilmelidir ...........292

bb. Tedbirin Süresi..........................................292

cc. Tedbirin Şekli ...........................................293

dd. Tedbirin Değiştirilmesi .............................293

ee. Tedbirin Kaldırılması................................293

ff. Tedbir Giderleri ........................................295

d. Yargılama Usulü ..............................................295

İçindekiler 17

aa. Görevli Mahkeme .....................................295

bb. Yetkili Mahkeme.......................................302

cc. Davacı.......................................................303

aaa. İstem Üzerine ...................................303

bbb. Re'sen ...............................................303

dd. Davalı .......................................................304

aaa. Kuruma Yöneltilmelidir ...................304

bbb. Yasal Temsilciye Yöneltilmelidir .....304

ee. Kuruma Başvuru.......................................308

aaa. Bildirim Yükümlülüğü .....................308

bbb. Araştırma Yükümlülüğü...................308

ccc. Başvuru Hakkı..................................308

ff. Kural Olarak Duruşma Yapılmaksızın

Tedbir Kararı Verilemez ...........................308

gg. Görüş Alınmalıdır.....................................310

hh. Yargılama Giderleri ..................................310

11- 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu.....................311

12- 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık

Sigortası Kanunu.....................................................311

13- 6284 Sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı

Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun .........................312

a. Nafakaya Karar Verme Yetkisi

(6284 SK m. 5, f. III) .......................................313

b. Nafakanın Re'sen Verilmesi

(6284 SK m. 5, f. IV).......................................313

c. Nafakanın Tahsili (6284 SK m. 18) .................313

d. Nafaka Tedbirine Aykırılık

(6284 SK m. 13) ..............................................314

aa. Zorlama Hapsi ..........................................314

aaa. Görevli Mahkeme

(6284 SK m. 2/c) ..............................315

bbb. Süresi (6284 SK m. 13, f. I-II)..........316

ccc. Yerine Getirilmesi

(6284 SK m. 13, f. III)......................316

bb. Bildirimi (6284 SK m. 13, f. III) ..............316

D- TÜZÜKLER...................................................................316

E- YÖNETMELİKLER (HMK m. 449).............................316

1- Bölge Adliye ve Adlî Yargı İlk Derece

Mahkemeleri ile Cumhuriyet Başsavcılıkları

18 İçindekiler

İdarî ve Yazı İşleri Hizmetlerinin

Yürütülmesine Dair Yönetmelik .............................317

2- Elektronik Tebligat Yönetmeliği.............................317

II. İÇTİHAT KAYNAKLARI ....................................................317

A- BİLİMSEL İÇTİHAT (İLMÎ İÇTİHAT/ BİLİMSEL

GÖRÜŞLER/ DOKTRİN/ ÖĞRETİ)

(TMK m. 1 f. II).............................................................318

B- YARGISAL İÇTİHAT (KAZAÎ

İÇTİHAT/YARGITAY KARARLARI)

(TMK m. 1 f. II).............................................................318

§ 3. EŞ İÇİN BAĞIMSIZ TEDBİR NAFAKASI DAVASI

(TMK m. 197)................................................................................319

I. GENEL OLARAK ................................................................319

II. BİRLİKTE YAŞAMAYA ARA VERİLMESİ .......................324

A- ORTAK KARARLA BİRLİKTE YAŞAMAYA ARA

VERİLMESİ ..................................................................324

B- ORTAK OLMAYAN KARARLA BİRLİKTE

YAŞAMAYA ARA VERİLMESİ...................................325

1- Kişiliğin Ciddi Biçimde Tehlikeye Düşmesi

(TMK m. 197 f. I) ...................................................325

a. Cinsel Sadakate Aykırı Davranışla

Tehlikeye Düşme .............................................326

b. Fiziksel Sadakate Aykırı Davranışla

Tehlikeye Düşme .............................................327

c. Görsel Sadakate Aykırı Davranışla

Tehlikeye Düşme .............................................328

d. Sosyal Sadakate Aykırı Davranışla

Tehlikeye Düşme .............................................329

2- Ekonomik Güvenliğin Ciddi Biçimde Tehlikeye

Düşmesi (TMK m. 197 f. I) ....................................331

3- Ailenin Huzurunun Ciddi Biçimde Tehlikeye

Düşmesi (TMK m. 197 f. I) ...................................333

4- Haksız Olarak Birlikte Yaşamaktan Kaçınma

(TMK m. 197 f. III).................................................335

5- Ortak Hayatın Başka Sebeple Olanaksız Hale

Gelmesi (TMK m. 197 f. IIII)................................336

III. EŞ İÇİN BAĞIMSIZ TEDBİR NAFAKASININ

ÖZELLİKLERİ .....................................................................336

A- ERKEK VE KADIN EŞ İÇİN VERİLEBİLİR..............336

B- NAFAKA YÜKÜMLÜLÜĞÜ ASILDIR.......................336

İçindekiler 19

C- TEREKE ALACAĞINA DAHİLDİR............................337

D- MUTLAKA VERİLMESİ GEREKMEZ.......................337

1- Düzenli ve Yeterli Geliri Olan Eşe Tedbir

Nafakası Verilemez .................................................337

2- İsteyerek Çalışmayana Tedbir Nafakası

Verilemez ................................................................337

E- TEDBİR NAFAKASI YÜKÜMLÜLÜĞÜ

KALKABİLİR ...............................................................338

1- Çalışmayan, Malvarlığı ve Geliri Olmayan Eşin

Tedbir Nafakası Yükümlülüğü Yoktur ....................338

2- Askerde Olan Erkek Eşin Tedbir Nafakası

Yükümlülüğü Yoktur...............................................339

F- KUSUR KURAL OLARAK DİKKATE

ALINAMAZ ..................................................................339

G- EVLİLİK DIŞI BİRLİKTELİK VARSA

VERİLEMEZ.................................................................340

1- Başkası İle Yaşanıyor Olmalıdır..............................341

2- Ekonomik Destek Bulunmalıdır..............................341

3- Gereksinim Destekle Sonlanmalıdır .......................342

4- Ekonomik Birlik Oluşmalıdır..................................342

H- AYRI YAŞAMADA HAKLILIK

İSPATLANMALIDIR ....................................................342

I- KANUNDA DÜZENLENEN ÖNLEMLER

ALINMALIDIR.............................................................343

İ- BİRLİKTE YAŞAM SIRASINDAKİ HAYAT

SEVİYELERİ KORUNMALIDIR ................................344

J- DAVACININ GELİRİNİN BULUNMASI

NAFAKA TAKDİRİNİ ENGELLEMEZ.......................345

K- TASARRUF YETKİSİNİN SINIRLANMASINI

ENGELLEMEZ .............................................................345

L- İLAMLARIN İNFAZ EDİLECEK KISMI HÜKÜM

BÖLÜMÜDÜR..............................................................346

M- BOŞANMA İLAMININ KESİNLEŞMESİ TEDBİR

NAFAKASINA İLİŞKİN İLAMI BERTARAF

ETMEZ ..........................................................................347

IV. EŞ İÇİN BAĞIMSIZ TEDBİR NAFAKASINDA

TALEP...................................................................................347

A- TALEP BAĞIMSIZ DAVA İLE YAPILIR.....................347

B- TALEP EDEBİLECEKLER...........................................348

1- Eşlerden Biri ...........................................................348

20 İçindekiler

2- Ayırt Etme Gücüne Sahip Olmayan Eşin Vasisi .....349

C- TALEP EDİLEBİLECEKLER.......................................349

1- Diğer Eş ..................................................................349

2- İflâs İdaresi..............................................................350

D- TALEP AŞILAMAZ ......................................................350

E- TALEP BELİRSİZ İSE ..................................................350

F- TALEBE RAĞMEN KARAR VERİLMEDİ İSE..........350

G- TALEP YOKSA VERİLEMEZ......................................351

H- TALEP EDİLMEDİ SONRA TALEP EDİLDİ İSE .......351

I- TALEP EDİLMEDİĞİ AÇIKLANMIŞ İSE...................351

İ- TALEP ETMEYE BOŞANMA DAVASI ENGEL

OLAMAZ.......................................................................351

J- TALEP DIŞI KARAR VERİLEMEZ.............................352

K- TALEP HER ZAMAN YAPILABİLİR..........................352

V. EŞ İÇİN BAĞIMSIZ TEDBİR NAFAKASININ

SÜRESİ.................................................................................352

A- BAĞIMSIZ TEDBİR NAFAKASININ

BAŞLANGICI................................................................352

B- BAĞIMSIZ TEDBİR NAFAKASININ DEVAMI.........352

1- Ucu Açık Olarak Verilmelidir .................................353

2- İstek Varsa Sınırlı Süre Verilebilir...........................353

C- BAĞIMSIZ TEDBİR NAFAKASININ SONA

ERMESİ.........................................................................353

1- Eşlerden Birinin Ölmesi..........................................354

2- Ölüm Benzeri Durumun Gerçekleşmesi .................354

3- Gaiplik Kararı Alınması..........................................354

4- Boşanma Kararının Kesinleşmesi ...........................355

6- Sınırlı Sürenin Tamamlanması................................356

7- Bağımsız Tedbir Nafakası Davasından Feragat

Edilmesi ..................................................................356

8- Kaldırılmasına Karar Verilmesi...............................356

VI. EŞ İÇİN BAĞIMSIZ TEDBİR NAFAKASI

KARARININ KAPSAMI......................................................356

A- BAĞIMSIZ TEDBİR NAFAKASININ MİKTARI .......356

1- Gelirin Araştırılması................................................357

2- Giderin Araştırılması...............................................357

3- Değerlendirme.........................................................358

a. Eşin Geliri Az İse.............................................359

b. Eşin Geliri Varsa ..............................................359

İçindekiler 21

c. Eşin Geliri Yoksa .............................................359

d. Eşin Geliri Araştırılmadı İse ............................360

e. Eşlerin Geliri Eşit İse.......................................360

f. Eşlerin Mesleği Varsa ......................................361

g. Eşlerin Kabul Ettiği Miktar Varsa....................361

4- Bilirkişi İncelemesi .................................................361

B- BAĞIMSIZ TEDBİR NAFAKASININ GELECEK

YILLARDAKİ MİKTARI

KARARLAŞTIRILAMAZ ............................................362

§ 4. ERGİN OLMAYAN ÇOCUĞA BAĞIMSIZ TEDBİR

NAFAKASI (TMK m. 197 f. IV) ................................................363

I. GENEL OLARAK (TMK m. 327 f. I)..................................363

A- ANA YA DA BABANIN HAKLILIĞI

ARANMAMALIDIR.....................................................365

B- SOYBAĞI İLİŞKİSİ BULUNMALIDIR......................366

C- ÇOCUĞUN MALLARINDAN SARFEDEBİLME

MÜMKÜNDÜR (TMK m. 327 f. II).............................366

1- Ana ve Baba Yoksul Olmalıdır ...............................366

2- Çocuğun Özel Durumu Olağanüstü Harcamalar

Yapılmasını Gerektirmelidir....................................367

3- Olağan Dışı Herhangi Bir Sebebin Varlığı

Bulunmalıdır ...........................................................367

4- Hâkimin izni Alınmalıdır ........................................367

D- FİİLEN BİRLİKTE KALINIYOR OLUNMALIDIR....367

II. ANA VE BABANIN BAKIM BORCUNUN SÜRESİ

(TMK m. 328) .......................................................................368

A- KURAL OLARAK (TMK m. 328 f. I) ..........................368

B- ÇOCUK ERGİN OLDUĞU HALDE EĞİTİMİ

DEVAM EDİYORSA (TMK m. 328 f. II).....................368

III. ÇOCUK İÇİN BAĞIMSIZ TEDBİR NAFAKASINDA

TALEP...................................................................................368

A- TALEP BAĞIMSIZ DAVA İLE YAPILIR.....................368

B- TALEP EDEBİLECEKLER...........................................369

1- Küçüğe Fiilen Bakan Ana ve Baba

(TMK. m. 329 f. I) ..................................................369

a. Ana ve Baba Evli Değilse................................370

b. Ana ve Baba Evli İse .......................................371

2- Kayyım (TMK. m. 329 f. II)...................................371

3- Vasi (TMK. m. 329 f. II).........................................372

22 İçindekiler

4- Ayırt Etme Gücüne Sahip Olan Küçük

(TMK. m. 329 f. III)................................................372

5- SHÇEK (2828 SK m. 30)........................................372

C- TALEP EDİLEBİLECEKLER.......................................373

1- Diğer Eş (TMK. m. 329 f. I) ...................................373

2- Ana ve/veya Baba ...................................................373

D- TALEP AŞILAMAZ ......................................................373

E- TALEP BELİRSİZ İSE ..................................................373

F- TALEBE RAĞMEN KARAR VERİLMEDİ İSE..........374

G- TALEP YOKSA VERİLEMEZ......................................374

H- TALEP ETMEYE BOŞANMA DAVASI ENGEL

OLAMAZ.......................................................................374

J- TALEP DIŞI KARAR VERİLEMEZ.............................374

K- TALEP HER ZAMAN YAPILABİLİR..........................375

IV. ÇOCUK İÇİN BAĞIMSIZ TEDBİR NAFAKASININ

SÜRESİ.................................................................................375

A- BAĞIMSIZ TEDBİR NAFAKASININ

BAŞLANGICI................................................................375

B- BAĞIMSIZ TEDBİR NAFAKASININ DEVAMI.........375

1- Ucu Açık Olarak Verilmelidir .................................376

2- İstek Varsa Sınırlı Süre Verilebilir...........................377

C- BAĞIMSIZ TEDBİR NAFAKASININ SONA

ERMESİ.........................................................................377

1- Çocuğun Ölmesi......................................................377

2- Ölüm Benzeri Durumun Gerçekleşmesi .................377

3- Gaiplik Kararı Alınması..........................................378

4- Sınırlı Sürenin Tamamlanması................................379

5- Feragat Edilmesi .....................................................379

6- Kaldırılmasına Karar Verilmesi...............................379

7- Çocuğun Ergin Olması............................................379

8- Çocuğun Fiilen Ayrılması .......................................379

V. ÇOCUK İÇİN BAĞIMSIZ TEDBİR NAFAKASI

KARARININ KAPSAMI......................................................380

A- BAĞIMSIZ TEDBİR NAFAKASININ MİKTARI .......380

1- Gelirin Araştırılması................................................380

a. Çocuğun Gelirleri Araştırılmalıdır

(TMK m. 330 f. II, c. 2)...................................380

b. Tarafların Gelirleri Araştırılmalıdır..................380

2- Giderin Araştırılması...............................................381

İçindekiler 23

a. Çocuğun Giderleri Araştırılmalıdır

(TMK m. 330 f. I, c. 1) ....................................381

b. Tarafların Giderleri Araştırılmalıdır

(TMK m. 330 f. I, c. 1) ....................................382

3- Değerlendirme.........................................................382

a. Eşin Geliri Az İse.............................................382

b. Eşin Geliri Yoksa .............................................382

c. Eşin Geliri Araştırılmadı İse ............................383

d. Eşlerin Kabul Ettiği Miktar Varsa....................383

4- Bilirkişi İncelemesi .................................................383

B- BAĞIMSIZ TEDBİR NAFAKASININ GELECEK

YILLARDAKİ MİKTARININ

KARARLAŞTIRILMASI..............................................384

VI. ÇOCUK İÇİN BAĞIMSIZ TEDBİR NAFAKASINDA

DURUMUN DEĞİŞMESİ (TMK m. 331) ...........................385

VII. ÇOCUĞA TEDBİR NAFAKASINDA GÜVENCE

VERİLMESİ (TMK m. 334).................................................385

A- AYNÎ VE KİŞİSEL GÜVENCE ....................................385

B- DİĞER GÜVENCELER................................................386

§ 5. BAĞIMSIZ TEDBİR NAFAKASINDA DEĞİŞİKLİK

(TMK m. 200)................................................................................387

I. KOŞULLAR DEĞİŞMİŞ OLMALIDIR ..............................387

II. USULÜNE UYGUN TALEP BULUNMALIDIR ................387

A- TALEP EDEBİLECEKLER...........................................387

1- Eşlerden Biri ...........................................................387

2- Ayırt Etme Gücüne Sahip Olan Küçük ...................388

3- Ayırt Etme Gücüne Sahip Olmayan Küçüğe

Atanan Kayyım .......................................................390

4- Ayırt Etme Gücüne Sahip Olmayan Küçüğe

Atanan Vasi .............................................................390

B- TALEP EDİLEBİLECEKLER.......................................390

1- Diğer Eş ..................................................................391

2- Küçüğün Ana ve Babası..........................................391

3- İflâs İdaresi..............................................................391

III. ÖNLEM KARARI GÖZDEN GEÇİRİLMELİDİR..............391

A- GÖZDEN GEÇİRME USULÜ ......................................391

1- Duruşma Açılmalıdır...............................................391

2- Dengeleme İlkesi Uygulanmalıdır ..........................391

B- GÖZDEN GEÇİRMENİN SONUCU............................392

24 İçindekiler

1- Önlem Kararı Değiştirilebilir..................................392

2- Önlem Kararı Kaldırılabilir.....................................392

IV. ÖNLEM KENDİLİĞİNDEN SONA EREBİLİR..................392

A- SÜRENİN DOLMASIYLA SONA ERMESİ................392

B- BİRLİKTE YAŞAMAYA BAŞLAMAYLA SONA

ERMESİ.........................................................................392

C- EVLİLİK BİRLİĞİNİN SONLANMASIYLA

SONA ERMESİ .............................................................393

V. DAVANIN KONUSU............................................................394

A- BAĞIMSIZ TEDBİR NAFAKASININ

MİKTARININ DEĞİŞTİRİLMESİ DAVALARI...........394

1- Bağımsız Tedbir Nafakasının Arttırılması

Davası .....................................................................395

a. Mali Durum Değişmelidir................................395

aa. Olağanüstü Bir Değişiklik Varsa ..............395

bb. Olağanüstü Bir Değişiklik Yoksa..............395

b. Davalının Gelirinin Arttığı Kanıtlanmalıdır.....395

c. Hakkaniyet Gerektiriyor Olmalıdır..................396

d. Davanın Açılması Belli Bir Zamanın

Geçmesine Bağlı Değildir................................396

e. Kaldırma Davası Varsa Sonucu

Beklenmelidir ..................................................397

f. Usulüne Uygun Dava Açılmış Olmalıdır.........397

g. Kesinleşmemiş Artırım Davası Yeni Dava

Açılmasına Engel Değildir...............................397

2- Bağımsız Tedbir Nafakasının Azaltılması

Davası .....................................................................397

a. Önemli Değişiklik Gerçekleşmelidir ...............398

b. Davanın Açılması Belli Bir Zamanın

Geçmesine Bağlı Değildir................................398

c. Usulüne Uygun Dava Açılmış Olmalıdır.........398

B- BAĞIMSIZ TEDBİR NAFAKASININ

KALDIRILMASI DAVASI............................................398

1- Ekonomik Sebeplerle ..............................................399

2- Diğer Sebeplerle......................................................399

§ 6. EŞ İÇİN BOŞANMA DAVASINDA GEÇİCİ TEDBİR

NAFAKASI (TMK m. 169)..........................................................400

I. GENEL OLARAK ................................................................400

II. EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASININ NİTELİĞİ ............402

İçindekiler 25

A- EŞE VERİLEBİLECEK TEDBİR

NAFAKALARINDAN BİRİDİR...................................402

1- Bağımsız Tedbir Nafakası (TMK m. 197) ..............403

2- Geçici Tedbir Nafakası (TMK m. 169)...................404

B- KOŞULLARI VARSA VERİLMESİ

ZORUNLUDUR ............................................................404

1- Kural Olarak Eşin Nafaka Yükümlülüğü

Ortadan Kalkmaz ....................................................404

a. Tutukluluk Halinde Verilebilir.........................404

b. Hükümlülük Halinde Verilebilir ......................404

c. İşsizlik Halinde Verilebilir...............................404

d. Askerlik Halinde Verilebilir.............................405

e. Akıl Hastalığı Halinde Verilebilir....................406

f. Ekonomik Durumu Daha İyi Olana

Verilebilir.........................................................406

2- Ekonomik Güçleri Birbirine Yakın Olan Eşlerin

Geçici Tedbir Nafakası Verme Zorunluluğu

Yoktur......................................................................407

3- Uzun Yıllar Nafaka Talep Edilmemesi Etkili

Değildir ...................................................................407

4- Akıl Hastalığı Tek Başına Yükümlülüğü

Sonlandırmaz ..........................................................407

5- İhtiyacı Olana Verilir...............................................407

C- KUSUR DİKKATE ALINAMAZ..................................407

D- EVLİLİK DIŞI BİRLİKTELİK VARSA

VERİLEMEZ.................................................................409

1- Başkası İle Yaşanıyor Olmalıdır..............................410

2- Ekonomik Destek Bulunmalıdır..............................411

3- Gereksinim Destekle Sonlanmalıdır .......................412

4- Ekonomik Birlik Oluşmalıdır..................................412

E- TEREKE ALACAĞINA DAHİLDİR............................412

F- POZİTİF AYRIMCILIK İLKESİ

UYGULANAMAZ ........................................................412

G- KABUL EDİLEN MİKTARIN AZINA

HÜKMEDİLEMEZ........................................................413

H- DAVA AÇILMASI İLE HAK EDİLİR ..........................413

I- İLAMSIZ İCRA TAKİBİ YOLUYLA İCRASI

MÜMKÜNDÜR.............................................................414

III. EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASINDA TALEP................414

26 İçindekiler

A- TALEP EDEBİLECEKLER...........................................415

1- Kadın Yararına Geçici Tedbir Nafakası...................415

a. Kural Olarak ....................................................415

b- Askerde Olan Erkek Eşin Geçici Tedbir

Nafakası Yükümlülüğü Yoktur ........................415

c. Erkek Eşin Gelirinin Az Olması Tedbir

Nafakası Vermesine Engel Değildir.................416

2- Erkek Eş Yararına Geçici Tedbir Nafakası..............416

a- Kural Olarak ....................................................417

b- Erkek Eş Yararına Geçici Tedbir Nafakası

Verilemeyecek Haller.......................................417

aa. Erkek Eş Çalışabilir İse ............................417

bb. Erkek Eşin Geliri Var İse ..........................417

cc. Kadının Geliri Yoksa ................................417

B- TALEP AŞILAMAZ ......................................................418

C- TALEBİN BELİRSİZ OLMASI ....................................418

D- TALEP EDİLMESİNE RAĞMEN KARAR

VERİLMEMESİ ............................................................418

E- KENDİLİĞİNDEN VERİLİR........................................418

F- ÖNCE TALEP EDİLMEDİ SONRA TALEP

EDİLDİ İSE ...................................................................419

G- TALEP EDİLMEDİĞİ AÇIKLANMIŞ İSE...................420

1- Dava Dilekçesinde Açıklanabilir ............................420

2- Cevap Dilekçesinde Açıklanabilir...........................421

3- Duruşmada Açıklanabilir ........................................421

H- BOŞANMA KESİNLEŞMİŞSE TALEP

EDİLEMEZ....................................................................421

I- BAĞIMSIZ DAVA İLE TALEP EDİLMESİ .................421

1- Ayrı Esasa Kaydedilmişse.......................................421

2- Bağımsız Tedbir Nafakası Alınıyorsa .....................422

İ- MİKTAR KESİNLEŞMİŞSE FAZLASI

VERİLEMEZ.................................................................422

J- HER ZAMAN TALEP EDİLEBİLİR ............................423

IV. EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASININ SÜRESİ................423

A- EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASININ

BAŞLANGICI................................................................423

1- Davanın Açıldığı Tarihten İtibaren Verilir ..............423

2- İstek Tarihinden Başlatılamaz .................................424

3- Karşı Boşanma Tarihinden Başlatılamaz ................424

İçindekiler 27

4- Kesinleşen Tedbir Nafakası Değiştirilemez ............424

5- Sonradan İstek Tarihinden İtibaren Verilebilir........425

B- EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASININ SINIRLI

SÜRE VERİLMESİ .......................................................425

C- EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASININ SONA

ERMESİ.........................................................................426

1- Eşlerden Birinin Ölmesiyle Sona Ermesi................426

2- Ölüm Benzeri Durumun Gerçekleşmesiyle

Sona Ermesi ............................................................426

3- Gaiplik Kararı Alınmasıyla Sona Ermesi................427

4- Boşanma Davasında Verilen Kararının

Kesinleşmesiyle Sona Ermesi .................................427

5- Evliliğin İptali Kararının Kesinleşmesiyle Sona

Ermesi (TMK m. 158)............................................428

6- Sınırlı Sürenin Tamamlanmasıyla Sona Ermesi......429

7- Başkasıyla Düzenli Yaşamaya Başlanmasıyla

Sona Ermesi ............................................................429

8- Boşanma Davasından Feragat Edilmesiyle Sona

Ermesi .....................................................................430

9- Kaldırılmasına Karar Verilmesiyle Sona Ermesi ....431

10- Geçici Tedbir Nafakasından Feragat

Edilmesiyle Sona Ermesi ........................................431

11- Açılmamış Sayılma Kararıyla Sona Ermesi............432

12- İhtiyacın Sona Ermesi Sebebiyle Sona Ermesi .......432

13- Yabancı Mahkeme Kararının Tanınması/Tenfizi

ile Sona Ermesi .......................................................432

D- EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASININ

BAĞIMSIZ TEDBİR NAFAKASINA ETKİSİ.............433

V. EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASI KARARININ

KAPSAMI.............................................................................433

A- EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASI UYGUN

MİKTAR VERİLEBİLİR...............................................433

1- Sosyal Statülerine Uygun Olmalıdır .......................434

2- Ekonomik Statülerine Uygun Olmalıdır .................434

3- Kabulleri Gözetilmelidir .........................................434

B- EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASININ

MİKTARININ BELİRLENMESİ..................................435

1- Gelirin Araştırılması................................................435

2- Gelirin Değerlendirilmesi .......................................435

28 İçindekiler

a. Eşin Geliri Az İse.............................................436

b. Eşin Geliri Varsa ..............................................436

c. Eşin Geliri Yoksa .............................................436

d. Eşin Geliri Araştırılmadı İse ............................436

e. Eşlerin Geliri Eşit İse.......................................437

f. Eşlerin Mesleği Varsa ......................................437

3- Bilirkişi İncelemesi .................................................438

C- EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASININ

MİKTARININ DEĞİŞTİRİLMESİ ...............................438

1- Geçici Tedbir Nafakasının Miktarının

İndirilmesi...............................................................438

2- Geçici Tedbir Nafakasının Miktarının

Arttırılması..............................................................438

3- Geçici Tedbir Nafakasının Kaldırılması..................438

D- EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASININ GELECEK

AYLARDAKİ MİKTARININ

KARARLAŞTIRILMASI..............................................439

VI. EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASININ ÖDENMESİ.........439

A- EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASININ ÖDENME

BİÇİMİ...........................................................................439

1- İrat Biçiminde Ödenmesi ........................................439

2- Toptan Ödenmesi ....................................................440

B- EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASININ ÖDENME

TÜRÜ.............................................................................440

1- Türk Parası Olarak Ödenmesi.................................440

2- Ayın Olarak Ödenmesi............................................441

C- GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASI BİRİKMİŞ VE

İŞLEYECEK AYLAR OLARAK KENDİ

ARALARINDA ÖDEME SIRASINA

KONULAMAZ..............................................................441

§ 7. ERGİN OLMAYAN ÇOCUĞA BOŞANMA DAVASINDA

GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASI (TMK m. 169) ..........................442

I. GENEL OLARAK ................................................................442

II. ÇOCUĞA GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASININ

NİTELİĞİ..............................................................................444

III. ÇOCUĞA GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASININ SÜRESİ......445

A- ÇOCUĞA GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASININ

BAŞLANGICI................................................................445

1- Kural Olarak Dava Tarihinden Başlar.....................445

İçindekiler 29

2- Fiilen Kalma Dava Tarihinden Sonra İse ................446

3- Davadan Sonra Doğum Varsa .................................446

4- Karardan Sonra Doğum Varsa.................................447

5- Önce İstenmediği Açıklanmış Sonra İstenmişse .....447

6- Birleşen Nafaka Davası Varsa.................................447

B- ÇOCUĞA GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASININ

SONA ERMESİ .............................................................448

1- Çocuğun Ölüm Tarihine Kadar Verilir....................448

2- Ölüm Benzeri Durumun Gerçekleşmesiyle

Sona Ermesi ............................................................448

3- Gaiplik Kararı Alınmasıyla Sona Ermesi................448

4- Ret ya da Boşanma Kararının Kesinleşmesiyle

Sona Ermesi ............................................................449

a. Ret Kararının Kesinleşmesine Kadar Verilir....449

b. Boşanma Kararının Kesinleşmesine Kadar

Verilir...............................................................449

5- Evliliğin İptali Kararının Kesinleşmesiyle Sona

Ermesi .....................................................................450

6- Sınırlı Sürenin Tamamlanmasıyla Sona Ermesi......450

7- Boşanma Davasından Feragat Edilmesiyle Sona

Ermesi .....................................................................451

8- Kaldırılmasına Karar Verilmesiyle Sona Ermesi ....452

9- Geçici Tedbir Nafakasından Feragat

Edilmesiyle Sona Ermesi ........................................452

10- Açılmamış Sayılma Kararıyla Sona Ermesi............452

11- İhtiyacın Sona Ermesi Sebebiyle Sona Ermesi .......453

12- Yabancı Mahkeme Kararının Tanınması/Tenfizi

ile Sona Ermesi .......................................................453

13- Fiilen Kalmanın Sonlanmasıyla Sona Ermesi.........453

14- Ergin Olunmasıyla Sona Ermesi .............................454

15- Kuruma Yerleştirmeyle Sona Ermesi ......................454

IV. ÇOCUĞA GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASINDA İSTEK .......454

A- ERGİN OLMAYAN ÇOCUK İÇİN GEÇİCİ

TEDBİR NAFAKASI ....................................................454

B- ERGİN ÇOCUK İÇİN GEÇİCİ TEDBİR

NAFAKASI....................................................................455

V. ÇOCUĞA GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASINDA

MİKTARININ BELİRLENMESİ .........................................456

A- ÇOCUĞUN İHTİYAÇLARI..........................................456

30 İçindekiler

B- ÇOCUĞUN GELİRLERİ ..............................................457

C- TARAFLARIN ÖDEMEYİ KABUL ETTİKLERİ

MİKTAR ........................................................................457

D- TARAFLARIN HAYAT KOŞULLARI VE ÖDEME

GÜÇLERİ ......................................................................457

VI. ÇOCUĞUN BULUNDUĞU YER

BELİRLENMELİDİR...........................................................457

A- ÇOCUK YANINDA İSE................................................458

B- ÇOCUK YANINDA DEĞİL İSE ...................................459

C- İSPAT ARAÇLARI ........................................................459

1- Tanık Anlatımları ....................................................460

2- Zabıta Araştırması...................................................460

3- Diğer İspat Araçları.................................................460

VII. ÇOCUĞUN SOYBAĞI SORUNU

BULUNMAMALIDIR..........................................................460

VIII. ÇOCUĞA GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASININ

ÖDENMESİ ..........................................................................461

A- ÇOCUĞA GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASININ

ÖDENME BİÇİMİ.........................................................461

1- İrat Biçiminde Ödenmesi ........................................461

2- Toptan Ödenmesi ....................................................461

B- ÇOCUĞA GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASININ

ÖDENME TÜRÜ...........................................................462

1- Türk Parası Olarak Ödenmesi.................................462

2- Ayın Olarak Ödenmesi............................................462

§ 8. İŞTİRAK NAFAKASI (TMK m. 182 f. II)................................463

I. İŞTİRAK NAFAKASI KAVRAMI.......................................463

II. İŞTİRAK NAFAKASIN KAPSAMI ....................................465

A- YİYECEK GİDERLERİ ................................................466

B- GİYECEK GİDERLERİ ................................................467

C- BARINMA GİDERLERİ...............................................467

Ç- SAĞLIK GİDERLERİ...................................................468

D- DİNLENME GİDERLERİ.............................................469

E- EĞİTİM, ÖĞRETİM GİDERLERİ................................470

F- HARÇLIK GİDERLERİ................................................473

G- ULAŞIM GİDERLERİ ..................................................473

III. İŞTİRAK NAFAKASI VERİLMESİNDE İSTEK................473

A- İŞTİRAK NAFAKASI İSTEYEBİLECEKLER............473

1- Davacı Ana veya Baba ............................................474

İçindekiler 31

a. Küçüğe Fiilen Bakıyor Olmalıdır ....................474

b. Çocuk Ergin Olmamalıdır................................474

c. Çocuk, Kısıtlanıp Velayet Altına Konulan

Ergin Çocuk Olmamalıdır................................475

d. Ana ya da Baba Yararına Kurum İsteyemez ....475

2- Kayyım veya Vasi ...................................................476

3- Ayırt Etme Gücüne Sahip Olan Küçük ...................476

B- İŞTİRAK NAFAKASI İSTENEBİLECEKLER............476

1- Velâyetin Kullanılması Kendisine Verilmeyen

Eş ............................................................................476

2- Küçüğe Fiilen Bakmayan Ana veya Baba...............476

3- Küçüğün Ana ve Babası..........................................476

4- İflâs İdaresi..............................................................476

C- İŞTİRAK NAFAKASINDA İSTEK AŞILAMAZ.........476

D- İŞTİRAK NAFAKASI İSTENİLMEDİĞİ

AÇIKLANMIŞSA VERİLMEMELİDİR.......................477

1- İştirak Nafakası İstenilmediği Açıklanmışsa

Verilmemelidir ........................................................478

2- İştirak Nafakası İstenilmediği Açıklanmışsa

Yeniden İstenebilir ..................................................479

3- İştirak Nafakası İstenilmediği Açıklanmamışsa

Verilebilir ................................................................480

E- İŞTİRAK NAFAKASINDA KABUL EDİLEN

MİKTAR VERİLMELİDİR...........................................480

F- İŞTİRAK NAFAKASI KENDİLİĞİNDEN

VERİLMELİDİR ...........................................................481

G- İŞTİRAK NAFAKASI HER ZAMAN

İSTENEBİLİR................................................................482

H- İŞTİRAK NAFAKASI BOŞANMA KARARI

KESİNLEŞMEDEN TAKİP EDİLEMEZ......................483

I- İŞTİRAK NAFAKASINDA ANLAŞMA

ONAYLANMALIDIR ...................................................484

İ- İŞTİRAK NAFAKASI BOŞANMA DAVASI

REDDEDİLMİŞSE VERİLEMEZ.................................484

J- İŞTİRAK NAFAKASINDA İSTEK BELİRSİZ İSE

AÇIKLATTIRILMALIDIR ...........................................484

K- İŞTİRAK NAFAKASINDA İADE KURAL

OLARAK İSTENİLEMEZ ............................................485

1- Kural Olarak............................................................485

32 İçindekiler

2- Ahlaki Bir Görevin İfası Halinde............................485

3- Soybağının Reddi Halinde ......................................486

L- İSTEK AYRI DAVA İLE GERÇEKLEŞEBİLİR...........486

1- Karşı Dava İle İstek Gerçekleşebilir .......................486

2- Bağımsız Dava İle İstek Gerçekleşebilir.................487

M- İŞTİRAK NAFAKASININ YARDIM

NAFAKASINA DÖNÜŞTÜRÜLMESİ

İSTENEBİLİR................................................................487

N- İŞTİRAK NAFAKASINDA İSTEK DIŞI KARAR

VERİLEMEZ.................................................................487

O- İŞTİRAK NAFAKASI İSTEĞİ BASİT

YARGILAMA USULÜNE GÖRE İNCELENİR

(HMK m. 316 f. I/ç).......................................................488

Ö- İŞTİRAK NAFAKASI ALACAĞINI VELAYET

HAKKI KENDİSİNE VERİLMİŞ OLAN EŞ,

ÇOCUĞUN ERGİN OLDUĞU TARİHTEN ÖNCE

VEYA SONRA TAKİBE KOYMA HAK VE

SIFATINA SAHİPTİR....................................................488

P- İŞTİRAK NAFAKASINA İLİŞKİN KARARLAR

KESİNLEŞMEDİKÇE YERİNE GETİRİLEMEZ

(HMK m. 367 f. II).........................................................489

IV. İŞTİRAK NAFAKASINDA SÜRE.......................................489

A- İŞTİRAK NAFAKASININ BAŞLANGICI...................489

1- Boşanma Kararının Kesinleşmesi İle Başlaması.....489

2- Boşanma Kararından Sonra Başlaması ...................490

3- Değiştirme Kararının Kesinleşmesi İle

Başlaması ................................................................490

4- Soybağının Kurulması İle Başlaması......................491

5- Doğum İle Başlaması..............................................493

6- Eylemli Teslim Alma İle Başlaması........................493

7- Velayetin Değiştirilmesi ile Başlaması ...................494

B- İŞTİRAK NAFAKASININ SONA ERMESİ.................494

1- Ölüm İle İştirak Nafakasının Sona Ermesi..............495

2- Erginliğe Ulaşma ile İştirak Nafakasının Sona

Ermesi .....................................................................496

a. Doğal Erginlik ile İştirak Nafakasının Sona

Ermesi..............................................................497

b. Evlilik Erginliği İle İştirak Nafakasının

Sona Ermesi.....................................................498

İçindekiler 33

c. Yargısal Erginlik İle İştirak Nafakasının

Sona Ermesi.....................................................498

3- Evlâtlık Verilme İle İştirak Nafakasının Sona

Ermesi .....................................................................499

4- Feragat İle İştirak Nafakasının Sona Ermesi...........499

5- İştirak Nafakasının Kaldırılması .............................500

a. Mali Durumlarının Değişmesi .........................500

b. Hakkaniyetin Gerektirmesi..............................500

V. İŞTİRAK NAFAKASINA İLİŞKİN İLKELER....................500

A- İŞTİRAK NAFAKASINDA ANA BABAYA

İLİŞKİN İLKELER........................................................500

1- İştirak Nafakasında Ana Babanın Geliri

Araştırılmalıdır........................................................501

2- İştirak Nafakasını Yeterli Geliri Olan Ana Baba

Vermelidir ...............................................................501

3- İştirak Nafakasını Yoksul Olan Ana Baba

Vermemelidir...........................................................501

4- İştirak Nafakasını Ana Baba Gücü Oranında

Vermelidir ...............................................................503

B- İŞTİRAK NAFAKASINDA ÇOCUĞUN İLİŞKİN

İLKELER.......................................................................505

1- İştirak Nafakasında Çocuğun Görüşü

Alınmalıdır..............................................................505

2- İştirak Nafakası Ergin Olan Çocuğa Verilemez ......506

3- İştirak Nafakası Ölü Olan Çocuğa Verilemez .........506

4- İştirak Nafakasında Çocuğun Soybağı Sorunu

Bulunmamalıdır ......................................................507

5- İştirak Nafakasında Çocuğun Bakım ve Eğitim

Giderleri Belirlenmiş Olmalıdır..............................508

6- İştirak Nafakasında Çocuğun Alıştığı Yaşama

Şekli Dikkate Alınır ................................................509

7- İştirak Nafakasına Konu Çocuk Çalışmaya

Zorlanamaz .............................................................509

8- İştirak Nafakasında Yabancı Devlet Makamı

Tarafından Yapılan Yardımlar Dikkate Alınamaz ...509

VI. İŞTİRAK NAFAKASININ GELECEK YILLARDAKİ

MİKTARININ KARARLAŞTIRILMASI

(TMK m. 182 f. III)...............................................................510

A- İSTEM OLMALIDIR ....................................................510

B- İSTEM HAKKINDA KARAR VERİLMELİDİR .........511

34 İçindekiler

C- ÖDENECEK MİKTAR GÖSTERİLMELİDİR.............511

D- BİR TARAFIN ZENGİNLEŞMESİNE YOL

AÇMAMALIDIR...........................................................512

VII. İŞTİRAK NAFAKASINDA DEĞİŞİKLİK DAVASI

(TMK m. 331) .......................................................................512

A- İŞTİRAK NAFAKASININ YENİDEN

BELİRLENMESİ (TMK m. 176 f. IV, 331) ..................513

1- İştirak Nafakasını Yeniden Belirleme Şekli ............513

a. İştirak Nafakasını Artırma (TMK m. 331).......514

aa. Mali Durum Değişmiş Olabilir.................515

aaa. Olağanüstü Değişiklik Varsa ............515

bbb. Olağanüstü Değişiklik Yoksa ...........516

bb. Davalının Gelirinin Arttığı

Kanıtlanmalıdır.........................................516

cc. Hakkaniyet Gerektiriyor Olabilir..............517

dd. Davanın Açılması Belli Bir Zamanın

Geçmesine Bağlı Değildir ........................517

ee. Kaldırma Davası Varsa Sonucu

Beklenmelidir ...........................................518

ff. Usulüne Uygun Dava Açılmış

Olmalıdır...................................................518

gg. Kesinleşmemiş Artırım Davası Yeni

Dava Açılmasına Engel Değildir ..............518

hh. Protokol Hükümlerine Uyulmalıdır..........519

b. İştirak Nafakasını Azaltma (TMK m. 331)......519

aa. Önemli Değişiklik Gerçekleşmelidir........519

bb. Hakkaniyet Gerektiriyor Olabilir..............521

cc. Anlaşmalı Boşanma Davasında Verilen

İçin Açılabilir............................................521

dd. Davanın Açılması Belli Bir Zamanın

Geçmesine Bağlı Değildir ........................521

ee. Usulüne Uygun Dava Açılmış

Olmalıdır...................................................522

2- İştirak Nafakasında Değişiklik Davasında

Taraflar....................................................................522

a. Davacı..............................................................522

b. Davalı...............................................................523

3- İştirak Nafakasında Değişiklik Davasında Süre......523

İçindekiler 35

B- İŞTİRAK NAFAKASININ KALDIRILMASI

(TMK m. 331)................................................................524

§ 9. YOKSULLUK NAFAKASI.........................................................525

I. YOKSULLUK NAFAKASI KAVRAMI..............................525

II. YOKSULLUK NAFAKASI İSTEYEN YOKSULLUĞA

DÜŞECEK OLMALIDIR.....................................................528

A- GELİRİ YETERSİZ OLAN ALABİLİR........................530

B- İŞTEN İRADESİ DIŞINDA AYRILMIŞ OLAN

ALABİLİR.....................................................................531

1- İşten Çıkartılmış Olan Alabilir................................531

2- İşten Hastalık Sebebiyle Çıkan Alabilir..................532

3- İşten Ayrılma Sebebi Araştırılmalıdır......................532

C- EV KADINI OLAN ALABİLİR....................................532

D- HENÜZ MAAŞ BAĞLANMAYAN ALABİLİR ..........533

E. YURTDIŞI GELİRİ YETERSİZ OLAN ALABİLİR....533

F- ASGARİ ÜCRET ALAN ALABİLİR............................534

G- AYLIĞI YETERSİZ OLAN ALABİLİR .......................534

1- Yaşlılık Aylığı Olan Alabilir....................................534

2- Engelli Aylığı Olan Alabilir ....................................534

3- Muhtaçlık Aylığı Olan Alabilir................................535

H- AİLESİ ZENGİN ANCAK KENDİ GELİRİ

BULUNMAYAN ALABİLİR ........................................536

I- GEÇİCİ İŞTE ÇALIŞAN ALABİLİR ...........................537

İ- MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT ALMA ENGEL

DEĞİLDİR.....................................................................537

III. YOKSULLUK NAFAKASI İSTEYEN AĞIR

KUSURLU OLMAMALIDIR ..............................................538

A- BOŞANMAYA SEBEBİYET VEREN KUSUR

ESAS ALINIR................................................................538

1- Genel Boşanma Sebeplerinde Kusur Kavramı........539

2- Özel Boşanma Sebeplerinde Kusur Kavramı..........539

B- AĞIR KUSURLU YOKSULLUK NAFAKASI

ALAMAZ.......................................................................541

C- EŞİT KUSURLU YOKSULLUK NAFAKASI

ALABİLİR.....................................................................542

D- KUSURSUZ YOKSULLUK NAFAKASI

ALABİLİR.....................................................................542

1- Genel Olarak ...........................................................542

2- İstekte Bulunan Akıl Hastası İse .............................544

36 İçindekiler

3- Taraflar Akıl Hastası İse..........................................544

E- TAM KUSURLU YOKSULLUK NAFAKASI

ALAMAZ.......................................................................544

F- YOKSULLUK NAFAKASI YÜKÜMLÜSÜNÜN

KUSURU ARANMAZ ..................................................544

G- YOKSULLUK NAFAKASINDA BEKLETİCİ

SORUN ..........................................................................545

H- FİİLEN EVLİYMİŞ GİBİ YAŞAYAN ALAMAZ.........546

I- KESİNLEŞEN BOŞANMA KARARININ

GEREKÇESİ DİKKATE ALINMALIDIR ....................546

1- Türk Mahkemesinin Gerekçesi ...............................546

2- Yabancı Mahkemenin Gerekçesi.............................547

IV. YOKSULLUK NAFAKASI KURAL OLARAK

ALAMAYACAK OLANLAR...............................................547

A- YOKSULLUĞU KALDIRAN GELİRİ OLANLAR

ALAMAZ.......................................................................548

1- Aylığı Yeterli Olan Yoksulluk Nafakası Alamaz .....548

a. Dul Aylığı Yeterli Olan Alan Alamaz...............548

b. Emekli Aylığı Yeterli Olan Alamaz..................549

aa. Emekli Sandığından Yeterli Emekli

Aylığı Olan Alamaz ..................................549

bb. SSK’dan Yeterli Emekli Aylığı Yeterli

Olan Alamaz .............................................549

cc. Bağ-Kur’dan Yeterli Emekli Aylığı

Olan Alamaz .............................................550

2- Geliri Yeterli Olan Yoksulluk Nafakası Alamaz......550

a. Yeterli Sosyal Yardım Geliri Alan Alamaz ......550

b. Yabancı Ülkeden Yeterli Geliri Olan

Alamaz.............................................................551

c. Yeterli Kira Geliri Alan Alamaz.......................551

d. Sigortalı Olan Alamaz......................................552

e. İşsizlik Parası Alan Alamaz .............................552

f. Yaptığı İşten Yeterli Geliri Olan Alamaz .........553

3- Mesleği Olan Yoksulluk Nafakası Alamaz .............554

a. İşçi Olarak Çalışan Alamaz..............................554

b. Memur Olarak Çalışan Alamaz........................556

c. Serbest Meslek Sahibi Olarak Çalışan.............557

B- YOKSULLUĞU KALDIRAN MALVARLIĞI

OLANLAR ALAMAZ...................................................559

İçindekiler 37

1- Yeterli Taşınmazı Olan Alamaz...............................559

a. Taşınmazın Değeri Belirlenmiş Olmalıdır.......559

b. Sosyal Durumuna Uygun Evin Satılarak

Daha Mütevazi Bir Evde Oturması

İstenemez .........................................................561

2- Yeterli Parası Olan Alamaz .....................................561

3- Yeterli Taşınırı Olan Alamaz...................................562

C- YOKSULLUĞU KENDİ YARATANLAR

ALAMAZ.......................................................................562

1- Yeteneğine Rağmen İsteyerek Çalışmayan

Alamaz ....................................................................562

2- Yeterli Geliri Olup İşten Kendi İsteği İle

Ayrılan Alamaz .......................................................563

3- Muvazaalı Devir Yapan Alamaz..............................564

4- Sürekli Kumar Oynayan Alamaz ............................565

D- KARŞI TARAFIN ÖZELLİĞİNDEN ALAMAZ..........565

1- Eşi Yoksul Olan Alamaz .........................................565

2- Geliri Denk Olan Alamaz........................................566

V. YOKSULLUK BELİRLENMELİDİR..................................567

A- ÇALIŞMA BELİRLENMELİDİR.................................567

1- İşyerinden Araştırma Yapılmalıdır..........................567

2- İşin Sürekliliği Araştırılmalıdır...............................570

3- Alınan Ücret Araştırılmalıdır ..................................571

4- Ücret Belgesi Araştırılmalıdır.................................571

5- Yurtdışında Çalışma Varsa Belgelendirilmelidir.....571

6- Gerekirse Tanık Dinlenmelidir................................572

7- Çelişki Varsa Giderilmelidir....................................572

8- Vergi Mükellefiyeti Araştırılmalıdır........................573

9- Ticaret Sicil Müdürlüğünden Araştırılmalıdır.........573

B. GELİR BELİRLENMELİDİR.......................................573

1- Gelir Kaynağından Araştırılmalıdır ........................573

2- Gelirin Sürekliliği Araştırılmalıdır..........................574

3- Gerekirse Tanık Dinlenmelidir................................574

4- Çelişki Varsa Giderilmelidir....................................574

C- TAŞINMAZLAR BELİRLENMELİDİR.......................574

1- Tapu Kayıtları İncelenmelidir.................................574

2- Miras Yoluyla İntikal Varsa Mirasçılık Belgesi

İncelenmelidir .........................................................575

38 İçindekiler

3- Yoksulluk Nafakası İsteyenin Miras Payı

Belirlenmelidir........................................................575

4- Yoksulluk Nafakası İsteyenin Payının Değeri

Belirlenmelidir........................................................576

VI. NEDENSELLİK BAĞI GERÇEKLEŞMELİDİR ................576

VII. YOKSULLUK NAFAKASI İSTEĞİ BULUNMALIDIR ....577

A- YOKSULLUK NAFAKASI İSTEĞİNİN

TARAFLARI..................................................................577

1- Yoksulluk Nafakası İsteyebilecekler.......................577

2- Yoksulluk Nafakası İstenebilecekler.......................578

B- YOKSULLUK NAFAKASINDA İSTEK

AŞILAMAZ...................................................................578

C- YOKSULLUK NAFAKASINDA İSTEK

BELİRSİZ İSE AÇIKLATTIRILMALIDIR ..................579

D- YOKSULLUK NAFAKASINDA İSTEK KARARA

BAĞLANMALIDIR......................................................580

1- İstek Miktarı Gösterilmişse.....................................580

2- İstek Miktarı Gösterilmemişse ................................581

3- İstek Dava Reddedilmişse Karara Bağlanmış

Sayılır......................................................................581

E- YOKSULLUK NAFAKASINDA İSTEK YOKSA

VERİLEMEZ.................................................................581

F- YOKSULLUK NAFAKASINDA İSTEK YOKSA

RET KARARI VERİLEMEZ ........................................582

G- YOKSULLUK NAFAKASI İSTENMEDİĞİ

AÇIKLANMIŞSA VERİLEMEZ ..................................582

H- YOKSULLUK NAFAKASINDA İSTEK

SÜRESİNDE YAPILABİLİR ........................................582

I- YOKSULLUK NAFAKASINDA BOŞANMADAN

SONRA İSTEK YAPILABİLİR (TMK m. 178)............583

1- Kural Olarak............................................................583

2- Kesinleşen Boşanma Davasında Yoksulluk

Nafakası İstenilmemişse .........................................585

3- Anlaşmalı Boşanmada Yoksulluk Nafakası

İstenilmemişse.........................................................586

a. Türk Mahkemesinde Anlaşmalı Boşanma .......586

b. Yabancı Mahkemede Anlaşmalı Boşanma.......587

4- Reddedilmesi Temyiz Edilmeyerek

Kesinleşmişse..........................................................587

İçindekiler 39

İ- YOKSULLUK NAFAKASINDA TENFİZDEN

SONRA İSTEK YAPILABİLİR.....................................588

J- YOKSULLUK NAFAKASINDA İSTEK

ARTTIRILAMAZ..........................................................589

K- YOKSULLUK NAFAKASINDA İSTEK AYRI

DAVA İLE GERÇEKLEŞEBİLİR .................................589

1- Karşı Dava İle İstek Gerçekleşebilir .......................589

2- Bağımsız Dava İle İstek Gerçekleşebilir.................589

L- YOKSULLUK NAFAKASINDA İSTEK

USULÜNE UYGUN DEĞİLSE ....................................590

M- YOKSULLUK NAFAKASI İSTEĞİ BASİT

YARGILAMA USULÜNE GÖRE İNCELENİR

(HMK m. 316 f. I/ç).......................................................590

N- YOKSULLUK NAFAKASININ KALDIRILMASI

İSTEĞI AZALTMAYI DA KAPSAR............................590

O- YOKSULLUK NAFAKASINA İLİŞKİN

KARARLAR KESİNLEŞMEDİKÇE YERİNE

GETİRİLEMEZ (HMK m. 367 f. II) ............................591

Ö- YOKSULLUK NAFAKASI İSTEĞİ VE AÇIKÇA

KARARI YOKSA TEDBİR NAFAKASI

YOKSULLUK NAFAKASINA DÖNÜŞMEZ..............591

VIII. YOKSULLUK NAFAKASININ SÜRESİ............................592

A- YOKSULLUK NAFAKASININ BAŞLANGICI ..........592

1- Kesinleşme Tarihinden Verilebilir...........................592

2- Dava Tarihinden Verilemez.....................................593

3- Başlangıç Tarihi Gösterilmelidir.............................593

B- YOKSULLUK NAFAKASININ SINIRLI SÜRELİ

VERİLMESİ ..................................................................593

1- Olan Hukuk.............................................................594

a. İstek Varsa Sınırlı Süreli Verilebilir .................594

b. İstek Yoksa Sınırlı Süreli Verilemez ................595

c. Süreli Yoksulluk Nafakası İçin Anlaşma

Yapılabilir ........................................................596

2- Olması Gereken Hukuk...........................................596

3- Anayasa Mahkemesi Kararı....................................597

C- YOKSULLUK NAFAKASININ

KENDİLİĞİNDEN SONA ERMESİ

(TMK m. 176 f. III)........................................................598

1- Alacaklının Yeniden Evlenmesi

(TMK m. 176 f. III).................................................599

40 İçindekiler

2- Eşlerden Birinin Ölmesi (TMK m. 176 f. III).........599

D- YOKSULLUK NAFAKASININ MAHKEME

KARARIYLA KALDIRILMASI

(TMK m. 176 f. III)........................................................599

1- Alacaklının Fiilen Evliymiş Gibi Yaşaması

(TMK m. 176 f. III).................................................600

2- Alacaklının Yoksulluğunun Ortadan Kalkması

(TMK m. 176 f. III).................................................602

3- Alacaklının Haysiyetsiz Hayat Sürmesi

(TMK m. 176 f. III).................................................605

a. Haysiyetsiz Hayatın Ölçütü .............................606

aa. Toplumun Değer Yargılarıyla

Bağdaşmazlık............................................606

bb. Ahlak, Şeref ve Namus Kayıtlarından

Uzak Davranış ..........................................606

b. Haysiyetsiz Hayatın Zamanı............................606

c. Haysiyetsiz Hayatın Konusu Vakıalar .............607

aa. Hayat Ortaklığı Dışı Birliktelik ................607

bb. Randevu Evi İşletmek...............................607

cc. Ayyaşlık ....................................................608

dd. Kumarbazlık .............................................608

ee. Uyuşturucu Bağımlısı Olmak ...................608

ff. Gönül Tellallığı.........................................609

gg. Diğerleri....................................................609

d. Haysiyetsiz Hayatın Konusu Olmayan

Vakıalar............................................................609

aa. Telefon Görüşmesi Yapmak......................609

bb. Sanal Ortamda Görüşmek.........................609

cc. Mesajlaşmak .............................................610

e. Haysiyetsiz Hayatın Sürekliliği .......................610

aa. Devamlılık Göstermelidir.........................610

bb. Yaşam Biçimi Olarak Benimsenmiş

Olmalıdır...................................................610

4- Hakkaniyetin Gerektirmesi (TMK m. 176 f. IV)....610

5- Yargılama Usulü......................................................612

a. Usulüne Uygun Dava Bulunmalıdır ................612

b. Basit Yargılama Usulü Uygulanmalıdır...........612

c. Mahkeme Kararı Gerekçeli Olamalıdır ...........612

d. Kural Olarak Süreye Bağlı Değildir ................613

İçindekiler 41

e. İspat Yükümlülüğü Nafaka Borçlusu

Üzerindedir ......................................................613

IX. EVLİLİK BİRLİĞİ SONA ERMİŞ OLMALIDIR ...............614

A- BOŞANMA KARARI VERİLMİŞSE ...........................615

B- AYRILIK KARARI VERİLMİŞSE...............................615

C- BOŞANMA DAVASI REDDEDİLMİŞSE ....................615

D- BUTLAN KARARI VERİLMİŞSE (TMK m. 158) ......615

X. YOKSULLUK NAFAKASI KARARININ KAPSAMI .......616

A- YOKSULLUK NAFAKASININ MİKTARI..................616

1- Eşlerin Malî Gücü (TMK m. 175 f. I).....................616

2- Eşlerin Asgari Yaşam Gereksinimleri

(TMK m. 175 f. I) ...................................................617

3- Eşlerin Yaşı .............................................................618

4- Eşlerin Sağlık Durumları ........................................618

B- YOKSULLUK NAFAKASININ GELECEK

YILLARDAKİ MİKTARI (TMK m. 176 f. V)..............619

1- İstem Olmalıdır.......................................................619

2- İstem Hakkında Karar Verilmelidir.........................620

3- Ödenecek Miktar Gösterilmelidir ...........................620

C- BOZMA KARARININ AMACINA UYGUN

OLMALIDIR .................................................................620

D- KABUL EDİLEN MİKTAR VERİLMELİDİR.............620

E- BİRLİKTE İSTEKLERİN ETKİSİ................................621

1- Maddî Tazminatla Birlikte İstenmesi ......................621

2- Manevî Tazminatla Birlikte İstenmesi ....................623

3- Katılma Alacağı İle Birlikte İstenmesi....................623

XI. YOKSULLUK NAFAKASINDA DEĞİŞİKLİK

DAVASI (TMK m. 176 f. IV)................................................624

A- DEĞİŞİKLİK SEBEPLERİ ...........................................624

1- Tarafların Malî Durumlarının Değişmesi................624

a. Olağanüstü Değişiklik Varsa............................624

b. Olağanüstü Değişiklik Yoksa...........................624

2- Hakkaniyetin Gerektirmesi .....................................625

B- DEĞİŞİKLİK ŞEKLİ.....................................................625

1- Yoksulluk Nafakasının Artırılması

(TMK m. 176 f. IV) ................................................625

a. Yoksulluk Durumu Sürüyor Olmalıdır ............625

b. Davalının Gelirinin Arttığı Kanıtlanmalıdır.....626

42 İçindekiler

c. Davanın Açılması Belli Bir Zamanın

Geçmesine Bağlı Değildir................................626

d. Kaldırma Davası Varsa Sonucu

Beklenmelidir ..................................................627

e. Kesin Hükmün Sonuçları Tartışılamaz ............627

f. Usulüne Uygun Dava Açılmış Olmalıdır.........627

g. Kesinleşmemiş Artırım Davası Yeni Dava

Açılmasına Engel Değildir...............................627

2- Yoksulluk Nafakasının Azaltılması

(TMK m. 176 f. IV) ................................................628

a. Önemli Değişiklik Gerçekleşmelidir ...............628

b. Anlaşmalı Boşanma Davasında Verilen İçin

Açılabilir..........................................................628

c. Davanın Açılması Belli Bir Zamanın

Geçmesine Bağlı Değildir................................629

d. Usulüne Uygun Dava Açılmış Olmalıdır.........629

§ 10. YARDIM NAFAKASI (TMK m. 364-365) ................................630

I. YARDIM NAFAKASI KAVRAMI.......................................630

II. YARDIM NAFAKASININ KOŞULLARI............................632

A- USULÜNE UYGUN DAVA AÇILMIŞ

OLMALIDIR .................................................................632

1- Nitelendirme Doğru Yapılmalıdır ...........................633

2- Kendiliğinden Verilemez.........................................633

a. İsteyebilecekler................................................634

aa. Nafaka Alacaklısı......................................634

aaa. Üstsoy...............................................635

bbb. Altsoy ...............................................635

ccc. Kardeşler ..........................................635

bb. Nafaka Alacaklısına Bakan Kurum ..........636

b. İstenebilecekler................................................636

aa. Üstsoy .......................................................636

bb. Altsoy .......................................................637

cc. Kardeşler...................................................637

3- Mirasçılıktaki Sıra Göz Önünde Tutulmalıdır ........637

a. Öncelikle Altsoya Başvurulmalıdır..................637

b. Ön Sırada Yükümlü Varken Sonraki

Sıradaki Yükümlüye Başvurulamaz.................637

İçindekiler 43

c. Aynı Sırada Birden Fazla Yükümlü Varsa,

Ödenecek Olan Nafaka Ödeme Güçleri

Oranında Paylaştırılır.......................................639

d. Nafaka Yükümlülüğü Müteselsil Bir Borç

Doğurmaz ........................................................640

B- YARDIM EDİLMEDİĞİ TAKDİRDE

YOKSULLUĞA DÜŞÜLECEK OLMALIDIR.............640

C- HISIMLIK İLİŞKİSİ BULUNMALIDIR

(TMK m. 364 f. I) ..........................................................641

1- Üstsoy Yardım Nafakası Alabilir ............................641

2- Altsoy Yardım Nafakası Alabilir.............................642

3- Kardeşler Yardım Nafakası Alabilir........................642

4- Evlatlık ve Evlat Edinen Alabilir ............................642

D- REFAH İÇİNDE OLAN KARDEŞ NAFAKA

YÜKÜMLÜSÜDÜR (TMK m. 364 f. II) ......................643

III. YARDIM NAFAKASI DAVASINDA KARARIN

KAPSAMI.............................................................................645

A- DAVA TARİHİNDEN İTİBAREN

VERİLMELİDİR ...........................................................645

B- UCU AÇIK OLARAK VERİLMELİDİR......................645

IV. YARDIM NAFAKASININ MİKTARI .................................645

A- YARDIM NAFAKASI MİKTARININ

BELİRLENMESİ...........................................................645

1- Gelirin Araştırılması................................................645

2- Gelirin Değerlendirilmesi .......................................646

a. Gelirin Niteliği.................................................646

b. Ekonomik Koşullar..........................................646

c. İhtiyaçlar..........................................................646

d. Orantılılık İlkesi...............................................647

e. Hakkaniyet İlkesi .............................................648

3- Bilirkişi İncelemesi .................................................648

4- Çocuğun Özel Durumu ...........................................649

B- YARDIM NAFAKASINDA DEĞİŞİKLİK DAVASI

(TMK m. 365 f. III)........................................................649

1- Yardım Nafakasının Azaltılması

(TMK m. 365 f. III).................................................649

a. Önemli Değişiklik Gerçekleşmelidir ...............649

b. Davanın Açılması Belli Bir Zamanın

Geçmesine Bağlı Değildir................................650

44 İçindekiler

c. Usulüne Uygun Dava Açılmış Olmalıdır.........650

2- Yardım Nafakasının Artırılması

(TMK m. 365 f. III).................................................650

a. Mali Durum Değişmelidir................................651

aa. Olağanüstü Bir Değişiklik Varsa ..............651

bb. Olağanüstü Bir Değişiklik Yoksa..............651

b. Davalının Gelirinin Arttığı Kanıtlanmalıdır.....651

c. Hakkaniyet Gerektiriyor Olmalıdır..................651

d. Davanın Açılması Belli Bir Zamanın

Geçmesine Bağlı Değildir................................651

e. Kaldırma Davası Varsa Sonucu

Beklenmelidir ..................................................651

f. Usulüne Uygun Dava Açılmış Olmalıdır.........652

g. Kesinleşmemiş Artırım Davası Yeni Dava

Açılmasına Engel Değildir...............................652

3- Yardım Nafakasının Kaldırılması............................652

a. Mali Durumlarının Değişmesi .........................652

b. Hakkaniyetin Gerektirmesi..............................652

C- YARDIM NAFAKASI MİKTARININ GELECEK

YILLARA YÖNELİK KARARLAŞTIRILMASI

(TMK m. 365 f. V).........................................................652

1- İstem Olmalıdır.......................................................653

2- İstem Hakkında Karar Verilmelidir.........................653

3- Ödenecek Miktar Gösterilmelidir ...........................653

V. YARDIM NAFAKASININ SONA ERMESİ........................653

A- ÖLÜM............................................................................654

B- ÖLÜM BENZERİ DURUMUN

GERÇEKLEŞMESİ.......................................................654

C- GAİPLİK KARARI ALINMASI ...................................654

D- NAFAKA ALACAKLISININ EVLENMESİ ................655

E- SINIRLI SÜRENİN TAMAMLANMASI .....................656

F- EVLATLIK İLİŞKİSİNİN SONLANMASI ..................656

G- NAFAKA ALACAKLISININ

YOKSULLUĞUNUN SONLANMASI.........................656

§ 11. EĞİTİM NAFAKASI (TMK m. 328 f. II) ..................................657

I. GENEL OLARAK ................................................................657

II. EĞİTİM KAVRAMI .............................................................659

A- EĞİTİM TÜRLERİ........................................................660

1- Çocuğun Genel Eğitimi (TMK. m. 340).................660

İçindekiler 45

2- Çocuğun Mesleki Eğitimi (TMK. m. 340)..............661

3- Çocuğun Dini Eğitimi (TMK. m. 341) ...................662

a. Çocuğun Dinî Eğitimini Belirleme Hakkı .......662

b. Ana ve Babanın Haklarını Sınırlayacak

Sözleşme ..........................................................663

c. Din Seçme Özgürlüğü......................................663

B- EĞİTİMİN İLKELERİ...................................................663

1- Özen İlkesi (TMK m. 185 f. II)...............................663

2- Yararını Esas Tutma İlkesi (TMK m. 182 f. III) .....664

3- Gücü Oranında Katılma İlkesi

(TMK m. 182 f. III, 340 f. I)...................................664

4- Mallarından Sarfedebilme İlkesi

(TMK m. 327 f. II, 356)..........................................664

5- Gelirlerinin Sarfı İlkesi (TMK m. 355)...................665

III. KOŞULLARI ........................................................................665

A- ERGİN ÇOCUK BULUNMALIDIR.............................666

B- ERGİN ÇOCUĞUN EĞİTİMİ DEVAM EDİYOR

OLMALIDIR .................................................................666

1- Eğitim Durumu Tespit Edilmelidir..........................667

2- Bakım Borcu Beklenilebilecek Süre Geçerlidir......667

3- Devam Mecburiyetinin Yokluğu Engel Değildir ....668

4- Yüksek Lisans Yapan Ergin Çocuk İsteyebilir........669

5- Kurslara Katılan Çocuk İsteyebilir .........................669

a. KPSS Kursuna Katılan.....................................669

b. Üniversite Hazırlık Kursuna Katılan ...............670

c. Yabancı Dil Kursuna Katılan ...........................671

6- Sertifika Programına Katılan Çocuk İsteyebilir......672

C- ERGİN ÇOCUĞA BAKMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ

ANA BABADAN BEKLENEBİLİR OLMALIDIR......672

1- Ekonomik Beklenebilirlik.......................................672

2- Kişisel Beklenebilirlik ............................................674

3- İlişkisel Beklenebilirlik...........................................674

D- ERGİN ÇOCUĞUN YETERLİ MALVARLIĞI,

GELİRİ VEYA KAZANCI BULUNMAMALIDIR ......674

IV. USULÜ..................................................................................675

A- SÜRESİ..........................................................................675

B- MİKTARI.......................................................................675

C- KATILIMI......................................................................675

46 İçindekiler

V. EĞİTİM NAFAKASINDA DEĞİŞİKLİK DAVASI

(TMK m. 331) .......................................................................676

A- EĞİTİM NAFAKASININ YENİDEN

BELİRLENMESİ (TMK m. 176 f. IV, 331) ..................676

1- Eğitim Nafakasını Yeniden Belirleme Şekli ...........676

a. Eğitim Nafakasını Artırma (TMK m. 331) ......677

aa. Mali Durum Değişmiş Olabilir.................677

aaa. Olağanüstü Değişiklik Varsa ............677

bbb. Olağanüstü Değişiklik Yoksa ...........677

bb. Davalının Gelirinin Arttığı

Kanıtlanmalıdır.........................................677

cc. Hakkaniyet Gerektiriyor Olabilir..............678

dd. Davanın Açılması Belli Bir Zamanın

Geçmesine Bağlı Değildir ........................678

ee. Kaldırma Davası Varsa Sonucu

Beklenmelidir ...........................................678

ff. Usulüne Uygun Dava Açılmış

Olmalıdır...................................................678

gg. Kesinleşmemiş Artırım Davası Yeni

Dava Açılmasına Engel Değildir ..............678

b. Eğitim Nafakasını Azaltma (TMK m. 331) .....678

aa. Önemli Değişiklik Gerçekleşmelidir........678

bb. Hakkaniyet Gerektiriyor Olabilir..............679

cc. Davanın Açılması Belli Bir Zamanın

Geçmesine Bağlı Değildir ........................679

dd. Usulüne Uygun Dava Açılmış

Olmalıdır...................................................679

2- Eğitim Nafakasında Değişiklik Davasında

Taraflar....................................................................679

3- Eğitim Nafakasında Değişiklik Davasında Süre .....679

B- EĞİTİM NAFAKASININ KALDIRILMASI

(TMK m. 331)................................................................680

V. EĞİTİM NAFAKASININ SONA ERMESİ..........................680

A- ÖLÜM............................................................................680

B- ÖLÜM BENZERİ DURUMUN

GERÇEKLEŞMESİ.......................................................680

C- GAİPLİK KARARI ALINMASI ...................................681

D- NAFAKA ALACAKLISININ EVLENMESİ ................682

E- SINIRLI SÜRENİN TAMAMLANMASI .....................682

İçindekiler 47

F- EVLATLIK İLİŞKİSİNİN SONLANMASI..................682

G- NAFAKA ALACAKLISININ İHTİYAÇLARINI

KARŞILAR DURUMA GELMESİ...............................682

§ 12. BABALIK NAFAKASI................................................................683

I. GENEL OLARAK ................................................................683

II. GEÇİCİ ÖNLEMLER (TMK m. 332) ..................................683

A- SOYBAĞININ TESPİTİNDEN ÖNCE NAFAKA

(TMK m. 332 f. II).........................................................684

1- Nafaka Davasında Verilmesi (TMK m. 332 f. I).....684

2- Babalık Davasında Verilmesi (TMK m. 333) .........684

a. Görülmekte Olan Bir Babalık Davası

Bulunmalıdır....................................................685

b. Babalık Davası İle Birlikte Nafaka İstemi

Bulunmalıdır....................................................685

aa. Babalık Davasının Eki Niteliğindedir.......685

bb. Harca Tabi Değildir ..................................685

cc. Reddi veya Kabulü Halinde Vekalet

Ücretine Hükmedilemez ...........................686

dd. Ana İçin İstenemez ...................................686

c. Babalık Olasılığı Kuvvetli Bulunmalıdır.........686

d. Uygun Bir Nafakaya Karar Verilebilir.............687

B- SOYBAĞININ TESPİTİNDEN SONRA NAFAKA

(TMK m. 332 f. II).........................................................688

1- Nafakanın Depo Edilmesi .......................................689

2- Nafakanın Geçici Ödenmesi ...................................689

III. BABALIK HÜKMÜNDEN SONRA NAFAKA ..................689

IV. BABALIK NAFAKASINDA DURUMUN DEĞİŞMESİ

(TMK m. 331) .......................................................................691

V. BABALIK NAFAKASINDA GÜVENCE VERİLMESİ

(TMK m. 334) .......................................................................691

A- AYNÎ VE KİŞİSEL GÜVENCE ....................................691

B- DİĞER GÜVENCELER................................................691

VI. BABALIK NAFAKASININ GELECEK YILLARDAKİ

MİKTARININ KARARLAŞTIRILMASI

(TMK m. 330 f. III)...............................................................692

A- İSTEM OLMALIDIR ....................................................692

B- İSTEM HAKKINDA KARAR VERİLMELİDİR .........692

C- ÖDENECEK MİKTAR GÖSTERİLMELİDİR.............692

§ 13. NAFAKA DAVASINDA GÖREVLİ MAHKEME ....................693

48 İçindekiler

I. GÖREVİN BELİRLENMESİ (HMK m. 1, c. 1) ..................693

A- GÖREVLİ MAHKEME 4787 SAYILI KANUNLA

BELİRLENMİŞTİR.......................................................693

B- GÖREV SÖZLEŞMESİ YAPILAMAZ.........................694

II. GÖREV KURALLARININ NİTELİĞİ................................694

A- KAMU DÜZENİNDENDİR (HMK m. 1, c. 2).............694

B- DAVA ŞARTLARINDANDIR (HMK m. 114/c)...........694

C- KENDİLİĞİNDEN ARAŞTIRILIR

(HMK m. 115 f. I)..........................................................694

D- HER ZAMAN İLERİ SÜRÜLEBİLİR

(HMK m. 115 f. I)..........................................................695

E- TARAFLAR İTİRAZDA BULUNABİLİR ...................695

F- USULÎ KAZANILMIŞ HAK OLUŞTURMAZ ............695

G- HÜKÜM KESİNLEŞTİKTEN SONRA İLERİ

SÜRÜLEMEZ................................................................695

H- GÖREVSİZ MAHKEMENIN KARARININ

TEMYİZ EDİLMEYEN BÖLÜMLERİ

KESİNLEŞMEZ ............................................................696

III. GÖREVLİ MAHKEME........................................................696

A- GENEL OLARAK .........................................................696

1- Tedbir Nafakasında Görevli Mahkeme

(TMK m. 197).........................................................696

a. İlk Kez Açılan Tedbir Nafakası Davasında

Görevli Mahkeme ............................................696

b. Tedbir Nafakasında Değişiklik Davasında

Görevli Mahkeme ............................................697

c. Geçici Tedbir Nafakasında Görevli

Mahkeme .........................................................697

aa. Eşe Geçici Tedbir Nafakasında Görevli

Mahkeme ..................................................697

bb. Çocuğa Geçici Tedbir Nafakasında

Görevli Mahkeme .....................................697

2- İştirak Nafakasında Görevli Mahkeme

(TMK m. 182 f. II)..................................................698

a. Boşanma Davası İçinde Talep Halinde

Görevli Mahkeme ............................................698

b. Boşanma Kesinleştikten Sonra Gerçekleşen

Talep Halinde Görevli Mahkeme.....................699

c. İştirak Nafakasında Değişiklik Davasında

Görevli Mahkeme ............................................699

İçindekiler 49

3- Yoksulluk Nafakasında Görevli Mahkeme

(TMK m. 175).........................................................699

a. Boşanma Davası İçinde Talep Halinde

Görevli Mahkeme ............................................699

b. Boşanma Kesinleştikten Sonra Gerçekleşen

Talep Halinde Görevli Mahkeme.....................699

c. Yoksulluk Nafakasında Değişiklik

Davasında Görevli Mahkeme ..........................700

4- Yardım Nafakasında Görevli Mahkeme

(TMK m. 364-365)..................................................700

a. İlk Kez Açılan Yardım Nafakası Davasında

Görevli Mahkeme ............................................700

b. Yardım Nafakasında Değişiklik Davasında

Görevli Mahkeme ............................................701

B- DAVA AİLE MAHKEMESİ FAALİYETE

GEÇMEDEN ÖNCE AÇILMIŞSA ...............................701

1- Aile Mahkemesi Davadan Sonra Karardan

Önce Faaliyete Geçmişse ........................................701

a. Devir Kararı Yerine Görevsizlik Kararı

Verilemez .........................................................702

b. Devir Kararı Temyiz Edilemez ........................702

c. Devredilen Aile Mahkemesi Tarafından

Yargılama Sürdürülür.......................................702

2- Aile Mahkemesi Karardan Sonra Hüküm

Kesinleşmeden Önce Faaliyete Geçmişse...............703

a. Devir Kararı Verilmelidir.................................703

b. Devir Kararı Temyiz Edilemez ........................703

c. Devredilen Aile Mahkemesi Tarafından

İşlemler Sürdürülür..........................................703

C- DAVA AİLE MAHKEMESİ FAALİYETE

GEÇTİKTEN SONRA AÇILMIŞSA.............................704

D- AİLE MAHKEMESİ KURULMAYAN

YERLERDE GÖREVLİ MAHKEME

(4787 sayılı Kanun m. 4/1).............................................705

E- NAFAKA İLE İLİNTİLİ DAVALARDA GÖREVLİ

MAHKEME ...................................................................705

1- Nafaka Alacağı İle İlgili Menfi Tespit Davası ........705

2- Nafakanın İstirdadı Davası......................................706

3- Nafaka İcra Takibine İtiraz Nedeniyle Açılan

İtirazın İptali Davasında Görevli Mahkeme............707

50 İçindekiler

4- Çocuğun Bakım ve Eğitim Giderlerine İlişkin

Davada Görevli Mahkeme ......................................708

IV. GÖREVİN İNCELENMESİ AŞAMASI...............................708

V. GÖREVİN İNCELENMESİ SONUCU VERİLECEK

KARAR.................................................................................708

A- GÖREV İTİRAZININ REDDİNE KARAR

VERİLMESİ (ARA KARAR)........................................708

B- GÖREVSİZLİK KARARI VERİLMESİ (NİHAİ

KARAR) ........................................................................709

1- Görevli Mahkeme Açıklanmalıdır ..........................709

2- Görevli Mahkemeye Gönderilmesine Karar

Verilmelidir .............................................................709

3- Davanın Esası Hakkında Karar Verilemez ..............709

4- Yargılama Giderlerine Hükmedilir

(HMK m. 331 f. II) .................................................709

a. Gönderme Başvurusu Varsa Yargılama

Giderleri...........................................................710

b. Gönderme Başvurusu Yoksa Yargılama

Giderleri...........................................................710

5- Görevsizlik Kararına Karşı Kanun Yoluna

Gidilmesi.................................................................710

a. İstinaf Yolu (HMK m.341, f. I/a).....................710

b. Temyiz Yolu (HMK m. 362, f. I/c) ..................710

c. Karar Düzeltme Yolu

(HUMK m. 440/III-3)......................................711

6- Görevsizlik Kararına Karşı Kanun Yoluna

Gidilmemiş Olması .................................................712

V. GÖREVSİZLİK KARARI ÜZERİNE YAPILACAK

İŞLEMLER (HMK m. 20) ....................................................712

A- GENEL OLARAK .........................................................712

B- DAVA DOSYASI KENDİLİĞİNDEN GÖREVLİ

MAHKEMEYE GÖNDERİLEMEZ..............................713

1- Gönderme Başvurusu Varsa ....................................713

a. Kararı Veren Mahkemeye Başvurulmalıdır .....713

b. Taraflardan Biri Başvurabilir...........................713

c. İki Hafta İçinde Başvurulmalıdır .....................714

aa. İstinaf Yoluna Gidilmemişse

(HMK m. 20, f. I) .....................................714

bb. İstinaf Yoluna Gidilmişse

(HMK m. 20, f. I) .....................................714

İçindekiler 51

d. Başvuru Yeterlidir............................................714

2- Gönderme Başvurusu Yoksa (HMK m. 20, f. I)......714

VI. GÖNDERİLEN MAHKEMECE YAPILACAK

İŞLEMLER (HMK m. 20) ....................................................715

A- DOSYA KENDİSİNE GÖNDERİLEN

MAHKEMECE KENDİLİĞİNDEN TARAFLARA

DAVETİYE GÖNDERİLİR (HMK m. 20 f. II).............715

B- VERİLEN BOZMA KARARI İLE HÜKÜM

TAMAMEN ORTADAN KALKMIŞ SAYILIR............715

C- BOZMAYA UYULDUĞUNDA YENİDEN

HÜKÜM KURULMALIDIR.........................................716

VII. GÖREVLİ MAHKEMEDE YARGILAMA SÜRMÜŞSE

GÖREVSİZ MAHKEME YARGISININ ETKİSİ VE

GEÇERLİLİĞİ......................................................................716

A- ETKİSİ...........................................................................716

B- GEÇERLİLİĞİ...............................................................717

1- Tarafların Yaptığı Usul İşlemlerinin Geçerliliği......717

a. Yeniden Dava Dilekçesi İstenilemez ...............717

b. Cevap, Cevaba Cevap, İkinci Cevap

Dilekçeleri Geçerlidir ......................................717

c. İddia ve Savunmanın Genişletilmesi Yasağı

Geçerlidir (HMK m. 141)...............................717

d. Feragat Geçerlidir (HMK m. 307) ...................718

e. Delil Tespiti Geçerlidir

(HMK m. 401, f. III)........................................718

2- Mahkemenin Yaptığı Usul İşlemlerinin

Geçerliliği ...............................................................718

a. Tanık İfadeleri Yeterli Görülebilir....................718

b. Keşif Yeterli Görülebilir ..................................718

c. Bilirkişi Raporu Yeterli Görülebilir .................719

VIII. GÖREVLİ MAHKEMEDE YARGILAMA

SÜRMEMİŞSE GÖREVSİZ MAHKEME

YARGISININ ETKİSİ VE GEÇERLİLİĞİ ..........................719

A- ETKİSİ...........................................................................719

1- Nafaka Davası Açılmamış Sayılır

(HMK m. 20, f. I, c.2).............................................719

a. Davanın Açılmamış Sayılmasına Karar

Verilir...............................................................719

b. Görevsizlik Kararı Veren Mahkemece

Karar Verilir.....................................................720

52 İçindekiler

c. Kendiliğinden Karar Verilir .............................720

2- Açılmamış Sayılma Kararı Usule İlişkin Nihai

Karardır (HMK m. 294, f. VI).................................720

3- Açılmamış Sayılma Kararı İstinaf Edilebilir

(HMK m. 341, f. I/a)...............................................720

4- Davadan Feragat Sayılmaz (HMK m. 307).............720

5- Davanın Geri Alınması Hükmündedir

(HMK m. 123) ........................................................721

6- Harç Ödenerek Yeni Dava Açılabilir.......................721

7- Yeni Dava İçin Kesin Hüküm Oluşmaz

(HMK m. 303) ........................................................721

B- GEÇERLİLİĞİ...............................................................721

1- Tarafların Yaptığı Usul İşlemlerinin Geçerliliği......721

a. Yeni Dava Yeni Dava Dilekçesini

Gerektirir..........................................................721

b. Yeni Davada İddia ve Savunma

Genişletilebilir (HMK m. 141) ........................721

c. Davadan Feragat Yeni Davada Dikkate

Alınır................................................................722

2- Mahkemenin Yaptığı Usul İşlemlerinin

Geçerliliği ...............................................................722

§ 14. NAFAKA DAVASINDA YETKİLİ MAHKEME

(HMK m. 6, TMK m. 177, 201, 365 f. IV)...................................723

I. YETKİ KURALININ NİTELİĞİ..........................................723

A- DİĞER KANUNLARDA YER ALAN

HÜKÜMLER SAKLI TUTULMUŞTUR

(HMK m. 5)....................................................................723

B- İLK İTİRAZ NİTELİĞİNDEDİR

(HMK m. 116 f. I/a) .......................................................724

C- KESİN YETKİ KURALI ÖNGÖRÜLMEMİŞTİR.......724

D- KENDİLİĞİNDEN YETKİSİZLİK KARARI

VERİLEMEZ (HMK m. 19 f. II, IV).............................725

E- ASIL DAVAYA BAKAN MAHKEME KARŞI

DAVAYA BAKMAYA YETKİLİDİR (HMK m. 13) .....726

F- YETKİ HUSUSUNDA TERCİH HAKKI

DAVACIYA AİTTİR ......................................................726

G- DAVA TARİHİNDEKİ YERLEŞİM YERİ

MAHKEMESİNE GÖRE BELİRLENİR......................727

İçindekiler 53

H- DAVADAN SONRA YERLEŞİM YERİNİN

DEĞİŞMESİ ETKİLİ DEĞİLDİR.................................727

II. YETKİLİ MAHKEMELER..................................................727

A- BAĞIMSIZ TEDBİR NAFAKASINDA YETKİLİ

MAHKEME ...................................................................727

1- Tedbir Nafakasının İlk Verilişinde Yetkili

Mahkeme (TMK m. 201 f. I-II) .............................728

a. Kural Olarak Yetkili Mahkeme

(TMK m. 201 f. I)............................................728

b. Eşlerin Yerleşim Yerleri Farklı ve Her İkisi

Tedbir Nafakası İsteminde Bulunmuş İse

Yetkili Mahkeme (TMK m. 201 f. II)..............728

c. Davalının Yerleşim Yeri (HMK. m. 6, f. I) ......729

2- Tedbir Nafakasının Değiştirilmesi,

Tamamlanması veya Kaldırılmasında Yetkili

Mahkeme (TMK m. 200, 201 f. I_III) ....................729

a. Kural Olarak Yetkili Mahkeme

(TMK m. 201 f. III c. 1)...................................729

b. Her İki Eşin Yerleşim Yeri Değişmişse

Yetkili Mahkeme (TMK m. 201 f. III c. 2)......729

B- İŞTİRAK NAFAKASINDA YETKİLİ MAHKEME.....729

1- İştirak Nafakası Boşanma Davası İle

İstenilmişse .............................................................730

2- İştirak Nafakası Boşanmadan sonra Bağımsız

Dava İle İstenilmişse...............................................730

a. Niteliği .............................................................730

b. Yetkili Mahkemeler .........................................731

aa. Nafaka Alacaklısının Yerleşim Yeri

Mahkemesi (TMK m. 177).......................731

bb. Davalının Yerleşim Yeri

(HMK. m. 6, f. I) ......................................732

cc. Küçüğün Oturduğu Yer Mahkemesi

(TMK. m. 326, 329)..................................732

C- YOKSULLUK NAFAKASINDA YETKİLİ

MAHKEME ...................................................................732

1- Yoksulluk Nafakası Boşanma Davası İle

İstenilmişse .............................................................733

2- Yoksulluk Nafakası Boşanmadan sonra

Bağımsız Dava İle İstenilmişse...............................733

54 İçindekiler

a. Nafaka Alacaklısının Yerleşim Yeri

Mahkemesi (TMK m. 177)..............................733

b. Davalının Yerleşim Yeri (HMK. m. 6, f. I) ......733

3- Yoksulluk Nafakasının Değiştirilmesi,

Tamamlanması veya Kaldırılmasında Yetkili

Mahkeme (TMK m. 177)........................................733

D- YARDIM NAFAKASINDA YETKİLİ MAHKEME.....735

1- Taraflardan Birinin Yerleşim Yeri Mahkemesi

(TMK m. 365/son) ..................................................735

2- Davalının Yerleşim Yeri (HMK. m. 6, f. I)..............735

III. YETKİLİ MAHKEMENİN BELİRLEMESİNE ESAS

YERLEŞİM YERİ.................................................................736

A- KADIN EŞİN YERLEŞİM YERİ..................................736

1- Ayrı Ev Açma Olanağı Olmayan Kadının

Yerleşim Yeri...........................................................736

a. Baba Evinin Bulunduğu Yerde Dava

Açılabilir..........................................................736

b. Yakınlarının Bulunduğu Yerde Dava

Açılamaz ..........................................................740

2- Ayrı Ev Açma Olanağı Olan Kadının Yerleşim

Yeri..........................................................................742

3- Nüfusa Kayıtlı Olunan Yer Yerleşim Yerine

Karine Değildir .......................................................743

4- Kadın Seçimlik Hakkını Kullanabilir .....................744

B- ERKEK EŞİN YERLEŞİM YERİ..................................744

1- Kural Olarak............................................................744

2- Nüfusa Kayıtlı Olunan Yer Yerleşim Yerine

Karine Değildir .......................................................745

3- Yurtdışında İşçi Olarak Çalışan Erkek Eş...............746

4- Emekli Olan Erkek Eş.............................................746

C- EŞLERDEN BİRİNİN YERLEŞİM YERİNİN

BELİRLENMESİ...........................................................746

1- Muhtarlık Belgesi....................................................746

2- Çalışılan Yer............................................................747

a. Memuriyet Sebebiyle Çalışılan Yer .................747

b. Serbest Olarak Çalışılan Yer............................748

3- Oturulan Yer............................................................749

a. Kural Olarak ....................................................749

b. Varsayılan Yerleşim Yeri..................................750

İçindekiler 55

c. Uzun Süre Yurt Dışında Oturulan Yer..............750

d. Uzun Süre Yurt İçinde Oturulan Yer................750

4- Kurumlarda Bulunulan Yer (TMK. m. 22)..............751

a. Eğitim Kurumunda Bulunma...........................751

b. Sağlık Kurumunda Bulunma ...........................752

c. Bakım Kurumunda Bulunma ...........................752

d. Ceza Kurumunda Bulunma..............................754

5- Adres Beyan Formundaki Bildirim.........................755

6- İkamet Tezkeresi İle Bulunan Yabancılar................756

IV. YETKİ İTİRAZININ İLERİ SÜRÜLMESİ

(HMK m. 19 f. II, 117 f. I, 131) ............................................758

A- YETKİ İTİRAZININ İLERİ SÜRÜLMESİ ..................758

1- Süresi.......................................................................758

a. Cevap Dilekçesinde İleri Sürülmesi

Gerekir (HMK m. 19 f. II, 117 f. I, 127)..........758

aa. Kural Olarak (HMK m. 317, f. II, c. 1) ....758

bb. Cevap Süresi Uzatılmışsa

(HMK m. 317, f. II, c. 2) ..........................759

cc. Süreler Değiştirilemez ..............................760

dd. Süre HMK Öncesi Sona Ermişse..............760

b. Cevap Dilekçesi Verilmişse Cevap Süresi

Dolmamış Olsa Bile İleri Sürülemez

(HMK m. 131) .................................................761

c. Yetki İtirazı Süresi Hak Düşürücü Süredir ......761

aa. Karşı Tarafın Muvafakatiyle İleri

Sürülemez .................................................762

bb. Islahla İleri Sürülemez..............................762

d. Dava Dilekçesinin Tebliğinden Önce

Yapılan İtiraz Sonuç Doğurmaz.......................762

e. Kanun Yolu Aşamasında İleri Sürülemez ........763

aa. İstinaf Aşamasında İleri Sürülemez ..........763

bb. Temyiz Aşamasında İleri Sürülemez ........763

2- Şekli ........................................................................763

a. Yetki İtirazında Bulunan Taraf Seçtiği

Mahkemeyi Bildirmelidir ................................763

b. Yetkili Mahkeme Tek ve Doğru Olarak

Gösterilmelidir.................................................764

c. Sözlü Olarak Yapılamaz...................................765

3- Tarafı.......................................................................765

56 İçindekiler

B- YETKİ İTİRAZININ İLERİ SÜRÜLMEMESİ

(HMK m. 19 f. IV).........................................................766

V. YETKİ İTİRAZININ İNCELENMESİ.................................766

A- ÖN İNCELEMEDE KARARA BAĞLANIR

(HMK m. 137 f. I)..........................................................766

B- DAVA ŞARTLARINDAN SONRA İNCELENİR

(HMK m. 117 f. II).........................................................766

C- ÖN SORUNLAR GİBİ İNCELENEREK KARARA

BAĞLANIR (HMK m. 117 f. III, 131, 137 f I, 138,

140 f. I, 163)...................................................................767

1- Cevabını Bildirmesi İçin Diğer Tarafa Tefhim

veya Tebliğ Eder (HMK m. 164 f. I).......................767

2- Yetki Konusunda Deliller Toplanmalıdır ................767

3- Uyuşmazlık Varsa Hâkim Gerekirse Tarafları

Davet Edip Dinledikten Sonra Kararını Verir

(HMK m. 164 f. II) .................................................769

4- Ön Sorun Hakkındaki Karar Taraflara Tefhim

veya Tebliğ Edilir (HMK m. 164 f. III)...................769

D- MAHKEME YETKİSİZLİK KARARINDA

YETKİLİ MAHKEMEYİ GÖSTERİR

(HMK m. 19 f. III) .........................................................770

1- Yetkili Mahkeme Açıklanmalıdır

(HMK m. 19 f. III)..................................................770

2- İtirazda Gösterilmeyen Mahkeme Yetkili Kabul

Edilmemelidir .........................................................770

3- Yabancı Mahkeme Yetkili Kabul Edilmemelidir ....771

VI. YETKİSİZLİK KARARININ SONUÇLARI

(HMK m. 20).........................................................................772

A- KARARI VEREN MAHKEMEYE

BAŞVURARAK GÖNDERİLME TALEP

EDİLMELİDİR (HMK m. 20 f. I) .................................772

1- Taraflardan Biri Başvurabilir ..................................772

2- Karar Kesinleşmiş Olmalıdır ..................................772

3- İki Hafta İçinde Başvurulmalıdır ............................773

a. Kanun Yoluna Başvurulmayarak

Kesinleşmiş İse Kesinleştiği Tarihten Süre

Başlar...............................................................773

b. Kanun Yoluna Başvurulmuşsa Bu

Başvurunun Reddi Kararının Tebliğ

Tarihten Süre Başlar.........................................773

İçindekiler 57

4- Kararı Veren Mahkemeye Başvurulmalıdır ............773

B- GÖNDERME BAŞVURUSU YOKSA DAVANIN

AÇILMAMIŞ SAYILMASINA KARAR VERİLİR

(HMK m. 20 f. I)............................................................773

C- DOSYA KENDİSİNE GÖNDERİLEN

MAHKEMECE KENDİLİĞİNDEN TARAFLARA

DAVETİYE GÖNDERİLİR (HMK m. 20 f. II).............774

D- YETKİ İLE İLGİLİ KARAR KESİNLEŞTİKTEN

SONRA DAVA DOSYASI KENDİSİNE

GÖNDERİLEN MAHKEME YETKİSİZLİK

KARARI İLE BAĞLIDIR.............................................775

E- YARGILAMA GİDERLERINE HÜKMEDİLİR

(HMK m. 331 f. II).........................................................775

1- Gönderme Başvurusu Varsa Yargılama Giderleri ...775

2- Gönderme Başvurusu Yoksa Yargılama

Giderleri ..................................................................776

§ 15. MİLLETLERARASI YETKİ......................................................777

I. GENEL OLARAK ................................................................777

A- KAVRAM ......................................................................777

1- Ülke İçi Yetki/İç Yetki.............................................777

2- Milletlerarası Yetki..................................................777

B- İÇ HUKUK KURALIDIR .............................................778

C- DAVA ŞARTI DEĞİLDİR .............................................778

D- KANUNLA DÜZENLENİR..........................................778

E- KARMA NİTELİKTEDİR.............................................779

F- TÜRK HUKUKUNUN UYGULANMASI

ŞARTINA BAĞLI DEĞİLDİR......................................779

II. MİLLETLERARASI GENEL YETKİ KURALI

(MÖHUK m. 40)...................................................................779

A- İÇ HUKUKUN YETKİ KURALLARI

GEÇERLİDİR................................................................779

1- İç Hukukta Genel Yetkili Mahkeme

(MÖHUK m. 40, HMK m. 6) .................................780

a. Genel Olarak (HMK m. 6)...............................780

aa. Vasıflandırma............................................780

bb. Nüfusa Kayıtlı Olunan Yer .......................781

cc. Muhtarlık belgesi......................................781

dd. Varsayılan Yerleşim Yeri...........................782

ee. Kurumlarda Bulunulan Yer.......................782

58 İçindekiler

ff. Adres Beyan Formu..................................782

gg. İkamet Tezkeresi.......................................783

hh. Geçici İkamet İzni ....................................784

ıı. Yabancılar Kütüğü ....................................785

b. Davalının Birden Fazla Olması Hâlinde

Yetki (HMK m. 7)............................................785

aa. Davalılardan Birinin Yerleşim Yeri

Mahkemesinde Dava Açılabilir ................785

bb. Kanunda, Ortak Yetkiyi Taşıyan Bir

Mahkeme Belirtilmişse Davaya O Yer

Mahkemesinde Bakılır..............................786

cc. Davalılardan Birini Sırf Kendi

Yerleşim Yeri Mahkemesinden Başka

Bir Mahkemeye Getirmek Amacı

Bulunmamalıdır........................................786

c. Bir Yerde Geçici Olarak Oturanlara Karşı

Açılacak Davalarda Yetki (HMK m. 8) ...........786

aa. Geçici Olarak Oturana Karşı Açılacak

Alacak veya Taşınır Mal Davası

Bulunmalıdır.............................................786

bb. Geçici Olarak Oturanların Orada

Bulunmaları Uzunca Bir Süre Devam

Edebilecek Olmalıdır................................786

d. Türkiye’de Yerleşim Yerinin Bulunmaması

Hâlinde Yetki (HMK m. 9) ..............................786

aa. Genel Yetkili Mahkeme, Davalının

Türkiye’deki Mutad Meskeninin

Bulunduğu Yer Mahkemesidir..................787

bb. Özel Yetki Hâlleri Saklı Olarak

Malvarlığı Haklarına İlişkin Dava,

Uyuşmazlık Konusu Malvarlığı

Unsurunun Bulunduğu Yerde de

Açılabilir...................................................787

2- İç Hukukta Özel Yetkili Mahkemeler .....................787

a. Genel Olarak....................................................787

b. Boşanmadan Sonra Açılacak Nafaka

Davalarında Yetkili Mahkeme

(TMK m. 177)..................................................787

c. Bağımsız Açılacak Nafaka Davalarında

Yetkili Mahkeme (TMK m. 201).....................789

İçindekiler 59

aa. Önlemin Alınması Konusunda Yetkili

Mahkeme ..................................................789

aaa. Kural Olarak Yetkili Mahkeme.........790

bbb. Eşlerin Yerleşim Yerleri Farklı ve

Her İkisi de Önlem Alınması

İsteminde Bulunmuş İse Yetkili

Mahkeme ..........................................790

bb. Önlemlerin Değiştirilmesi,

Tamamlanması veya Kaldırılması

Konusunda Yetkili Mahkeme ...................790

aaa. Kural Olarak Yetkili Mahkeme.........790

bbb. Her İki Eşin De Yerleşim Yeri

Değişmişse Yetkili Mahkeme ...........791

d. Yardım Nafakasında Yetkili Mahkeme

(TMK m. 365, f. VI) ........................................791

e. Karşı Nafaka Davasında Yetki

(HMK m. 13) ...................................................791

f. Nafakanın Tanıma ve Tenfizi Davalarında

Yetki (MÖHUK m. 51, f. II)...........................792

B- GENEL YETKİ KURALINA KONU NAFAKA

DAVALARI....................................................................793

1- Yardım Nafakası......................................................793

2- Tedbir Nafakası.......................................................793

3- İştirak Nafakası .......................................................794

4- Yoksulluk Nafakası .................................................795

§ 16. NAFAKA DAVASINDA YARGI YERİ

BELİRLENMESİ/MERCİ TAYİNİ (HMK m. 21-23)..............796

I. GEREKTİREN SEBEPLER (HMK m. 21) ..........................796

II. İNCELEME YERİ (HMK m. 22)..........................................796

III. İNCELEME USULÜ VE SONUCU (HMK m. 23)..............796

§ 17. NAFAKA DAVASINDA DAVA ŞARTLARI

(HMK m. 114-115) ........................................................................797

I. DAVA ŞARTLARININ KONUSU (HMK m. 114)...............797

A- GENEL OLARAK .........................................................797

B- DAVA ŞARTLARI.........................................................797

1- Türk Mahkemelerinin Yargı Hakkının

Bulunması (HMK m. 114 f. 1/a)............................797

a. Yer Bakımından Yargı Hakkının Bulunması....797

60 İçindekiler

b. Kişi Bakımından Yargı Hakkının

Bulunması........................................................797

2- Yargı Yolunun Caiz Olması

(HMK m. 114 f. 1/b) ...............................................798

3- Mahkemenin Görevli Olması

(HMK m. 114 f. 1/c) ...............................................798

4- Mahkemenin Yetkili Olması

(HMK m. 114 f. 1/ç) ...............................................798

5- Tarafların, Taraf ve Dava Ehliyetine Sahip

Olmaları (HMK m. 114 f. 1/d)...............................798

a. Tarafların, Taraf Ehliyetine Sahip Olmaları.....798

b. Tarafların, Dava Ehliyetine Sahip Olmaları.....798

aa. Davacının Dava Ehliyetine Sahip

Olması.......................................................800

bb. Davalının Dava Ehliyetine Sahip

Olması.......................................................801

6- Temsilcinin Gerekli Niteliğe Sahip Bulunması

(HMK m. 114 f. 1/d) ...............................................802

7- Vekilin Davaya Vekâlet Ehliyetine Sahip

Olması (HMK m. 114 f. 1/f) ..................................802

8- Usulüne Uygun Düzenlenmiş Bir

Vekâletnamesinin Bulunması

(HMK m. 114 f. 1/f)................................................802

9- Davacının Yatırması Gereken Gider Avansının

Yatırılmış Olması (HMK m. 114 f. 1/g, 120)..........802

10- Teminat Gösterilmesine İlişkin Kararın

Gereğinin Yerine Getirilmesi

(HMK m. 114 f. 1/ğ) ...............................................804

11- Aynı Davanın, Daha Önceden Açılmış ve Hâlen

Görülmekte (Derdestlik) Olmaması

(HMK m. 114 f. 1/ı)................................................804

a. Davanın Tarafları ve Sıfatları Aynı

Olmalıdır..........................................................805

b. Davanın Konusu Aynı Olmalıdır .....................806

c. Davada Dayanılan Olaylar Aynı Olmalıdır......807

12- Aynı Davanın, Daha Önceden Kesin Hükme

Bağlanmamış Olması (HMK m. 114 f. 1/i).............808

II. DAVA ŞARTLARININ İNCELENMESİ (HMK m. 115).....812

A- DAVA ŞARTLARININ VARLIĞINI BELİRLEME......812

İçindekiler 61

1- Mahkeme Davanın Her Aşamasında

Kendiliğinden Araştırır (HMK m. 115 f. I).............812

2- Taraflar Her Zaman İleri Sürebilir

(HMK m. 115 f. I)...................................................813

B- DAVA ŞARTLARININ NOKSANLIĞINI

GİDERME......................................................................813

1- Noksanlığının Giderilmesi Mümkün İse

(HMK m. 115 f. II)..................................................814

2- Noksanlık Hüküm Anında Giderilmişse

(HMK m. 115 f. III) ................................................814

§ 18. NAFAKA DAVASINDA DAVA EHLİYETİ (HMK m. 51).......815

I. TAM EHLİYETLİLERİN DAVA EHLİYETİ

(HMK m. 71).........................................................................816

II. SINIRLI EHLİYETLİLERİN DAVA EHLİYETİ.................816

III. SINIRLI EHLİYETSİZLERİN DAVA EHLİYETİ...............818

A- İLGİLİNİN MİLLİ HUKUKU UYGULANIR..............819

B- VESAYET KARARI TÜRK MAHKEMESİNDEN

VERİLMELİ İDİ............................................................819

IV. TAM EHLİYETSİZLERİN DAVA EHLİYETİ ....................822

A- BİZZAT DAVA AÇAMAZLAR.....................................822

B- YASAL TEMSİLCİLERİ DAVA AÇABİLİR................823

1- Genel Olarak ...........................................................824

2- Kısıtlanan Eş Velayet Altına Konulmuşsa

Velayet Hükümleri Uygulanır.................................824

3- Yasal Temsilci Eş İse Temsil Kayyımı

Atanmalıdır .............................................................825

4- Vasi Değişmiş İse Yeni Vasi Tarafından Temsil

Zorunludur ..............................................................826

C- VESAYET MAKAMINDAN İZİN ALINMALIDIR

(HMK m. 54)..................................................................826

1- Dava Açma İçin.......................................................826

a. Gecikmesinde Sakınca Bulunan Hâllerde

Dava Açma (HMK m. 54 f. I).........................827

b. Diğer Hâllerde Dava Açma

(HMK m. 54 f. II) ............................................827

aa. Kesin Süre İçinde Mahkemeye

Başvurulması (HMK m. 54 f. II) .............827

bb. Kesin Süre İçinde Mahkemeye

Başvurulmaması (HMK m. 54 f. III).......828

62 İçindekiler

2- Davaya Devam İçin.................................................828

D- KENDİSİNE KARŞI DAVA AÇILABİLİR...................830

E- DAVALI İÇİN İZİN GEREKLİ DEĞİLDİR .................831

F- YARGILAMANIN ERTELENMESİ (HMK m. 56)......831

1- Erteleme Gereği Bulunmalıdır

(HMK m. 56 f. I).....................................................831

a. Taraflardan Birinin Vesayet Altına

Alınması Gereği Bulunmalıdır.........................832

aa. Davacının Vesayet Altına Alınması

Gereği Bulunabilir....................................832

bb. Davalının Vesayet Altına Alınması

Gereği Bulunabilir....................................833

b. Taraflardan Birine Yasal Danışman

Atanması Gereği Bulunmalıdır........................834

2- Ertelemeyi Mahkeme Takdir Eder ..........................834

a. Mahkemece Talep Uygun Bulunur ..................834

b. Mahkemece Gerekli Görülür ...........................834

3- Vesayet Makamına İhbar Yapılmalıdır....................834

4- İhbarın Sonucu Beklenmelidir ................................834

5- Vesayet kararı Türk mahkemesinden

Verilmelidir .............................................................836

6- Yargılama Kayyım Atanması İçin Ertelenebilir

(HMK m. 56 f. II) ...................................................836

a. Kanun Gereğince Tedavi Altına Alınmış

Olmalıdır..........................................................837

b. Kanun Gereğince Gözlem Altına Alınmış

Olmalıdır..........................................................837

c. Kanun Gereğince Koruma Altına Alınmış

Olmalıdır..........................................................837

d. Kanun Gereğince Başkalarıyla

Görüşmekten Yasaklanmış Olmalıdır ..............837

§ 19. NAFAKA DAVASINDA TARAF EHLİYETİ VE TARAF

SIFATLARI...................................................................................838

I. TARAF EHLİYETİ (HMK m. 50)........................................838

II. TARAF SIFATI .....................................................................838

§ 20. NAFAKA DAVASINDA YARGILAMA AŞAMALARI.............840

I. GENEL OLARAK ................................................................840

A- KAPSAMI (HMK m. 316).............................................840

İçindekiler 63

B- DİĞER KANUNLARDAKİ YARGILAMA

USULÜ İLE İLGİLİ HÜKÜMLER

(HMK m. 447 f. I)..........................................................840

C- HÜKÜM BULUNMAYAN HÂLLERDE YAZILI

YARGILAMA USULÜNE İLİŞKİN HÜKÜMLER

UYGULANIR (HMK m. 322, f. I) ................................841

II. NAFAKA DAVASINDA YARGILAMA AŞAMALARI ......841

§ 21. NAFAKA DAVASININ AÇILMASI............................................842

I. GENEL OLARAK ................................................................842

II. DAVANIN DAVA DİLEKÇESİ İLE AÇILMASI

(HMK m. 317 f. I, Yön. m. 198 f. I)......................................843

A- DAVA DİLEKÇESİNDE BULUNACAK

HUSUSLAR (HMK m. 129).........................................843

1- Mahkemenin Adı (HMK m. 119 f. I/a) ...................843

2- Davacı İle Davalının Adı, Soyadı ve Adresleri

(HMK m. 119 f. I/b)................................................844

3- Davacının Türkiye Cumhuriyeti Kimlik

Numarası (HMK m. 119 f. I/c)...............................847

4- Varsa Tarafların Kanuni Temsilcilerinin ve

Davacı Vekilinin Adı, Soyadı ve Adresleri

(HMK m. 119 f. I/ç)................................................847

5- Davanın Konusu ve Malvarlığı Haklarına

İlişkin Davalarda, Dava Konusunun Değeri

(HMK m. 119 f. I/d)................................................847

6- Davacının İddiasının Dayanağı Olan Bütün

Vakıaların Sıra Numarası Altında Açık Özetleri

(HMK m. 119 f. I/e)................................................847

7- İddia Edilen Her Bir Vakıanın Hangi Delillerle

İspat Edileceği (HMK m. 119 f. I/f)........................848

a. Deliller Açıkça Bildirilmelidir

(HMK m. 318) .................................................848

b. Delilin Hangi Vakıaya Yönelik Olduğu

Bildirilmelidir (HMK m. 318) ........................848

c. Deliller Dilekçeye Eklenmelidir

(HMK m. 318) .................................................848

d. Delilin Bulunmasına Yönelik Bilgiler

Bildirilmelidir (HMK m. 318) ........................848

8- Dayanılan Hukuki Sebepler

(HMK m. 119 f. I/g)................................................848

64 İçindekiler

9- Açık Bir Şekilde Talep Sonucu

(HMK m. 119 f. I/ğ)................................................848

10- Davacının, Varsa Kanuni Temsilcisinin veya

Vekilinin İmzası (HMK m. 119 f. I/h).....................848

B- DAVA DİLEKÇESİNDEKİ TAMAMLANMASI

ZORUNLU EKSİKLİKLER (HMK m. 119 f. II)..........849

1- Davacı İle Davalının Adı, Soyadı ve Adresleri

(HMK m. 119 f. I/b)................................................849

2- Davacının Türkiye Cumhuriyeti Kimlik

Numarası (HMK m. 119 f. I/c)...............................852

3- Varsa Tarafların Kanuni Temsilcilerinin ve

Davacı Vekilinin Adı, Soyadı ve Adresleri

(HMK m. 119 f. I/ç)................................................852

4- Açık Bir Şekilde Talep Sonucu

(HMK m. 119 f. I/ğ)................................................852

5- Davacının, Varsa Kanuni Temsilcisinin veya

Vekilinin İmzası (HMK m. 119 f. I/h).....................852

C- DAVA DİLEKÇESİNDEKİ ÖN İNCELEME

BİTENE KADAR TAMAMLANABİLECEK

EKSİKLİKLER (HMK m. 119 f. II).............................852

1- Mahkemenin Adı (HMK m. 119 f. I/a) ...................853

2- Davanın Konusu ve Malvarlığı Haklarına

İlişkin Davalarda, Dava Konusunun Değeri

(HMK m. 119 f. I/d)................................................853

3- Davacının İddiasının Dayanağı Olan Bütün

Vakıaların Sıra Numarası Altında Açık Özetleri

(HMK m. 119 f. I/e)................................................853

4- İddia Edilen Her Bir Vakıanın Hangi Delillerle

İspat Edileceği (HMK m. 119 f. I/f)........................854

5- Dayanılan Hukuki Sebepler

(HMK m. 119 f. I/g)................................................854

D- DAVA DİLEKÇESİNE ÖRNEK EKLENİR

(HMK m. 118 f. I)..........................................................854

III. DAVANIN FORM DOLDURULARAK AÇILMASI

(HMK m. 317, f. IV, Yön. m. 198 f. II).................................854

IV. DAVA AÇILIRKEN HARÇLARIN YATIRILMASI

(HMK m. 120).......................................................................855

A- GENEL OLARAK .........................................................855

1- Başvurma Harcı Dava Dilekçesindeki Bütün

İstekleri Kapsar.......................................................855

İçindekiler 65

2- Karşı Davalar Müstakil Davalar Gibi Harca

Tabidir.....................................................................857

3- Cevap Dilekçesi Mahiyetindeki Talebe İlişkin

Harç Sonradan Yatırılmış Olması Bu Talebi

Karşı Dava Haline Getirmez. ..................................857

4- Adli Yardım Konusunda Bir Karar Verilinceye

Kadar Harç Alınmaz. ..............................................857

5- Cevap Dilekçesindeki İstekler Karşı Dava

Sayılamaz................................................................857

6- Duraksama Varsa Açıklama İstenmelidir

(HMK m. 31) ..........................................................857

7- Harç Tamamlattırılmadan Müteakip İşlemler

Yapılmaz .................................................................857

B- ÖDEME USULÜ (HK m. 25)........................................858

C- ÖDEME YERİ (HK m. 26)............................................858

D- ÖDEME KONUSU........................................................858

1- Başvurma Harcı Alınmalıdır (HK m. 27 f. I)..........858

2- Nispi Karar ve İlam Harcı Alınmalıdır ...................858

a. Bağımsız Tedbir Nafakasında Harç .................860

aa. İlk Kez Açılan Davada..............................860

bb. Değiştirme veya Kaldırma İçin Açılan

Davada......................................................860

b. İştirak Nafakasında Harç .................................860

aa. Boşanma Davası ile İstenilmişse ..............860

bb. Boşanmadan Ayrı Bağımsız Dava ile

İstenilmişse ...............................................861

aaa. İlk Kez Açılan Bağımsız Davada .....861

bbb. Değiştirme veya Kaldırma İçin

Açılan Davada ..................................861

c. Yoksulluk Nafakasında Harç ...........................861

aa. Boşanma Davası İle İstenilmişse ..............861

bb. Boşanmadan Ayrı Bağımsız Dava İle

İstenilmişse ...............................................862

aaa. İlk Kez Açılan Bağımsız Davada .....863

bbb. Değiştirme veya Kaldırma İçin

Açılan Davada ..................................863

d. Yardım Nafakasında Harç................................864

aa. İlk Kez Açılan Bağımsız Davada..............864

66 İçindekiler

bb. Değiştirme veya Kaldırma İçin Açılan

Davada......................................................865

3- Geçici Tedbir Nafakasında (TMK m. 169) Harç

Alınmaz...................................................................865

V. DAVA AÇILIRKEN GİDER AVANSININ

YATIRILMASI (HMK m. 114/g, 120)..................................865

A- GİDER AVANSININ YATIRILMASI

(HMK m. 114/g,120)......................................................865

1- Niteliği (HMK m. 114 f. 1/g)..................................865

2- Kapsamı (Tarife m. 3).............................................866

3- Belirlenmesi (HMK m. 120 f. I,

Yönetmelik m. 205/1).............................................866

4- Ödenmesi (HMK m. 120 f. I,

Yönetmelik m. 205/1).............................................867

a. Genel Olarak (HMK m. 120 f. I-II) .................867

b. Gelir Avansına İlişkin Hükümler Saklıdır

(HMK m. 120, f. III)........................................867

5- Yeterli Olmadığının Anlaşılması

(HMK m. 120 f. II) .................................................868

a. İki Haftalık Kesin Süre Verilir.........................868

b. Yatırılmaması veya Tamamlanmaması

Halinde Dava Usulden Reddedilir ...................868

B- GİDER AVANSINDA ZAMAN BAKIMINDAN

UYGULAMA (Tarife m. 6) ...........................................869

C- GİDER AVANSININ İADESİ (HMK m. 333,

Tarife m. 5, Yönetmelik m. 207)....................................869

VI. DAVA DİLEKÇESİ YA DA FORMUN VERİLMESİ ..........870

A- VERİLECEĞİ YER .......................................................870

1- Fiziki Ortamda Verilmesi

(Yön. m. 197 f. I, 198 f. V) .....................................870

2- Elektronik Ortamda Verilmesi.................................870

a. Taraf Vekillerince Açılması..............................870

b. UYAP Vatandaş Bilgi Sistemi Üzerinden

Açılması...........................................................870

c. UYAP Kurum Bilgi Sistemi Üzerinden

Açılması...........................................................871

B- HARÇ VE GİDER AVANSI TAHSİL EDİLİR..............871

C- TEVZİ EDİLİR..............................................................871

VII. DAVANIN AÇILMA SAATİ VE ANI (HMK m. 118)..........872

İçindekiler 67

A- DAVANIN AÇILMA SAATİ (Yön. m. 197, f. X)..........872

1- Fiziksel Ortamda.....................................................872

2- Elektronik Ortamda.................................................872

B- DAVANIN AÇILMIŞ SAYILMA ANI...........................872

1- Fiziksel Ortamda Açılma Anı

(Yön. m. 197, f. V)..................................................872

2- Elektronik Ortamda Açılma Anı .............................873

a. UYAP Üzerinden Güvenli Elektronik İmza

İle Dava Açılma Anı (Yön. m. 197 f. IX) ........873

b. Elektronik Ortama Aktarma Yapılmışsa

Açılma Anı (Yön. m. 197 f. VI)......................873

c. UYAP Vatandaş Bilgi Sistemi Üzerinden

Açılma Anı.......................................................873

d. UYAP Kurum Bilgi Sistemi Üzerinden

Açılma Anı.......................................................873

VIII. DAVA DİLEKÇESİNDE DELİLLERİN

GÖSTERİLMESİ VE BELGELERİN VERİLMESİ

(HMK m. 318).......................................................................874

A- TÜM DELİLLERİN BİLDİRİLMESİ...........................874

B- HANGİ VAKIANIN DELİLİ OLDUĞUNUN

BİLDİRİLMESİ.............................................................874

C- ELİNDE BULUNAN BELGELERİN EKLENMESİ....874

D- BAŞKA YERLERDEN GETİRTİLECEK BELGE

VE DOSYALAR İÇİN AÇIKLAMA YAPILMASI.......874

IX. DAVA DİLEKÇESİNİN TEBLİĞ EDİLMESİ

(HMK m. 122).......................................................................874

A- MAHKEME TARAFINDAN TEBLİĞ EDİLİR ...........874

B- DAVALIYA TEBLİĞ EDİLİR .......................................875

C- CEVAP SÜRESİ GÖSTERİLİR ....................................875

X. DAVA AÇILMASINDAN SONRA TENSİP

TUTANAĞI DÜZENLENMESİ (Yön. m. 200) ...................875

A- ZAMANI........................................................................875

B- KAPSAMI......................................................................876

XI. DAVA AÇILIŞINDA VE SONRASINDA TEMİNAT

GÖSTERİLMESİ (HMK m. 84-89)......................................876

A- TEMİNAT GÖSTERİLECEK HÂLLER

(HMK m. 84)..................................................................877

1- Türkiye’de Mutad Meskeni Olmayan Türk

Vatandaşının Dava Açması......................................877

68 İçindekiler

2- Davacının Ödeme Güçlüğü İçinde

Bulunduğunun Belgelenmesi ..................................877

3- Davanın Yabancı Gerçek Kişi Tarafından

Açılması (5718 SK m. 48) .....................................877

B- TEMİNAT GEREKTİRMEYEN HÂLLER

(HMK m. 85)..................................................................878

1- Adli Yardımdan Yararlanma

(HMK m. 335 f. I/b)................................................878

a. Adli Yardım Kararı İle Yararlanma ..................878

b. Adli Yardım Sözleşmesi İle Yararlanma ..........878

2- Yurt İçinde İstenen Teminatı Karşılamaya

Yeterli Taşınmaz Malın Bulunması.........................878

3- Ayni Teminatla Güvence Altına Alınmış Bir

Alacağın Bulunması................................................879

C- TEMİNAT KARARI (HMK m. 86)...............................879

D- TEMİNATIN TUTARI VE ŞEKLİ (HMK m. 87) .........879

E- TEMİNAT GÖSTERİLMEMESİNİN SONUÇLARI

(HMK m. 88 f. I)............................................................880

F- TEMİNATIN İADESİ (HMK m. 89).............................880

§ 22. NAFAKA DAVASINDA VEKÂLET ...........................................881

I. GENEL OLARAK ................................................................881

A- YASAL TEMSİL (HMK m. 52).....................................881

1- Veli (TMK m. 342 f. I)............................................882

2- Vasi (TMK m. 403 f. I, 448) ...................................884

3- Kayyım (TMK m. 426, 427, 459, 460) ...................886

4- Yasal danışman (TMK m. 429)...............................887

B- İRADİ TEMSİL (HMK m. 71-83).................................888

1- Zorunlu Değildir (1136 SK m. 35 f. III, c. 1,

HMK m. 71)............................................................888

2- Sadece Baroda Kayıtlı Avukatlar Temsil

Edebilir (1136 SK m. 35 f. I) ..................................889

3- Stajyer, Avukatın Takip Ettiği Nafaka Davası

Duruşmasına Giremez (1136 SK m. 26 f. I) ...........889

II. VEKİL ARACILIĞIYLA DAVA AÇILMASI.......................889

A- DAVA TAYİN EDİLEN VEKİL ARACILIĞIYLA

AÇILABİLİR.................................................................889

1- Dava Ehliyeti Bulunan Herkes Vekil Atayabilir

(HMK m. 71) ..........................................................889

İçindekiler 69

2- Birden Fazla Vekil Görevlendirilebilir

(HMK m. 75) ..........................................................890

3- Borçlar Kanununun Temsile İlişkin Hükümleri

Uygulanır (HMK m. 72) .........................................890

4- Vekâletnamenin Aslı veya Örneğinin Dava

Dosyasına İbraz Edilmesi Zorunludur

(HMK m. 76 f. I, 77 f. I) .........................................890

a. Noter Tarafından Onaylanan veya

Düzenlenen Vekâletname Bulunmalıdır ..........891

b. Vekâletname Her Dosya İçin İbraz

Edilmelidir.......................................................892

c. Aslına Uygun Örneği Avukat Tarafından

Onaylanmış Olmalıdır......................................892

d. Adli Yardımla Görevlendirilen

Vekaletname Vermelidir...................................893

e. Vekâletnamelere, Baro Pulu

Yapıştırılmalıdır...............................................894

h. Vekâletname Usulüne Uygun

Düzenlenmelidir ..............................................895

aa. İlgilinin İşitme, Konuşma veya Görme

Engelli Olması (Noterler Kanunu m.

73).............................................................895

bb. İlgilinin Okur Yazar Olmaması

(Noterler Kanunu m. 87) ..........................896

cc. İlgilinin İmza Bilmemesi (Noterler

Kanunu m. 75)..........................................897

dd. Yetki Belgesine Dayanma.........................898

ı. Vekil Türkiye Barolarından Birine Kayıtlı

Olmalıdır..........................................................898

B- DAVADA KENDİSİNİ VEKİL ARACILIĞIYLA

TEMSİL ETTİRMESİ KARARI VERİLEBİLİR..........899

1- Davasını Bizzat Takip Edebilecek Ehliyette

Olmaması Sebebiyle (HMK m. 80) ........................899

a. Uygun Bir Süre Tanınmalıdır...........................899

b. Karara Uymayan Taraf Hakkında Yokluğu

Hâlindeki Hükümlere Göre İşlem Yapılır........899

2- Davasını Kendisi Takip Eden Kimsenin

Duruşmada Uygun Olmayan Tutum ve

Davranışta Bulunması Sebebiyle

(HMK m. 79 f. II) ...................................................899

70 İçindekiler

a. Hâkim Kendisini Uyarmış Olmalıdır...............900

b. Uyarıya Uyulmamış Olmalıdır ........................900

c. Temsile Gerek Görülmelidir ............................900

aa. Uygun Bir Süre Tanınmalıdır ...................900

bb. Karara Uymayan Taraf Hakkında

Yokluğu Hâlindeki Hükümlere Göre

İşlem Yapılır..............................................900

C- DAVAYI TAYİN EDİLEN VEKİL TAKİP

EDİLEBİLİR..................................................................900

1- Genel Yetki Kapsamında Kalan Hususlar...............900

a. Davanın Takibi İçin Gereken Bütün

İşlemleri Yapma Yetkisi (HMK m. 73 f. I).......901

b. Hükmün Yerine Getirilmesi Yetkisi

(HMK m. 73 f. I)..............................................901

c. Yargılama Giderlerinin Tahsili İle Makbuz

Verme Yetkisi (HMK m. 73 f. I) ......................901

d. Sınırlandırıcı İşlemler Karşı Taraf

Yönünden Geçersizdir (HMK m. 73 f. II) .......901

2- Özel Yetki Kapsamında Kalan Hususlar

(HMK m. 74) ..........................................................901

a. Sulh Olamaz.....................................................901

b. Hâkimi Reddedemez........................................901

c. Davanın Tamamını Islah Edemez ....................901

d. Başkasını Tevkil Edemez.................................902

e. Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yollarına

Başvuramaz......................................................902

f. Davadan Feragat Edemez ................................902

g. Kanun Yollarından Feragat Edemez ................902

h. Yargılamanın İadesi Yoluna Gidemez..............902

ı. Hâkimlerin Fiilleri Sebebiyle Devlet

Aleyhine Tazminat Davası Açamaz .................902

3- Vekilinin Açıklamalarına İtiraz Etmeyen Hazır

Taraf Açıklamalara Rıza Göstermiş Sayılır

(HMK m. 78) ..........................................................902

4- Avukat Sebebiyle Yargılama Başka Bir Güne

Bırakılamaz .............................................................903

a. Avukat Tutmak İstenmesi Sebep Değildir

(HMK m. 77 f. III)...........................................903

b. Avukatın İstifa Etmesi Sebep Değildir

(HMK m. 77 f. IV)...........................................903

İçindekiler 71

c. Avukatın Azledilmesi Sebep Değildir

(HMK m. 77 f. IV)...........................................903

d. Avukatın Dosyayı İncelememiş Olması

Sebep Değildir (HMK m. 77 f. IV)..................903

aa. Geçerli Bir Özür Bulunmamalıdır ............903

bb. Verilen Süre Sonunda Davaya Devam

Olunur.......................................................903

III. VEKÂLETNAMESİZ DAVA AÇILMASI VE İŞLEM

YAPILMASI (HMK m. 77)...................................................903

A- GECİKMESİNDE ZARAR DOĞABİLECEK HÂL

BULUNMALIDIR.........................................................904

B- MAHKEME KESİN SÜRE VERMELİDİR..................904

1- Kesin Süre İçinde Vekâletname Verilmezse............904

a. Dava Açılmamış veya Gerçekleştirilen

İşlemler Yapılmamış Sayılır.............................904

b. Vekâletname İbraz Etmeyen Avukat

Ödemeye Mahkûm Edilir.................................904

aa. Celse Harcı İle Diğer Yargılama

Giderleri....................................................904

bb. Karşı Tarafın Uğradığı Zararlar. ...............904

c. Kötüniyetle Yapan Avukat Yazıyla Bildirilir....905

2- Asıl Taraf Yapılan İşlemleri Kabul Ettiğini

Dilekçeyle Mahkemeye Bildirmezse ......................905

IV. VEKİLİN VEKÂLET GÖREVİNİN SONA ERMESİ.........905

A- VEKİLİN AZLİ (HMK m. 81, 83).................................905

B- VEKİLİN İSTİFASI (HMK m. 81, 82)..........................906

C- VEKİLİN DURUŞMADA UYGUN OLMAYAN

TUTUM VE DAVRANIŞI (HMK m. 79 f. I) ................908

D- ÖLÜM (TBK m. 43 f. I, 513).........................................908

1- Vekilin Ölümü ve Gaipliği ......................................908

2- Vekil Edenin Ölümü ve Gaipliği.............................908

E- MEDENÎ HAKLARI KULLANMA EHLİYETİNİ

KAYBETME (TBK m. 43 f. I, 513)...............................909

1- Vekilin Medenî Hakları Kullanma Ehliyetini

Kaybetmesi .............................................................909

2- Vekil Edenin Medenî Hakları Kullanma

Ehliyetini Kaybetmesi.............................................909

F- İFLÂS (TBK m. 43 f. I, 513) .........................................909

1- Vekilin İflası............................................................909

72 İçindekiler

2- Vekil Edenin İflası...................................................909

G- VEKİLİN MESLEKTEN ÇIKARILMASI,

AYRILMASI, TEDBİREN İŞTEN

YASAKLANMASI ........................................................910

H- İLK AVUKAT MUVAFAKAT ETMEDİĞİ HALDE

BAŞKA AVUKATA VEKALET VERİLMESİ

(1136 SK m. 172 f. III)...................................................910

§ 23. NAFAKA DAVASINDA ADLİ YARDIM

(HMK m. 334-340)........................................................................911

I. ADLİ YARDIM KOŞULLARI .............................................911

A- GEÇİMDE ÖNEMLİ ÖLÇÜDE ZOR DURUMA

DÜŞECEK OLMAK (HMK m. 334 f. I).......................911

B- TALEPLERİNİN AÇIKÇA DAYANAKTAN

YOKSUN OLMAMASI (HMK m. 334 f. I)..................912

C- YABANCILARIN İÇİN KARŞILIKLILIK ŞARTI

BULUNMAK (HMK m. 334 f. II).................................913

D- ADLİ YARDIM TALEBİNDE BULUNMAK...............913

1- Talepte Bulunabilecekler.........................................913

2- Görevli ve Yetkili Mahkeme (HMK m. 336 f. I) ....914

3- Eklenecek Belgeler (HMK m. 336 f. II) .................915

a. İddiasının Özeti................................................915

b. İddiasını Dayandıracağı Deliller......................915

c. Mali Durum Belgeleri......................................915

4- Süresi (HMK m. 336 f. III) .....................................916

5- Her Türlü Harç ve Vergiden Muafiyet

(HMK m. 336 f. IV)................................................916

II. ADLİ YARDIMIN KAPSAMI..............................................916

A- SAĞLADIĞI HUSUSLAR (HMK m. 335 f. I) .............916

B- BÖLÜMSEL YARARLANMA KARARI

VERİLEBİLİR (HMK m. 335 f. II)...............................917

C- HÜKMÜN KESİNLEŞMESİNE KADAR DEVAM

EDER (HMK m. 335 f. III)............................................917

D- ÖNCE YAPILAN YARGILAMA GİDERLERİNİ

KAPSAMAZ (HMK m. 337 f. III) ................................917

III. ADLİ YARDIM TALEBİNİN İNCELENMESİ ...................917

A- DURUŞMA YAPMAKSIZIN KARAR

VERİLEBİLİR (HMK m. 337 f. I) ...............................917

B- KARARLARA KARŞI İTİRAZ (HMK m. 337 f. II)....918

İçindekiler 73

C- RET HALİNDE TEKRAR TALEPTE

BULUNULABİLİR (HMK m. 337 f. II) .......................918

IV. ADLİ YARDIM KARARININ SONUÇLARI......................918

A- ADLİ YARDIM KARARININ KALDIRILMASI

(HMK m. 338)................................................................918

1- Kasten veya Ağır Kusuru Sonucu Yanlış Bilgi

Verdiği Ortaya Çıkarsa............................................918

2- Mali Durumunun Yeteri Derecede İyileştiği

Anlaşılırsa ...............................................................919

B- ADLİ YARDIMLA ERTELENEN YARGILAMA

GİDERLERİNİN TAHSİLİ (HMK m. 339) ..................919

C- ADLİ YARDIM KARARIYLA ATANAN

AVUKATIN ÜCRETİNİN ÖDENMESİ

(HMK m. 340)................................................................920

§ 24. NAFAKA DAVASININ GERİ ALINMASI (HMK m. 123)......921

I. GENEL OLARAK ................................................................921

A- DOSYANIN İŞLEMDEN KALDIRILMASI İLE

KARŞILAŞTIRMA .......................................................921

B- FERAGAT İLE KARŞILAŞTIRMA .............................922

II. ÖZELLİKLERİ .....................................................................922

A- HÜKÜM KESİNLEŞİNCEYE KADAR GERİ

ALINABİLİR.................................................................922

1- İDM Aşamasında Geri Alınabilir............................922

2- İstinaf Aşamasında Geri Alınabilir..........................923

3- Temyiz Aşamasında Geri Alınabilir........................923

B- DAVALININ AÇIK RIZASI BULUNMALIDIR ..........923

1- Açık Rıza Belirlenmelidir.......................................923

2- Tutanağa Yazılmalıdır (HMK m. 154, f. III/ç)........924

C- DAVANIN GERİ ALINMASININ SONUÇLARI.........924

1- Davadan Feragat Etmiş Sayılmaz ...........................924

2- Dava Derdest Olmaktan Çıkar................................924

3- Dava Açılmamış Sayılır

(HMK m. 123 Ek cümle) ........................................924

4- Dava Yeniden Açılabilir..........................................925

5- Yargılama Giderleri Davacıya Yükletilir ................925

§ 25. NAFAKA DAVASINDA CEVAP DİLEKÇESİ

(HMK m. 317) ...............................................................................926

I. GENEL OLARAK ................................................................926

74 İçindekiler

II. DAVAYA DİLEKÇE İLE CEVAP VERİLMESİ

(HMK m. 317 f. I, Yön. m. 198 f. I)......................................927

A- GENEL OLARAK .........................................................927

B- CEVAP DİLEKÇESİNİN İÇERİĞİ (HMK m. 129)......927

1- Cevap Dilekçesinde Bulunacak Hususlar

(HMK m. 129 f. I)...................................................927

a. Mahkemenin Adı .............................................927

b. Davacı İle Davalının Adı, Soyadı Ve

Adresleri; Davalı Yurt Dışında İse Yurt

İçinde Göstereceği Bir Adres...........................928

c. Davalının Türkiye Cumhuriyeti Kimlik

Numarası..........................................................928

d. Varsa Tarafların Kanuni Temsilcilerinin ve

Davacı Vekilinin Adı, Soyadı ve Adresleri ......928

e. Davalının Savunmasının Dayanağı Olan

Bütün Vakıaların Sıra Numarası Altında

Açık Özetleri....................................................928

f. Savunmanın Dayanağı Olarak İleri Sürülen

Her Bir Vakıanın Hangi Delillerle İspat

Edileceği ..........................................................928

g. Dayanılan Hukuki Sebepler, ............................929

h. Açık Bir Şekilde Talep Sonucu........................929

ı. Davalının veya Varsa Kanuni Temsilcisinin

Yahut Vekilinin İmzası.....................................929

i. Cevap Dilekçesinde Gösterilen ve

Davalının Elinde Bulunan Belgelerin

Asıllarıyla Birlikte Örneğinin ve Başka

Yerlerden Getirtilecek Belge ve Dosyalar

İçin Açıklama...................................................929

2- Cevap Dilekçesindeki Eksikliğin

Tamamlanması (HMK m. 130) ...............................930

III. CEVABIN FORM DOLDURULARAK VERİLMESİ

(HMK m. 317, f. IV, Yön. m. 198 f. II).................................930

IV. CEVAP DİLEKÇESİ YA DA FORMUN VERİLMESİ ........931

A- VERİLECEĞİ YER .......................................................931

1- Fiziki Ortamda Verilmesi (Yön. 198 f. V) ..............931

2- Elektronik Ortamda Verilmesi.................................932

B- CEVAP DİLEKÇESİNİN VERİLMESİ

(HMK m. 126)................................................................932

İçindekiler 75

1- Cevap Dilekçesi Davanın Açılmış Olduğu

Mahkemeye Verilir (HMK m. 126, f. I)..................932

2- Cevap Dilekçesine Örnek Eklenir

(HMK m. 126, f. II) ................................................932

3- Cevap Dilekçesi Havale Edildiği Tarihte

Verilmiş Sayılır (HMK m. 126, f. III).....................932

4- Cevap Dilekçesinin Örneği Mahkeme

Tarafından Davacıya Tebliğ Edilir

(HMK m. 126, f. IV)...............................................932

a. Davacıya Tebliğ Edilir.....................................932

b. Davacıya Tebliğ Yapılmadan Müteakip

İşlemler Yapılamaz ..........................................932

C- CEVAP DİLEKÇESİNİ VERME SÜRESİ

(HMK m. 317, f. II)........................................................933

1- Kural (HMK m. 317, f. II, c. 1)...............................933

2- Ek Süre Verilmesi (HMK m. 317, f. II, c. 2)...........933

a. Süresinde Hazırlama Çok Zor yahut

İmkânsız Olmalıdır (HMK m. 317,

f. II, c. 2) ..........................................................933

b. Cevap Süresi İçinde Mahkemeye

Başvurulmalıdır (HMK m. 317, f. II, c. 2)......933

c. Ek Süre Cevap Süresinin Bitiminden

Başlamalıdır (HMK m. 317, f. II, c. 2) ...........933

d. Ek Süre İki Haftayı Geçmemelidir

(HMK m. 317, f. II, c. 2)..................................934

e. Ek Süre Bir Defaya Mahsus Verilebilir

(HMK m. 317, f. II, c. 2)..................................934

f. Ek Süre Talebine Yönelik Karar

Bildirilmelidir (HMK m. 317, f. II, c. 3).........934

D- CEVAP DİLEKÇESİNDE DELİLLERİN

GÖSTERİLMESİ VE BELGELERİN VERİLMESİ

(HMK m. 318)................................................................934

1- Tüm Delillerin Bildirilmesi.....................................934

2- Hangi Vakıanın Delili Olduğunun Bildirilmesi.......934

3- Elinde Bulunan Belgelerin Eklenmesi ....................934

4- Başka Yerlerden Getirtilecek Belge ve Dosyalar

İçin Açıklama Yapılması .........................................934

E- CEVAP DİLEKÇESİNİN SONUÇLARI.......................935

1- Cevap Dilekçesi Verilmemesinin Sonucu

(HMK m. 128) ........................................................935

76 İçindekiler

a. Dava Dilekçesinde İleri Sürülen Vakıaların

Tamamı İnkâr Edilmiş Sayılır..........................935

b. Hem Asıl İspat Hem de Karşı İspat

Bağlamında Delil İleri Sürme Hakkı

Kaybedilmiş Olur.............................................935

c. Davacının Kusurlu Olduğuna Yönelik

Vakıa İleri Süremez..........................................936

2- Cevap Dilekçesi Verilmesinin Sonucu

(HMK m. 131) ........................................................937

§ 26. NAFAKA DAVASINDA KARŞI DAVA (HMK m. 132-135).....938

I. GENEL OLARAK ................................................................938

II. ÖZELLİKLERİ .....................................................................938

A- KARŞI DAVA AÇILABİLMESİNİN ŞARTLARI

(HMK m. 132)................................................................938

1- Asıl Dava Açılmış ve Hâlen Görülmekte

Olmalıdır (HMK m. 132 f. I) .................................938

2- Davalar Arasında Bağlantı Mevcut Olmalıdır

(HMK m. 132 f. I)...................................................938

3- Süresi İçinde Açılmış Olmalıdır

(HMK m. 133 f. II) .................................................938

B- KARŞI DAVANIN ŞARTLAR

GERÇEKLEŞMEDEN AÇILMASI

(HMK m. 132 f. II).........................................................938

1- Asıl Davadan Ayrılmasına Karar Verilir .................938

2- Gerekiyorsa Dosyanın Görevli Mahkemeye

Gönderilmesine Karar Verilir..................................939

3- Asıl Dava Konusuz Kalırsa Ayrı Esasa

Kaydedilir ...............................................................939

C- KARŞI DAVANIN AÇILMASI.....................................939

1- Cevap Dilekçesiyle Açılabilir

(HMK m. 133 f. I)...................................................939

2- Esasa Cevap Süresi İçinde Ayrı Bir Dilekçe

Verilmek Suretiyle Açılabilir (HMK m. 133 f. I)....939

3- Karşı Davaya Karşı Açılamaz

(HMK m. 132 f. III) ................................................939

D- KARŞI DAVA İÇİN UYGULANACAK

HÜKÜMLER.................................................................939

1- Asıl Davanın Sona Ermesi Karşı Davanın

Karara Bağlanmasına Engel Oluşturmaz

(HMK m. 134) ........................................................939

İçindekiler 77

2- Karşı Dava Hakkında Dava İle İlgili Hükümler

Uygulanır (HMK m. 135) .......................................940

a. Bağımsız Dava Gibi Harca Tabidir..................940

b. Asıl Davayı Kabul Karşı Dava Sayılamaz.......940

c. Karşı Dava Yokken Var Gibi Karar

Verilemez .........................................................940

d. Süresinde Yenilenmişse İncelenmelidir ...........940

e. Karşı Dava İçin Karar Verilmelidir..................941

f. Sadece Karşı Dava İçin Karar Verilemez.........941

g. Davalar Bağımsızlıklarını Korur .....................941

§ 27. NAFAKA DAVASINDA İLK İTİRAZ (HMK m. 116-117).......942

I. İLK İTİRAZIN KONUSU (HMK m. 116 f. I/a)...................942

II. İLK İTİRAZIN İLERİ SÜRÜLMESİ VE

İNCELENMESİ ....................................................................943

A- İLK İTİRAZIN CEVAP DİLEKÇESİNDE İLERİ

SÜRÜLMESİ ZORUNLUDUR (HMK m. 117 f. I)......943

B- İLK İTİRAZ, DAVA ŞARTLARINDAN SONRA

İNCELENİR (HMK m. 117 f. II)...................................944

C- İLK İTİRAZ HAKKINDA OLUMLU VEYA

OLUMSUZ BİR KARAR VERİLMELİDİR.................944

D- İLK İTİRAZ, ÖN SORUNLAR GİBİ İNCELENİR

VE KARARA BAĞLANIR (HMK m. 117 f. II) ...........945

1- İlk İtiraz Konusu Diğer Tarafa Tefhim veya

Tebliğ Edilir ............................................................945

2- Gerekirse Taraflar Davet Edilip Dinlenir................945

3- Taraflara Delillerini Sunma Olanağı Verilerek

Gösterdikleri Takdirde Delilleri Toplanır................945

4- Karar Taraflara Tefhim veya Tebliğ Edilir ..............946

§ 28. NAFAKA DAVASINDA GENİŞLETME VEYA

DEĞİŞTİRME YASAĞI (HMK m. 319) ....................................947

I. NAFAKA DAVASINDA DAVAYI/İDDİAYI

GENİŞLETME VEYA DEĞİŞTİRME YASAĞI

(HMK m. 141).......................................................................947

A- DAVAYI/İDDİAYI GENİŞLETME VEYA

DEĞİŞTİRME YASAĞININ BAŞLANGICI

(HMK m. 319)................................................................947

B- DAVAYI/İDDİAYI GENİŞLETME VEYA

DEĞİŞTİRME YASAĞININ KONUSU .......................947

1- Dava Sebebi (Dayanak Vakıalar) ............................948

78 İçindekiler

2- Talep Sonucu...........................................................948

3- Dava Tarihinden Sonra Gerçekleşen Vakıalar.........948

C- DAVAYI/İDDİAYI GENİŞLETME VEYA

DEĞİŞTİRME YASAĞI KAPSAMINDA

KALANLAR..................................................................948

1- Bağımsız Nafaka Davasında (HMK m. 319)..........948

2- Boşanmanın Feri Hükmü Olan Nafaka

Taleplerinde.............................................................948

a. Yoksulluk Nafakası Talebi (TMK m. 175)

Yasak Kapsamındadır ......................................948

b. İsteğe Bağlı Olmayan Nafaka Talepleri

Yasak Kapsamında Değildir.............................949

aa. Tedbir Nafakası Talebi (TMK m. 169)

Yasak Kapsamında Değildir .....................949

bb. İştirak Nafakası Talebi (TMK m. 182

f. I) Yasak Kapsamında Değildir...............949

c. Yasak Kapsamında Kalan Yoksulluk

Nafakasına Yönelik Talepler Ayrı Dava

Konusu Yapılabilir ...........................................950

aa. Boşanma Kesinleşmeden Bağımsız

Dava Konusu Yapılabilir...........................950

bb. Boşanma Kesinleşmişse Bağımsız

Dava Konusu Yapılabilir

(TMK m. 178)...........................................950

D- DAVAYI/İDDİAYI GENİŞLETME VEYA

DEĞİŞTİRME YASAĞININ İSTİSNALARI ...............951

1- Genel Olarak (HMK m. 319)..................................951

2- İstisnalar (HMK m. 322, f. I, 141 f. II) ...................951

a. Davalının Açık Muvafakati..............................951

b. Islah..................................................................952

II. NAFAKA DAVASINDA SAVUNMAYI GENİŞLETME

VEYA DEĞİŞTİRME YASAĞI (HMK m. 141)...................952

A- SAVUNMAYI GENİŞLETME VEYA

DEĞİŞTİRME YASAĞININ BAŞLANGICI

(HMK m. 319)................................................................952

B- SAVUNMAYI GENİŞLETME VEYA

DEĞİŞTİRME YASAĞININ KONUSU .......................952

1- Dava Sebebi (Dayanak Vakıalar) ............................952

2- Talep Sonucu...........................................................953

3- Dava Tarihinden Sonra Gerçekleşen Vakıalar.........953

İçindekiler 79

C- SAVUNMAYI GENİŞLETME VEYA

DEĞİŞTİRME YASAĞI KAPSAMINDA

KALANLAR..................................................................953

1- Bağımsız Nafaka Davasında (HMK m. 319)..........953

2- Boşanmanın Feri Hükmü Olan Nafaka

Taleplerinde.............................................................953

a. Yoksulluk Nafakası Talebi (TMK m. 175)

Yasak Kapsamındadır ......................................953

b. İsteğe Bağlı Olmayan Nafaka Talepleri

Yasak Kapsamında Değildir.............................954

aa. Tedbir Nafakası Talebi (TMK m. 169)

Yasak Kapsamında Değildir .....................954

bb. İştirak Nafakası Talebi (TMK m. 182

f. I) Yasak Kapsamında Değildir...............954

c. Yasak Kapsamında Kalan Yoksulluk

Nafakasına Yönelik Talepler Ayrı Dava

Konusu Yapılabilir ...........................................954

aa. Boşanma Kesinleşmeden Bağımsız

Dava Konusu Yapılabilir...........................954

bb. Boşanma Kesinleşmişse Bağımsız

Dava Konusu Yapılabilir

(TMK m. 178)...........................................955

D- SAVUNMAYI GENİŞLETME VEYA

DEĞİŞTİRME YASAĞININ İSTİSNALARI ...............955

1- Genel Olarak (HMK m. 319)..................................955

2- İstisnalar (HMK m. 322, f. I, 141 f. II) ...................956

a. Davacının Açık Muvafakati.............................956

b. Islah..................................................................957

§ 29. NAFAKA DAVASINDA ÖN İNCELEME

(İLK DURUŞMA) (HMK m. 320 f. II) .......................................958

I. İLK DURUŞMANIN YAPILMASI ZORUNLUDUR..........958

II. ÖN İNCELEME DURUŞMASINA DAVET

(HMK m. 322 f. I, 139) .........................................................960

A- DURUŞMAYA DAVET DİLEKÇELERİN

KARŞILIKLI VERİLMESİNDEN SONRA

YAPILIR (HMK m. 320 f. I, 137 f. I)...........................960

B- DURUŞMA GÜNÜ TESPİT EDİLİR

(HMK m. 322 f. I, 139 c. 1) ...........................................961

C- DURUŞMA GÜNÜ BİLDİRİLİR

(HMK m. 322 f. I, 139 c. 1) ...........................................961

80 İçindekiler

1- Duruşma Günü ve Saati Bildirilmelidir ..................961

2- Duruşma Gününün Kalemden Öğrenilmesi

İstenilemez ..............................................................961

3- Duruşma Günü Bozma Sonrası Bildirilmelidir.......962

D- DAVETİYE TEBLİĞİ USULSÜZ İSE ÖN

İNCELEME GEÇERSİZ DURUMA GELİR ................962

III. ÖN İNCELEMENİN/İLK DURUŞMANIN YAPILIŞI........963

A- ÖNCELİKLE YAPILACAK İNCELEME

(HMK m. 320 f. II).........................................................963

1- Dava Şartları İncelenir ............................................963

2- İlk İtiraz İncelenir ...................................................964

3- Zamanaşımı Hakkında Tarafları Dinler...................964

B- DAHA SONRA YAPILACAK İNCELEME

(HMK m. 320 f. II).........................................................964

1- Uyuşmazlık Konuları Tam Olarak Belirlenir..........965

2- Tarafların Delillerinin Toplanması İçin Gereken

İşlemler Yapılır........................................................965

3- Sulhe ve Arabuluculuğa Teşvik Edilir.....................965

4- Tutanağa Geçirme ve İmzalama İşlemi Yapılır.......965

5- Gerekli Kararlar Alınıp Tamamlanmadan

Tahkikat İçin Duruşma Günü Verilemez.................966

C- ÖN İNCELEME İLE TAHKİKAT DURUŞMASI

BİRLİKTE YAPILABİLİR (Yön. m. 201, f. II, c. 2).....966

§ 30. NAFAKA DAVASINDA TAHKİKAT AŞAMASI

(HMK m. 320 f. III) ......................................................................967

I. GENEL OLARAK ................................................................967

II. TAHKİKATIN BAŞLAMASI İLE YAPILACAK

İŞLEMLER ...........................................................................967

A- BAŞLAMA KOŞULLARI.............................................967

1- Ön İnceleme Tamamlanmış Olmalıdır....................967

2- Tahkikat Yapılmasına Gerek Bulunmalıdır.............968

B- TAHKİKAT İŞLEMLERİ..............................................968

1- Tutanağa Göre Tahkikat Yürütülür

(HMK m. 320 f. II, c. 3)..........................................968

2- Bütün İddia ve Savunmalar Birlikte İncelenir

(HMK m. 322 f. I, 143 f. I) .....................................968

3- Taraflar Davada İleri Sürülen Vakıalar

Hakkında Dinlenebilir (HMK m. 322 f. I, 144)......968

a. Kural Olarak İki Haftadan Az Olamaz.............968

İçindekiler 81

b. Farklı Süre Belirlenebilir .................................969

aa. Gerek Bulunmalıdır..................................969

bb. Talep Üzerine Belirlenebilir .....................969

cc. Talep Olmadan Belirlenebilir ...................969

dd. Süre Uzatılabilir........................................969

ee. Süre Kısaltılabilir......................................969

4- Kanunda Belirtilen Süreden Sonra Delil

Gösterilemez (HMK m. 322 f. I, 145, c. 1)............970

5- Koşulları Varsa Sonradan Delil Gösterilebilir

(HMK m. 322 f. I, 145, c. 2)...................................970

6- Dava Yeterli Derecede Aydınlanmışsa

Tahkikatın Bitirilebilir (HMK m. 322 f. I, 146)......970

7- Tarafların İddia ve Savunmalarıyla Toplanan

Deliller İncelenir (HMK m. 184 f. I) ......................970

III. TAHKİKATIN TAMAMLANMASINDAN SONRA

YAPILACAK İŞLEMLER (HMK m. 321)...........................971

A- TARAFLARIN SON BEYANLARI ALINIR................971

B- TARAFLARA AYRICA SÜRE VERİLMEZ.................971

C- TARAFLARA YARGILAMANIN SONA ERDİĞİ

BİLDİRİLİR...................................................................971

D- TARAFLARA KARAR TEFHİM EDİLİR....................971

1- Hükme İlişkin Tüm Hususlar Gerekçesi İle

Açıklanmalıdır ........................................................971

2- Zorunlu Hâllerde Hüküm Özeti Yazdırılarak

Tefhim Edilebilir.....................................................971

IV. TAHKİKATIN SÜRESİ (HMK m. 320 f. III).......................972

A- İLK DURUŞMA HARİÇ İKİ DURUŞMADA

TAMAMLANIR.............................................................972

B- DURUŞMALAR ARASINDAKİ SÜRE BİR

AYDAN DAHA UZUN OLAMAZ ...............................972

C- ZORUNLU HÂLLERDE İKİDEN FAZLA

DURUŞMA YAPILABİLİR...........................................972

§ 31. NAFAKA DAVASINDA HÜKÜM (HMK m. 321) ....................973

I. NAFAKA DAVASINDA KARAR ........................................974

A- NAFAKA DAVASINDA ARA KARARI.......................974

B- NAFAKA DAVASINDA NİHAİ KARAR.....................974

1- Esasa İlişkin Nihai Karar/Hüküm

(HMK m. 294 f. I , cümle 2)...................................975

2- Usule İlişkin Nihai Karar........................................975

82 İçindekiler

II. NAFAKA DAVASINDA HÜKÜM .......................................975

A- NAFAKA HÜKMÜNÜN VERİLMESİ VE

TEFHİMİ (HMK m. 294) .............................................975

1- Hüküm Yargılamanın Sona Erdiği Duruşmada

Verilir (HMK m. 294 f. II) .....................................976

2- Hüküm Yargılamanın Sona Erdiği Duruşmada

Tefhim Olunur (HMK m. 294 f. II).........................976

a. Hükmün Tefhimini, Duruşmada Bulunanlar

Ayakta Dinlemelidir (HMK m. 294 f. V).........976

b. Hükme İlişkin Hususlar, Niteliğine Aykırı

Düşmedikçe, Usule İlişkin Nihai Kararlar

Hakkında Da Uygulanmalıdır

(HMK m. 294 f. VI).........................................976

3- Hükmün Tefhimi Hüküm Sonucunun Duruşma

Tutanağına Geçirilerek Okunması Suretiyle

Yapılmalıdır (HMK m. 294 f. III) ..........................976

4- Gerekçeli Kararın Tefhim Tarihinden

Başlayarak Bir Ay İçinde Yazılması Gerekir

(HMK m. 294 f. IV)................................................976

5- Usulüne Uygun Açılmış Tüm Davalar

Hakkında Ayrı Hüküm Kurulması Gerekir .............976

B- NAFAKA HÜKMÜNÜN KAPSAMI

(HMK m. 297)................................................................977

1- Hükmün Hangi Millet Adına Verildiği İbaresi

(HMK m. 297 f. I)...................................................977

2- Hükmü Veren Mahkeme (HMK m. 297 f. I/a)........977

3- Hükmü Veren Hâkim ve Zabıt Kâtibinin Ad ve

Soyadları İle Sicil Numaraları

(HMK m. 297 f. I/a)................................................978

4- Hükmün Hangi Sıfatla Verildiği

(HMK m. 297 f. I/a)................................................978

5- Tarafların Kimlikleri ve Türkiye Cumhuriyeti

Kimlik Numarası (HMK m. 297 f. I/b, 5490

sayılı Kanun m. 27)) ...............................................978

6- Varsa Tarafların Kanuni Temsilci ve

Vekillerinin Ad ve Soyadları İle Adresleri

(HMK m. 297 f. I/b)................................................979

7- Tarafların İddia ve Savunmalarının Özeti

(HMK m. 297 f. I/c)................................................979

İçindekiler 83

8- Tarafların Anlaştıkları ve Anlaşamadıkları

Hususlar (HMK m. 297 f. I/c)................................980

9- Tarafların Çekişmeli Vakıalar Hakkında

Toplanan Delilleri (HMK m. 297 f. I/c)..................980

10- Delillerin Tartışılması ve Değerlendirilmesi

(HMK m. 297 f. I/c)................................................980

a. Gerekçenin Yazılmaması .................................980

b. Gerekçenin Doğru Olmaması ..........................981

c. Gerekçenin Çelişkili Olması............................981

aa. Kendi İçinde Çelişkili...............................982

bb. Hüküm Fıkrası İle Çelişkili ......................983

11- Sabit Görülen Vakıalarla Bunlardan Çıkarılan

Sonuç ve Hukuki Sebepleri

(HMK m. 297 f. I/c)................................................983

a. Sabit Görülen Vakıalar Açıklanmalıdır............984

b. Sabit Görülen Vakıalardan Çıkarılan Sonuç

ve Hukuki Sebepleri Açıklanmalıdır................984

aa. Taraflara Yüklenen Kusurlar

Açıklanmalıdır..........................................984

bb. Hukuki Sebepler Açıklanmalıdır ..............985

12- Hüküm sonucu (HMK m. 297 f. I/ç).......................985

13- Yargılama Giderleri (HMK m. 297 f. I/ç) ...............986

14- Taraflardan Alınan Avansın Harcanmayan

Kısmının İadesi (HMK m. 297 f. I/ç)......................986

15- Kanun Yolları ve Süresi (HMK m. 297 f. I/ç).........986

16- Hükmün Verildiği Tarih (HMK m. 297 f. I/d).........986

17- Hâkim ve Zabıt Kâtibinin İmzaları

(HMK m. 297 f. I/d, 298 f. IV, 299)........................987

18- Gerekçeli Kararın Yazıldığı Tarih

(HMK m. 297 f. I/e)................................................988

19- Hükmün Sonuç Kısmı (HMK m. 297 f. II).............988

a. Gerekçeye Ait Herhangi Bir Söz Tekrar

Edilmemelidir ..................................................988

b. Sıra Numarası Altında; Açık, Şüphe ve

Tereddüt Uyandırmayacak Şekilde

Yazılmalıdır......................................................988

aa. Taleplerden Her Biri Hakkında Verilen

Hüküm ......................................................988

bb. Taraflara Yüklenen Borç ve Tanınan

Haklar .......................................................990

84 İçindekiler

aaa. Kime Verildiği Belli Olmalıdır.........990

bbb. Niteliği Belli Olmalıdır ....................990

ccc. Başlangıcı ve Sonu Belli

Olmalıdır ..........................................991

ddd. Ne Miktar Verildiği Belli

Olmalıdır ..........................................991

eee. İnfazda Tereddüt Yaratmamalıdır .....992

c. Hükümde Güvence Verilmesi

Kararlaştırılabilir..............................................995

d. Hüküm Edaya İlişkin Olmalıdır.......................995

C- NAFAKA HÜKMÜNÜN YAZILMASI

(HMK m. 298)................................................................995

1- Hükmü Veren Hâkim Tarafından Yazılmalıdır

(HMK m. 298 f. I)...................................................996

2- Gerekçeli Karar Tefhim Edilen Hüküm

Sonucuna Aykırı/ Gerekçeli Kararla Kısa Karar

Arasında Çelişki Olmamalıdır

(HMK m. 298 f. II) .................................................996

a. Tefhim Edilende Hüküm Varken Gerekçeli

Kararda Hüküm Kurulmaması.........................997

b. Tefhim Edilende Hüküm Yokken Gerekçeli

Kararda Hüküm Kurulması..............................997

c. Tefhim Edilenle Gerekçeli Kararda Hukuki

Sebebi Değiştirerek Hüküm Kurulması...........999

d. Tefhim Edilenle Gerekçeli Karar Arasında

Farklı Hüküm Kurulması...............................1000

3- Kararın Yazılan Gerekçesi Yazılan Hüküm

Sonucuna Aykırı Olmamalıdır...............................1000

a. Hüküm Fıkrasında Yazılmayanın Gerekçe

Bölümünde Yazılmış Olması Çelişkiyi

Ortadan Kaldırmaz.........................................1001

b. Tarafların Çelişkiyi Temyiz Sebebi Yapıp

Yapmamış Olması Etkili Değildir..................1001

D- NAFAKA HÜKMÜ HAKKINDA YAPILACAK

İŞLEMLER ..................................................................1002

1- Nafaka Hükmünün Aslı Hakkında Yapılacak

İşlemler (HMK m. 300) .......................................1002

2- Nafaka Hükmünün Nüshası Hakkında

Yapılacak İşlemler.................................................1002

İçindekiler 85

a. Nüshalar/İlam Yazı İşleri Müdürü

Tarafından Taraflardan Her Birine Makbuz

Karşılığında Verilir (HMK m. 301 f. I)..........1002

b. Kendisine Nüsha/İlam Verilmeyene

Gecikmeksizin Tebliğ Edilir

(HMK m. 301 f. I)..........................................1002

c. Hükmün Bir Nüshası Dosyasında Saklanır

(HMK m. 301 f. I)..........................................1002

d. Hüküm Nüshalarının Farklı Olması

Hâlinde Karar Kartonundaki Esas Alınır

(HMK m. 301 f. III).......................................1002

e. Taraflar, Harcının Ödenmiş Olup

Olmamasına Bakılmaksızın İlamı Her

Zaman Alabilir (HMK m. 302 f. I) ................1003

3- Nafaka Hükmüne Kesinleşme Şerhi Verilmesi .....1003

E- NAFAKA DAVASINDA BOZMA SONRASI

HÜKÜM.......................................................................1004

§ 32. NAFAKA DAVASINDA KENDİLİĞİNDEN HAREKETE

GEÇME İLKESİ ........................................................................1006

I. GENEL OLARAK ..............................................................1006

II. UYGULAMA ALANI.........................................................1008

A- 5395 SAYILI KANUNDA YER ALAN

KORUYUCU VE DESTEKLEYİCİ TEDBİRLER.....1009

B- 6284 SAYILI KANUNDA YER ALAN

KORUYUCU VE DESTEKLEYİCİ TEDBİRLER.....1009

1- Velayet (6284 SK m. 5, f. III) ...............................1009

2- Kişisel İlişki Kurulması (6284 SK m. 5, f. III) .....1009

§ 33. NAFAKA DAVASINDA TASARRUF İLKESİ

(HMK m. 24) ...............................................................................1010

I. TANIMI...............................................................................1010

II. GÖRÜNÜMÜ .....................................................................1010

A- KENDİLİĞİNDEN KARAR VERİLEMEZ

(HMK m. 24 f. I)..........................................................1010

B- DAVA AÇMAYA ZORLANAMAZ

(HMK m. 24 f. II).........................................................1011

C- HAKKINI TALEP ETMEYE ZORLANAMAZ

(HMK m. 24 f. II).........................................................1012

Ç- DAVA AÇILDIKTAN SONRA TASARRUF

YETKİSİ DEVAM EDER (HMK m. 24 f. III) ............1012

86 İçindekiler

III. İSTİSNALARI ....................................................................1012

A- ÇOCUĞUN ÜSTÜN YARARI KENDİLİĞİNDEN

GÖZETİLİR.................................................................1012

B- YARGILAMA GİDERİ KENDİLİĞİNDEN

GÖZETİLİR.................................................................1012

C- SEVK VE İDARE KENDİLİĞİNDEN GÖZETİLİR..1013

§ 34. NAFAKA DAVASINDA TARAFLARCA GETİRİLME

İLKESİ (HMK m. 25) ...............................................................1014

I. DAVA MALZEMESİ KAVRAMI.......................................1014

II. DAVA MALZEMESİNİN GETİRİLMESİ .........................1015

A- TARAFLARCA GETİRİLİR .......................................1015

B- MAHKEMENIN İŞİ DEĞİLDİR ................................1015

1- Kendiliğinden Dikkate Alınamaz

(HMK m. 25 f. I)...................................................1016

2- Kendiliğinden Delil Toplanamaz

(HMK m. 25 f. II) .................................................1016

3- Hatırlatılamaz (HMK m. 25 f. I)...........................1016

§ 35. NAFAKA DAVASINDA TALEPLE BAĞLILIK İLKESİ

(HMK m. 26) ...............................................................................1018

I. TALEP SONUCUNDAN FAZLASINA KARAR

VEREMEZ (HMK m. 26 f. I) .............................................1018

A- TALEPTEN FAZLASINA KARAR VERİLEMEZ.....1018

B- KESİN HÜKÜM OLUŞTURACAK ŞEKİLDE

RET KARARI VERİLEMEZ ......................................1019

C- KENDİLİĞİNDEN KARAR VEREMEZ....................1019

II. TALEP SONUCUNDAN BAŞKA BİR ŞEYE KARAR

VEREMEZ (HMK m. 26 f. I) .............................................1020

III. TALEP SONUCUNDAN DAHA AZINA KARAR

VEREBİLİR (HMK m. 26 f. I) ...........................................1020

IV. HER BİR TALEP HAKKINDA AYRI OLARAK

KARAR VERİLMELİDİR..................................................1020

§ 36. NAFAKA DAVASINDA HUKUKİ DİNLENİLME HAKKI

(AİHS m. 6, TCA m. 36, HMK m. 27).......................................1021

I. OLAN BİTENİ BİLME HAKKI (HMK m. 27 f. II/a)........1021

A- DAVAYI BİLME HAKKI............................................1021

B- ÖN İNCELEME DURUŞMA GÜNÜNÜ BİLME

HAKKI.........................................................................1022

C- DELİLLERİ BİLME HAKKI......................................1022

D- GEREKÇEYİ BİLME HAKKI....................................1023

İçindekiler 87

II. OLAN BİTENİ AÇIKLAMA HAKKI

(HMK m. 27 f. II/b).............................................................1023

A- AÇIKLAYAN TARAFIN GÖSTERECEĞİ

DAVRANIŞ..................................................................1024

1- Adap Dışı Açıklama Yapılamaz ............................1024

2- Konu Dışı Açıklama Yapılamaz ............................1024

B- HAKİMİN GÖSTERECEĞİ DAVRANIŞ...................1024

1- Şefkatle Dinlemelidir............................................1024

2- Sabırla Dinlemelidir..............................................1024

3- Anlayışla Dinlemelidir..........................................1025

III. OLAN BİTENİ İSPAT HAKKI (HMK m. 27 f. II/b)..........1025

IV. OLAN BİTENİ DİKKATE ALDIRMA HAKKI

(HMK m. 27 f. II/c).............................................................1025

V. OLAN BİTENİ DEĞERLENDİRTME HAKKI

(HMK m. 27 f. II/c).............................................................1026

VI. OLAN BİTENİ GEREKÇELENDİRTME HAKKI

(HMK m. 27 f. II/c).............................................................1026

A- GEREKÇE DOSYA KAPSAMI İLE

BAĞDAŞMALIDIR ....................................................1026

B- GEREKÇE POZİTİF HUKUK İLE

BAĞDAŞMALIDIR ....................................................1026

C- GEREKÇE, SEBEBİ GÖSTERİLMEDİKÇE

YERLEŞİK İÇTİHATLAR İLE

BAĞDAŞMALIDIR ....................................................1026

§ 37. NAFAKA DAVASINDA ALENİYET İLKESİ

(HMK m. 28) ...............................................................................1027

I. DURUŞMALARIN ALENİYETİ.......................................1027

A- DURUŞMALAR HERKESE AÇIKTIR

(TCA m. 141 f. I, HMK m. 28 f. I)...............................1027

1- Duruşmalar İlgili Olanlara Açıktır ........................1027

2- Duruşmalar İlgili Olmayanlara Açıktır .................1027

B- KOŞULLARI VARSA GİZLİ OLARAK

YAPILABİLİR (TCA m. 141 f. I, HMK m. 28 f. II)....1028

1- Gizliliğin Kapsamı ................................................1028

a. Duruşmaların Bir Kısmının Gizli Olarak

Yapılması .......................................................1029

b. Duruşmaların Tamamının Gizli Olarak

Yapılması .......................................................1029

2- Gizliliğin Koşulları ...............................................1029

88 İçindekiler

a. Genel Ahlâkın Kesin Olarak Gerekli

Kıldığı Hâller.................................................1029

b. Kamu Güvenliğinin Kesin Olarak Gerekli

Kıldığı Hâller.................................................1030

c. Yargılama ile İlgili Kişilerin Korunmaya

Değer Üstün Bir Menfaatinin Kesin Olarak

Gerekli Kıldığı Hâller....................................1030

3- Gizliliğin İstenilmesi.............................................1030

a. Taraflardan Birinin Talebi Üzerine

(HMK m. 28 f. II) ..........................................1030

b. Kendiliğinden (HMK m. 28 f. II) ..................1031

4- Gizliliğin Karara Bağlanması................................1031

a. Ön Sorunlar Hakkındaki Hükümler

Uygulanır.......................................................1031

b. Gerekçe, Esas Hakkındaki Kararı İle

Birlikte Açıklanır ...........................................1031

5- Gizliliğin Sonuçları...............................................1032

a. İlgililer Dışındakiler Salondan Çıkartılır .......1032

b. Hazır Bulunanlar Uyarılır

(HMK m. 28 f. IV).........................................1032

c. Hazır Bulunanlara Ceza İhtarı Yapılır

(HMK m. 28 f. IV).........................................1032

d. Ceza İhtarı Tutanağa Geçirilir

(HMK m. 28 f. IV).........................................1033

e. Yalnız Başına Kanun Yoluna

Başvurulamaz. ...............................................1033

f. Kararın Gizli Verilmesini Gerektirmez..........1033

II. KARARLARIN BİLDİRİLMESİNİN ALENİYETİ

(HMK m. 28 f. I) .................................................................1033

III. İŞLEMLERİN ALENİYETİ ...............................................1033

A- DOSYANIN İNCELENMESİ (HMK m. 161).............1033

B- TUTANAK ÖRNEĞİ VERİLMESİ (HMK m. 158) ...1033

§ 38. NAFAKA DAVASINDA YÜKÜMLÜLÜKLER

(HMK m. 29) ...............................................................................1034

I. DÜRÜST DAVRANMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ

(HMK m. 29 f. I) .................................................................1034

II. DOĞRUYU SÖYLEME YÜKÜMLÜLÜĞÜ

(HMK m. 29 f. II)................................................................1037

A- YÜKÜMLÜLÜĞÜN TARAFLARI ............................1037

İçindekiler 89

1- Davanın Tarafları ..................................................1037

2- Taraf Vekilleri .......................................................1037

3- Tarafların Kanuni Temsilcileri ..............................1037

B- YÜKÜMLÜLÜĞÜN KONUSU..................................1037

C- YÜKÜMLÜLÜĞÜN KAPSAMI ................................1037

1- Beyanlar................................................................1038

2- Açıklamalar...........................................................1038

D- YÜKÜMLÜLÜĞÜN SINIRI.......................................1038

1- Vakıa Uydurmama ................................................1038

2- Vakıaya Karşı Çıkmama........................................1038

E- YÜKÜMLÜLÜĞÜN İSTİSNALARI..........................1038

1- Soruşturma veya Kovuşturma İle Karşılaşılacak

Olmak....................................................................1038

2- Namus ve Onuru Etkilenecek Olmak....................1038

§ 39. NAFAKA DAVASINDA USUL EKONOMİSİ İLKESİ

(AİHS m. 6/1, TCA m. 141 f. IV, HMK m. 30) .........................1039

I. UNSURLARI......................................................................1039

A- BASİTLİK İLKESİ (DÜZENLİ BİÇİMDE

YARGILAMA) (HMK m. 30) .....................................1039

B- ÇABUKLUK İLKESİ (MAKUL SÜRE İÇİNDE

YARGILAMA) (TCA m. 141 f. IV, HMK m. 30 f. I)..1040

C- UCUZLUK İLKESİ (EN AZ GİDERLE

YARGILAMA) (TCA m. 141 f. IV, HMK m. 30 f. I)..1040

II. YANSIMASI .......................................................................1040

A- DAVALARIN BİRLEŞTİRİLMESİ (HMK m. 166)....1041

B- DAVALARIN AYRILMASI (HMK m. 167) ...............1041

C- DAVA SONUCUNUN BEKLENİLMESİ ...................1041

D- ÖN SORUN İNCELEMESİ.........................................1041

E- USULİ KAZANILMIŞ HAK KURALI ......................1041

III. DEĞERLENDİRİLMESİ....................................................1052

§ 40. NAFAKA DAVASINDA HÂKİMİN DAVAYI

AYDINLATMA ÖDEVİ (HMK m. 31)....................................1053

I. AYDINLATMA ÖDEVİNİN TÜRÜ...................................1053

A- MADDİ AYDINLATMA .............................................1053

B- HUKUKİ AYDINLATMA...........................................1053

II. AYDINLATMA ÖDEVİNİN KONUSU.............................1054

A- BELİRSİZ HUSUSLAR ..............................................1054

B- ÇELİŞKİLİ HUSUSLAR.............................................1056

90 İçindekiler

III. AYDINLATMA ÖDEVİNİN USULÜ ................................1056

A- AÇIKLAMA YAPTIRMA ...........................................1057

B- SORU SORMA............................................................1058

C- DELİL GÖSTERİLMESİNİ İSTEME.........................1058

D- TARAFIN KENDİSİNİ DİNLEME.............................1059

IV. AYDINLATMA ÖDEVİNİN SINIRLARI..........................1059

A- SÖYLENMEYEN ŞEYLERİ KAPSAMAZ ...............1059

B- SÖYLENMEYEN VAKIALARI KAPSAMAZ ..........1059

C- SÖYLEMEYENE YOL GÖSTERMEYİ

KAPSAMAZ................................................................1059

D- SÖYLEMEYENE İSTİCVABI KAPSAMAZ .............1059

§ 41. NAFAKA DAVASINDA YARGILAMAYI HÂKİMİN

SEVK VE İDARE ETMESİ İLKESİ (HMK m. 32)................1061

I. HÂKİME BIRAKILAN YÜKÜMLÜLÜK

(HMK m. 32 f. I) .................................................................1061

A- YARGILAMANIN SEVK VE İDARESİ ....................1061

1- Şekli Sevk ve İdare ...............................................1061

2- Maddi Sevk ve İdare .............................................1061

B- YARGILAMA DÜZENİNİN BOZULMAMASI

İÇİN TEDBİR ALMA..................................................1061

II. DİLEKÇENİN YENİDEN DÜZENLENMESİ

(HMK m. 32 f. II)................................................................1062

A- YENİDEN DÜZENLENMESİ GEREKEN

DİLEKÇELER.............................................................1062

1- Okunamayan Dilekçe............................................1062

2- Uygunsuz Olan Dilekçe ........................................1062

3- İlgisiz Olan Dilekçe ..............................................1063

B- YENİDEN DÜZENLENME USULÜ .........................1063

1- Uygun Bir Süre Verilir..........................................1063

a. Yeni Dilekçe Verilmesinin Sonuçları.............1063

b. Yeni Dilekçe Verilmemesinin Sonuçları ........1063

2- İlk Dilekçe Dosyada Kalır.....................................1063

§ 42. NAFAKA DAVASINDA HUKUKUN KENDİLİĞİNDEN

UYGULANMASI İLKESİ (HMK m. 33).................................1065

I. TARAFLARCA DAVA MALZEMESİ GETİRİLİR

(HMK m. 25).......................................................................1065

II. TARAFLARCA HUKUKİ SEBEP GÖSTERİLMESİ

ZORUNLU DEĞİLDİR......................................................1065

İçindekiler 91

A- DAVA DİLEKÇESİNDE HUKUKİ SEBEP

GÖSTERMESİ ZORUNLU DEĞİLDİR

(HMK m. 119 f. I/g).....................................................1065

B- CEVAP DİLEKÇESİNDE HUKUKİ SEBEP

GÖSTERMESİ ZORUNLU DEĞİLDİR

(HMK M. 129 F. I/F)....................................................1066

III. TARAFLARCA BİLDİRİLEN HUKUKİ SEBEP

HÂKİMİ ETKİLEMEZ.......................................................1066

A- YANLIŞ GÖSTEREME HÂKİMİ ETKİLEMEZ .......1066

B- EKSİK GÖSTEREME HÂKİMİ ETKİLEMEZ..........1066

C- BİRKAÇ SEBEP GÖSTERME HÂKİMİ

ETKİLEMEZ ...............................................................1066

D- HİÇ GÖSTERMEME HÂKİMİ ETKİLEMEZ ...........1066

IV. TARAFLARCA GETİRİLEN VAKIALARIN HUKUKİ

NİTELENDİRİLMESİNİ HÂKİM YAPAR........................1067

V. TARAFLARCA GETİRİLEN VAKIALARIN

HANGİSİNİN SABİT OLDUĞUNU HÂKİM

BELİRLER..........................................................................1069

VI. TARAFLARCA GETİRİLEN VAKIALARA UYAN

HUKUK NORMUNU HÂKİM UYGULAR......................1071

A- TÜRK HUKUKUNU KENDİLİĞİNDEN

UYGULAR ..................................................................1077

B- YETKİLİ OLAN YABANCI HUKUKU

KENDİLİĞİNDEN UYGULAR (5718 SK m. 2)........1077

§ 43. NAFAKA DAVASINDA ADİL YARGILANMA HAKKI

(AİHS m. 6, TCA m. 36).............................................................1078

I. GENEL OLARAK ..............................................................1078

II. KAPSAMI...........................................................................1078

A- ADİL SİLAHLARLA YARGILANMA.......................1078

B- ADİL AÇIKLIKTA YARGILANMA...........................1079

C- ADİL SÜREDE YARGILANMA ................................1079

D- ADİL MAHKEMEDE YARGILANMA......................1079

§ 44. NAFAKA DAVASINDA DOĞRUDANLIK İLKESİ

(HMK m. 197) .............................................................................1080

I. DELİLLERİN TOPLANMASINDA DOĞRUDANLIK

(HMK m. 197).....................................................................1080

A- MAHKEME HUZURUNDA TOPLAMA...................1080

B- İSTİNABE YOLUYLA TOPLAMA ...........................1080

II. KARAR VERİLMESİNDE DOĞRUDANLIK ..................1081

92 İçindekiler

A- KURAL: AYNI HAKİM İÇİN DOĞRUDANLIK ......1081

B- İSTİSNA: FARKLI HAKİM KARAR VEREBİLİR...1081

§ 45. NAFAKA DAVASINDA TEKSİF İLKESİ................................1082

I. KURAL: BELİRLİ AŞAMAYA KADAR DAVA

MALZEMESİ İLERİ SÜRÜLEBİLİR................................1082

A- DAVACI AÇISINDAN TEKSİF (HMK m. 141 f. I) ...1082

1- Kural Olarak..........................................................1082

2- Dava Tarihinden Sonra Gerçekleşen Olaylar........1082

4- Kendiliğinden Delil Toplama İlkesinin Geçerli

Olduğu Haller........................................................1083

B- DAVALI AÇISINDAN TEKSİF (HMK m. 141 f. I)....1083

1- Kural Olarak..........................................................1083

2- Cevap Dilekçesi Verilmezse ya da Sürede

Verilmezse.............................................................1083

3- Dava Tarihinden Sonra Gerçekleşen Olaylar........1084

5- Kendiliğinden Delil Toplama İlkesinin Geçerli

Olduğu Haller........................................................1084

II. TEKSİF İLKESİNİN İSTİSNALARI.................................1085

A- ISLAH (HMK m. 141 f. II)..........................................1085

B- KARŞI TARAFIN AÇIK MUVAFAKATİ

(HMK m. 141 f. II).......................................................1085

C- ESKİ HÂLE GETİRME (HMK m. 95-101)................1085

D- YARGILAMAYI GECİKTİRME AMACI

TAŞIMAMAK (HMK m. 145) ....................................1085

E- SÜRESİNDE İLERİ SÜRÜLEMEMESİNİN

İLGİLİ TARAFIN KUSURUNDAN

KAYNAKLANMAMASI (HMK m. 145) ..................1086

III. TEKSİF İLKESİ SONUCU VERİLECEK KARARLAR ..1086

A- İSTEĞE BAĞLI FER'İ TALEPLER............................1087

B- İSTEĞE BAĞLI OLMAYAN FER'İ TALEPLER .......1088

1- Tedbir Nafakası Talebi (TMK m. 169)..................1088

2- İştirak Nafakası Talebi (TMK m. 182 f. I)............1089

§ 46. NAFAKA DAVASINDA SÖZLÜLÜK VE YAZILILIK

İLKESİ ........................................................................................1090

I. NAFAKA DAVASINDA SÖZLÜLÜK İLKESİ..................1090

A- TAHKİKAT AŞAMASINDA TARAFLARIN

DİNLENİLMESİ (HMK m. 144 f. I)...........................1090

B- İSTİCVAP SIRASINDA GERÇEĞİ SÖYLEME

(HMK m. 173 f. II).......................................................1090

İçindekiler 93

C- ISLAHIN SÖZLÜ YAPILMASI (HMK m. 177 f. II)..1090

D- TANIKLIKTAN ÇEKİNME SEBEPLERİNİN

BİLDİRİLMESİ (HMK m. 252)..................................1091

E- TANIĞIN DİNLENİLMESİ (HMK m. 261 f. II) ........1091

F- BİLİRKİŞİ AÇIKLAMALARI (HMK m. 279)...........1091

G- HÜKMÜN MÜZAKERESİ SIRASINDA

TARAFLARIN SÖZLÜ AÇIKLAMALARI

(HMK m. 295)..............................................................1091

H- TAVZİH SIRASINDA SÖZLÜ AÇIKLAMA

(HMK m. 306 f. II).......................................................1091

I- FERAGAT VE KABULÜN SÖZLÜ YAPILMASI

(HMK m. 309 f. I)........................................................1091

II. NAFAKA DAVASINDA YAZILILIK İLKESİ

(HMK m. 133, 177, 246, 263, 279, 342, 364).....................1092

A- DAVANIN AÇILMASI (HMK m. 118) .......................1092

B- KARŞI DAVANIN AÇILMASI (HMK m. 133)..........1092

C- ISLAH (HMK m. 177).................................................1092

D- CEVAPLARINI YAZILI OLARAK BİLDİRMESİ

İÇİN TANIĞA SORU KÂĞIDI GÖNDERİLMESİ

(HMK m. 246 f. I)........................................................1092

E- TANIK, SAĞIR VE DİLSİZ OLUP OKUMA VE

YAZMAYI BİLİYORSA, SORULARIN YAZILI

BİLDİRİLMESİ (HMK m. 263 f. II)..........................1092

F- BİLİRKİŞİNİN OY VE GÖRÜŞÜNÜ YAZILI

BİLDİRMESİ (HMK m. 279 f. I) ................................1093

G- KANUN YOLLARINA BAŞVURMA........................1093

§ 47. NAFAKA DAVASINDA KENDİLİĞİNDEN ARAŞTIRMA

İLKESİ ........................................................................................1094

I. GENEL OLARAK ..............................................................1094

II. UYGULAMA ALANI.........................................................1095

III. UYGULAMA SINIRLARI.................................................1096

§ 48. NAFAKA DAVASINDA TÜRKÇE KULLANMA İLKESİ

(HMK m. 263) .............................................................................1098

I. MAHKEMENİN DİLİ (TCA m. 3 f. I)...............................1098

II. TARAFLARIN DİLİ...........................................................1098

A- TARAFLARIN KONUŞMA DİLİ (HMK m. 144)......1098

B- TARAFLARIN YAZMA DİLİ.....................................1098

III. TANIKLARIN DİLİ (HMK m. 263 f. I).............................1099

94 İçindekiler

§ 49. NAFAKA DAVASINDA DELİLLERİN SERBESTÇE

DEĞERLENDİRİLMESİ İLKESİ (HMK m. 198) ................1100

I. GENEL OLARAK ..............................................................1100

II. KAPSAMI...........................................................................1100

§ 50. NAFAKA DAVASINDA HÂKİMİN YASAKLILIĞI VE

REDDİ (HMK m. 34-44)...........................................................1102

I. GENEL OLARAK ..............................................................1102

II. HÂKİMİN YASAKLILIĞI (HMK m. 34-35).....................1102

A- KAVRAM ....................................................................1102

B- HÂKİMİN DAVAYA BAKMAKTAN

YASAKLILIK SEBEPLERİ (HMK m. 34) .................1102

1- Kendisine Ait Olan veya Doğrudan Doğruya ya

da Dolayısıyla İlgili Olduğu Davada

(HMK m. 34/a)......................................................1103

a. Kendisine Ait Olan Davaya Bakamaz............1103

b. Doğrudan Doğruya İlgili Olduğu Bir

Davaya Bakamaz ...........................................1103

c. Dolayısıyla İlgili Olduğu Bir Davaya

Bakamaz ........................................................1103

2- Aralarında Evlilik Bağı Kalksa Bile Eşinin

Davasında (HMK m. 34/b)...................................1103

a. Eşinin Davasına Bakamaz .............................1104

b. Eski Eşinin Davasına Bakamaz .....................1104

3- Kendisi veya Eşinin Altsoy veya Üstsoyunun

Davasında (HMK m. 34/c)....................................1104

a. Kendisinin Altsoy ve Üstsoyunun Davasına

Bakamaz ........................................................1104

b. Eşinin Altsoy ve Üstsoyunun Davasına

Bakamaz ........................................................1104

4- Kendisi İle Arasında Evlatlık Bağı Bulunanın

Davasında (HMK m. 34/ç)....................................1105

5- Üçüncü Derece de Dâhil Olmak Üzere Kan

veya Kendisini Oluşturan Evlilik Bağı Kalksa

Dahi Kayın Hısımlığı Bulunanların Davasında

(HMK m. 34/d) .....................................................1105

a. Üçüncü Derece de Dâhil Olmak Üzere Kan

Hısımlığı Bulunanların Davasına Bakamaz...1106

b. Üçüncü Derece de Dâhil Olmak Üzere

Evlilik Bağı Kalksa Dahi Kayın Hısımlığı

Bulunanların Davasına Bakamaz...................1106

İçindekiler 95

6- Nişanlısının Davasında (HMK m. 34/e) ...............1106

7- İki Taraftan Birinin Vekili, Vasisi, Kayyımı

veya Yasal Danışmanı Sıfatıyla Hareket Ettiği

Davada (HMK m. 34/f).........................................1107

a. Vekili Sıfatıyla Hareket Ettiği Davaya

Bakamaz ........................................................1107

b. Vasisi Sıfatıyla Hareket Ettiği Davaya

Bakamaz ........................................................1107

c. Kayyımı Sıfatıyla Hareket Ettiği Davaya

Bakamaz ........................................................1108

d. Yasal Danışmanı Sıfatıyla Hareket Ettiği

Davaya Bakamaz ...........................................1108

C- HÂKİMİN ÇEKİNME KARARININ SONUÇLARI

(HMK m. 35)................................................................1109

III. HÂKİMİN REDDİ (HMK m. 36-44)..................................1109

A- KAVRAM ....................................................................1109

B- HÂKİMİ RET SEBEPLERİ (HMK m. 36)..................1110

1- Davada, İki Taraftan Birine Öğüt Vermiş ya da

Yol Göstermiş Olması (HMK m. 36/a).................1110

2- Davada, İki Taraftan Birine veya Üçüncü Kişiye

Kanunen Gerekmediği Hâlde Görüşünü

Açıklamış Olması (HMK m. 36/b) ...................... 1111

3- Dava Öncesi ve Sonrasında Kanunda Yazılı

Şekilde Yer Alması (HMK m. 36/c)......................1112

a. Davada Tanık Olarak Dinlenmişse ................1112

b. Davada Bilirkişi Olarak Dinlenmişse ............1112

c. Davada Hâkim Sıfatıyla Hareket Etmişse......1112

d. Davada Hakem Sıfatıyla Hareket Etmişse.....1112

e. Uyuşmazlıkta Arabuluculuk Yapmışsa ..........1112

f. Uyuşmazlıkta Uzlaştırmacılık Yapmışsa .......1113

4- Davanın, Dördüncü Derece De Dâhil Yansoy

Hısımlarına Ait Olması (HMK m. 36/ç) ...............1113

5- Dava Esnasında, İki Taraftan Birisi İle Davası

veya Aralarında Bir Düşmanlık Bulunması

(HMK m. 36/d) .....................................................1113

6- Hâkimin Tarafsızlığından Şüpheyi Gerektiren

Diğer Önemli Bir Sebebin Bulunması ..................1114

C- HÂKİMİN BİZZAT ÇEKİLMEMESİ HÂLİ

(HMK m. 37)................................................................1114

D- HÂKİMİ RET USULÜ (HMK m. 38).........................1115

96 İçindekiler

1- HÂKİMİ RET TALEBİNİN İLERİ

SÜRÜLMESİ ZAMANI (HMK m. 38, f. I) .........1115

2- HÂKİMİ RET TALEBİNİ İLERİ SÜRME

ŞEKLİ ...................................................................1115

E- HÂKİMİN ÇEKİLME KARARININ

İNCELENMESİ (HMK m. 39)...................................1117

F- HÂKİMİ RET TALEBİNİ İNCELEMEYE

YETKİLİ MERCİ (HMK m. 40) .................................1117

1- Mensup Olduğu Mahkemece İncelenir.................1117

2- Sulh Hukuk Hâkimi İçin İnceleme Merci .............1117

3- Bölge Adliye Mahkemesi İçin İnceleme Merci ....1118

G- HÂKİMİ RET TALEBİNİN GERİ ÇEVRİLMESİ

(HMK m. 41)................................................................1118

1- Geri Çevrilmesi Gereken Haller ...........................1118

a. Hâkimi Ret Talebi Süresinde Yapılmamış

Olması............................................................1118

b. Hâkimi Ret Sebebi ve Bu Sebebe İlişkin

İnandırıcı Delil veya Emare Gösterilmemiş

Olması............................................................1118

c. Hâkimi Ret Talebinin Davayı Uzatmak

Amacıyla Yapıldığı Açıkça Anlaşılması ........1119

2- Geri Çevirme Merci ..............................................1119

3- Kanun Yolu ...........................................................1119

H- RET TALEBİNİN İNCELENMESİ (HMK m. 42)......1119

1- Ret Talebini İnceleme Şekli ..................................1120

a. Dosya Üzerinden İnceleme Yapılabilir

(HMK m. 42 f. I)............................................1120

b. Ret Sebebi Muhtemel Görülürse Ret Talebi

Kabul Edilebilir (HMK m. 42 f. II) ...............1121

c. Ret Sebepleri Hakkında Yemin Teklif

Olunamaz (HMK m. 42 f. III).......................1121

2- Ret Talebinin Davaya Etkisi

(HMK m. 42 f. IV-V)............................................1121

3- Ret Talebi Sebebiyle Disiplin Para Cezası

(HMK m. 42 f. VI-VIII)........................................1122

I- HÂKİMİ RET TALEBİNE İLİŞKİN

KARARLARA KARŞI KANUN YOLU.....................1124

1- Hâkimi Ret Talebine İlişkin Kararlara Karşı

İstinaf (HMK m. 43) ............................................1124

İçindekiler 97

a. Esas Hüküm Bakımından İstinaf Yolu

Kapalı İse .......................................................1125

b. Esas Hüküm Bakımından İstinaf Yolu Açık

İse...................................................................1125

c. Bölge Adliye Mahkemesi Kararının Etkisi....1126

2- Hâkimi Ret Talebine İlişkin Kararların Temyizi

(HMK m. 44) ........................................................1126

IV. ZABIT KÂTİBİNİN YASAKLILIĞI VE REDDİ

(HMK m. 45).......................................................................1126

§ 51. NAFAKA DAVASINDA HÂKİMİN HUKUKİ

SORUMLULUĞU (HMK m. 46-49)........................................1127

I. DEVLETİN SORUMLULUĞU VE RÜCU

(HMK m. 46).......................................................................1127

A- DEVLET ALEYHİNE TAZMİNAT DAVASI

BELİRLİ SEBEPLERE DAYANILARAK

AÇILABİLİR...............................................................1127

1- Kayırma, Taraf Tutma, Kin veya Düşmanlık

Sebebiyle Hüküm veya Karar Verilmiş Olması ....1127

2- Menfaat Sebebiyle Kanuna Aykırı Hüküm veya

Karar Verilmiş Olması ..........................................1127

3- Açık ve Kesin Bir Kanun Hükmüne Aykırı

Karar veya Hüküm Verilmiş Olması.....................1127

4- Duruşma Tutanağında Bulunmayan Bir Sebebe

Dayanılarak Hüküm Verilmiş Olması ...................1128

5- Değiştirilerek, Tahrif Edilerek veya

Söylenmeyen Bir Sözün Hüküm ya da Karara

Etkili Olacak Şekilde Söylenmiş Gibi

Gösterilerek Hüküm Verilmiş Olması...................1129

6- Hakkın Yerine Getirilmesinden Kaçınılmış

Olması...................................................................1129

B- TAZMİNAT DAVASININ AÇILMASI, HÂKİME

KARŞI BİR CEZA SORUŞTURMASININ

YAPILMASI YAHUT MAHKÛMİYET ŞARTINA

BAĞLANAMAZ .........................................................1129

C- SORUMLU HÂKİME RÜCÜ SÜRESİ ......................1129

II. DEVLET ALEYHİNE AÇILAN TAZMİNAT

DAVASININ AÇILACAĞI MAHKEME (HMK m. 47) ....1129

III. DEVLET ALEYHİNE AÇILAN TAZMİNAT

DAVASINDA DAVA DİLEKÇESİ VE DAVANIN

İHBARI (HMK m. 48)........................................................1130

98 İçindekiler

A- DEVLET ALEYHİNE AÇILAN TAZMİNAT

DAVASINDA DAVA DİLEKÇESİ ..............................1130

B- DEVLET ALEYHİNE AÇILAN TAZMİNAT

DAVASINDA DAVANIN İHBARI..............................1130

IV. DEVLET ALEYHİNE AÇILAN TAZMİNAT

DAVASININ REDDİ HÂLİNDE VERİLECEK CEZA

(HMK m. 49).......................................................................1130

§ 52. NAFAKA DAVASI İÇİNDE MÜDAHALE

(HMK m. 65-69)..........................................................................1132

I. ASLİ MÜDAHALE (HMK m. 65) .....................................1132

A- ÜÇÜNCÜ KİŞİ AYNI MAHKEMEDE DAVA

AÇABİLİR...................................................................1132

B- MÜDAHALE TALEBİNDE BULUNANIN

HUKUKİ YARARI BULUNMALIDIR ......................1132

C- HÜKÜM VERİLİNCEYE KADAR DAVA

AÇILABİLİR...............................................................1133

D- HARCI YATIRILARAK DAVA AÇILABİLİR ...........1133

E- ASIL YARGILAMA BİRLİKTE YÜRÜTÜLÜR VE

KARARA BAĞLANIR ...............................................1133

II. FER’Î MÜDAHALE (HMK m. 66-69)...............................1133

A- FER’Î MÜDAHİLİN STATÜSÜ (HMK m. 66)...........1133

1- Davayı Kazanmasında Hukuki Yararı Bulunan

Taraf Yanında Yer Alabilir.....................................1133

2- Yardımcı Olmak Amacıyla Taraf Yanında Yer

Alabilir..................................................................1133

3- Tahkikat Sona Erinceye Kadar Taraf Yanında

Yer Alabilir............................................................1133

4- Davanın Tarafı Değildir ........................................1134

B- FER’Î MÜDAHALE TALEBİ VE İNCELENMESİ

(HMK m. 67)................................................................1134

1- Fer’î Müdahale Talebinin Yapılışı.........................1134

2- Fer’î Müdahale Talebinin İncelenmesi .................1135

C- FER’Î MÜDAHİLİN YETKİSİ (HMK m. 68) ............1135

1- Davayı Ancak Bulunduğu Noktadan İtibaren

Takip Edebilir........................................................1135

2- Katıldığı Tarafın Yararına Olan İddia veya

Savunma Vasıtalarını İleri Sürebilir......................1135

İçindekiler 99

3- Katıldığı Tarafın İşlem ve Açıklamalarına

Aykırı Olmayan Her Türlü Usul İşlemlerini

Yapabilir................................................................1135

4- Mahkeme, Katıldığı Noktadan İtibaren

Taraflara Bildirilen İşlemleri Müdahile De

Tebliğ Eder............................................................1136

D- FER’Î MÜDAHALENİN ETKİSİ (HMK m. 69) ........1136

1- Hüküm Taraflar Hakkında Verilir .........................1136

2- Tarafla Rücu İlişkisinde, Asıl Davadaki

Uyuşmazlık Hakkında Yanlış Karar Verildiği

İddiası Dinlenilmez ...............................................1136

§ 53. NAFAKA DAVASINDA TUTANAK (HMK m. 154-158).......1137

I. TUTANAĞIN KAPSAMI...................................................1137

A – TUTANAĞA YAZILACAK OLANLAR ....................1137

1- Genel Olarak Yazılacak Hususlar

(HMK m. 154 f. I).................................................1137

a. Tahkikat ve Yargılama İşlemlerinin Tümü.....1137

b. Sözlü Açıklamalar..........................................1137

aa. İki Tarafın Sözlü Açıklamaları................1137

bb. İlgililerin Sözlü Açıklamaları .................1137

2- Mutlak Olarak Yazılacak Hususlar

(HMK m. 154 f. III) ..............................................1138

a. Mahkemenin Adı ...........................................1138

b. Duruşmanın Açıldığı Yer, Gün ve Saat..........1138

c. Hâkim, Zabıt Kâtibi, Hazır Bulunan

Taraflar...........................................................1138

d. Varsa Vekiller, Kanuni Temsilciler.................1138

e. Tercümanın Ad ve Soyadı..............................1138

f. Yargılamanın Aleni Ya Da Gizli Yapıldığı.....1138

g. Beyanda Bulunana Okunmak ve İmzası

Alınmak Kaydıyla Yeminin Edasına İlişkin

Beyan .............................................................1138

h. Beyanda Bulunana Okunmak ve İmzası

Alınmak Kaydıyla Davanın Geri

Alınmasına Muvafakate İlişkin Beyan...........1139

ı. Beyanda Bulunana Okunmak ve İmzası

Alınmak Kaydıyla Davadan Feragate

İlişkin Beyan..................................................1139

i. Sulh Müzakereleri İle Sonucu........................1139

100 İçindekiler

j. Beyanda Bulunana Okunmak Kaydıyla

Tanık, Bilirkişi veya Uzman Kişi Beyanı ......1139

k. Duruşma Dışında Yapılan İşlemlerin Özeti ...1139

l. Tarafların Sundukları Belgelerin Neler

Olduğu ...........................................................1139

m. Tarafların Soruşturmaya İlişkin İstekleri .......1139

n. Diğer Kanunların Tutanağa Yazılmasını

Emrettiği Konular ..........................................1139

o. Ara Kararları ve Hükmün Sonucu .................1139

p. Karar veya Hükmün Açıklanma Biçimi.........1140

3- Yapılan İşlemlerin Teknik Araçlarla Kayda

Alınmış Olması (HMK m. 154 f. V).....................1140

B- TUTANAĞIN EKİ SAYILANLAR

(HMK m. 154 f. IV).....................................................1140

II. TUTANAĞIN YAZIMI.......................................................1140

A- HÂKİM GÖZETİMİNDE YAZILIR ...........................1140

B- ZABIT KÂTİBİ ARACILIĞIYLA YAZILIR..............1140

C- AÇIKLAMALAR DOĞRUDAN TUTANAĞA

YAZDIRABİLİR..........................................................1140

1- Hâkimin İzni Gerekir ............................................1140

2- Taraflar veya Diğer İlgililer Yazdırabilir...............1140

3- İlgili Konular Yazdırabilir.....................................1140

D- AÇIKLAMALARIN TAMAMI YAZILABİLİR .........1141

E- AÇIKLAMALAR GEREKİRSE ÖZET OLARAK

YAZILABİLİR.............................................................1141

F- OKUNAKLI YAZILIR ................................................1141

G- KAĞIDIN BİR YÜZÜNE YAZILIR ...........................1142

H- SAYFA NUMARASI YAZILIR...................................1142

I- CELSE NUMARASI YAZILIR...................................1142

III. TUTANAĞIN İMZALANMASI ........................................1142

A- DERHAL İMZA ATMASI GEREKENLER

(HMK m. 155 f. I)........................................................1142

B- İMZA ATAMAYANLARIN DURUMU

(HMK m. 155 f. II).......................................................1142

1- Elinde Parmak Bulunanlar ....................................1143

2- Elinde Parmak Bulunmayanlar .............................1143

a. Mühür Kullanabilir ........................................1143

b. Özel İşaret Kullanabilir..................................1143

IV. TUTANAĞIN İSPAT GÜCÜ (HMK m. 156) .....................1143

İçindekiler 101

V. TUTANAK DÜZENLENMESİNDE ZABIT

KÂTİBİNİN HAZIR BULUNMASI (HMK m. 157) .........1143

A- ZABIT KÂTİBİNİN HAZIR BULUNMASI

ZORUNLUDUR (HMK m. 157 f. I)............................1143

B- ZORUNLULUK HALİNDE BAŞKA BİR KİMSE

GÖREVLENDİRİLEBİLİR (HMK m. 157 f. II).........1143

VI. TUTANAK ÖRNEĞİ VERİLMESİ (HMK m. 158)...........1144

§ 54. NAFAKA DAVASINDA SÜRELER (HMK m. 90-104)..........1145

I. SÜRELERİN ÇEŞİTLERİ..................................................1145

A- KANUN TARAFINDAN BELİRLENEN

SÜRELER....................................................................1145

1- Taraflara Yönelik Süreler......................................1145

2- Mahkemeye Yönelik Süreler.................................1145

B- HÂKİM TARAFINDAN BELİRLENEN

SÜRELER....................................................................1146

II. SÜRELERİN NİTELİĞİ (HMK m. 90)..............................1146

A- KANUNDA BELİRTİLEN SÜRELER .......................1146

B- HÂKİM TARAFINDAN TESPİT EDİLEN

SÜRELER....................................................................1146

III. SÜRELERİN BAŞLAMASI VE BİTMESİ

(HMK m. 91-92)..................................................................1147

A- SÜRELERİN BAŞLAMASI (HMK m. 91).................1147

B- SÜRELERİN BİTMESİ (HMK m. 92)........................1147

C- SÜREYE RESMÎ TATİL GÜNLERİ DAHİLDİR

(HMK m. 93)................................................................1147

IV. SÜRENİN KESİN OLMASI...............................................1147

A- SÜREYİ KANUN BELİRLEMİŞSE

(HMK m. 94 f. I)..........................................................1147

B- SÜREYİ HÂKİM BELİRLEMİŞSE

(HMK m. 94 f. II).........................................................1147

1- Sürenin Kesin Olduğuna Karar Verebilir

(HMK m. 94 f. II) .................................................1147

a. Açıklama Yapılmalıdır...................................1148

b. İhtar Edilmelidir.............................................1148

2- Sürenin Kesin Olduğuna Karar Verilmemişse

(HMK m. 94 f. II) .................................................1148

a. Yeniden Süre İstenebilir.................................1148

b. Verilecek İkinci Süre Kesindir.......................1148

102 İçindekiler

C- KESİN SÜRE İÇİNDE YAPILMAYAN İŞLEMİ

YAPMA HAKKI ORTADAN KALKAR

(HMK m. 94 f. III) .......................................................1149

§ 55. NAFAKA DAVASINDA ADLİ TATİL (HMK m. 102-104) ....1150

I. ADLİ TATİL SÜRESİ (HMK m. 102)................................1150

II. ADLİ TATİLDE NAFAKA DAVASININ GÖRÜLMESİ...1150

A- GENEL OLARAK .......................................................1150

B- KOŞULLARI VARSA DAVA VE İŞ ADLİ

TATİLDEN SONRAYA BIRAKILABİLİR.................1151

C- DİĞER DAVA VE İŞLERLE İLGİLİ ADLİ

TATİLDE YAPILABİLECEK İŞLER..........................1151

D- BÖLGE ADLİYE MAHKEMELERİ İLE

YARGITAY İNCELEMELERİNDE ADLİ TATİL

HÜKÜMLERİ UYGULANIR.....................................1152

III. ADLİ TATİLDE GÖRÜLECEK NAFAKAYLA

İLİŞKİLİ DAVA VE İŞLER (HMK m. 103).......................1152

A- GENEL OLARAK .......................................................1152

B- ADLİ TATİLDE GÖRÜLEBİLECEK DAVA VE

İŞLER...........................................................................1152

1- İhtiyati Tedbir, İhtiyati Haciz ve Delillerin

Tespiti Gibi Geçici Hukuki Koruma Talepleri

İle Bunlara Karşı Yapılacak İtirazlar ve Diğer

Başvurular Hakkında Karar Verilmesi ..................1152

2- Soybağı, Velayet ve Vesayete İlişkin Dava ya

da İşler...................................................................1152

3- Nüfus Kayıtlarının Düzeltilmesi İşleri ve

Davaları.................................................................1153

4- Adli Tatilde Yapılmasına Karar Verilen Keşifler...1153

5- Çekişmesiz Yargı İşleri .........................................1153

6- Kanunlarda İvedi Olduğu Belirtilen veya

Taraflardan Birinin Talebi Üzerine, Mahkemece

İvedi Görülmesine Karar Verilen Dava Ve İşler....1154

§ 56. NAFAKA DAVASINDA DURUŞMA İŞLEMLERİ

(HMK m. 147-153)......................................................................1155

I. GENEL OLARAK ..............................................................1155

II. DURUŞMA VE BAĞLI KAVRAMLAR............................1156

A- DURUŞMA..................................................................1156

B- DURUŞMA SALONU.................................................1156

C- DURUŞMA DAVETİYESİ..........................................1156

İçindekiler 103