Medeni Usûl Hukukunda Dava Ehliyeti

Yayınevi: Seçkin Yayınları
Yazar: Cansu ATICI
ISBN: 9789750266089
549,00 TL 610,00 TL

Adet

 
   0 yorum  |  Yorum Yap
Kitap Künyesi
Yazar Cansu ATICI
Baskı Tarihi 2021/01
Baskı Sayısı 1
Boyut 16x24 cm (Standart Kitap Boyu)
Cilt Karton kapak
Sayfa Sayısı 504

Türk hukukunda dava ehliyetinin kapsamı 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 51. maddesinde belirlenmiştir. Bu maddeye göre dava ehliyeti medeni hakları kullanma ehliyetine göre belirlenecektir. Dava ehliyeti olmayan kimselerin yargılamada mutlaka kanuni temsilci aracılığı ile temsil edilmesi gerekmektedir.

Davada esasa ilişkin uyuşmazlığın incelenebilmesi için dava şartlarının bulunması gerekmektedir (HMK m. 115/II). 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 114. maddesinin birinci fıkrasının d bendinde dava ehliyeti bir dava şartı olarak kabul edilmiştir. Kural dava şartlarının yargılamanın en başından sonuna kadar bulunması gerekir (HMK m. 115/I).

Bu çalışmada dava ehliyetinin bir dava şartı olarak gösterdiği özelliklerin yanı sıra dava ehliyetinin medeni usûl hukukunda gösterdiği özellikler incelenmiştir. Özellikle dava ehliyetinin benzer diğer kurumlar arasındaki ilişki üzerinde durulmuştur. Ayrıca dava ehliyeti ile ilgili Türkiye'deki hukuki düzenlemeler, Alman ve İsviçre hukukları karşılaştırılmıştır.

Bu çerçevede çalışmanın birinci bölümünde dava ehliyeti hakkında genel bilgiler verilmiştir. İkinci bölümde gerçek ve tüzel kişilerin dava ehliyeti üzerinde durulmuştur. Son bölümde ise bir dava şartı olan dava ehliyetinin ilk derece yargılamasında ve kanun yollarında göstermiş olduğu özellikler değerlendirilmiştir.

Konu Başlıkları
Dava Ehliyeti Hakkında Genel Bilgiler
Gerçek ve Tüzel Kişilerin Dava Ehliyeti ve Davada Kanuni Temsili
Dava Ehliyetinin İncelenmesi
Önsöz  5
Kısaltmalar  17
GİRİŞ  19
BİRİNCİ BÖLÜM
DAVA EHLİYETİ HAKKINDA GENEL BİLGİLER
I. DAVA EHLİYETİNE İLİŞKİN DÜZENLEMELERİN ÖNEMİ  23
A. Dava Ehliyetinin Kabul Edilmesinin Sebebi  23
1. Değişik Türde Adalet Anlayışları ile Dava Ehliyetinin İlişkisi  23
2. Paternalizm ve Dava Ehliyetinin İlişkisi  25
B. Dava Ehliyeti ve Adil Yargılanma Hakkı  27
1. Genel Olarak  27
2. Dava Ehliyeti ve Hukuki Dinlenilme Hakkının İlişkisi  34
C. Dava Ehliyetine İlişkin Düzenlemelerin Amaçları  37
1. Tarafların Korunması  38
2. Gerçeğin Bulunmasına Aracılık Etme  39
3. Yargılamanın Basit, Çabuk ve Ucuz Şekilde Sonuçlanmasına Yardımcı Olma  40
4. Hukuki Barışın Korunması  41
II. DAVA EHLİYETİ KAVRAMI  41
A. Tanım  41
B. Terminoloji  45
III. DAVA EHLİYETİNİN MEDENİ HUKUK İLE İLİŞKİSİ  48
A. Genel Olarak Fiil Ehliyeti  48
B. Şartları  50
1. Ergin Olmak  50
2. Ayırt Etme Gücüne Sahip Olmak  52
3. Kısıtlı Olmamak  53
C. Fiil Ehliyetinin Medeni Usûl Hukukundaki Bir Görünümü Olarak Dava Ehliyeti  53
IV. DAVA EHLİYETİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ VE KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTAKİ YERİ  56
A. Dava Ehliyetinin Tarihsel Gelişimi  56
1. Roma Hukukundaki Gelişimi  56
2. Türk–İslam Hukukundaki Gelişimi  61
B. Karşılaştırmalı Hukuktaki Yeri  64
1. Alman Hukukunda  64
2. İsviçre Hukukunda  76
3. Avusturya Hukukunda  82
4. İngiliz Hukukunda  85
V. DAVA EHLİYETİNİN DİĞER USÛLİ KAVRAMLAR İLE KARŞILAŞTIRILMASI  86
A. Taraf Ehliyeti  86
B. Dava Takip Yetkisi  91
C. Dava Açma ve Davayı Takip Etme Ehliyeti  94
D. Davada Sıfat  96
VI. DAVA EHLİYETİNİN ÖZELLİK GÖSTERDİĞİ BAZI DURUMLAR  98
A. Çekişmesiz Yargıda  98
B. Geçici Hukuki Koruma Tedbirlerinde  103
C. Davaya Müdahalede  104
1. Fer’i Müdahalede  104
2. Asli Müdahalede  107
D. Tahkim Yargılamasında  109
E. İcra ve İflas Hukukunda  112
F. Arabuluculukta  114
VII. DİĞER YARGI KOLLARINDA DAVA EHLİYETİ  116
A. İdari Yargılama Hukukunda Dava Ehliyeti  116
B. Vergi Yargılamasında Dava Ehliyeti  123
C. Ceza Yargılamasında Ceza Ehliyeti ve Şikâyet Etme Hakkı Bulunanlar  125
D. Anayasa Mahkemesine Başvuru Ehliyeti  128
E. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine Başvuru Yapma Ehliyeti  133
İKİNCİ BÖLÜM
GERÇEK VE TÜZEL KİŞİLERİN DAVA EHLİYETİ VE
DAVADA KANUNİ TEMSİLİ
I. GERÇEK KİŞİLERİN DAVA EHLİYETİ  139
A. Tam Ehliyetli Kişilerin Dava Ehliyeti  139
B. Tam Ehliyetsizlerin Dava Ehliyeti  148
1. Genel Olarak  148
2. Kişiye Sıkı Sıkıya Bağlı Haklarda Temsil Sorunu  152
a. Kişiye Sıkı Sıkıya Bağlı Hakların Sınıflandırılması  152
aa. Mutlak Olarak Kişiye Sıkı Sıkıya Bağlı Haklar  155
ab. Nisbi Olarak Kişiye Sıkı Sıkıya Bağlı Haklar  157
b. Tam Ehliyetsizlerin Kişiye Sıkı Sıkıya Bağlı Haklara Sahip Olma Bakımından Boşluk Bulunup Bulunmadığı Sorunu  158
c. Tam Ehliyetsizlerin Kişiye Sıkı Sıkıya Bağlı Haklarının Kullanımına İlişkin Yargılamada Kanuni Temsilci Aracılığı ile Yargılamaya Katılmaları Sorunu  159
ca. Ayırt Etme Gücü Olmayan Kimselerin Çıkarını Esas Alan Görüş  160
cb. Türk Medeni Kanunu’nun 16. Maddesi’nin II. Fıkrası’nın Yorumundan Hareket Eden Görüş  162
d. Yargılamada Kanuni Temsilci Aracılığı ile Kullanılabilecek Bazı Kişiye Sıkı Sıkıya Bağlı Hakların Değerlendirilmesi  164
da. Yaş Düzeltme  164
db. Adın Korunması  165
dc. Adın Değiştirilmesi  167
dd. işisel Durum Sicilinin Düzeltilmesi  171
de. Kişilik Hakkına Saldırı Nedeniyle Koruyucu Nitelikte Dava Açma Hakkı  172
df. Soybağının Reddi Davası  175
dg. Tanımanın İptali  176
dh. Babalık Davası  177
dı. Boşanma Davası  178
dj. Evlenmenin Mutlak Butlanı  186
dk. Nişanın Bozulması Sebebiyle Manevi Tazminat  188
C. Sınırlı Ehliyetsizlerin Dava Ehliyeti  189
1. Genel Olarak  189
2. Sınırlı Ehliyetsizlerin Dava Ehliyetine Sahip Oldukları Haller  199
a. Kişiye Sıkı Sıkıya Bağlı Haklarla İlgili Davalarda  199
b. Bir Meslek veya Sanatın Gerektirdiği İşlemlerle İlgili Davalarda  205
c. Tasarruf Hakkı Kendilerine Bırakılan Mallarla İlgili Davalarda  207
d. Vesayet Hukukuna Özgü Haller  208
e. Gecikmesinde Sakınca Bulunan Haller  210
D. Sınırlı Ehliyetlilerin Dava Ehliyeti  213
II. GERÇEK KİŞİLERİN DAVADA TEMSİLİ VE KANUNİ TEMSİLCİNİN YARGILAMADAKİ DURUMU  215
A. Veli  215
1. Genel Olarak  215
2. Veli Tarafından Dava Açılması  217
3. Veli Tarafından Temsil Edilmesi Gereken Ehliyetsiz Kişinin Dava Açması  225
4. Velisi Tarafından Temsil Edilen Ehliyetsiz Kişiye Dava Açılması  225
B. Vasi  227
1. Genel Olarak  227
2. Vasi Tarafından Dava Açılması  232
3. Vasi ile Temsil Edilen Ehliyetsiz Kişinin Dava Açması  234
4. Vasi Tarafından Temsil Edilen Ehliyetsiz Kişiye Dava Açılması  234
C. Kayyım  237
1. Genel Olarak  237
2. Temsil Kayyımlığı  237
3. Yönetim Kayyımlığı  243
D. Yasal Danışman  244
1. Oy Danışmanlığı  244
2. Yönetim Danışmanlığı  251
3. Karma Danışmanlık  252
E. Kanuni Temsilcinin Yargılamadaki Durumu  253
IV. TÜZEL KİŞİLERİN DAVA EHLİYETİ  256
A. Özel Hukuk Tüzel Kişilerinin Dava Ehliyeti  256
1. Derneklerin Dava Ehliyeti  256
2. Vakıfların Dava Ehliyeti  258
3. Ticaret Şirketlerinin Dava Ehliyeti  260
a. Kollektif Şirketin Dava Ehliyeti  260
b. Komandit Şirketin Dava Ehliyeti  263
c. Anonim Şirketin Dava Ehliyeti  264
d. Limited Şirketin Dava Ehliyeti  268
e. Kooperatiflerin Dava Ehliyeti  269
f. Ticaret Şirketlerine Kayyım Atanmasının Özel Olarak Değerlendirilmesi  270
4. Sendikaların Dava Ehliyeti  278
B. Kamu Tüzel Kişilerinin Dava Ehliyeti  280
V. KİŞİLİĞİ OLMAYANLARIN DAVA EHLİYETLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ  285
A. Cenin  285
B. Adi Şirket  288
C. Şubeler  291
D. Kat Malikleri Kurulu  293
E. Diğer Durumlar  293
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
DAVA EHLİYETİNİN İNCELENMESİ
I. İLK DERECE YARGILAMASINDA DAVA EHLİYETİNİN İNCELENMESİ  297
A. Dava Ehliyetinin Usûli İşlem Şartı Olması  297
1. Usûli İşlem Kavramı  297
2. Dava Ehliyetinin Usûli İşlem Şartı Olarak Değerlendirilmesi  301
B. Özellik Gösteren Bazı Usûli İşlemler Bakımından Dava Ehliyetinin İncelenmesi  303
1. Yemin ve Dava Ehliyeti  303
2. İsticvap ve Dava Ehliyeti  313
3. Mahkeme İçi İkrar ve Dava Ehliyeti  315
4. Davayı Kabul ve Dava Ehliyeti  318
5. Davadan Feragat ve Dava Ehliyeti  320
6. Sulh ve Dava Ehliyeti  323
7. Usûl Sözleşmeleri ve Dava Ehliyeti  325
C. Bir Dava Şartı Olarak Dava Ehliyeti  328
1. Dava Şartı Kavramı  328
2. Dava Ehliyetinin Bir Dava Şartı Olarak Düzenlenmesi  332
3. Dava Ehliyetinin Dava Şartı Olarak Gösterdiği Özellikler  333
a. Yargılamanın Başlaması İçin Gerekli Bir Şart Olmaması  333
b. Dava Ehliyetine İlişkin Olarak Başvurulan Mahkemenin Karar Verecek Olması  336
c. Davalının Usûle İlişkin Yürütülen Yargılamada Dava Ehliyetine İlişkin Beyanda Bulunması  337
d. Re’sen Araştırma İlkesinin Geçerli Olması  338
4. Yargılama İçerisinde Dava Ehliyetinin İncelenme Zamanı  339
5. Dava Ehliyetinin Dava Şartlarının İçinde İncelenme Sırası  344
D. Dava Ehliyetinin Çifte Etkili Bir Vakıa Olması  346
E. Dava Ehliyeti Eksikliğinin Tespiti  353
1. Re’sen Araştırma İlkesinin Geçerli Olması  353
a. Genel Olarak Re’sen Araştırma İlkesi  353
b. Dava Şartlarının Tespitinde Uygulanacak Temel İlke  356
ba. Alman Hukukunda  356
bb. İsviçre Hukukunda  362
bc. Türk Hukukunda  363
bd. Görüşümüz  367
2. Dava Ehliyetinin Tespitinde İspat Yükü  369
a. Genel Olarak İspat Yükü Kavramı  369
b. Fiil Ehliyetinin Belirsizliği Durumunda İspat Yükü  372
ba. Ayırt Etme Gücünün Yokluğu Karinesi  372
bb. Ayırt Etme Gücünün Varlığı Karinesi  372
c. Dava Ehliyetinin Belirsizliği Durumunda İspat Yükü  373
ca. Alman Hukukunda  373
cb. İsviçre Hukukunda  376
cc. Türk Hukukunda  377
cd. Görüşümüz  378
3. Dava Ehliyetinin Varlığının ya da Yokluğunun Tespitinin Bekletici Sorun Yapılması  379
F. Dava Ehliyeti Eksikliğinin Giderilmesi  388
1. Dava Ehliyetinin Yargılama Esnasında Kaybı  388
2. Tarafın Dava Ehliyetini Sonradan Kazanması  391
3. Kanuni Temsilcinin Yargılamaya Dahil Olması  393
a. Kanuni Temsilci Atanması Sebebiyle Yargılamanın Ertelenmesi  393
b. Kanuni Temsilcinin İcazet Vermesi  396
4. Tarafın ya da Kanuni Temsilcinin Verdiği İcazette Dürüstlük Kuralı  403
G. İlk Derece Mahkemesinin Dava Ehliyeti Eksikliği Durumunda Vereceği Kararlar  405
1. Davanın Usûlden Reddi  405
2. Davanın Açılmamış Sayılması  407
H. Yargılama Giderleri  414
II. KANUN YOLLARINDA DAVA EHLİYETİNİN İNCELENMESİ  416
A. İstinaf ve Temyizde Dava Ehliyetinin İncelenmesi  416
1. Dava Ehliyeti Eksikliği Sebebiyle Verilen Karara Karşı Kanun Yoluna Başvurulabilecek Kararlar  416
2. İstinaf ve Temyiz Kanun Yoluna Başvuru Sebebi Olarak Dava Ehliyeti Eksikliği  418
a. İstinafta  418
b. Temyizde  419
3. Dava Ehliyetine Sahip Olmadığı İleri Sürülen Kişinin Kanun Yoluna Başvurabilecek Olması  422
4. Dava Ehliyeti Olmayan Kimselerin İstinaf Yoluna Başvurma ve Temyiz Yoluna Başvurma Hakkından Feragat Etmesi  423
5. Dava Ehliyetinin Ele Alınması  424
a. İstinafta  424
b. Temyizde  426
6. Dava Ehliyeti Eksikliğinin Tespiti ve Aleyhe Değiştirme Yasağı  428
a. Alman Hukukunda  428
b. İsviçre Hukukunda  431
c. Türk Hukukunda  432
7. İnceleme Sonucu Verilecek Karar  435
a. İstinafta  435
b. Temyizde  441
B. Yargılamanın İadesinde Dava Ehliyeti  447
Sonuç  461
Kaynakça  477

Yorum Yap

Lütfen yorum yazmak için oturum açın ya da kayıt olun.
İlgili Yayınlar