| Kitap Künyesi | |
| Yazar | Ömer Uğur GENÇCAN |
| Baskı Tarihi | 2022/01 |
| Baskı Sayısı | 11 |
| Boyut | 16x24 cm (Standart Kitap Boyu) |
| Cilt | Sert Kapak (İplik Dikiş) |
| Sayfa Sayısı | 1636 |
| Baskı Niteliği | Güncellenmiş |
Boşanma Hukuku
Ömer Uğur GENÇCAN
BOŞANMA HUKUKUNUN konusu olan davaları inceleyen Yargıtay İkinci Hukuk Dairesinde 17 yıl tetkik hakimi, 10 yıl üyesi ve nihayet 7 yıldır başkanı sıfatlarımla TAM OTUZ DÖRT YILDIR (evet, otuz dört yıldır!)
ARALIKSIZ görev yapıyorum. Yargıtay’da Boşanma Hukukunu ilgilendiren binlerce (evet, binlerce!) dava dosyasını bizzat okudum ve binlerce (evet, binlerce!) Yargıtay ilamını bizzat yazdım. Binlerce kararda ahlaki, vicdani ve hukuki sorumluluğum vardır. Evlilik birliğinin sarsılmasında BOŞANMA KONUSU DAVRANIŞLAR bu güne kadarki uyguluma ile Yargıtay 2. Hukuk Dairesi (=Dairem) tarafından İÇTİHATLAR YOLUYLA belirlenmiştir. Aralıksız olarak otuz üç yıldır çalışmakta olduğum Yargıtay 2. Hukuk Dairesinde (=Dairemde) edindiğim deneyim ve birikim ile bütün boşanma sebeplerini eserin önceki baskılarında ilk kez sınıflandırmıştım. Bu sınıflandırma ile 4721 sayılı Türk Medenî Kanununda yapılmamış örneklendirmeyi kendim yaparak var olan boşluğu da naçizane doldurduğumu sanıyorum. Türk hukukunda hangi davranışların boşanma, tazminat ve nafaka sebebi olduğunu mümkün olduğunca içtihatlardan en azından birer örnek vermek suretiyle Yargıtay 2. Hukuk Dairesinin (=Dairemin) bakış açısını da bütün ayrıntılarıyla konuyla ilgilenen herkesin istifadesine sunmuş oldum.
Eserin her yeni baskısında sosyal hayatın ve insan davranışların gösterdiği değişime göre Yargıtay’ın olaylara bakışında oluşan değişiklikleri de anında yansıtmış oldum. Böylece Türk Yargıtay’ının görüşlerini EN GÜNCEL ŞEKİLDE sadece Türk okuyucular değil aynı zamanda dış ülkelerde bulunan pek çok araştırmacının da bilgisine sunmuş oldum. Bu eserde yer alan birçok içtihadın yabancı aile hukuk dergilerine tercüme edilerek yansıtıldığının da bilinmesini isterim. Bu kitabım, boşanma sebeplerinin vakıa bağlamında EN GENİŞKAPSAMLI yer aldığı ve BİLİMSEL SİSTEMATİKLE YAZILMIŞ eser özelliğini korumaktadır.
İÇİNDEKİLER
ÖN SÖZ............................................................................................................... 5
İÇİNDEKİLER .................................................................................................. 9
KAYNAKÇA .................................................................................................. 105
KISALTMALAR............................................................................................ 109
GİRİŞ
BİRİNCİ KISIM
GENEL HÜKÜMLER
§ 1. BOŞANMA KAVRAMINA GENEL BAKIŞ ....................................... 115
I. TANIMI .......................................................................................115
II. HUKUKİ NİTELİĞİ.....................................................................115
A- BOŞANMA DAVASI AÇMA HAKKI .................................... 115
1- Bozucu Yenilik Doğuran Hak......................................... 116
2- Dava Yolu İle Kullanılabilir ........................................... 116
B- BOŞANMA KARARI............................................................... 116
1- Bozucu Yenilik Doğuran Karar ...................................... 116
2- Kesin Biçimde Geleceğe Etkili....................................... 116
3- Mutlak Etkili................................................................... 117
III. KONUSUNA İLİŞKİN GÖRÜŞLER............................................117
A- BİREYCİ GÖRÜŞ..................................................................... 118
B- TOPLUMCU GÖRÜŞ............................................................... 118
IV. DÜZENLENME BİÇİMLERİ.......................................................119
A- BOŞANMAYI REDDEDEN SİSTEM ..................................... 119
B- BOŞANMAYI KABUL EDEN SİSTEMLER.......................... 120
1- Serbest Boşanma Sistemi................................................ 121
2- Mahkeme Kararıyla Boşanma Sistemi............................ 125
3- İdari İşlemle Boşanma Sistemi ....................................... 126
a. Konsolosluk Memurluğunda ..................................... 126
b. Noterlerde.................................................................. 126
c. Belediye Başkanlıklarında......................................... 126
d. Nüfus Müdürlüklerinde ............................................. 126
e. Valiliklerde................................................................ 126
V. UNSURLARI ...............................................................................127
A- GEÇERLİ BİR EVLİLİK BULUNMALIDIR .......................... 127
10 İçindekiler
1- Genel Olarak................................................................... 127
aa. Yurt İçinde Yapılan Evlilik................................. 127
bb. Yurt Dışında Yapılan Evlilik .............................. 129
2- Farklılıkları Olanlar ........................................................ 132
a. Farklı Dinde Olanlar.................................................. 132
b. Farklı Mezhepte Olanlar............................................ 132
c. Farklı Irkta Olanlar.................................................... 133
d. Farklı Dilde Olanlar................................................... 133
e. Farklı Renkte Olanlar ................................................ 133
3- Aynı Cinsten Olanlar ...................................................... 133
4- Cinsiyet Değiştirmiş Olanlar........................................... 134
5- Çocuk Yaşta Evlenenler.................................................. 136
6- Hayat Ortaklığı Olanlar................................................... 136
a. Kayıtsız Hayat Ortaklığı............................................ 136
aa. Özellikleri ........................................................... 137
aaa. Herhangi Bir Şekil Şartına Bağlı
Olmadan Kurulur...................................... 137
bbb. Evlenme Niyetine Gerek Yoktur.............. 137
ccc. Evliliğin Tüm Yükümlülükleri Yerine
Getirilir..................................................... 138
ddd. Belirli Şekilde Süreklilik Taşır................. 138
eee. Herhangi Bir Şekil Şartına Bağlı
Olmadan Sona Erer .................................. 138
bb. Çeşitleri............................................................... 138
aaa. Aynı Cinsiyettekilerin Kayıtsız Hayat
Ortaklığı ................................................... 138
bbb. Farklı Cinsiyettekilerin Kayıtsız Hayat
Ortaklığı ................................................... 139
b. Kayıtlı Hayat Ortaklığı.............................................. 139
aa. Özellikleri ........................................................... 139
aaa. Resmi Sicile Kayıt veya Tescille
Kurulur..................................................... 139
bbb. Kanun Tarafından Düzenlenen Hak ve
Yükümlülükler Doğurur........................... 140
ccc. Boşanma Söz konusu Değildir ................. 140
bb. Çeşitleri............................................................... 140
aaa. Aynı Cinsiyettekilerin Kayıtlı Hayat
Ortaklığı ................................................... 140
İçindekiler 11
bbb. Farklı Cinsiyettekilerin Kayıtlı Hayat
Ortaklığı ................................................... 140
7- Birden Çok Kadın veya Erkekle Evlenenler................... 141
8- Muvazaalı Evlenenler ..................................................... 144
9- Common Law Evlilikleri Olanlar ................................... 145
10- Homoparental Aile Olanlar............................................. 145
11- Tek Ebeveynli Aile Olanlar ............................................ 146
12- Eş Cinsel Evlilikleri Olanlar........................................... 146
13- Dini Nikahlı İlişki Olanlar .............................................. 146
B- EŞLER HAYATTA BULUNMALIDIR................................... 147
C- KANUNDA DÜZENLENEN HALLER
BULUNMALIDIR .................................................................... 148
D- MAHKEME KARARI BULUNMALIDIR............................... 148
VI. DAYANDIĞI İLKELER ..............................................................150
A- İRADE İLKESİ ......................................................................... 151
B- KUSUR İLKESİ........................................................................ 152
1- Kusur İlkesi Mutlak Değildir.......................................... 152
2- Kusursuz Eşin Dava Açmaması Hakkın Kötüye
Kullanılması Olarak Yorumlanamaz .............................. 152
3- Kusur Kabul Edilen Vakıalar Açıklanmalıdır................. 153
4- Kusur Belirlemesinde Taraflarca Getirilmesi İlkesine
Aykırı Davranılamaz....................................................... 153
a. Usulüne Uygun Dayanılmayan Vakıalar Kusur
Olarak Yüklenemez................................................... 153
b. Usulüne Uygun Dayanılmayan Deliller Dikkate
Alınamaz ................................................................... 155
aa. Dayanılmayan Tanıklar....................................... 156
bb. Dayanılmayan Dosyalar...................................... 156
5- Kusur Belirlemesinde Yetersiz Tanık Beyanları Esas
Alınamaz......................................................................... 156
a. Görgüye Dayanmayan Tanık Beyanları .................... 157
b. Soyut Tanık Beyanları............................................... 158
c. Aktarıma Dayalı Tanık Beyanları.............................. 158
d. Duyuma Dayalı Tanık Beyanları............................... 159
6- Diğer Tarafın Az da Olsa Kusurlu Olması Gerekir ........ 159
a. Tam Kusurlu Eş Boşanma Davası Açamaz ............... 159
b. Ağır Kusurlu Eş Boşanma Davası Açabilir............... 161
c. Eşit Kusurlu Eş Boşanma Davası Açabilir................ 161
12 İçindekiler
d. Az Kusurlu Eş Boşanma Davası Açabilir.................. 162
e. Kusursuz Eş Boşanma Davası Açabilir..................... 162
7- İradi Olmayan Davranışlar Kusur Kabul Edilemez ........ 162
8- Usulünce Dayanılan Deliller Toplanmadan Kusur
Belirlenemez ................................................................... 164
9- Dayanak Davayı Açan Eş Kusurlu Kabul Edilir............. 165
10- Kusur Belirlemesinde Usuli Kazanılmış Hak Dikkate
Alınır............................................................................... 165
11- Elde Olmayan Sebeplerle Gerçekleşen Vakıalar
Kusur Olarak Yüklenemez.............................................. 166
12- Ret Konusu Davada Kusur Olarak Belirlenmeyen
Vakıalar Kusur Olarak Yüklenemez............................... 166
13- Anlaşma Protokolü Sunulması Kusurlu Olunduğuna
Karine Teşkil Etmez ....................................................... 167
14- Yükümlülük Kapsamı Dışındaki Vakıalar Kusur
Olarak Yüklenemez ........................................................ 168
15- Bilgisi Dahilinde Gerçekleşmeyen Vakıalar Kusur
Olarak Yüklenemez ........................................................ 168
16- Evlenmeden Önceki Davranışlar Kusur Kabul
Edilemez ......................................................................... 169
17- Davadan Sonraki Davranışlar Kusur Kabul
Edilemez ......................................................................... 169
18- Fevren Söylenen Sözler Kusur Kabul Edilemez............. 170
19- Fiziksel Şiddette Beyan ve İz Karine Olarak Kusura
Esas Alınır....................................................................... 170
20- Etkileyen Dava Sonuçları Beklenmeden Kusur
Belirlenemez ................................................................... 171
21- Tepki Niteliğindeki Davranışlar Kusur Kabul
Edilemez ......................................................................... 171
C- EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASI İLKESİ ...................... 171
D- ELVERİŞSİZLİK İLKESİ ........................................................ 172
E- EYLEMLİ AYRILIK İLKESİ................................................... 173
VII. TÜRK MEDENÎ KANUNUNUN DAYANDIĞI İLKELER..........174
§ 2. BOŞANMA HUKUKUNUN KAYNAKLARI...................................... 176
I. GENEL OLARAK........................................................................176
II. MEVZUAT KAYNAKLARI........................................................176
A- ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER........................................ 176
B- ANAYASA................................................................................ 178
İçindekiler 13
1- Kanun Önünde Eşitlik (TCA m. 10)............................... 178
2- Kişinin Dokunulmazlığı, Maddi ve Manevi Varlığı
(TCA m. 17 f. I).............................................................. 178
3- Bilim ve Sanat Hürriyeti (TCA m. 27 f. I)...................... 179
4- Hak Arama Hürriyeti (TCA m. 36 f. I)........................... 179
5- Ailenin Korunması ve Çocuk Hakları (TCA m. 41)....... 180
6- Eğitim ve Öğrenim Hakkı (TCA m. 42 f. I).................... 181
7- Çalışma Şartları ve Dinlenme Hakkı
(TCA m. 50 f. II)............................................................. 181
C- KANUNLAR............................................................................. 182
1- 4787 sayılı Aile Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve
Yargılama Usûllerine Dair Kanun .................................. 182
2- 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu ................................... 182
3- 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu ..................... 183
4- 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ve
Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve
Yetkileri Hakkında Kanun .............................................. 184
5- 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul
Hukuku Hakkında Kanun ............................................... 184
D- TÜZÜKLER.............................................................................. 184
E- YÖNETMELİKLER (HMK m. 449) ........................................ 185
1- Bölge Adliye ve Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri
ile Cumhuriyet Başsavcılıkları İdarî ve Yazı İşleri
Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmelik.............. 185
2- Elektronik Tebligat Yönetmeliği .................................... 185
III. İÇTİHAT KAYNAKLARI ...........................................................185
A- BİLİMSEL İÇTİHAT (İLMÎ İÇTİHAT/ BİLİMSEL
GÖRÜŞLER/ DOKTRİN/ ÖĞRETİ) (TMK m. 1 f. II)............. 186
B- YARGISAL İÇTİHAT (KAZAÎ İÇTİHAT/YARGITAY
KARARLARI) (TMK m. 1 f. II)............................................... 186
§ 3. BOŞANMA SEBEPLERİNİ SINIFLANDIRMA................................. 187
I. GENEL OLARAK........................................................................187
A- SINIRLI SAYIDA DÜZENLENMİŞTİR................................. 188
B- EMREDİCİ NİTELİKTE DÜZENLENMİŞTİR....................... 188
II. SINIFLANDIRMA.......................................................................188
A- KONULARINA GÖRE............................................................. 189
1- Özel Boşanma Sebepleri................................................. 189
a. Sınırlı Sayıda Öngörülmüştür.................................... 189
14 İçindekiler
b. Belli Sebepler Öngörülmüştür................................... 191
2- Genel Boşanma Sebepleri............................................... 191
a. Belli Bir Vakıaya Dayalı Değildir............................. 192
b. Önceden Belirlenmesi Olanaksızdır.......................... 192
c. Çok Çeşitli Vakıalar Olabilir..................................... 193
B- ETKİLERİNE GÖRE................................................................ 193
1- Mutlak Boşanma Sebepleri............................................. 193
2- Nisbî Boşanma Sebepleri................................................ 195
İKİNCİ KISIM
ÖZEL BOŞANMA SEBEPLERİ
§ 4. ZİNA SEBEBİYLE BOŞANMA (TMK. m. 161) ................................. 198
I. KAVRAM....................................................................................198
A- HUKUKİ BAKIŞ ...................................................................... 200
B- DİNİ BAKIŞ.............................................................................. 201
II. SINIFLANDIRMA.......................................................................202
A- ÖZEL BOŞANMA SEBEBİDİR .............................................. 202
B- MUTLAK BOŞANMA SEBEBİDİR........................................ 202
C- KUSURA DAYALI BOŞANMA SEBEBİDİR........................ 203
III. KOŞULLARI ...............................................................................203
A- EVLİLİK KOŞULU .................................................................. 203
1- Uygulanacak Statüler...................................................... 204
a. Evlilik Hukuken Kurulmuşsa Uygulanır
(TMK m. 142) ........................................................... 204
aa. Ortak Konut Bulunmasa da Uygulanır................ 205
bb. Düğün Yapılmamış Olsa da Uygulanır............... 205
b. Batıl Evliliklerde Uygulanır (TMK m. 156).............. 205
c. Gaiplik Kararı Olsa da Uygulanır (TMK m. 32)....... 206
d. Ayrılık Kararı Olsa da Uygulanır (TMK m. 170)...... 206
e. Ayrı Konut Edinme Kararı Olsa da Uygulanır
(TMK m. 197 f. I)...................................................... 206
f. Ayrı Yaşama Hakkı Bulunsa da Uygulanır
(TMK m. 197 f. II) .................................................... 206
g. Evlilik Tescil Edilmese de Uygulanır
(5490 SK m. 23 f. I)................................................... 207
h. Ayrı Evde Yaşamalı Aile Modelinde Uygulanır ....... 207
ı. Boşanma Davası Devam Ederken de Uygulanır ....... 208
2- Uygulanmayacak Statüler............................................... 208
İçindekiler 15
a. Yok Evliliklerde Uygulanmaz ................................... 209
b. Nişanlılıkta Uygulanmaz ........................................... 209
c. Evlilik Benzeri Yaşam Modellerinde Uygulanmaz... 209
aa. Common Law Evlilik.......................................... 210
bb. Kayıtsız Hayat Ortaklığı ..................................... 210
aaa. Özellikleri................................................. 211
aaaa. Herhangi Bir Şekil Şartına Bağlı
Olmadan Kurulur........................... 211
bbbb. Evlenme Niyetine Gerek Yoktur... 211
cccc. Evliliğin Tüm Yükümlülükleri
Yerine Getirilir .............................. 211
dddd. Belirli Şekilde Süreklilik Taşır...... 212
eeee. Herhangi Bir Şekil Şartına Bağlı
Olmadan Sona Erer........................ 212
bbb. Çeşitleri .................................................... 212
aaaa. Aynı Cinsiyettekilerin Kayıtsız
Hayat Ortaklığı .............................. 212
bbbb. Farklı Cinsiyettekilerin Kayıtsız
Hayat Ortaklığı .............................. 212
cc. Kayıtlı Hayat Ortaklığı........................................ 212
aaa. Özellikleri................................................. 213
aaaa. Resmi Sicile Kayıt veya Tescille
Kurulur .......................................... 213
bbbb. Kanun Tarafından Düzenlenen
Hak ve Yükümlülükler Doğurur.... 213
cccc. Boşanma Söz konusu Değildir ...... 213
bbb. Çeşitleri .................................................... 214
aaaa. Aynı Cinsiyettekilerin Kayıtlı
Hayat Ortaklığı .............................. 214
bbbb. Farklı Cinsiyettekilerin Kayıtlı
Hayat Ortaklığı .............................. 214
dd. Homoparental Aile.............................................. 215
ee. Tek Ebeveynli Aile ............................................. 215
ff. Boşanma Sonrası Hayat Arkadaşlığı................... 215
gg. Eş Cinsel Evlilik.................................................. 215
d. Dini Nikahlı İlişkide Uygulanmaz............................. 216
e. Evlilik Öncesi İlişkide Uygulanmaz.......................... 217
f. Evlilik Sonrası İlişkide Uygulanmaz......................... 218
g. Duygusal İlişkilerde (Flört) Uygulanmaz.................. 218
16 İçindekiler
B- CİNSEL İLİŞKİ KOŞULU (OBJEKTİF UNSUR)................... 218
1- Zina Sayılan Davranışlar................................................. 218
a. Her Kişiyle Kurulan Cinsel İlişki Zina Sayılır............ 218
aa. Heteroseksüelle Cinsel İlişki............................... 218
bb. Heteroseksüel Olmayanla Cinsel İlişki ............... 219
aaa. Eş Cinselle/Homoseksüelle Cinsel
İlişki.......................................................... 219
aaaa. Geyle Cinsel İlişki ......................... 219
bbbb. Lezbiyenle Cinsel İlişki................. 222
cccc. Biseksüelle Cinsel İlişki ................ 222
bbb. Transgenderle Cinsel İlişki....................... 223
aaaa. Transseksüelle Cinsel İlişki........... 223
bbbb. Travestiyle Cinsel İlişki................. 224
cc. İnterseksüelle/Hermafroditle Cinsel İlişki .......... 224
b. Her Şekilde Kurulan Cinsel İlişki Zina Sayılır.......... 225
aa. Doğal Yoldan Kurulan Cinsel İlişki.................... 225
bb. Doğal Olmayan Yoldan Kurulan Cinsel
İlişki .................................................................... 225
cc. Grup Halinde/Toplu Kurulan Cinsel İlişki.......... 226
dd. Koruma Yöntemiyle Kurulan Cinsel İlişki ......... 226
ee. Tecavüz Edilerek Kurulan Cinsel İlişki .............. 227
c. Eksik Kalkışma Zina Sayılır...................................... 227
d. Bir Cinsel İlişki Zina İçin Yeterlidir.......................... 228
e. İlişkiye Girilen Kişinin Medeni Halinin Bir Etkisi
Yoktur........................................................................ 228
f. İlişkiye Girilen Kişinin Statüsünün Bir Etkisi
Yoktur........................................................................ 228
2- Zina Sayılmayan Davranışlar.......................................... 228
a. Hayvanla Cinsel İlişki Zina Sayılmaz ....................... 229
b. Ölüyle Cinsel İlişki Zina Sayılmaz............................ 229
c. Cinsel Objeyle Cinsel İlişki Zina Sayılmaz............... 229
d. Yapay Döllenme Zina Sayılmaz................................ 229
e. Âşıkane Hareketler Zina Sayılmaz ............................ 230
f. Bakım Amaçlı Kalma Zina Sayılmaz........................ 230
g. Cinsel İçerikli İletişim Zina Sayılmaz ....................... 231
C- KUSUR KOŞULU (SÜBJEKTİF UNSUR).............................. 231
1- Cinsel İlişki Bilerek ve İsteyerek Olmalıdır ................... 231
a. Tecavüze Uğramada Uygulanmaz............................. 231
İçindekiler 17
b. Ağır Uykuda Uygulanmaz......................................... 233
c. İpnotizmada Uygulanmaz.......................................... 233
d. Kendini Bilemeyecek Derecede Sarhoşlukta
Uygulanmaz............................................................... 234
e. Ciddi Tehdit Halinde Uygulanmaz............................ 234
f. Bayıltmada Uygulanmaz ........................................... 234
2- Cinsel İlişki Meşrulaştırılamaz ....................................... 234
a. İktidarsızlıkta Uygulanır............................................ 234
b. Kadının Rahminin Bulunmamasında Uygulanır ....... 235
c. Cinsel Soğuklukta Uygulanır..................................... 235
d. İlgisizlikte Uygulanır................................................. 235
3- Cinsel İlişki Takas Konusu Yapılamaz........................... 235
IV. İSPAT ..........................................................................................236
A- GENEL OLARAK .................................................................... 236
1- İspatta Cinsler Arasında Eşitlik Vardır........................... 236
2- Her Türlü Delille İspatlanabilir....................................... 237
3- İspat Duraksamaya Yer Vermeyecek Şekilde
Gerçekleşmelidir............................................................. 237
a. Otelde Aynı Odada Gecelemek Zina İçin
Yeterlidir ................................................................... 238
b. Yalnız Olarak Eve Almak Zina İçin Yeterlidir.......... 238
4- İspat Yükü Davacıdadır .................................................. 239
B- İSPAT ARAÇLARI................................................................... 239
1- Gebe Kalmak .................................................................. 239
2- Zührevî Hastalığa Yakalanmak....................................... 239
3- Fotoğraflar ...................................................................... 240
4- Düğün Yapmak............................................................... 240
5- İletişim Araçları .............................................................. 240
a. Mektup....................................................................... 240
b. Bilgisayar Kaydı........................................................ 241
c. Telefon Kaydı............................................................ 241
d. Ses Kaydı................................................................... 241
e. Kamera Kaydı............................................................ 241
f. Sosyal Medya Paylaşımları ....................................... 242
g. Diğer İletişim Araçları............................................... 242
6- Tanık Anlatımları............................................................ 242
7- Kesinleşmiş Hükümlülük Kararı..................................... 243
8- Soruşturma Evrakı .......................................................... 243
18 İçindekiler
9- Otel Kayıtları .................................................................. 243
10- Hamilelik Testi ............................................................... 244
11- Resmi Evraklar ............................................................... 244
12- Diğer İspat Araçları ........................................................ 244
C- İSPAT ARACI SAYILMAYANLAR....................................... 245
1- İkrar................................................................................. 245
2- Yemin ............................................................................. 245
V. DAVA HAKKININ ORTADAN KALKMASI .............................245
A- HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRE (TMK m. 161 f. II)......................... 246
1- Boşanma Sebebini Öğrenmesinden Başlayarak Altı
Aylık Süre....................................................................... 246
a. Tek Eylemden İbaret Zinada ..................................... 247
b. Devam Eden Zinada .................................................. 247
2- Her Hâlde Zina Eyleminin Üzerinden Beş Yıl Süre ....... 248
B- AF (TMK m. 161 f. III)............................................................. 249
1- Şekle Bağlı Değildir........................................................ 249
a. Yazılı Yapılabilir....................................................... 250
b. Sözlü Yapılabilir........................................................ 250
c. Örtülü Yapılabilir ...................................................... 250
d. Açık Yapılabilir......................................................... 251
2- Dava Hakkı Düşmüş Sayılır............................................ 251
3- Kişiye Sıkı Sıkıya Bağlı Haklardandır............................ 251
4- İradeyi Sakatlayan Sebepler Varsa Geçersizdir.............. 251
5- Eylem Öncesi Yapılamaz................................................ 252
6- Ceza Şikayetinden Vazgeçme Af Sayılmaz.................... 252
7- Saik Önemli Değildir...................................................... 252
8- Şarta Bağlanamaz ........................................................... 252
9- Boşanma Sebebi Kabul Edilemez................................... 253
VI. DİĞER DAVALAR İLE İLİŞKİSİ................................................253
A- HAYATA KAST SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI İLE
İLİŞKİSİ.................................................................................... 254
B- PEK KÖTÜ DAVRANIŞ SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI
İLE İLİŞKİSİ............................................................................. 254
C- ONUR KIRICI DAVRANIŞ SEBEBİYLE BOŞANMA
DAVASI İLE İLİŞKİSİ............................................................. 255
D- SUÇ İŞLEME SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI İLE
İLİŞKİSİ.................................................................................... 255
İçindekiler 19
E- HAYSİYETSİZ HAYAT SÜRME SEBEBİYLE BOŞANMA
DAVASI İLE İLİŞKİSİ............................................................. 255
F- TERK SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI İLE İLİŞKİSİ...... 256
G- AKIL HASTALIĞI SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI İLE
İLİŞKİSİ.................................................................................... 256
H- EVLİLİK BİRLİĞİNİN TEMELİNDEN SARSILMASI
SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI İLE İLİŞKİSİ ................. 257
1- Sadece Zina Sebebiyle Dava Açılabilir .......................... 257
a. Genel Olarak.............................................................. 257
b. Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle Karar
Verilemez ............................................................ 257
2- Sadece Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle Dava
Açılabilir......................................................................... 258
a. Genel Olarak.............................................................. 258
b. Zina Sebebiyle Karar Verilemez ............................... 259
c. Zina Sebebiyle Boşanma Davasından Feragat Varsa
Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması Sebebiyle
Boşanma İstenemez................................................... 259
3- Aynı Dava İçinde İki Sebeple Dava Açılabilir ............... 259
a. Özel Sebebe Dayalı Karar Verip Genel Sebepten
Karar Vermeme İsabetsizdir...................................... 261
b. Genel Sebebe Dayalı Karar Verip Özel Sebepten
Karar Vermeme İsabetsizdir...................................... 261
4- Aynı Dava İçinde Terditli Açılabilir............................... 262
5- Karşılıklı Dava İçinde Açılabilir..................................... 263
6- Islah Yapılabilir .............................................................. 264
I- ANLAŞMALI BOŞANMA YAPILAMAZ .............................. 264
VII. SONUÇLARI ...............................................................................265
A- FER’Î SONUÇLARI ................................................................. 265
1- Davacı Açısından............................................................ 265
a. Davacıya Manevi Tazminat Verilebilir ..................... 265
b. Davacıya Maddi Tazminat Verilebilir....................... 266
c. Davacıya Yoksulluk Nafakası Verilebilir.................. 267
d. Davacıya Velayet Verilebilir..................................... 267
e. Davacıya Tedbir Nafakası Verilebilir........................ 268
2- Davalı Açısından............................................................. 268
a. Davalıya Tedbir Nafakası Verilebilir ........................ 268
b. Davalıya Velayet Verilebilir...................................... 269
c. Davalıya Yoksulluk Nafakası Verilemez .................. 269
20 İçindekiler
d. Davalıya Maddi Tazminat Verilemez........................ 270
e. Davalıya Manevi Tazminat Verilemez...................... 270
B- MAL REJİMİYLE İLGİLİ SONUÇLARI................................ 271
1- Edinilmiş Mallar Katılma Rejimindeki Etkisi
(TMK m. 236 f. II).......................................................... 271
2- Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejimindeki Etkisi
(TMK m. 252)................................................................. 272
VIII. USUL...........................................................................................274
A- DAVANIN TARAFLARI......................................................... 274
1- Davacı............................................................................. 274
2- Davalı.............................................................................. 274
B- AYRILIK KARARI VERİLMESİ ............................................ 274
C- BEKLETİCİ SORUN................................................................ 275
D- KONUSUZ KALMASI............................................................. 276
E- MAHKEME KARARI GEREKÇESİ ....................................... 277
§ 5. HAYATA KAST SEBEBİYLE BOŞANMA (TMK. m. 162) .............. 278
I. SINIFLANDIRMA.......................................................................278
A- ÖZEL BOŞANMA SEBEBİDİR .............................................. 278
B- MUTLAK BOŞANMA SEBEBİDİR........................................ 279
C- KUSURA DAYALI BOŞANMA SEBEBİDİR........................ 279
1- Davalının Kusurlu Olması Gerekir................................. 280
a. Kasten Yapılması Gerekir ......................................... 280
b. Ayırt Etme Gücünün Bulunması Gerekir.................. 280
2- Kusur Kıyaslaması Yapılamaz........................................ 280
II. KONUSU .....................................................................................281
A- HAYATA KAST KAVRAMINA GİREN
DAVRANIŞLAR....................................................................... 281
1- İntihara Teşvik Kapsama Girer....................................... 281
a. Gerekli Araç ve Ortam Hazırlanmış Olmalıdır.......... 281
b. İntihara Teşvik Her Şekilde Yapılabilir..................... 282
2- Elverişsiz Araç Kullanımı Kapsama Girer...................... 282
3- İstenildiği Halde Sonuç Alamama Kapsama Girer......... 282
4- Ölüm Tehlikesine Seyirci Kalma Kapsama Girer........... 282
B- HAYATA KAST KAVRAMINA GİRMEYEN
DAVRANIŞLAR....................................................................... 282
1- Öldürme Tehdidi Kapsama Girmez ................................ 282
2- Öldürme Amacı Bulunmayan Eylem Kapsama Girmez . 283
İçindekiler 21
3- Eşin Yakınlarına Yönelik Eylem Kapsama Girmez........ 283
III. DAVA HAKKININ ORTADAN KALKMASI .............................283
A- HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRE (TMK m. 162 f. II)......................... 283
1- Boşanma Sebebini Öğrenmesinden Başlayarak Altı
Aylık Süre....................................................................... 284
2- Her Hâlde Hayata Kast Eyleminin Üzerinden Beş Yıl
Süre................................................................................. 284
B- AF (TMK m. 162 f. III)............................................................. 284
1- Şekle Bağlı Değildir........................................................ 285
a. Yazılı Yapılabilir....................................................... 285
b. Sözlü Yapılabilir........................................................ 285
c. Örtülü Yapılabilir ...................................................... 286
d. Açık Yapılabilir......................................................... 286
2- Dava Hakkı Düşmüş Sayılır............................................ 286
3- Kişiye Sıkı Sıkıya Bağlı Haklardandır............................ 286
4- İradeyi Sakatlayan Sebepler Varsa Geçersizdir.............. 286
5- Eylem Öncesi Yapılamaz................................................ 286
6- Ceza Şikayetinden Vazgeçme Af Sayılmaz.................... 286
7- Saik Önemli Değildir...................................................... 287
8- Şarta Bağlanamaz ........................................................... 287
IV. DİĞER DAVALAR İLE İLİŞKİSİ................................................287
A- ZİNA SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI İLE İLİŞKİSİ....... 288
B- PEK KÖTÜ DAVRANIŞ SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI
İLE İLİŞKİSİ............................................................................. 288
C- ONUR KIRICI DAVRANIŞ SEBEBİYLE BOŞANMA
DAVASI İLE İLİŞKİSİ............................................................. 289
D- SUÇ İŞLEME SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI İLE
İLİŞKİSİ.................................................................................... 289
E- HAYSİYETSİZ HAYAT SÜRME SEBEBİYLE
BOŞANMA DAVASI İLE İLİŞKİSİ........................................ 289
F- TERK SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI İLE İLİŞKİSİ...... 290
G- AKIL HASTALIĞI SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI
İLE İLİŞKİSİ............................................................................. 290
H- EVLİLİK BİRLİĞİNİN TEMELİNDEN SARSILMASI
SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI İLE İLİŞKİSİ ................. 291
1- Sadece Hayata Kast Sebebiyle Dava Açılabilir.............. 291
a. Genel Olarak.............................................................. 291
b. Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle Karar
Verilemez .................................................................. 291
22 İçindekiler
2- Sadece Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle Dava
Açılabilir......................................................................... 291
a. Genel Olarak.............................................................. 292
b. Hayata Kast Sebebiyle Karar Verilemez ................... 292
c. Hayata Kast Sebebiyle Boşanma Davasından
Feragat Varsa Evlilik Birliğinin Temelinden
Sarsılması Sebebiyle Boşanma İstenemez................. 292
3- Aynı Dava İçinde İki Sebeple Dava Açılabilir ............... 292
a. Özel Sebebe Dayalı Karar Verip Genel Sebepten
Karar Vermeme İsabetsizdir...................................... 292
b. Genel Sebebe Dayalı Karar Verip Özel Sebepten
Karar Vermeme İsabetsizdir...................................... 293
4- Aynı Dava İçinde Terditli Açılabilir............................... 293
5- Islah Yapılabilir .............................................................. 293
I- AYRILIK KARARI VERİLEBİLİR......................................... 294
İ- ANLAŞMALI BOŞANMA YAPILAMAZ .............................. 295
V. SONUÇLARI ...............................................................................296
A- FER’Î SONUÇLARI ................................................................. 296
1- Davacı Açısından............................................................ 296
a. Davacıya Manevi Tazminat Verilebilir ..................... 296
b. Davacıya Maddi Tazminat Verilebilir....................... 296
c. Davacıya Yoksulluk Nafakası Verilebilir.................. 297
d. Davacıya Velayet Verilebilir..................................... 297
e. Davacıya Tedbir Nafakası Verilebilir........................ 298
2- Davalı Açısından............................................................. 298
a. Davalıya Tedbir Nafakası Verilebilir ........................ 298
b. Davalıya Velayet Verilebilir...................................... 298
c. Davalıya Yoksulluk Nafakası Verilemez .................. 299
d. Davalıya Maddi Tazminat Verilemez........................ 299
e. Davalıya Manevi Tazminat Verilemez...................... 299
B- MAL REJİMİYLE İLGİLİ SONUÇLARI................................ 300
1- Edinilmiş Mallar Katılma Rejimindeki Etkisi
(TMK m. 236 f. II).......................................................... 300
2- Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejimindeki Etkisi
(TMK m. 252)................................................................. 301
C- MİRASLA İLGİLİ SONUÇLARI............................................. 301
VII. USUL...........................................................................................302
A- DAVANIN TARAFLARI......................................................... 302
İçindekiler 23
B- BEKLETİCİ SORUN................................................................ 302
C- KONUSUZ KALMASI............................................................. 303
§ 6. PEK KÖTÜ DAVRANIŞ SEBEBİYLE BOŞANMA
(TMK. m. 162)......................................................................................... 305
I. SINIFLANDIRMA.......................................................................305
A- ÖZEL BOŞANMA SEBEBİDİR .............................................. 305
B- MUTLAK BOŞANMA SEBEBİDİR........................................ 305
C- KUSURA DAYALI BOŞANMA SEBEBİDİR........................ 306
1- Davalının Kusurlu Olması Gerekir................................. 306
a. Kasten Yapılması Gerekir ......................................... 306
b. Ayırt Etme Gücünün Bulunması Gerekir.................. 307
2- Kusur Kıyaslaması Yapılamaz........................................ 307
II. KONUSU .....................................................................................308
A- PEK KÖTÜ DAVRANIŞIN ŞEKLİ ......................................... 308
1- Eşin Vücut Bütünlüğüne Saldırı ..................................... 309
2- Eşin Sağlığına Saldırı...................................................... 310
B- PEK KÖTÜ DAVRANIŞIN ŞİDDETİ ..................................... 310
1- Eşe Istırap Vermelidir..................................................... 310
2- Eşin Sağlığını Bozmalıdır............................................... 311
C- PEK KÖTÜ DAVRANIŞIN SAYISI........................................ 312
D- PEK KÖTÜ DAVRANIŞIN BELİRLENMESİ........................ 312
III. DAVA HAKKININ ORTADAN KALKMASI .............................313
A- HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRE (TMK m. 162 f. II)......................... 313
1- Boşanma Sebebini Öğrenmesinden Başlayarak Altı
Aylık Süre....................................................................... 313
2- Her Hâlde Hayata Kast Eyleminin Üzerinden Beş Yıl
Süre................................................................................. 314
B- AF (TMK m. 162 f. III)............................................................. 314
1- Şekle Bağlı Değildir........................................................ 315
a. Yazılı Yapılabilir....................................................... 315
b. Sözlü Yapılabilir........................................................ 315
c. Örtülü Yapılabilir ...................................................... 315
d. Açık Yapılabilir......................................................... 315
2- Dava Hakkı Düşmüş Sayılır............................................ 316
3- Kişiye Sıkı Sıkıya Bağlı Haklardandır............................ 316
4- İradeyi Sakatlayan Sebepler Varsa Geçersizdir.............. 316
5- Eylem Öncesi Yapılamaz................................................ 316
24 İçindekiler
6- Ceza Şikayetinden Vazgeçme Af Sayılmaz.................... 316
7- Saik Önemli Değildir...................................................... 317
8- Şarta Bağlanamaz ........................................................... 317
IV. DİĞER DAVALAR İLE İLİŞKİSİ................................................317
A- ZİNA SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI İLE İLİŞKİSİ....... 318
B- HAYATA KAST SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI İLE
İLİŞKİSİ.................................................................................... 318
C- ONUR KIRICI DAVRANIŞ SEBEBİYLE BOŞANMA
DAVASI İLE İLİŞKİSİ............................................................. 319
D- SUÇ İŞLEME SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI İLE
İLİŞKİSİ.................................................................................... 319
E- HAYSİYETSİZ HAYAT SÜRME SEBEBİYLE BOŞANMA
DAVASI İLE İLİŞKİSİ............................................................. 319
F- TERK SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI İLE İLİŞKİSİ...... 320
G- AKIL HASTALIĞI SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI İLE
İLİŞKİSİ.................................................................................... 320
H- EVLİLİK BİRLİĞİNİN TEMELİNDEN SARSILMASI
SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI İLE İLİŞKİSİ ................. 320
1- Sadece Pek Kötü Davranış Sebebiyle Dava Açılabilir ... 321
a. Genel Olarak.............................................................. 321
b. Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle Karar
Verilemez ............................................................ 321
2- Sadece Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle Dava
Açılabilir......................................................................... 322
a. Genel Olarak.............................................................. 322
b. Pek Kötü Davranış Sebebiyle Karar Verilemez ........ 323
c. Pek Kötü Davranış Sebebiyle Boşanma Davasından
Feragat Varsa Evlilik Birliğinin Temelinden
Sarsılması Sebebiyle Boşanma İstenemez................. 323
3- Aynı Dava İçinde İki Sebeple Dava Açılabilir ............... 323
a. Özel Sebebe Dayalı Karar Verip Genel Sebepten
Karar Vermeme İsabetsizdir...................................... 323
b. Genel Sebebe Dayalı Karar Verip Özel Sebepten
Karar Vermeme İsabetsizdir...................................... 324
4- Aynı Dava İçinde Terditli Açılabilir............................... 324
5- Islah Yapılabilir .............................................................. 325
I- AYRILIK KARARI VERİLEBİLİR......................................... 325
İ- ANLAŞMALI BOŞANMA YAPILAMAZ .............................. 327
V. SONUÇLARI ...............................................................................327
İçindekiler 25
A- DAVACI AÇISINDAN............................................................. 327
1- Davacıya Manevi Tazminat Verilebilir........................... 327
2- Davacıya Maddi Tazminat Verilebilir ............................ 328
3- Davacıya Yoksulluk Nafakası Verilebilir....................... 328
4- Davacıya Velayet Verilebilir .......................................... 328
5- Davacıya Tedbir Nafakası Verilebilir............................. 329
B- DAVALI AÇISINDAN............................................................. 329
1- Davalıya Tedbir Nafakası Verilebilir.............................. 329
2- Davalıya Velayet Verilebilir........................................... 330
3- Davalıya Yoksulluk Nafakası Verilemez........................ 330
4- Davalıya Maddi Tazminat Verilemez ............................. 331
5- Davalıya Manevi Tazminat Verilemez ........................... 331
VI. USUL...........................................................................................332
A- DAVANIN TARAFLARI......................................................... 332
B- HÜKÜM.................................................................................... 332
C- KONUSUZ KALMASI............................................................. 333
§ 7. ONUR KIRICI DAVRANIŞ SEBEBİYLE BOŞANMA
(TMK. m. 162)......................................................................................... 335
I. SINIFLANDIRMA.......................................................................336
A- ÖZEL BOŞANMA SEBEBİDİR .............................................. 336
B- MUTLAK BOŞANMA SEBEBİDİR........................................ 336
C- KUSURA DAYALI BOŞANMA SEBEBİDİR........................ 337
1- Davalının Kusurlu Olması Gerekir................................. 337
a. Kasten Yapılması Gerekir ......................................... 337
b. Ayırt Etme Gücünün Bulunması Gerekir.................. 337
2- Kusur Kıyaslaması Yapılamaz........................................ 338
II. KONUSU .....................................................................................339
A- ONUR KIRICI DAVRANIŞIN ŞEKLİ..................................... 339
1- Davacının Kişiliğine Yönelmelidir................................. 339
2- Saldırı Kastıyla Yapılmalıdır.......................................... 339
a. Hakaret Etmek Amacıyla Saldırı............................... 340
b. Küçük Düşürmek Amacıyla Saldırı........................... 340
B- ONUR KIRICI DAVRANIŞIN ŞİDDETİ ................................ 341
C- ONUR KIRICI DAVRANIŞIN SAYISI................................... 343
D- ONUR KIRICI DAVRANIŞIN BELİRLENMESİ................... 344
III. DAVA HAKKININ ORTADAN KALKMASI .............................344
26 İçindekiler
A- HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRE (TMK m. 162 f. II).......................... 345
1- Boşanma Sebebini Öğrenmesinden Başlayarak Altı
Aylık Süre....................................................................... 345
2- Her Hâlde Hayata Kast Eyleminin Üzerinden Beş Yıl
Süre................................................................................. 346
B- AF (TMK m. 162 f. III)............................................................. 346
1- Şekle Bağlı Değildir........................................................ 347
a. Yazılı Yapılabilir....................................................... 347
b. Sözlü Yapılabilir........................................................ 347
c. Örtülü Yapılabilir ...................................................... 347
d. Açık Yapılabilir......................................................... 347
2- Dava Hakkı Düşmüş Sayılır............................................ 348
3- Kişiye Sıkı Sıkıya Bağlı Haklardandır............................ 348
4- İradeyi Sakatlayan Sebepler Varsa Geçersizdir.............. 348
5- Eylem Öncesi Yapılamaz................................................ 348
6- Ceza Şikayetinden Vazgeçme Af Sayılmaz.................... 348
7- Saik Önemli Değildir...................................................... 349
8- Şarta Bağlanamaz ........................................................... 349
IV. DİĞER DAVALAR İLE İLİŞKİSİ................................................349
A- ZİNA SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI İLE İLİŞKİSİ....... 350
B- HAYATA KAST SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI İLE
İLİŞKİSİ.................................................................................... 350
C- PEK KÖTÜ DAVRANIŞ SEBEBİYLE BOŞANMA
DAVASI İLE İLİŞKİSİ............................................................. 351
D- SUÇ İŞLEME SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI İLE
İLİŞKİSİ.................................................................................... 351
E- HAYSİYETSİZ HAYAT SÜRME SEBEBİYLE
BOŞANMA DAVASI İLE İLİŞKİSİ........................................ 351
F- TERK SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI İLE İLİŞKİSİ...... 352
G- AKIL HASTALIĞI SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI
İLE İLİŞKİSİ............................................................................. 352
H- EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASI SEBEBİYLE
BOŞANMA DAVASI İLE İLİŞKİSİ........................................ 352
1- Sadece Onur kırıcı Davranış Sebebiyle Dava
Açılabilir......................................................................... 353
a. Genel Olarak.............................................................. 353
b. Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle Karar
Verilemez .................................................................. 353
İçindekiler 27
2- Sadece Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle Dava
Açılabilir......................................................................... 354
a. Genel Olarak.............................................................. 354
b. Onur kırıcı Davranış Sebebiyle Karar Verilemez...... 355
c. Onur kırıcı Davranış Sebebiyle Boşanma Davasından
Feragat Varsa Evlilik Birliğinin Temelinden
Sarsılması Sebebiyle Boşanma İstenemez................. 355
3- Aynı Dava İçinde İki Sebeple Dava Açılabilir ............... 355
a. Özel Sebebe Dayalı Karar Verip Genel Sebepten
Karar Vermeme İsabetsizdir...................................... 356
b. Genel Sebebe Dayalı Karar Verip Özel Sebepten
Karar Vermeme İsabetsizdir...................................... 356
4- Aynı Dava İçinde Terditli Açılabilir............................... 356
5- Islah Yapılabilir .............................................................. 357
I- AYRILIK KARARI VERİLEBİLİR......................................... 358
İ- ANLAŞMALI BOŞANMA YAPILAMAZ .............................. 359
V. SONUÇLARI ...............................................................................359
A- DAVACI AÇISINDAN............................................................. 359
1- Davacıya Manevi Tazminat Verilebilir........................... 360
2- Davacıya Maddi Tazminat Verilebilir ............................ 360
3- Davacıya Yoksulluk Nafakası Verilebilir....................... 360
4- Davacıya Velayet Verilebilir .......................................... 361
5- Davacıya Tedbir Nafakası Verilebilir............................. 361
B- DAVALI AÇISINDAN............................................................. 361
1- Davalıya Tedbir Nafakası Verilebilir.............................. 362
2- Davalıya Velayet Verilebilir........................................... 362
3- Davalıya Yoksulluk Nafakası Verilemez........................ 362
4- Davalıya Maddi Tazminat Verilemez ............................. 363
5- Davalıya Manevi Tazminat Verilemez ........................... 363
VI. USUL...........................................................................................364
A- DAVANIN TARAFLARI......................................................... 364
B- HÜKÜM.................................................................................... 364
C- KONUSUZ KALMASI............................................................. 365
§ 8. KÜÇÜK DÜŞÜRÜCÜ SUÇ İŞLEME SEBEBİYLE BOŞANMA
(TMK. m. 163)......................................................................................... 366
I. GENEL OLARAK........................................................................366
A- DİĞER EŞE YÖNELİK DEĞİLDİR ........................................ 366
28 İçindekiler
B- UTANÇ VERİCİ ÖZELLİKTEDİR.......................................... 367
II. SINIFLANDIRMA.......................................................................367
A- ÖZEL BOŞANMA SEBEBİDİR .............................................. 367
B- NİSBİ BOŞANMA SEBEBİDİR .............................................. 367
C- KUSURA DAYALI BOŞANMA SEBEBİDİR........................ 369
III. KONUSU .....................................................................................369
A- SUÇ İŞLENMELİDİR .............................................................. 371
1- Kasten İşlenmelidir......................................................... 371
2- Hukuka Uygunluk Sebepleri Bulunmamalıdır................ 371
a. Kanunun Hükmünü Yerine Getirme.......................... 371
b. Amirin Emrini Uygulama.......................................... 372
c. Meşru Savunma......................................................... 372
d. Zorunluluk Hali ......................................................... 372
e. Hakkın Kullanılması.................................................. 372
f. İlgilinin Rızası ........................................................... 373
g. Cebir ve Şiddet, Korkutma ve Tehdit........................ 373
h. Hata ........................................................................... 373
ı. Geçici Nedenler, Alkol veya Uyuşturucu Madde
Etkisinde Olma .......................................................... 373
3- Cezai İşlemin Sonlanması Engel Değildir ...................... 374
a. Kamu Davasının Düşmesi ......................................... 374
b. Zarar Görenin Şikayetten Vazgeçmesi...................... 374
c. Ön Ödeme Yapılması ................................................ 374
4- Birden Fazla Olmaması Engel Değildir.......................... 375
B- SUÇUN KÜÇÜK DÜŞÜRÜCÜ OLMASI GEREKİR............. 375
1- Uluslararası Küçük Düşürücü Suçlar.............................. 377
a. Soykırım.................................................................... 377
b. İnsanlığa Karşı Suç.................................................... 377
c. Göçmen Kaçakçılığı .................................................. 377
d. İnsan Ticareti............................................................. 378
2- Kişilere Karşı Küçük Düşürücü Suçlar........................... 378
a. Hayata Karşı Suçlar................................................... 378
b. Vücut Dokunulmazlığına Karşı Suçlar...................... 380
c. İşkence ve Eziyet....................................................... 380
d. Çocuk Düşürtme ve Kısırlaştırma ............................. 380
e. Cinsel Dokunulmazlığa Karşı Suçlar ........................ 380
f. Hürriyete Karşı Suçlar............................................... 381
İçindekiler 29
g. Özel Hayata ve Hayatın Gizli Alanına Karşı
Suçlar.................................................................. 381
h. Malvarlığına Karşı Suçlar.......................................... 381
3- Topluma Karşı Küçük Düşürücü Suçlar......................... 381
a. Genel Tehlike Yaratan Suçlar.................................... 382
b. Çevreye Karşı Suçlar................................................. 382
c. Kamunun Sağlığına Karşı Suçlar .............................. 382
d. Kamu Güvenine Karşı Suçlar.................................... 382
e. Kamu Barışına Karşı Suçlar...................................... 383
f. Genel Ahlaka Karşı Suçlar........................................ 383
g. Ekonomi, Sanayi ve Ticarete İlişkin Suçlar .............. 383
4- Millete ve Devlete Karşı Suçlar...................................... 384
a. Kamu İdaresinin Güvenirliğine ve İşleyişine Karşı
Suçlar......................................................................... 384
b. Adliyeye Karşı Suçlar................................................ 384
c. Devletin Egemenlik Alametlerine ve Organlarının
Saygınlığına Karşı Suçlar.......................................... 384
d. Devletin Güvenliğine Karşı Suçlar............................ 384
e. Anayasal Düzene ve Bu Düzenin İşleyişine Karşı
Suçlar.................................................................. 385
f. Milli Savunmaya Karşı Suçlar................................... 385
g. Devlet Sırlarına Karşı Suçlar ve Casusluk................. 385
C- SUÇUN EVLENDİKTEN SONRA İŞLENMİŞ OLMASI
GEREKİR.................................................................................. 386
IV. DAVA HAKKININ ORTADAN KALKMASI .............................387
A- UZUN SÜRE SONRA DAVA AÇILMASI.............................. 387
B- HOŞGÖRÜ İLE KARŞILAMA................................................ 388
V. DİĞER DAVALAR İLE İLİŞKİSİ................................................388
A- ZİNA SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI İLE İLİŞKİSİ....... 388
B- HAYATA KAST SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI İLE
İLİŞKİSİ.................................................................................... 389
C- PEK KÖTÜ DAVRANIŞ SEBEBİYLE BOŞANMA
DAVASI İLE İLİŞKİSİ............................................................. 389
D- ONUR KIRICI DAVRANIŞ SEBEBİYLE BOŞANMA
DAVASI İLE İLİŞKİSİ............................................................. 390
E- HAYSİYETSİZ HAYAT SÜRME SEBEBİYLE
BOŞANMA DAVASI İLE İLİŞKİSİ........................................ 390
F- TERK SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI İLE İLİŞKİSİ...... 390
30 İçindekiler
G- AKIL HASTALIĞI SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI
İLE İLİŞKİSİ............................................................................. 391
H- EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASI SEBEBİYLE
BOŞANMA DAVASI İLE İLİŞKİSİ........................................ 391
1- Sadece Suç İşleme Sebebiyle Dava Açılabilir ................ 391
a. Genel Olarak.............................................................. 391
b. Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle Karar
Verilemez ............................................................ 392
2- Sadece Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle Dava
Açılabilir......................................................................... 392
a. Genel Olarak.............................................................. 392
b. Suç İşleme Sebebiyle Karar Verilemez ..................... 392
c. Suç İşleme Sebebiyle Boşanma Davasından Feragat
Varsa Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması
Sebebiyle Boşanma İstenemez .................................. 393
3- Aynı Dava İçinde İki Sebeple Dava Açılabilir ............... 393
a. Özel Sebebe Dayalı Karar Verip Genel Sebepten
Karar Vermeme İsabetsizdir...................................... 393
b. Genel Sebebe Dayalı Karar Verip Özel Sebepten
Karar Vermeme İsabetsizdir...................................... 394
4- Aynı Dava İçinde Terditli Açılabilir............................... 394
5- Islah Yapılabilir .............................................................. 394
I- AYRILIK KARARI VERİLEBİLİR......................................... 395
İ- ANLAŞMALI BOŞANMA YAPILAMAZ .............................. 396
VI. SONUÇLARI ...............................................................................397
A- DAVACI AÇISINDAN............................................................. 397
1- Davacıya Manevi Tazminat Verilebilir........................... 397
2- Davacıya Maddi Tazminat Verilebilir ............................ 397
3- Davacıya Yoksulluk Nafakası Verilebilir....................... 397
4- Davacıya Velayet Verilebilir .......................................... 398
5- Davacıya Tedbir Nafakası Verilebilir............................. 398
B- DAVALI AÇISINDAN............................................................. 399
1- Davalıya Tedbir Nafakası Verilebilir.............................. 399
2- Davalıya Velayet Verilebilir........................................... 399
3- Davalıya Yoksulluk Nafakası Verilemez........................ 401
4- Davalıya Maddi Tazminat Verilemez ............................. 402
5- Davalıya Manevi Tazminat Verilemez ........................... 402
V. USUL...........................................................................................402
İçindekiler 31
A- DAVANIN TARAFLARI......................................................... 403
B- SÜRE......................................................................................... 403
C- BEKLETİCİ SORUN................................................................ 403
D- KONUSUZ KALMASI............................................................. 405
§ 9. HAYSİYETSİZ HAYAT SÜRME SEBEBİYLE BOŞANMA
(TMK. m. 163)......................................................................................... 407
I. SINIFLANDIRMA.......................................................................407
A- ÖZEL BOŞANMA SEBEBİDİR .............................................. 407
B- NİSBİ BOŞANMA SEBEBİDİR .............................................. 407
C- KUSURA DAYALI BOŞANMA SEBEBİDİR........................ 407
II. KOŞULLARI ...............................................................................408
A- HAYSİYETSİZ HAYAT GERÇEKLEŞMELİDİR.................. 408
1- Haysiyetsiz Hayat Kavramı ............................................ 409
a. Toplumun Değer Yargılarıyla Bağdaşmazlık............ 409
b. Ahlak, Şeref ve Namus Kayıtlarından Uzak
Davranış..................................................................... 409
2- Haysiyetsiz Hayat Şekilleri............................................. 409
a. Hayat Ortaklığı Dışı Birlikte Yaşamak...................... 409
b. Randevu Evi İşletmek................................................ 411
c. Ayyaşlık..................................................................... 412
d. Kumarbazlık .............................................................. 412
e. Uyuşturucu Bağımlısı Olmak .................................... 412
f. Gönül Tellallığı ......................................................... 413
g. Diğerleri..................................................................... 413
B- HAYSİYETSİZ HAYAT SÜREKLİ OLMALIDIR................. 413
1- Devamlılık Göstermelidir ............................................... 413
2- Yaşam Biçimi Olarak Benimsenmiş Olmalıdır............... 414
C- HAYSİYETSİZ HAYAT SÜREN KUSURLU
OLMALIDIR ..................................................................... 414
D- HAYSİYETSİZ HAYAT SEBEBİYLE ORTAK YAŞAM
ÇEKİLMEZ OLMALIDIR........................................................ 415
E- HAYSİYETSİZ HAYAT EVLENDİKTEN SONRA
GERÇEKLEŞMELİDİR ........................................................... 416
III. DİĞER DAVALAR İLE İLİŞKİSİ................................................417
A- ZİNA SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI İLE İLİŞKİSİ....... 418
B- HAYATA KAST SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI İLE
İLİŞKİSİ.................................................................................... 418
32 İçindekiler
C- PEK KÖTÜ DAVRANIŞ SEBEBİYLE BOŞANMA
DAVASI İLE İLİŞKİSİ............................................................. 419
D- ONUR KIRICI DAVRANIŞ SEBEBİYLE BOŞANMA
DAVASI İLE İLİŞKİSİ............................................................. 419
E- SUÇ İŞLEME SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI İLE
İLİŞKİSİ.................................................................................... 419
F- TERK SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI İLE İLİŞKİSİ...... 420
G- AKIL HASTALIĞI SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI
İLE İLİŞKİSİ............................................................................. 420
H- EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASI SEBEBİYLE
BOŞANMA DAVASI İLE İLİŞKİSİ........................................ 420
1- Sadece Haysiyetsiz Hayat Sürme Sebebiyle Dava
Açılabilir......................................................................... 421
a. Genel Olarak.............................................................. 421
b. Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle Karar
Verilemez .................................................................. 421
2- Sadece Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle Dava
Açılabilir......................................................................... 422
a. Genel Olarak.............................................................. 422
b. Haysiyetsiz Hayat Sürme Sebebiyle Karar
Verilemez .................................................................. 422
c. Haysiyetsiz Hayat Sürme Sebebiyle Boşanma Davasından
Feragat Varsa Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması
Sebebiyle Boşanma İstenemez ............................................423
3- Aynı Dava İçinde İki Sebeple Dava Açılabilir ............... 423
a. Özel Sebebe Dayalı Karar Verip Genel Sebepten
Karar Vermeme İsabetsizdir...................................... 423
b. Genel Sebebe Dayalı Karar Verip Özel Sebepten
Karar Vermeme İsabetsizdir...................................... 424
4- Aynı Dava İçinde Terditli Açılabilir............................... 424
I- AYRILIK KARARI VERİLEBİLİR......................................... 425
İ- ANLAŞMALI BOŞANMA YAPILAMAZ .............................. 427
IV. SONUÇLARI ...............................................................................427
A- DAVACI AÇISINDAN............................................................. 427
1- Davacıya Manevi Tazminat Verilebilir........................... 427
2- Davacıya Maddi Tazminat Verilebilir ............................ 428
3- Davacıya Yoksulluk Nafakası Verilebilir....................... 428
4- Davacıya Velayet Verilebilir .......................................... 428
5- Davacıya Tedbir Nafakası Verilebilir............................. 429
İçindekiler 33
B- DAVALI AÇISINDAN............................................................. 429
1- Davalıya Tedbir Nafakası Verilebilir.............................. 429
2- Davalıya Velayet Verilemez ........................................... 430
3- Davalıya Yoksulluk Nafakası Verilemez........................ 430
4- Davalıya Maddi Tazminat Verilemez ............................. 431
5- Davalıya Manevi Tazminat Verilemez ........................... 431
V. USUL...........................................................................................432
A- DAVANIN AÇILMASI ............................................................ 432
B- DAVANIN TARAFLARI......................................................... 432
C- İSPAT YÜKÜ ........................................................................... 432
D- SÜRE......................................................................................... 433
E- KONUSUZ KALMASI............................................................. 434
F- KARAR GEREKÇELİ OLMALIDIR....................................... 435
G- ISLAH YAPILABİLİR ............................................................. 435
§ 10. TERK SEBEBİYLE BOŞANMA (TMK. m. 164).............................. 437
I. KURAL OLARAK .......................................................................438
II. SINIFLANDIRMA.......................................................................438
A- ÖZEL BOŞANMA SEBEBİDİR .............................................. 438
B- MUTLAK BOŞANMA SEBEBİDİR........................................ 438
C- KUSURA DAYALI BOŞANMA SEBEBİDİR........................ 439
1- Davalının Kusurlu Olması Gerekir................................. 439
2- Kusur Kıyaslaması Yapılamaz........................................ 439
III. EŞLERDEN BİRİ ORTAK YAŞAMDAN AYRILMIŞ
OLMALIDIR.................................................................................439
A- GERÇEK TERK........................................................................ 440
1- Kavram ........................................................................... 441
2- Terk Edilen Eş Dava Açabilir......................................... 441
3- Terk Eden Eş Dava Açamaz ........................................... 442
B- YAPINTI TERK........................................................................ 442
1- Ortak Konutu Terk Etmeye Zorlayan Dava Açamaz...... 444
2- Haklı Bir Sebep Olmaksızın Ortak Konuta Dönmeyi
Engelleyen Eş Dava Açamaz .......................................... 447
3- Yapıntı Terke Maruz Bırakılan Eş Dava Açabilir........... 448
IV. ORTAK YAŞAMA SON VERME KASTI BULUNMALIDIR.....452
V. AYRILIK, HUKUKA AYKIRI OLMALIDIR ..............................453
A- İRLİKTE YAŞAMAYA ARA VERME KARARI
ALINMAMIŞ OLMALIDIR..................................................... 453
34 İçindekiler
B- AYRI BİR BOŞANMA VEYA AYRILIK DAVASI
BULUNMAMALIDIR.............................................................. 455
1- Ayrı Dava Karara Bağlanmamışsa.................................. 455
2- Ayrı Dava Karara Bağlanmış Olup Kesinleşmemişse .... 458
3- Ayrı Dava Müracaata Bırakılmışsa................................. 459
4- Ayrı Davadan Feragat Edilmişse .................................... 460
5- Ayrı Davanın Reddinden Sonra Yeterli Süre
Geçmemişse.................................................................... 460
C- TEDBİR NAFAKASI VERİLMİŞSE DAVA
TARİHİNDEN DÖRT AY GEÇMİŞ OLMALIDIR................. 461
1- Nafaka Hükmünün Dava Tarihinden İtibaren Dört Ay
Geçmişse İhtar İstenebilir............................................... 462
2- Nafaka Hükmünün Dava Tarihinden İtibaren Dört Ay
Geçmemişse İhtar İstenemez .......................................... 463
D- AYRILIK KARARI BULUNMAMALIDIR ............................ 465
E- AYRI YAŞAMAK KONUSUNDA ORTAK ARZU
BULUNMAMALIDIR.............................................................. 465
F- DAVET EDİLEN EŞ AKIL HASTASI OLMAMALIDIR....... 465
G- ARALARINDA İYİNİYETİ KALDIRAN VE DEVAM
EDEN BİR DAVA BULUNMAMALIDIR .............................. 466
1- Ceza Davası Bulunmamalıdır ......................................... 466
a. Ceza Soruşturması Bulunmamalıdır.......................... 466
b. Ceza Kovuşturması Bulunmamalıdır......................... 467
2- Evlenmenin Butlanı Davası Bulunmamalıdır ................. 467
3- Tedbir Nafakası Davası Bulunmamalıdır ....................... 468
a. Nafaka Davasının Açılmasından İtibaren Dört Ay
Geçmedikçe İhtar İstenemez ..................................... 468
b. İhtar İstek Tarihinden Önceki Dört Aylık Fiili
Ayrılık Döneminden “Evvel” Açılan Nafaka İsteği
Haklı Bulunmuşsa Dava Reddedilir .......................... 468
4- Tazminat Davası Bulunmamalıdır .................................. 469
5- Ziynet Alacağı Davası Bulunmamalıdır ......................... 469
6- Tapu İptal ve Tescil Davası Bulunmamalıdır ................. 469
7- Diğer Davalar.................................................................. 470
H- AİLENİN KORUNMASI VE KADINA KARŞI ŞİDDETİN
ÖNLENMESİNE DAİR KANUNA GÖRE TEDBİR
ALINMAMIŞ OLMALIDIR..................................................... 470
VI. DAVET EDİLEN KONUT HAZIRLANMIŞ OLMALIDIR..........471
A- KONUT SÜRESİNDE HAZIRLANMALIDIR........................ 471
İçindekiler 35
1- İhtar İsteminden Dört Ay Önce Hazırlanmalıdır ............ 471
2- Çekişme Varsa Ne Zaman Hazırlandığı
Belirlenmelidir................................................................ 472
3- Davet Edilen Konut Değiştirilmemiş Olmalıdır ............. 473
4- Davet Edilen Konutta Oturuyor Olunmalıdır.................. 473
B- KONUT DÖŞENMİŞ OLMALIDIR ........................................ 473
1- Yeterli Eşya Bulunmalıdır .............................................. 473
2- Yeterli Yiyecek İçecek Bulunmalıdır ............................. 474
3- Yeterli Yakacak Bulunmalıdır........................................ 475
C- KONUT BİRLİKTE SEÇİLMİŞ OLMALIDIR........................ 475
1- Eşler Tarafından Ortak Konut Seçimi............................. 475
a. Kural Olarak Ortak Konut Seçimi............................. 476
b Birlikte Seçilmediği İtiraz Olarak İleri
Sürülmelidir ........................................................ 478
c. Davete Uyulmuşsa İtiraz Edilemez ........................... 479
2- Hâkim Tarafından Ortak Konut Seçimi.......................... 479
D- KONUTUN MADDİ BAĞIMSIZLIĞI BULUNMALIDIR..... 481
1- Bağımsız Kullanılır Olmalıdır ........................................ 481
2- Ortak Kullanılmamalıdır................................................. 482
3- Güvenli Olmalıdır........................................................... 483
4- İhtardan Dört Ay Önce Bağımsız Olmalıdır................... 483
E- KONUTUN MANEVİ BAĞIMSIZLIĞI
BULUNMALIDIR ............................................................. 484
1- Ana, Baba ve Kardeşlerle Oturmak ................................ 484
a. Bakıma Muhtaç Olmalıdır......................................... 485
b. Boşanma Sebebi Yaratmamalıdır.............................. 485
2- Aynı Apartmanda Ayrı Dairede Oturmak....................... 486
3- Aynı Apartmanda Sadece Yeme İçme Birlikte
Oturmak ................................................................... 486
4- Aynı Bahçe İçinde Oturmak ........................................... 487
5- Ortak Olmayan Çocuklarla Oturmak .............................. 487
a. Ortak Olmayan Çocuk Ergin Değilse........................ 487
b. Ortak Olmayan Çocuk Erginse.................................. 487
aa. Bakıma Muhtaç Olmalıdır................................... 488
bb. Boşanma Sebebi Yaratmamalıdır........................ 488
6- İhtardan Dört Ay Önce Bağımsız Olmalıdır.................. 489
VII. AİLE MAHKEMESİNCE İHTAR YAPILMIŞ OLMALIDIR.......489
A- İHTARIN NİTELİĞİ................................................................. 490
36 İçindekiler
1- İhtar Dava Değil Bir İşlemdir ......................................... 490
a. Değişik İşler Kaydına Alınmalıdır ............................ 490
b. Çekişmesiz Yargı İşlerinden Sayılır.......................... 491
2- Kabul Edilen İhtar İstemine Kanun Yolu Kapalıdır ....... 491
3- Kabul Edilmeyen İhtar İstemine Kanun Yolu Açıktır .... 492
4- İhtar İsteminde Yetki Kuralı Uygulanmaz...................... 493
5- İhtar Kararı Verilmesinde Aile Mahkemesi Görevlidir .. 493
6- İhtar Kararı Yoksa Terk Sebebiyle Boşanma Davası
Yok Sayılır...................................................................... 494
7- İhtar İle Yurt Dışına Davet Yapılabilir ........................... 494
a. Yurt Dışında Oturan Türkiye’ye Davet Edemez ....... 494
b. Yurt Dışı Davete Eklenecek Belgeler........................ 495
c. Yurt Dışı Davete Uyma Süresinin Başlangıcı ........... 495
d. Yurt Dışına Çağıran Giderleri Karşılamalıdır ........... 495
B- İHTAR DİLEKÇESİNİ İNCELEME........................................ 495
1- Şekli Anlamda Uygunluk Varsa ..................................... 496
2- Şekli Anlamda Uygunluk Yoksa .................................... 496
C- İHTARIN İÇERİĞİ................................................................... 497
1- Dönülecek Konutun Açık Adresi Gösterilmelidir........... 498
a. Açık Adres İhtar Kararında Yazılmalıdır .................. 498
b. Tebliğ Edilen İhtar Dilekçesinde Açık Adresin
Bulunması Yeterlidir ................................................. 498
c. Maruf Yerlerde Eksiklik Sayılmaz ............................ 498
d. İhtar Dilekçesinde Yazılmayan Konuta Davet
Yapılamaz.................................................................. 499
2- Dönüş Süresi Gösterilmelidir.......................................... 499
a. Dönüş Süresi Açıkça Gösterilmelidir........................ 499
b. Dönüş Süresi Kısaltılmamalıdır................................. 500
c. Dönüş Süresi Sınırlandırılmamalıdır......................... 502
3- Uymamanın Sonuçları Gösterilmelidir........................... 502
4- Yol Gideri Gösterilmelidir.............................................. 502
a. Yol Gideri Başka Adrese Gönderilmemelidir ........... 503
b. Yol Gideri Başka Sebeple Gönderilmemelidir.......... 504
c. Yol Gideri Kısa Mesafelerde Gerekli Değildir.......... 504
d. Yol Gideri Konutta Ödemeli Gönderilmelidir........... 505
aa. Yol Gideri Adi Posta Havalesi İle
Gönderilemez ................................................ 506
İçindekiler 37
bb. Yol Gideri Merciine Gitme Zorunluluğu
Yüklenemez ........................................................ 506
cc. Konuta Gidilmişse Yol Gideri Ödeme Sorun
Değildir ............................................................... 507
e. Yol Giderinde Gerekli Miktar Araştırılmalıdır.......... 507
f. Yol Gideri Yeterli Olmalıdır ..................................... 509
aa. Yurt İçi Davetlerde Yol Gideri ........................... 510
bb. Yurt Dışı Davetlerde Yol Gideri......................... 511
g. Yol Gideri Almaktan Kaçınmanın Etkisi Yoktur...... 511
h. Yol Gideri Yetersizliği İtiraz Olarak İleri
Sürülmelidir ........................................................ 511
ı. Yol Giderinin Ele Geçmediği İddiası
Araştırılmalıdır.................................................... 513
i. Yol Giderinin Alındığı veya Alınmasından İmtina
Edildiği Tarihten Süre Başlar.................................... 513
j. Yol Gideri Yargılama Gideri Olarak Ödenmelidir.... 514
k. Yol Gideri Ödenmemişse Dava Reddedilmelidir...... 514
D- İHTARIN USULÜ .................................................................... 514
1- İhtarın Süresi................................................................... 514
a. Dört Ay Ortak Konuttan Ayrılma Gerçekleşmelidir . 514
aa. Fiili Ayrılık Tarihi Gösterilmiş Olmalıdır........... 515
bb. Dört Aylık Süre Dolmuş Olmalıdır..................... 515
cc. Ayrılık Süresinin Dört Ay Olması Yeterlidir...... 516
b. İki Ay Ortak Konuta Dönme Süresi Dolmalıdır........ 517
2- İhtarın Tebliğ Edilmesi ................................................... 518
a. Usulüne Uygun Tebligat Yapılmalıdır ...................... 518
b. Koşulları Varsa İlânen Tebligat Yapılabilir .............. 519
3- İki İhtarda Bulunulması .................................................. 520
4- İhtarın Islahla İstenilmesi................................................ 521
VIII. İHTARIN NOTER TARAFINDAN YAPILMASI
İSTENEBİLİR..............................................................................523
A- İHTAR İSTEMİNDE BULUNULMASI .................................. 524
B- İHTARIN ŞEKLİ ...................................................................... 525
C- İHTARIN TEBLİĞİ.................................................................. 526
IX. İHTAR SAMİMİ OLMALIDIR....................................................526
A- GENEL OLARAK .................................................................... 526
B- İHTAR İSTEMİNİN SAMİMÎ OLMADIĞI HALLER............ 526
1- Samimiyeti Kaldıran Açıklamada Bulunmak ................. 526
38 İçindekiler
a. Davalıyla Evliliğin Yürümeyeceğini Açıklamak....... 526
b. Davalının İstenmediğini Açıklamak......................... 527
c. Davalıyı Sevmediğini Açıklamak.............................. 528
d. Davalıyla Geçinemeyeceğini Açıklamak .................. 529
e. Başkasıyla Evleneceğini Açıklamak ......................... 529
f. İhtarı Sinirle Çektiğini Açıklamak ............................ 530
g. Çocuğun Soybağından Şüphelendiğini Açıklamak ... 530
h. Davalıya Para Yedirmeyeceğini Açıklamak.............. 530
ı. Davalıyı Kullandığını Açıklamak.............................. 531
2- Samimiyeti Kaldıran Davranışta Bulunmak ................... 531
a. Başkası İle İlişkisi Sürüyor Olmak............................ 531
b. Şiddet Uygulamak ..................................................... 532
c. Tehdit Etmek ............................................................. 533
d. Konuta Almamak....................................................... 534
e. Hakaret Etmek........................................................... 534
f. Güven Sarsıcı Davranışta Bulunmak......................... 535
g. Başkasını Kaçırmak................................................... 535
h. Tedavisinde Yalnız Bırakmak ................................... 535
3- Samimiyeti Kaldıran Engel Bulunmak ........................... 536
a. Cinsel İlişki Kurabilme Yeteneksizliği Sürüyor
Olmak ................................................................. 536
b. Hem Terk Hem Birliğin Sarsılması Sebebine
Dayanmak ........................................................... 536
c. İhtar Kararının Tebliğinden Uzun Süre Sonra
Dava Açmak ............................................................. 538
X. İHTARIN SONUÇLARI...............................................................539
A- İHTAR İSTEMININ SONUÇ DOĞURMADIĞI HALLER .... 539
1- Davalının Davet Edilen Konuta Girememesi.................. 539
a. Hazır Bulunulmadığı İçin Konuta Girilememesi....... 539
aa. Davacı Hazır Olmadığı İçin Konuta
Girememek .................................................... 539
bb. Davacı Bildirime Rağmen Kapıyı Açmayacağını
Söylediği İçin Konuta Girememek...................... 540
cc. Davalı İle Çekişmeli Kişi Evde Bulunduğu
İçin Konuta Girememek...................................... 541
b. Anahtar Bırakılmadığı İçin Konuta Girilememesi .... 542
aa. Konutta Her An Hazır Bulunulacaksa
Anahtarın Yeri Bildirilmeyebilir......................... 542
İçindekiler 39
bb. Anahtar Komşuya, Muhtara, Karakola,
Mahkeme Kalemine Bırakılabilir........................ 544
cc. Anahtarın Yerinin Tebliğ Edilen İhtar
Dilekçesinde Yazılması Yeterlidir...................... 544
dd. Kendi Anahtarı İle Giren Anahtar Savunması
Yapamaz ............................................................. 544
c. Kapı Kilitli Olduğu İçin Konuta Girilememesi ......... 545
2- Davalının Haklı Sebeplerle Boşanma Davası Açması.... 545
3- Davalının Mazeretinin Bulunması .................................. 547
a. Tutuklanmak.............................................................. 548
b. Hasta Olmak .............................................................. 548
aa. Kendisinin Hasta Olması .................................... 548
aaa. Hastalık Dönmeyi Engeller Nitelikte
Olmalıdır .................................................. 549
bbb. Hastalığa İlişkin Uzman Raporu
Alınmalıdır ............................................... 549
ccc. Hastalık Kısa Süreli Olsa Bile Dönüş
Süresini Sakatlar....................................... 550
ddd. Taburcu Olunma Dönüş Süresinin
Sakatlanmasını Engellemez...................... 550
bb. Ortak Çocuğun Hasta Olması.............................. 550
c. Mevsim Koşulları ...................................................... 551
d. Askerde Olmak.......................................................... 551
e. Doğum Yapmak......................................................... 551
f. Eğitim Engeli Olmak................................................. 552
aa. Kendisinin Eğitim Engeli Olması ....................... 552
bb. Ortak Çocuğun Eğitim Engeli Olması ................ 552
g. Diğer Sebepler........................................................... 552
B- İHTAR İSTEMİNİN SONUÇ DOĞURDUĞU HALLER........ 552
1- İhtardan Uzun Süre Önceki Olaylara Dayanılmış
Olması............................................................................. 553
2- Davalıya Taşınmaz Verilmemiş Olması ......................... 553
3- Davacının Davalıyı Bizzat Alıp Getirmemesi................. 553
4- Konuta Dönüşün Ciddî Olmaması.................................. 554
5- Ortak Konuta Dönmemekte Haklılığın
Kanıtlanamaması ............................................................ 554
6- İhtara Rağmen Haklı Sebep Olmadan Konuta
Dönülmemiş Olması ....................................................... 555
XI. DİĞER DAVALAR İLE İLİŞKİSİ................................................555
40 İçindekiler
A- ZİNA SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI İLE İLİŞKİSİ....... 556
B- HAYATA KAST SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI İLE
İLİŞKİSİ.................................................................................... 557
C- PEK KÖTÜ DAVRANIŞ SEBEBİYLE BOŞANMA
DAVASI İLE İLİŞKİSİ............................................................. 557
D- ONUR KIRICI DAVRANIŞ SEBEBİYLE BOŞANMA
DAVASI İLE İLİŞKİSİ............................................................. 558
E- SUÇ İŞLEME SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI İLE
İLİŞKİSİ.................................................................................... 558
F- HAYSİYETSİZ HAYAT SÜRME SEBEBİYLE
BOŞANMA DAVASI İLE İLİŞKİSİ........................................ 559
G- AKIL HASTALIĞI SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI
İLE İLİŞKİSİ............................................................................. 559
H- EVLİLİK BİRLİĞİNİN TEMELİNDEN SARSILMASI
SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI İLE İLİŞKİSİ ................. 559
I- AYRILIK KARARI VERİLEBİLİR......................................... 560
İ- ANLAŞMALI BOŞANMA YAPILAMAZ .............................. 562
XII.SONUÇLARI................................................................................563
A- DAVACI AÇISINDAN............................................................. 563
1- Davacıya Manevi Tazminat Verilemez........................... 563
2- Davacıya Maddi Tazminat Verilebilir ............................ 564
3- Davacıya Yoksulluk Nafakası Verilebilir....................... 564
4- Davacıya Velayet Verilebilir .......................................... 565
5- Davacıya Tedbir Nafakası Verilebilir............................. 565
B- DAVALI AÇISINDAN............................................................. 566
1- Davalıya Tedbir Nafakası Verilebilir.............................. 566
2- Davalıya Velayet Verilebilir........................................... 566
3- Davalıya Yoksulluk Nafakası Verilemez........................ 566
4- Davalıya Maddi Tazminat Verilemez ............................. 567
5- Davalıya Manevi Tazminat Verilemez ........................... 567
XIII.USUL ..........................................................................................568
A- İSPAT YÜKÜ ........................................................................... 568
B- DAVALININ KABULÜ SONUÇ DOĞURMAZ..................... 568
C- BAŞKA SEBEPLE BOŞANMA KARARI VERİLEMEZ ....... 569
1- Islah Yapılmamışsa......................................................... 569
2- Islah Yapılmışsa.............................................................. 570
3- Bir Sebebe Hasredilmişse ............................................... 571
4- Genel Boşanma Sebebiyle Açılmışsa ............................. 571
İçindekiler 41
D- UYGULANACAK KANUN..................................................... 571
E- İHTAR DOSYASI İNCELENMELİDİR.................................. 574
F- KONUSUZ KALMASI............................................................. 574
G- KARAR GEREKÇELİ OLMALIDIR....................................... 575
§ 11. AKIL HASTALIĞI SEBEBİYLE BOŞANMA (TMK. m. 165)........ 576
I. SINIFLANDIRMA.......................................................................576
A- ÖZEL BOŞANMA SEBEBİDİR .............................................. 576
B- NİSBİ BOŞANMA SEBEBİDİR .............................................. 576
C- KUSURA DAYANMAYAN BOŞANMA SEBEBİDİR.......... 577
II. KOŞULLARI ...............................................................................577
A- AKIL HASTALIĞI KOŞULU .................................................. 578
1- Akıl Hastalığının Evlenme Öncesinde Bulunması.......... 578
a. Akıl Hastaları Tıbbî Sakınca Yoksa Evlenebilirler ... 578
b. Evlenmeye Engel Olacak Derecede Akıl Hastalığı
Varsa Evlenme Mutlak Butlanla Batıldır .................. 578
c. Davacı Eş Mutlak Butlan Davası veya Boşanma
Davası Açabilir.......................................................... 579
d. Eş İyileşmiş Olursa Mutlak Butlan, Nisbî Butlana
Dönüşür..................................................................... 579
e. Boşanma Davası Cumhuriyet Savcısı ve İlgililerin
Dava Açma Haklarını Etkilemez............................... 579
2- Akıl Hastalığının Evlenmeden Sonra Başlaması ............ 580
B- İYİLEŞMEZLİK KOŞULU ...................................................... 580
1- İyileşmesi Olanaksız Bulunmalıdır................................. 580
2- Resmî Sağlık Kurulu Raporu Alınmalıdır ...................... 581
a. Sağlık Kurulu İlgili Uzmanları Barındırmalıdır ........ 583
b. Sağlık Kurulu Rapor Giderlerini Davacı
Karşılamalıdır............................................................ 583
c. Sağlık Kurulu Akıl Hastalığının Geçmesi
Olanağını Açıklamalıdır............................................ 584
d. Sağlık Kurulu Raporlarının Çelişkisi
Giderilmelidir...................................................... 585
3- Güvenlik Tedbirine İlgili Mahkemesinde
Hükmedilebilir................................................................ 586
C- ÇEKİLMEZLİK KOŞULU ....................................................... 587
1- İspat Yükü Davacıya Aittir............................................. 587
2- Çekilmezlik Her Tür Delille Kanıtlanabilir .................... 587
III. DİĞER DAVALAR İLE İLİŞKİSİ................................................588
42 İçindekiler
A- ZİNA SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI İLE İLİŞKİSİ....... 589
B- HAYATA KAST SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI İLE
İLİŞKİSİ.................................................................................... 589
C- PEK KÖTÜ DAVRANIŞ SEBEBİYLE BOŞANMA
DAVASI İLE İLİŞKİSİ............................................................. 589
D- ONUR KIRICI DAVRANIŞ SEBEBİYLE BOŞANMA
DAVASI İLE İLİŞKİSİ............................................................. 589
E- SUÇ İŞLEME SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI İLE
İLİŞKİSİ.................................................................................... 590
F- HAYSİYETSİZ HAYAT SÜRME SEBEBİYLE
BOŞANMA DAVASI İLE İLİŞKİSİ........................................ 590
G- TERK SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI İLE İLİŞKİSİ...... 590
H- EVLİLİK BİRLİĞİNİN TEMELİNDEN SARSILMASI
SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI İLE İLGİSİ..................... 591
1- Akıl Hastalığı Sebebiyle Boşanma Davasında Deliller
Bu Çerçevede Değerlendirilmelidir ................................ 591
2- Davranışları İradi Olmayan Davalı Hakkında Evlilik
Birliğinin Temelinden Sarsılması Sebebiyle Boşanma
Kararı Verilemez............................................................. 591
3- Diğer Koşulları Varsa Sadece Akıl Hastalığı
Sebebiyle Boşanma Davası Açılabilir............................. 592
4- Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması Sebebiyle
Boşanma Davası Islah Edilerek Akıl Hastalığı
Sebebiyle Boşanma Davasına Dönüştürülebilir.............. 592
5- Birden Fazla Boşanma Sebebi Varsa Ayrı Ayrı Karar
Verilmelidir..................................................................... 593
6- Sadece Genel Boşanma Sebebiyle Açılmışsa ................. 593
I- AYRILIK KARARI VERİLEBİLİR......................................... 594
İ- ANLAŞMALI BOŞANMA YAPILAMAZ .............................. 595
IV. SONUÇLARI ...............................................................................596
A- DAVACI AÇISINDAN............................................................. 596
1- Davacıya Manevi Tazminat Verilemez........................... 596
2- Davacıya Maddi Tazminat Verilemez ............................ 597
3- Davacıya Yoksulluk Nafakası Verilebilir....................... 597
a. Davalının Akçalı Durumu Yeterli İse........................ 598
b. Davalının Akçalı Durumu Yetersiz İse...................... 598
4- Davacıya Velayet Verilebilir .......................................... 598
5- Davacıya Tedbir Nafakası Verilebilir............................. 599
B- DAVALI AÇISINDAN............................................................. 599
İçindekiler 43
1- Davalıya Tedbir Nafakası Verilebilir.............................. 599
2- Davalıya Velayet Verilemez ........................................... 599
3- Davalıya Yoksulluk Nafakası Verilebilir........................ 600
4- Davalıya Maddi Tazminat Verilemez ............................. 600
5- Davalıya Manevi Tazminat Verilemez ........................... 600
V. USUL...........................................................................................601
A- DAVANIN AÇILMASI ............................................................ 601
1- Akıl Hastası Olmayan Eş Tarafından Açılabilir ............. 601
2- Akıl Hastası Olan Eşin Vasisi Tarafından Açılamaz ...... 601
3- Evlilik Akdinin İcrası Sırasında Akıl Hastası
Olunması Engel Oluşturmaz ........................................... 602
4- Her Zaman Açılabilir...................................................... 603
B- DAVADA TEMSİL .................................................................. 604
C- KONUSUZ KALMASI............................................................. 608
D- ISLAH YAPILABİLİR ............................................................. 609
ÜÇÜNCÜ KISIM
GENEL BOŞANMA SEBEPLERİ
BİRİNCİ BÖLÜM
EVLİLİK BİRLİĞİNİN
SARSILMASI SEBEBİYLE BOŞANMA
BİRİNCİ AYIRIM
EVLİLİK BİRLİĞİNİN
SARSILMASI KAVRAMI
§ 12. EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASI KOŞULLARI
(TMK m. 166, f. I).................................................................................. 612
I. BİRLİK TEMELİNDEN SARSILMIŞ OLMALIDIR....................612
A- BİRLİĞİN SARSILMASINI BELİRLEYEN
FAKTÖRLER .................................................................... 613
1- Olayın Özellikleri ........................................................... 613
2- Olayın Oluş Biçimi ......................................................... 613
3- Kültürel Durumları ......................................................... 614
4- Sosyal Durumları ............................................................ 614
5- Eğitim Durumları............................................................ 615
6- Mali Durumları ............................................................... 615
7- Birbirleriyle Olan İlişkileri ............................................. 615
8- Çocuklarıyla Olan İlişkileri............................................. 616
44 İçindekiler
9- Yaşadıkları Çevrenin Özellikleri .................................... 616
10- Toplumun Değer Yargıları.............................................. 617
B- BOŞANMA KARARI VERİLMESİNE ENGEL HALLER..... 617
1- Boşanma Davasının Bulunmaması Engeldir................... 617
2- Tanıma ve Tenfiz Davasının Sonuçlanmaması
Engeldir.................................................................... 618
C- BOŞANMA KARARI VERİLMESİNE ENGEL
OLMAYAN HALLER.............................................................. 618
1- Fiilen Birlikte Olmama Engel Değildir........................... 618
2- Düğün Yapılmamış Olması Engel Değildir.................... 619
3- Birlikte Yaşamamış Olma Engel Değildir ...................... 619
4- Evlenme Amaç ve Saiki Engel Değildir ......................... 619
5- Sadece Yabancı Mahkemede Boşanmış Olma Engel
Değildir........................................................................... 620
6- Davanın Islah Edilerek Dönüşmüş Olması Engel
Değildir........................................................................... 620
II. ORTAK HAYATI SÜRDÜRMELERİ EŞLERDEN
BEKLENEMEMELİDİR..............................................................621
§ 13. DAVALININ DAVAYA ENGEL OLMA/İTİRAZ HAKKI
(TMK m. 166, f. II)................................................................................ 624
I. İTİRAZ, HAKKIN KÖTÜYE KULLANILMASI
NİTELİĞİNDE OLMAMALIDIR ................................................625
A- İTİRAZIN HAKKIN KÖTÜYE KULLANILMASI
SAYILAN DAVRANIŞLAR.................................................... 628
1- Birlikte Yaşamaktan Kaçınanın İtirazı............................ 629
2- Birlik Görevlerini Yerine Getirmeyenin İtirazı............... 629
3- Hakaret Edenin İtirazı..................................................... 630
a. Tepki Olarak Hakaret Kusur Sayılamaz.................... 630
b. Tepki Dışı Bir Kere Hakaret Eden Kusurlu Sayılır... 630
4- Tepki Dışı Sürekli Hakaret Eden Kusurlu Sayılır........... 631
5- Birden Fazla Şikayet Edenin İtirazı ................................ 632
6- Uzun Süreli Özgürlüğü Bağlayıcı Cezaya Mahkum
Olanın İtirazı................................................................... 633
7- Mesaj Gönderenin İtirazı ................................................ 633
8- Eşinin Ana ve Babasını Eve Almayanın İtirazı .............. 634
9- Eşine Sürekli Sevmediğini Söyleyenin İtirazı ................ 634
10- Cinsel Yaşamlarını Dışarıda Anlatanın İtirazı................ 634
11- Temizlik Kurallarına Uymayanın İtirazı......................... 635
İçindekiler 45
12- Kendisi Boşanma Davası Açanın İtirazı ......................... 635
13- Eşini Aşağılayanın İtirazı................................................ 635
14- Diğer Sebeplerle İtiraz .................................................... 636
B- İTİRAZIN HAKKIN KÖTÜYE KULLANILMASI
SAYILMAYAN DAVRANIŞLAR........................................... 636
1- Evlilik Birliğini Kurtarmak İsteyenin İtirazı................... 637
2- Yabancı Mahkemede Boşanma Kararı Almış Olanın
İtirazı............................................................................... 637
3- Hakkı Olduğu Halde Boşanma Dava Açmayanın
İtirazı ....................................................................... 638
4- Çelişkili Davranış İçinde Olmayanın İtirazı ................... 638
5- Kayın Hısımlarınca Fiziksel Şiddete Uğrayanın İtirazı .. 638
6- Yurtdışında Boşanma Davası Açanın İtirazı................... 639
7- Diğer Davranışlarda Bulunanın İtirazı............................ 639
C- EVLİLİK BİRLİĞİNİN DEVAMINDA DAVALI VE
ÇOCUKLAR BAKIMINDAN KORUNMAYA DEĞER
BİR YARAR KALMAMALIDIR............................................. 639
İKİNCİ AYIRIM
EVLİLİK BİRLİĞİNİN
SARSILMASINA OLAYLARIN ETKİSİ
§ 14. OLAYLARIN BOŞANMA KONUSU OLUŞTURMAMASI............ 641
I. İSTEK DIŞI OLGULARIN BULUNMASI ...................................641
A- İRADİ OLMAYAN DAVRANIŞLARDA BULUNMAK ....... 641
1- İradi Olma Olgusu Araştırma Yapılmalıdır .................... 641
2- İradi İse Hükme Esas Alınabilir...................................... 642
3- İradi Değilse Hükme Esas Alınamaz .............................. 643
B- ÇOCUĞUN ÖLÜMÜNE SEBEP OLMAK.............................. 644
C- CİNSEL SALDIRIYA UĞRAMAK ......................................... 645
D- YAŞ FARKI BULUNMAK ...................................................... 645
II. FİİLİ AYRILIĞIN BULUNMASI.................................................645
A- SALT FİİLİ AYRILIK BULUNMASI ..................................... 646
B- UZUN SÜREN AYRILIĞIN BULUNMASI............................ 647
III. SAĞLIK SORUNLARININ BULUNMASI..................................647
A- HASTALIKLI OLMAK............................................................ 647
1- Tedavi Edilebilir Akıl Hastası Olmak............................. 648
2- Bulaşıcı Olmayan Hastalıklı Olmak ............................... 648
3- Tedavi Edilebilir Hastalıklı Olmak................................. 648
a. Epilepsi (Sara) Hastalığı............................................ 649
46 İçindekiler
b. Ağız ve Vücut Kokusu .............................................. 649
c. Yatağını Islatmak (İdrar Kaçırmak)........................... 650
d. Sedef Hastalığı........................................................... 650
e. MS Hastalığı.............................................................. 651
f. Balık Derisi Hastalığı ................................................ 651
4- Tedavi Edilemez Hastalıklı Olmak................................. 651
B- ÖZEL GEREKSİNİMLİ OLMAK............................................ 652
C- BEDENSEL FARKLILIKLARI BULUNMAK ....................... 653
D- ÇOCUĞU OLMAMAK ............................................................ 653
E- BEDENSEL ÖZÜRLÜ OLMAK.............................................. 654
1- Görme Özürlü Olmak ..................................................... 654
2- İşitme Özürlü Olmak ...................................................... 655
3- Konuşma Özürlü Olmak ................................................. 655
4- Fiziksel Özürlü Olmak.................................................... 655
IV. YASAL HAKLARIN KULLANILMASI......................................656
A- ŞİKAYET HAKKINI KULLANMAK ..................................... 656
1- Cumhuriyet Savcılığına Şikayet Etmek .......................... 656
2- Karakola Şikayet Etmek ................................................. 656
3- Nafaka Borcu İçin Şikayet Etmek................................... 657
B- KORUMA TEDBİRİ İSTEMEK .............................................. 657
C- GAİPLİK KARARI ALMAK ................................................... 657
D- DAVA HAKKINI KULLANMAK........................................... 658
E- DANIŞIKLI OLARAK EVLENMEK ...................................... 658
V. TEPKİ NİTELİĞİNDE DAVRANIŞLARDA
BULUNULMASI .................................................................. 659
A- TEPKİ KAVRAMI.................................................................... 659
1- Tepki Olaydan Hemen Sonra Gerçekleşmelidir ............. 659
2- Tepki Sınırı Aşılmamış Olmalıdır .................................. 659
3- Tepki Tek Olay Olmalıdır............................................... 660
B- TEPKİSEL DAVRANIŞLAR ................................................... 661
1- İntihar Girişimi ............................................................... 661
2- İlgisizliğe Tepki .............................................................. 661
3- Evliliği Koruma Amaçlı Tepki ....................................... 662
4- Beddua ............................................................................ 662
VI. YÜKÜMLÜLÜK DIŞI İSTEKLERİN KARŞILANMAMASI.......662
A- SULH GİRİŞİMİNİ REDDETMEK ......................................... 662
B- VAADİ YERİNE GETİRMEMEK ........................................... 663
İçindekiler 47
VII. FARKLILIKLARIN BULUNMASI..............................................663
A- DİL AYRILIĞININ BULUNMASI.......................................... 663
B- IRK AYRILIĞININ BULUNMASI.......................................... 664
C- RENK AYRILIĞININ BULUNMASI...................................... 664
D- SİYASİ DÜŞÜNCE AYRILIĞININ BULUNMASI................ 664
E- FELSEFİ İNANÇ AYRILIĞININ BULUNMASI.................... 664
F- DİN AYRILIĞININ BULUNMASI.......................................... 664
G- MEZHEP AYRILIĞININ BULUNMASI................................. 665
H- BENZERİ AYRILIKLARIN BULUNMASI............................ 665
VIII. İNSANİ GÖREVLERİN YAPILMASI .........................................665
A- CENAZE TÖRENİNE KATILMAK ........................................ 665
B- TUTUKLU EŞİ ZİYARET ETMEK......................................... 665
C- BARIŞMA MÜZAKERESİ YAPMAK.................................... 666
D- ÇOCUKLAR İÇİN BERABER OLMAK................................. 667
E- DİĞER İNSANİ GÖREVLERİN YAPILMASI ....................... 668
§ 15. OLAYLARIN AF NİTELİĞİNDE OLMASI..................................... 669
I. GENEL OLARAK........................................................................669
A- KAYITSIZ ŞARTSIZ BİR İRADE BEYANI MEVCUT
OLMALIDIR............................................................................. 669
B- AFFI GÖSTERİR FİİLİ TUTUM VE DAVRANIŞ
GERÇEKLEŞMELİDİR ........................................................... 670
C- AF OLGUSU SOMUT DELİLLERLE
KANITLAMALIDIR.......................................................... 671
1- Affa Yönelik İddia Bulunmalıdır.................................... 671
2- Bilinmeyen Bir Olayın Affedilmesi Mümkün Değildir.. 672
3- Deliller Af Olgunu Göstermeye Yeterli Olmalıdır ......... 672
II. BARIŞMIŞ OLMAK ....................................................................673
A- BARIŞMA GİRİŞİMİNDE BULUNMAK ............................... 673
1- Davacı Tarafından........................................................... 674
2- Eşlerin Yakınları Tarafından........................................... 675
B- BARIŞMAYI GERÇEKLEŞTİRMEK ..................................... 676
1- Davadan Önce................................................................. 676
2- Davadan Sonra................................................................ 677
3- Karardan Sonra ............................................................... 679
C- BARIŞMA SAYILMAYAN DAVRANIŞLAR........................ 679
1- Çocukları Ziyaret İçin Bir Araya Gelmek....................... 680
2- Çocukların Özel Günleri İçin Bir Araya Gelmek ........... 680
48 İçindekiler
3- Zorunluluk Sebebiyle Bir Arada Kalmak ....................... 680
III. AF İRADESİNİ GÖSTERMEK....................................................682
A- FERAGATLE ÖNCEKİ OLAYLARI AFFETMEK................. 682
1- Feragat Öncesi Vakıalar Taraflara Kusur Olarak
Yüklenemez .................................................................... 682
2- Feragat Sonrası Vakıalar Taraflara Kusur Olarak
Yüklenebilir .................................................................... 683
B- İHTARLA ÖNCEKİ OLAYLARI AFFETMEK ...................... 685
1- İhtar Şekli........................................................................ 685
a. Mahkeme Aracılığı İle............................................... 685
b. Noter Aracılığı İle...................................................... 687
2- İhtarın Sonuçları ............................................................. 687
a. İhtar Öncesi Olaylara Dayanılamaz........................... 688
b. İhtar Sonrası Olaylara Dayanılabilir.......................... 688
c. İhtar Diğer Boşanma Davası İçinde Sonuç
Doğurur............................................................... 689
C- BEYANDA BULUNMAK........................................................ 689
1- Duruşmada Beyanda Bulunmak ..................................... 689
a. Görülen Davada Beyanda Bulunmak ........................ 689
b. Başka Davada Beyanda Bulunmak............................ 690
2- Dilekçede Beyanda Bulunmak........................................ 690
3- Başka Bir Davada Beyanda Bulunmak........................... 691
4- Cumhuriyet Savcılığında Beyanda Bulunmak................ 692
5- Mesajla Beyanda Bulunmak ........................................... 692
D- CİNSEL İLİŞKİ KURARAK ÖNCEKİ OLAYLARI
AFFETMEK.............................................................................. 693
IV. HOŞGÖRÜ İLE KARŞILAMAK .................................................693
A- BİRLİKTE OLMAK ................................................................. 693
1- Birlikte Tatile Gitmek..................................................... 693
2- Asker İzninde Bir Araya Gelmek ................................... 694
3- Aynı Evde Birlikte Olmak .............................................. 694
a. Olaylardan Sonra....................................................... 695
b. Davadan Sonra........................................................... 696
4- Baba Evinden Alıp Getirmek.......................................... 697
5- Doğumdan Sonra Birlikte Yaşamak ............................... 697
6- Birlikte Kutsal Topraklara Gitmek ................................. 698
a. Birlikte Hacca Gitmek............................................... 698
b. Birlikte Umreye Gitmek ............................................ 698
çindekiler 49
7- Düğün Hazırlıklarını Sürdürmek .................................... 698
8- Eşiyle Cinsel İlişki Kurmak............................................ 699
9- Tüp Bebek Tedavisine Başlamak.................................... 700
10- Otelde Bir Araya Gelmek ............................................... 700
11- Birlikte Pikniğe Gitmek.................................................. 701
B- HUKUKİ SÜRECİ SONLANDIRMAK................................... 701
1- Açtığı Boşanma Davasını Açılmamış Hale Getirmek .... 701
2- Ceza Davasından Vazgeçmek......................................... 702
a. Vazgeçme Barışmaya Yönelik İse............................. 702
b. Vazgeçme Cezadan Kurtarmaya Yönelik İse ............ 703
c. Vazgeçme Savunma Amaçlı İse ................................ 705
d. Vazgeçme Üçüncü Kişiden Gelmiş İse ..................... 705
C- KARŞILIKSIZ KAZANDIRMADA BULUNMAK................. 705
1- Hediye Vermek............................................................... 705
2- Bağış Yapmak................................................................. 706
3- Taşınır Almak ................................................................. 706
4- Taşınmaz Almak/Kiralamak ........................................... 706
D- KARARI GEÇ TEBLİĞE ÇIKARMAK................................... 707
V- BİRLİĞİ OLAYLARA RAĞMEN SÜRDÜRMEK.......................707
A- AYNI ŞEHİRDE EVLİLİK BİRLİĞİNİ SÜRDÜRMEK......... 708
1- Aynı Evde Oturma Kural Olarak Af Sayılır ................... 708
2- Aynı Evde Oturma Her Zaman Af Sayılmaz .................. 709
3- Aynı Evde Oturma Makul Süre İse Af Sayılmaz............ 710
4- Aynı Evde Zorunlu Oturma Af Sayılmaz ....................... 710
5- Aynı Evde Oturma İstemi Af Sayılır .............................. 711
6- Başka Semtte Aynı Evde Oturma Af Sayılır .................. 711
B- BAŞKA ŞEHİRDE EVLİLİK BİRLİĞİNİ SÜRDÜRMEK ..... 712
C- BAŞKA ÜLKEDE EVLİLİK BİRLİĞİNİ SÜRDÜRMEK ...... 713
VI. AF SAYILMAYAN DAVRANIŞLAR .........................................715
A- İYİNİYETLİ GİRİŞİMDE BULUNMAK ................................ 715
B- MÜZAKEREDE BULUNMAK................................................ 715
§ 16. OLAYLARIN ZAMANININ ETKİSİ................................................. 716
I. EVLİLİĞİN BAŞLANGICINA GÖRE OLAYLARIN ETKİSİ.....716
A- EVLİLİK ÖNCESİ OLAYLAR................................................ 716
1- Nikahsız Yaşanan Dönemdeki Olaylar Boşanma
Konusu Olamaz............................................................... 716
50 İçindekiler
2- Nişanlılık Dönemdeki Olaylar Boşanma Konusu
Olamaz............................................................................ 717
3- Butlan Davasına Konu Olabilir....................................... 718
B- EVLİLİK SONRASI OLAYLAR ............................................. 718
II. BOŞANMA DAVASININ AÇILMA TARİHİNE GÖRE
OLAYLARIN ETKİSİ..................................................................718
A- BOŞANMA DAVASININ AÇILMA TARİHİNDEN
ÖNCEKİ OLAYLAR................................................................ 719
B- BOŞANMA DAVASININ AÇILMA TARİHİNDEN
SONRAKİ OLAYLAR ............................................................. 719
1- Mevcut Boşanma Davasında Hükme Esas Alınamaz ..... 719
2- Yeni Bir Boşanma Davasının Konusu Olabilir............... 722
III. İLERİ SÜRÜLMESİNE GÖRE OLAYLARIN ETKİSİ ................722
A- ÜZERİNDEN UZUN SÜRE GEÇMİŞ OLAYLAR................. 722
B- SONRASINDA EVLİLİK BİRLİĞİNİN
SÜRDÜRÜLDÜĞÜ OLAYLAR.............................................. 723
C- REDDEDİLEN DAVA ÖNCESİ OLAYLAR.......................... 723
ÜÇÜNCÜ AYIRIM
EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASI
SEBEPLERİ (TMK. m. 166 f. I)
§ 17. DUYGUSAL ŞİDDETLE EVLİLİK BİRLİĞİNİN
SARSILMASI........................................................................................ 727
I. KÜÇÜLTÜCÜ DAVRANMAK ...................................................728
A. ALAY ETMEK ......................................................................... 728
1- Kilosuyla Alay Etmek..................................................... 728
2- Organlarıyla Alay Etmek ................................................ 729
3- Görüntüsüyle Alay Etmek............................................... 730
B. AŞAĞILAMAK ........................................................................ 730
1- Ekonomik Aşağılama...................................................... 730
2- Fiziksel Aşağılama.......................................................... 732
3- Cinsel Aşağılama ............................................................ 733
4- Duygusal Aşağılama ....................................................... 734
5- Sosyal Aşağılama............................................................ 735
C. KÜÇÜK DÜŞÜRMEK.............................................................. 736
D. TÜKÜRMEK ............................................................................ 736
E. KÜÇÜMSEMEK....................................................................... 737
F. BAŞKALARIYLA KIYASLAMAK ........................................ 737
G- SIRLARI AÇIKLAMAK .......................................................... 739
İçindekiler 51
1- Aile Sırlarını Açıklamak................................................. 739
2- Yatak Odası Sırlarını Açıklamak .................................... 739
3- Evlilik Sırlarını Açıklamak............................................. 740
H- DEDİKODU ÇIKARMAK ....................................................... 741
1- Başkasıyla İlişki Dedikodusu.......................................... 741
2- Başkasıyla Yakaladım Dedikodusu ................................ 743
3- Kız (Bakire) Olmadığı Dedikodusu ................................ 743
I- İFTİRA ETMEK........................................................................ 743
İ- BEĞENMEMEK....................................................................... 744
1- Eşin Kendisini Beğenmemek.......................................... 744
2- Eşin Yaptıklarını Beğenmemek ...................................... 745
J- HIRSIZLIK YAPMAK ............................................................. 745
K- KENDİSİNE YAKIŞTIRAMADIĞINI SÖYLEMEK.............. 746
L- İHTİYACI OLMADAN YARDIM TOPLAMAK.................... 746
II. SUÇLAYACI DAVRANMAK .....................................................746
A. ÇOCUĞUN KENDİSİNDEN OLMADIĞI İLE
SUÇLAMAK ..................................................................... 747
B. HIRSIZLIKLA SUÇLAMAK................................................... 748
C. KIZ (BAKİRE) ÇIKMADI DİYE SUÇLAMAK...................... 748
D. KÖTÜ YOLDA OLMAKLA SUÇLAMAK............................. 750
E. SADAKATSİZLİKLE SUÇLAMAK ....................................... 750
F. SAPIK İLİŞKİYLE SUÇLAMAK............................................ 750
G. İKTİDARSIZLIKLA SUÇLAMAK ......................................... 751
H. BAŞKALARIYLA İLGİLENMEKLE SUÇLAMAK .............. 751
I. GÜVEN SARSICI DAVRANIŞLA SUÇLAMAK................... 751
İ. ALDATMAKLA SUÇLAMAK................................................ 752
J. DİĞER SUÇLAMALARDA BULUNMAK............................. 752
III. HAKARET EDİCİ DAVRANMAK..............................................752
A- GENEL OLARAK .................................................................... 753
1- Hakaret Vakıasına Dayanılmış Olmalıdır....................... 753
2- Akraba Olan Tanıklarla İspat Edilebilir.......................... 753
3- Ayrıntılı Belirleme Yapılmalıdır..................................... 754
a. Hakaret Sözleri Tutanağa Geçirilmelidir................... 754
b. Hakaret Sözlerinin Hangi Ortamda Söylendiği
Belirlenmelidir........................................................... 754
c. Hakaret Sözlerinin Hangi Tarihte Söylendiği
Belirlenmelidir........................................................... 755
B- GERÇEKLEŞME HALLERİ.................................................... 755
52 İçindekiler
1- Eşine Hakaret Etmek ...................................................... 755
2- Çocuklarına Hakaret Etmek............................................ 756
a. Ortak Çocuğa Hakaret Etmek.................................... 756
b. Üvey Çocuğa Hakaret Etmek .................................... 757
3- Ailesine Hakaret Etmek .................................................. 757
4- Karşılıklı Hakaret Etmek ................................................ 758
5- Hakarete Sessiz/Seyirci Kalmak ..................................... 759
IV. SEVGİSİZ DAVRANMAK..........................................................759
A. BAŞKASINI SEVDİĞİNİ SÖYLEMEK.................................. 760
B. EŞİNİ SEVMEDİĞİNİ SÖYLEMEK ....................................... 760
C. ZORLA EVLENDİRİLDİĞİNİ SÖYLEMEK.......................... 761
D. BAŞKASI İLE EVLENECEĞİNİ SÖYLEMEK ...................... 762
E. EŞİNDEN SIKILDIĞINI SÖYLEMEK.................................... 762
F. EŞİNDEN SOĞUDUĞUNU SÖYLEMEK .............................. 763
G. EŞİNİ İSTEMEDİĞİNİ SÖYLEMEK ...................................... 763
H. EŞİNE ISINAMADIĞINI SÖYLEMEK .................................. 764
I. EVLİLİĞİ İSTEMEDİĞİNİ SÖYLEMEK ............................... 764
İ. EŞİNDEN İĞRENDİĞİNİ SÖYLEMEK.................................. 765
J. EŞİNDEN BIKTIĞINI SÖYLEMEK ....................................... 765
K. ÇOCUKLAR ARASINDA AYIRIM YAPMAK...................... 765
L. EŞİYLE EVLENDİĞİNE PİŞMAN OLDUĞUNU
SÖYLEMEK ............................................................................. 766
M. ANNE BAKIM VE ŞEFKATİNE MUHTAÇ OLAN ORTAK
ÇOCUĞU ANNESİNDEN KOPARMAK................................ 766
N. EŞİNDEN NEFRET ETTİĞİNİ SÖYLEMEK ......................... 766
V. BASKICI DAVRANMAK............................................................767
A. AŞIRI KISKANÇLIK GÖSTERMEK...................................... 767
B. BAŞKALARIYLA GÖRÜŞTÜRMEMEK............................... 768
1- Çocukları İle Görüştürmemek......................................... 768
2- Aile İle Görüştürmemek ................................................. 769
a. Fiilen Engelleyerek Görüştürmemek......................... 769
b. Teknik Olarak Engelleyerek Görüştürmemek........... 770
c. Baskı Yoluyla Engelleyerek Görüştürmemek ........... 770
3- Komşu İle Görüştürmemek............................................. 771
4- Yakınlarıyla Görüştürmemek.......................................... 771
5- Kimseyle Görüştürmemek .............................................. 771
6- Telefon İle Görüştürmemek............................................ 772
C. TEHDİT ETMEK...................................................................... 772
İçindekiler 53
1- Eşini Tehdit Etmek ......................................................... 772
2- Çocuklarını Tehdit Etmek............................................... 773
3- Ailesini Tehdit Etmek..................................................... 773
D- UZAKLAŞTIRMAK................................................................. 774
1- Başkası Yanına Bırakmak............................................... 774
a. Ailesi Yanına/Baba Evine Bırakmak......................... 774
aa. Hamile İken......................................................... 775
bb. Doğum Sonrası.................................................... 775
cc. Gece Yarısı.......................................................... 776
dd. Bayram Bahanesi İle ........................................... 776
b. Akrabaları Yanına Bırakmak..................................... 776
c. Üçüncü Kişilerin Yanına Bırakmak .......................... 777
2- Eve Almamak ................................................................. 777
3- Kilit Değiştirmek ............................................................ 777
4- Evden Kovmak ............................................................... 778
a. Eşini Kovmak............................................................ 778
b. Çocuklarını Kovmak ................................................. 779
c. Eşinin Ailesini Kovmak ............................................ 779
5- Yurt Dışına Yanına Götürmemek ................................... 780
6- Eşyalarını Atmak ............................................................ 780
a. Kapı Önüne Atmak.................................................... 780
b. Dışarı Atmak ............................................................. 781
c. Başkası Yanına Atmak .............................................. 782
d. Çöpe Atmak............................................................... 782
E- EVLİLİK DÜZENİNDE BASKI YAPMAK ............................ 782
1- Ev Bağışlamak İçin Baskı Yapmak ................................ 783
2- Ailesinden Para İstemek İçin Baskı Yapmak.................. 783
3- Doğum Yapması İçin Baskı Yapmak.............................. 783
4- Ailesi İle Birlikle Vakit Geçirmesi İçin Baskı
Yapmak.................................................................... 784
F- ÜVEY ÇOCUĞA KARŞI KÖTÜ DAVRANMAK.................. 784
1- Üvey Çocuğu İstemediğini Söylemek............................. 785
2- Üvey Çocuğa Bakmamak ............................................... 785
3- Üvey Çocuğa Özen ve İlgi Göstermemek....................... 785
G- KORKUTMAK ......................................................................... 786
H- HÜRRİYETİNDEN YOKSUN BIRAKMAK .......................... 786
VI. İLGİSİZ DAVRANMAK..............................................................787
54 İçindekiler
A. AİLEYLE İLGİLENMEMEK................................................... 787
1- Çocuklara İlgisizlik Göstermek ...................................... 787
2- Eşe İlgisizlik Göstermek................................................. 788
a. Doğumunda İlgilenmemek ........................................ 788
b. Arabasına Almamak .................................................. 789
c. Hamilelikte Yalnız Bırakmak.................................... 789
d. Atandığı Yere Götürmemek ...................................... 789
e. İlgisiz Kalmak ........................................................... 790
f. Gece Hayatına Düşkün Olmak .................................. 790
g. Ayrı Odalarda Yaşamak ............................................ 791
B- HASTALIKLA İLGİLENMEMEK .......................................... 791
1- Eşinin Hastalığı İle İlgilenmemek................................... 791
a. Hasta Eşi Yalnız Bırakmak........................................ 792
b. Hasta Eşle Hastanede Yatarken İlgilenmemek.......... 792
c. Hasta Eşin Tedavisiyle İlgilenmemek ....................... 793
d. Hasta Eşin Ameliyatıyla İlgilenmemek..................... 794
e. Hasta Eşe İlkel Tedavi Yaptırmak............................. 794
f. Hasta Eşin Bakımı İle İlgilenmemek......................... 794
g. Hasta Eşe Sağlık Karnesi Çıkarmamak ..................... 795
h. Hasta Eşi Baba Evine Bırakmak................................ 795
2- Çocuğun Hastalığı İle İlgilenmemek .............................. 795
C- MÜDAHALELERLE İLGİLENMEMEK ................................ 796
D- EVLE İLGİLENMEMEK ......................................................... 797
1- Evi Sık Terk Etmek......................................................... 797
2- Evi Uzun Sürelerle Terk Etmek...................................... 798
3- Eve Bazı Geceler Gelmemek.......................................... 799
4- Eve Geç Saatlerde Gelmek ............................................. 799
5- Eve Gelmemek................................................................ 799
E- TEDAVİYLE İLGİLENMEMEK............................................. 800
1- Epilepsi (Sara) Tedavisinden Kaçınmak......................... 800
2- Ağız ve Vücut Kokusu Tedavisinden Kaçınmak............ 800
3- Bulaşıcı Hastalık Tedavisinden Kaçınmak ..................... 801
4- Tüp Bebek Tedavisinden Kaçınmak............................... 801
5- Cinsel Soğukluk Tedavisinden Kaçınmak ...................... 802
6- Diğer Sebeplerle Tedaviden Kaçınmak .......................... 802
F- TEMİZLİKLE İLGİLENMEMEK............................................ 803
1- Beden Temizliği İle İlgilenmemek ................................. 803
İçindekiler 55
2- Ev Temizliği İle İlgilenmemek ....................................... 803
G- ÜZÜNTÜYLE İLGİLENMEMEK ........................................... 804
VII. DIŞLAYICI DAVRANMAK........................................................804
A- GEBELİĞİ SONLANDIRMA KONUSUNDA DIŞLAMA..... 804
1- Gebeliği Baskı Sonucu Sonlandırmak ............................ 805
2- Gebeliği Kusurlu Davranışla Sonlandırmak ................... 805
B- EVLİLİĞİN GEREKLERİ KONUSUNDA DIŞLAMA........... 805
1- Eşine Evliliğin Kendisine Göre Olmadığını Söylemek .. 806
2- Eşinin Fotoğrafını Yırtmak............................................. 806
3- Eşini Başkalarının Yanında Konuşturmamak ................. 806
4- Eşine Karşı Olumsuz Davranış İçine Girmek ................. 807
5- Eşine Karşı Kayıtsız Kalmak.......................................... 807
6- Eşinin Sebebiyeti Olmadan İntihara Kalkışmak ............. 807
7- Eşine Karşı Görevlerini Aksatacak Derecede
Kahvehaneye Gitmek...................................................... 808
8- Eşine Çocuğu Göstermemek........................................... 809
9- Eşinin Bakıma Muhtaç Ana Babasını İstememek........... 809
10- Eşinin İsteğine Rağmen Tüp Bebek Tedavisinden
Kaçınmak........................................................................ 809
11- Eşine Zaman Ayırmamak ............................................... 810
12- Eşinden Hamileliğini Gizlemek...................................... 810
VIII. GÜVEN SARSICI DAVRANMAK..............................................811
A- EŞİNDEN HABERSİZ GEBELİĞİ SONLANDIRMAK......... 811
B- EŞİNİ HAMİLE OLDUĞUNA İNANDIRMAK...................... 812
C- BAŞKASININ RESMİNİ/FOTOĞRAFINI SAKLAMAK ...... 812
1- Eski Eşinin Resmini/Fotoğrafını Saklamak .................... 812
2- Eski Nişanlısının Resmini/Fotoğrafını Saklamak........... 813
D- BAŞKASIYLA İSTENİLMEDİĞİ HALDE ÇALIŞMAK ....... 813
E- SEVGİLİSİNİ UNUTAMADIĞINI AÇIKLAMAK................. 813
F- BAŞKASIYLA DUYGUSAL İLİŞKİ KURMAK.................... 814
G- GİTTİĞİ YER HAKKINDA YANLIŞ BİLGİ VERMEK ........ 814
IX. BİRLİK GÖREVLERİNE AYKIRI DAVRANMAK ....................815
A- BİRLİĞİN MUTLULUĞUNU SAĞLAMA
YÜKÜMLÜLÜĞÜNE (TMK m 185 f. II) AYKIRI
DAVRANMAK......................................................................... 815
B- ÇOCUKLARA ÖZEN YÜKÜMLÜLÜĞÜNE
(TMK m. 185 f. II) ) AYKIRI DAVRANMAK........................ 815
56 İçindekiler
C- BİRLİKTE YAŞAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜNE
(TMK m. 185 f. III) ) AYKIRI DAVRANMAK....................... 816
D- YARDIM YÜKÜMLÜLÜĞÜNE (TMK m. 185 f. III) )
AYKIRI DAVRANMAK.......................................................... 817
E- BİRLİĞİN GİDERLERİNE KATILMA
YÜKÜMLÜLÜĞÜNE AYKIRI DAVRANMAK .................... 818
X. ZARAR VERİCİ DAVRANMAK ................................................818
A- EŞYAYA ZARAR VERMEK................................................... 819
1- Ev Eşyasına Zarar Vermek ............................................. 819
2- Giyim Eşyasına Zarar Vermek........................................ 820
a. Giyim Eşyasını Kesmek ............................................ 820
b. Giyim Eşyasını Yakmak............................................ 821
3- Üniformaya Zarar Vermek.............................................. 821
B- İŞYERİNE ZARAR VERMEK................................................. 822
C- ARACA ZARAR VERMEK..................................................... 822
D- KONUTA ZARAR VERMEK.................................................. 822
1- Malzemeye Zarar Vermek .............................................. 823
2- Yangın Çıkarmak............................................................ 823
E- AKÇALI DEĞERE ZARAR VERMEK ................................... 824
XI. DİĞER SEBEPLER......................................................................824
§ 18. EKONOMİK ŞİDDETLE EVLİLİK BİRLİĞİNİN
SARSILMASI........................................................................................ 825
I. BORÇLANMA KONUSUNDA EKONOMİK ŞİDDET ...............826
A- BORÇLARINI ÖDEMEMEK................................................... 826
B- AŞIRI BORÇLANMAK ........................................................... 826
C- HACİZ GELMESİNE SEBEBİYET VERMEK ....................... 827
D- TAKİP YAPILMASINA SEBEBİYET VERMEK................... 828
E- ALACAKLILARIN RAHATSIZ ETMESİNE SEBEBİYET
VERMEK .................................................................................. 829
F- AŞIRI DERECEDE ŞANS OYUNU OYNAMAK................... 829
G- EŞİNDEN HABERSİZ BORÇ ALMAK .................................. 830
H- EŞİNİ EKONOMİK GÜCÜNÜN ÜSTÜNDE
BORÇLANDIRMAK................................................................ 830
I- EŞİNİ BORÇLANMAYA ZORLAMAK ................................. 830
İ- AİLE DÜZENİNİ BOZACAK DERECEDE
BORÇLANMAK....................................................................... 831
II. ÇALIŞMA KONUSUNDA EKONOMİK ŞİDDET.......................831
İçindekiler 57
A- ÇALIŞMAMAK........................................................................ 831
B- ZORLA ÇALIŞTIRMAK.......................................................... 832
C- ÇALIŞTIRMAMAK ................................................................. 833
D- İŞTEN ÇIKARILMASINI SAĞLAMAK................................. 833
E- UYGUNSUZ İŞTE ÇALIŞMAK.............................................. 833
III. KONUT KONUSUNDA EKONOMİK ŞİDDET ..........................834
A- BAĞIMSIZ KONUT SAĞLAMAMAK................................... 834
B- ORTAK KONUT SAĞLAMAMAK ........................................ 834
C- KONUTU EŞYALARI TAŞIYIP BOŞALTMAK.................... 835
D- KONUTUN ABONELİKLERİNİ İPTAL ETTİRMEK............ 836
1- Elektrik Aboneliğini İptal Ettirmek ................................ 836
2- Su Aboneliğini İptal Ettirmek......................................... 836
3- Doğalgaz Aboneliğini İptal Ettirmek.............................. 836
E- HUZUREVİNE YERLEŞMEK ZORUNDA KALMAK.......... 837
F- EVE BAKMAMAK .................................................................. 837
G- EVİN EŞYALARINI SATMAK............................................... 839
H- KENDİ AİLESİYLE OTURMAYA ZORLAMAK.................. 839
I- EVİN İNTİFA HAKKINI VERMEK........................................ 840
İ- EVİN KİRASINI ÖDEMEMEK ............................................... 841
IV. BİRLİĞİN YÖNETİMİ KONUSUNDA EKONOMİK
ŞİDDET .......................................................................................841
A- EŞİN AŞIRI TASARRUFLU DAVRANMASI........................ 841
B- EŞİNİN GÖRÜŞÜNÜ ALMADAN TAŞINMAZINI
DEVRETMEK .......................................................................... 842
C- EŞİNİN GÖRÜŞÜNÜ ALMADAN TAŞINMAZINI
SATMAK .................................................................................. 842
D- EŞİNDEN MAL TALEBİNDE BULUNMAK......................... 843
E- EŞİNİN GELİRİNE EL KOYMAK.......................................... 843
V. GÜVEN KONUSUNDA EKONOMİK ŞİDDET ..........................844
A- EŞİNDEN HABERSİZ KREDİ KARTINI
KULLANMAK .................................................................. 844
B- EŞİNDEN HABERSİZ PARASINI ALMAK........................... 845
C- EŞİNDEN HABERSİZ KUMAR OYNAMAK........................ 845
VI. DİĞER EKONOMİK ŞİDDET SEBEPLERİ ................................846
§ 19. CİNSEL ŞİDDETLE EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASI......... 847
I. CİNSEL İLİŞKİ KURAMAMA SORUNLARI BULUNMAK ......848
A- CİNSEL İLİŞKİ HİÇ KURAMAMAK..................................... 848
58 İçindekiler
1- Evlilik Süresi Değerlendirilmelidir................................. 849
a. Birliktelik Kısa Süre Olmuşsa ................................... 849
b. Birliktelik Uzun Süre Olmuşsa.................................. 850
2- İlişki Kurulamadığı Anlaşılmalıdır................................. 850
3- İlişki Kuramama Sebebi Belirlenmelidir ........................ 852
a. Kadın Tedaviden Kaçınıyorsa ................................... 852
b. Erkek Tedaviden Kaçınmıyorsa ................................ 853
4- Davayı İlişki Kuramayan Açmamış Olmalıdır ............... 853
5- Cinsel Organlar Cinsel İlişkiyi Gerçekleştirecek
Yapıda Olmalıdır ............................................................ 854
6- Psikolojik Sebep Etkili Değildir ..................................... 855
7- Eşlerin Cinsel İlişki Kurmalarına Yönelik Engelleri
Yoksa Erkeğin Kusurlu Olduğu Kabul Edilmelidir........ 856
B- CİNSEL İLİŞKİDEN KAÇINMAK.......................................... 856
1- Kadın İlişkiden Kaçınıyorsa ........................................... 857
2- Erkek İlişkiden Kaçınıyorsa............................................ 859
C- DOĞAL OLMAYAN YOLLARDAN CİNSEL İLİŞKİYE
ZORLAMAK ............................................................................ 859
II. CİNSEL İLİŞKİ KURULMASINA RAĞMEN SORUNLARI
BULUNMAK...............................................................................859
A- İSTENMEYEN ŞEKİLDE İLİŞKİ KURMAK......................... 860
B- İSTEK DIŞI CİNSEL İLİŞKİ KURMAK................................. 861
C- PENİL PROTEZ TAKTIRMAK............................................... 862
D- DOĞAL OLMAYAN YOLLARDAN CİNSEL İLİŞKİYİ
GERÇEKLEŞTİRMEK............................................................. 863
E- YATAĞINI AYIRMAK............................................................ 864
III. CİNSEL AÇIKLAMADA BULUNMAK......................................864
A- CİNSEL YETERSİZLİĞİ AÇIKLAMAK ................................ 864
B- CİNSEL YAŞAMI AÇIKLAMAK ........................................... 865
C- CİNSEL SUÇLAMADA BULUNMAK................................... 866
D- EŞİNİ SATACAĞINI SÖYLEMEK......................................... 867
IV. CİNSEL SAPKINLIKTA BULUNMAK.......................................867
A- CİNSEL TACİZDE BULUNMAK ........................................... 868
B- CİNSEL TACİZE SESSİZ KALMAK...................................... 868
C- CİNSEL SADAKATSİZLİĞE ZEMİN HAZIRLAMAK......... 869
D- CİNSEL İÇERİKLİ UYGUNSUZ GÖRÜNTÜ
SEYRETMEYE NEDEN OLMAK........................................... 869
İçindekiler 59
E- CİNSEL İÇERİKLİ UYGUNSUZ GÖRÜNTÜ
GÖNDERMEK.......................................................................... 870
F- CİNSEL İÇERİKLİ UYGUNSUZ İNTERNET SİTELERİNE
GİRMEK ................................................................................... 870
G- CİNSEL İÇERİKLİ UYGUNSUZ SÖZLER SÖYLEMEK...... 870
H- CİNSEL İLİŞKİ TEKLİFİNDE BULUNMAK ........................ 871
V. CİNSEL GÜVENİ SARSICI DAVRANIŞLARDA
BULUNMAK........................................................................ 871
A- BAŞKASIYLA CİNSEL GÜVENİ SARSICI DAVRANIŞTA
BULUNMAK............................................................................ 871
1- Başkasıyla Sık Sık Görüşmek......................................... 872
a. Tanıdık Biriyle Sık Sık Görüşmek ............................ 872
b. Tanımadık Biriyle Sık Sık Görüşmek........................ 872
2- Başkasıyla Elele Görülmek............................................. 872
3- Başkasıyla İstenmediği Halde Arkadaşlık Etmek........... 873
4- Başkasıyla Değişik Mekanlarda Görülmek..................... 873
5- Başkasıyla İlişki Söylentisine Sebebiyet Vermek........... 874
6- Başkasıyla Kendisine Önerildiği İçin Görüşmeye
Gitmek ............................................................................ 874
7- Başkasıyla Geçerli Sebep Olmadan Mesajlaşmak .......... 875
a. Başkasıyla Cep Telefonuyla Mesajlaşmak ................ 875
b. Başkasıyla İnternet Ortamında Mesajlaşmak ............ 875
8- Başkasıyla Nişan Yapmak .............................................. 876
B- AÇIKLAMAYLA CİNSEL GÜVENİ SARSICI
DAVRANIŞTA BULUNMAK ................................................. 876
1- Evlilik Öncesi İlişkiye Girdiğini Açıklamak .................. 877
2- Irzına Geçilmek İstendiğini Açıklamak .......................... 877
3- Başkasıyla Evlendiğini Açıklamak ................................. 878
4- Televizyon Kanalında “Eşimden Ayrıldım” Şeklinde
Açıklamak....................................................................... 878
5- İnternette Kendini Bekar Olarak Açıklamak .................. 878
6- Gittiği Yeri Açıklayamamak........................................... 879
C- İLETİŞİM ARAÇLARIYLA CİNSEL GÜVENİ SARSICI
DAVRANIŞTA BULUNMAK ................................................. 880
1- Olağan Dışı Telefon Görüşmesi Yapmak ....................... 880
2- Olağan Dışı Fotoğraf Çekilmek ...................................... 881
3- Olağan Dışı Mektuplaşmak............................................. 882
4- Olağan Dışı Telefon Edinmek ........................................ 882
60 İçindekiler
D- DİĞER CİNSEL GÜVENİ SARSICI DAVRANIŞLARDA
BULUNMAK............................................................................ 883
VI. CİNSEL SADAKATE AYKIRI DAVRANIŞLARDA
BULUNMAK........................................................................ 883
A- BAŞKASIYLA YAŞAMAK..................................................... 884
B- EVE BAŞKASINI ALMAK...................................................... 885
C- EVLİLİK DIŞI ÇOCUĞU OLMAK ......................................... 886
D- İLİŞKİSİNİ ANLATMAK........................................................ 886
E- SADAKATSİZLİĞİNİ AÇIKLAMAK..................................... 886
F- BAŞKASIYLA CİNSEL İLİŞKİ KURMAK............................ 887
G- EŞİNİ PAZARLAMAYA KALKIŞMAK................................. 887
H- EŞİNİN YATAK ODASI GÖRÜNTÜLERİNİ
BAŞKALARINA GÖSTERMEK ............................................. 888
I- DİĞER CİNSEL SADAKATE AYKIRI DAVRANIŞLAR..... 888
VII.DİĞER CİNSEL ŞİDDET SEBEPLERİ........................................888
§ 20. FİZİKSEL ŞİDDETLE EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASI..... 889
I. DOĞRUDAN FİZİKSEL ŞİDDET ...............................................889
A- DÖVMEK.................................................................................. 889
1- Eşini Dövmek ................................................................. 891
a. Koruma Kararı Delil Olabilir .................................... 891
b. Akraba Olan Tanıkla İspat Mümkündür.................... 891
c. Dövme Dava Öncesi Gerçekleşmelidir ..................... 892
d. Özürlü Eşi Dövme Boşanma Sebebidir..................... 892
e. Dövme Sonrası Barışılmamış Olmalıdır.................... 892
f. Belirtiler Görülmüşse “Eşim Dövdü” Beyanı
Yeterlidir............................................................. 893
g. Karakol Kayıtları Yeterlidir....................................... 893
h. Beraat Kararı Hukuk Hakimini Bağlamaz................. 894
2- Çocuklarını Dövmek....................................................... 894
a. Ortak Çocuğu............................................................. 894
b. Üvey Çocuğu............................................................. 895
3- Ailesini Dövmek............................................................. 896
4- Karşılıklı Dövmek........................................................... 897
B- DÖVÜLMEK ............................................................................ 897
1- Eşi Tarafından Dövülmek............................................... 897
2- Çocukları Tarafından Dövülmek .................................... 898
3- Ailesi Tarafından Dövülmek........................................... 898
İçindekiler 61
4- Dövülmeye Sessiz Kalmak ............................................. 899
C- YARALAMAK ......................................................................... 900
1- Kesici Aletle Yaralamak................................................. 900
2- Tırnakla Yaralamak ........................................................ 901
3- Kaynar Suyla Yaralamak ................................................ 901
D- FIRLATMAK............................................................................ 901
E- ISIRMAK .................................................................................. 903
F- İTMEK ...................................................................................... 904
G- CİSİMLE VURMAK ................................................................ 905
H- TEKMELEMEK........................................................................ 905
I- SAÇINI ÇEKMEK.................................................................... 905
İ- TIRMALAMAK........................................................................ 906
J- KOPARMAK ............................................................................ 906
K- ÜZERİNE YÜRÜMEK............................................................. 906
L- KAYNAR SU DÖKMEK ......................................................... 906
II. DOLAYLI FİZİKSEL ŞİDDET ....................................................907
A- KİLİTLEMEK........................................................................... 907
1- Ev İçine Kilitli Bırakmak................................................ 907
2- Ev İçinde Belirli Yere Kilitli Bırakmak.......................... 908
3- Çocukları Kilitli Bırakmak ............................................. 908
B- ZORLAMA İÇEREN DAVRANIŞTA BULUNMAK ............. 909
C- KAVGAYA KATILMAK......................................................... 909
D- ŞİDDETE KALKIŞMAK.......................................................... 910
III. DİĞER FİZİKSEL ŞİDDET SEBEPLERİ.....................................910
§ 21. SOSYAL ŞİDDETLE EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASI........ 912
I. GİYİM KONUSUNDA SOSYAL ŞİDDET ..................................912
A- GİYİM KONUSUNDA BASKIDA BULUNMAK .................. 913
1- Eşine Örtünmesi İçin Baskıda Bulunmak ....................... 913
2- Eşine Çarşaf Giymesi İçin Baskıda Bulunmak............... 913
3- Eşine Kendi İsteği Doğrultusunda Giyinmesi İçin
Baskıda Bulunmak.......................................................... 913
4- Eşine Çağdaş Kıyafetlere Aykırı Giyinmesi İçin
Baskıda Bulunmak.......................................................... 914
B- GİYİM KONUSUNDA AYKIRI DAVRANMAK................... 914
1- Eşinin Olağan Giyimine Karışmak ................................. 914
2- Eşinin Giyimine Ailesinin Müdahalesine Seyirci Kalmak.. 915
62 İçindekiler
3- Eşinin Rızası Dışında Çağdaş Kıyafetlere Aykırı
Giyinmek ........................................................................ 915
II. YEME İÇME KONUSUNDA SOSYAL ŞİDDET.........................917
A- SÜREKLİ İÇKİ KULLANMAK .............................................. 917
1- Salt İçki Kullanma Boşanma Sebebi Değildir ................ 917
a. Normal İçkicilik Boşanma Sebebi Değildir............... 917
b. Sosyal İçkicilik Boşanma Sebebi Değildir ................ 918
2- Sürekli İçki Kullanma Boşanma Sebebidir..................... 919
a. Tek Başına Sürekli İçki Kullanma............................. 920
b. Arkadaşlarla Sürekli İçki Kullanma .......................... 920
3- Aşırı İçki Kullanma Boşanma Sebebidir ........................ 921
B- ÇEVREYE RAHATSIZLIK VERECEK ŞEKİLDE İÇKİ
KULLANMAK ......................................................................... 921
C- ÇOCUĞUNU ÖZENDİRECEK ŞEKİLDE İÇKİ
KULLANMAK ......................................................................... 922
D- UYUŞTURUCU KULLANMAK ............................................. 922
III. ALIŞKANLIKLAR KONUSUNDA SOSYAL ŞİDDET ...............922
A- AYKIRI HOBİLERE SAHİP OLMAK .................................... 922
B- HOBİLERE AŞIRI DÜŞKÜN OLMAK................................... 923
C- TIBBİ TEDAVİDEN KAÇINMAK.......................................... 923
IV. GELENEKLER KONUSUNDA SOSYAL ŞİDDET.....................924
A- EŞE YÖNELİK OLANLAR ..................................................... 924
1- Düğün Töreni Aşamasında Sorunlar Çıkarmak .............. 924
2- İçki İçmeye Zorlamak..................................................... 925
3- Konuklarına İyi Konukseverlik Göstermemek ............... 926
4- Çocuklarının Olmayışını Sorun Etmek........................... 926
5- Çocuk Yapma İsteğine Karşı Çıkmak............................. 926
6- Çocuğun Mezar Taşına Sadece Kendi Adını
Yazdırmak....................................................................... 927
7- Taziye Ziyaretine Engel Çıkaracağını Söylemek............ 927
B- ÇOCUKLARA YÖNELİK OLANLAR.................................... 928
1- Sünnet Konusunda Sosyal Şiddet ................................... 928
a. Sünnet Törenine Katılmamak.................................... 928
b. Sünneti Haber Vermemek ......................................... 928
2- Çocuğun Düğününde Kavga Çıkarmak .......................... 928
V. DİN KONUSUNDA SOSYAL ŞİDDET.......................................929
A- YASA DIŞI DİNİ FAALİYETLERDE BULUNMAK............. 929
1- Tarikat Kurmak............................................................... 930
İçindekiler 63
2- Tarikata Üye Olmak........................................................ 930
3- Tarikat Toplantılarına Katılmak ..................................... 931
B- MUSKA, BÜYÜ VE FAL İŞLERİ İLE UĞRAŞMAK ............ 931
1- Muska İle Uğraşmak....................................................... 931
2- Büyü İle Uğraşmak ......................................................... 932
3- Fal İşleri İle Uğraşmak.................................................... 932
C- HUKUKİ DÜZENE AYKIRI DİNSEL DAVRANIŞLARDA
BULUNMAK............................................................................ 933
1- İmam Nikahlı Yaşamak .................................................. 934
2- İmam Nikahlı Yaşamak İstediğini Açıklamak................ 935
3- Dinsel Boşamada Bulunduğunu Söylemek..................... 935
4- Beddua Etmek................................................................. 936
D- KENDİ İNANÇ TEMELİNDE HAREKET ETMESİ İÇİN
BASKI YAPMAK..................................................................... 937
1- Namaz Kılması İçin Baskı .............................................. 937
2- Tarikata Girmesi İçin Baskı............................................ 938
3- Kapanması İçin Baskı ..................................................... 938
4- Yaşam Tarzı İçin Baskı................................................... 939
VI. FAALİYETLER KONUSUNDA SOSYAL ŞİDDET....................939
A- SOSYAL İLİŞKİLERİ KISITLAMAK..................................... 939
B- SOSYAL PAYLAŞIM SİTELERİNDE KÜÇÜK
DÜŞÜRMEK............................................................................. 940
C- TEK BAŞINA ALDIĞI KARARLARLA TATİLE
ÇIKMAK................................................................................... 940
D- SEBEPSİZ YERE ŞİKAYET ETMEK..................................... 940
E- EĞİTİM GÖRMESİNİ ENGELLEMEK .................................. 941
F- SOSYAL ORTAMLARDA YALINIZ BIRAKMAK............... 942
G- SÜREKLİ ARKADAŞLARINI GETİRMEK........................... 942
VII.GÜVEN KONUSUNDA SOSYAL ŞİDDET ................................942
A- KENDİSİNİ YANLIŞ TANITMAK ......................................... 943
B- BAŞKALARINA AİT ŞEYLERİ HABERSİZ ALMAK.......... 943
C- ÇOCUĞU HABERSİZ SÜNNET ETTİRMEK........................ 944
VIII.DİĞER KONULARDA SOSYAL ŞİDDET..................................944
§ 22. GÖRSEL ŞİDDETLE EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASI....... 945
I. KAYITLARA DAYALI GÖRSEL ŞİDDET.................................945
A- TELEFON KAYITLARI........................................................... 946
1- Telefon Faturaları İspat Aracıdır .................................... 946
64 İçindekiler
2- Telefon Kayıtları İspat Aracıdır...................................... 946
a. Telefon Kaydı Yasal Yollarla Gerçekleşmelidir ....... 947
b. Telefon Kaydı Düzen Kurularak Yapılmamış Olmalıdır.948
c. Telefon Kaydındaki Kişi Hakkında Duraksama
Bulunmamalıdır......................................................... 948
3- Boşanma Sebebi Oluşturacak Nitelikte Olmalıdır.......... 948
a. Telefonla Tehdit ........................................................ 948
b. Telefonla Hakaret...................................................... 949
c. Telefonla Sarkıntılık.................................................. 949
d. Telefonla Güven Sarsıcı Davranış............................. 949
e. Telefona Şifre Koymak ............................................. 949
f. Telefon Görüşmesinde Aşırılık ................................. 950
B- MESAJ KAYITLARI................................................................ 950
1- Telefon Mesaj Kayıtları (SMS) (Kısa Mesaj Servisi)..... 951
2- Bilgisayar Mesaj Kayıtları .............................................. 954
C- CD KAYITLARI....................................................................... 955
1- Yatak Odası CD Kayıtları............................................... 955
2- Mekan ve Eşya CD Kayıtları .......................................... 955
D- MEKTUP KAYITLARI............................................................ 957
II. GÖRÜNTÜYE DAYALI GÖRSEL ŞİDDET................................959
A- TELEVİZYON GÖRÜNTÜSÜ................................................. 959
B- FOTOĞRAF GÖRÜNTÜSÜ..................................................... 960
1- Fotoğraflar İbraz Edilmelidir.......................................... 960
2- Fotoğraflar Montaj Olmamalıdır..................................... 960
3- Fotoğrafların Çekildiği Tarih Belli Olmalıdır................. 961
4- Fotoğraflar Yırtılmamalıdır ............................................ 962
C- BEDEN GÖRÜNTÜSÜ ............................................................ 962
D- İNTERNET GÖRÜNTÜSÜ...................................................... 963
1- Facebook......................................................................... 963
2- Instagram ........................................................................ 964
3- Twitter............................................................................. 965
4- Youtube........................................................................... 965
5- Swarm............................................................................. 965
6- Periscope......................................................................... 965
7- Snapchat.......................................................................... 966
8- Linkedin.......................................................................... 966
III. DİĞER GÖRSEL ŞİDDET SEBEPLERİ ......................................966
İçindekiler 65
İKİNCİ BÖLÜM
ANLAŞMALI BOŞANMA
§ 23. ANLAŞMALI BOŞANMA (TMK. m. 166 f. III)................................ 967
I. ANLAŞMALI BOŞANMA KAVRAMI .......................................967
A- GENEL OLARAK .................................................................... 967
B- EVLİLİK BİRLİĞİNİN TEMELİNDEN SARSILMASI
KARİNESİ ................................................................................ 969
II. EVLİLİK EN AZ BİR YIL SÜRMÜŞ OLMALIDIR ....................971
A- EVLİLİK SÜRESİ YETERLİ OLMALIDIR............................ 971
1- Bekleme Süresi Bir Yıl Yeterlidir Görüşü...................... 972
2- Bekleme Süresi Bir Yıl Yetersizdir Görüşü.................... 972
3- Bekleme Süresi Olmamalıdır Görüşü ............................. 972
B- BİR YILLIK SÜRE DAVA TARİHİNDE DOLMUŞ
OLMALIDIR............................................................................. 973
C- BİR YILLIK SÜRE KENDİLİĞİNDEN
ARAŞTIRILMALIDIR ............................................................. 974
D- BİR YILLIK SÜRENİN BİRLİKTE GEÇMESİ
ARANMAZ........................................................................ 975
III. BİRLİKTE BAŞVURMA VEYA DİĞER EŞİN KABULÜ
GERÇEKLEŞMELİDİR ...............................................................975
A- BİRLİKTE BAŞVURMA ......................................................... 975
1- Dava Bizzat Birlikte Açılabilir ....................................... 975
2- Dava Vekiller Tarafından Açılabilir ............................... 978
B- BİR EŞİN DİĞERİNİN DAVASINI KABUL ETMESİ........... 979
1- Evlilik Birliğinin Sarsılması Davasında Mümkündür..... 979
2- Diğer Davalarda Mümkün Değildir................................ 979
C- DAVANIN İFLÂS İDARESİNE YÖNELTİLMESİ ................ 980
IV. EŞLER BİZZAT DİNLENMELİ VE ANLAŞMA
SAĞLANMALIDIR .....................................................................981
A- EŞLER BİZZAT DİNLENMELİDİR ....................................... 981
1- Davacı Dinlenmiş Olmalıdır........................................... 981
2- Davalı Dinlenmiş Olmalıdır............................................ 982
3- Aynı Anda Dinlenmelidir ............................................... 982
a. Kamu Düzenine İlişkindir ......................................... 983
b. Talimatla Dinleme Geçerli Değildir.......................... 983
c. Ses ve Görüntü Nakledilmesi Yoluyla Dinleme
Geçerlidir (HMK m. 149).......................................... 984
4- Tarafların İmzaları Alınmalıdır....................................... 984
66 İçindekiler
a. Beyan Taraflara Okunmalıdır
(HMK m. 154, f. III/d)............................................... 984
b. İmzadan İmtina Varsa Davaya Çekişmeli Olarak
Devam Edilmelidir .................................................... 985
5- Eş Vesayet Altında İse TMK. m. 166 f. I-II Hükmüne
Göre İnceleme Yapılmalıdır ........................................... 986
B- EŞLER ARASINDA ANLAŞMA SAĞLANMALIDIR........... 987
1- Boşanmanın Malî Sonuçları Hususunda Anlaşma
Sağlanmalıdır.................................................................. 988
a. Maddî Tazminat Konusunda ..................................... 989
b. Manevî Tazminat Konusunda.................................... 990
c. Yoksulluk Nafakası Konusunda ................................ 991
2- Çocukların Durumu Hususunda Anlaşma
Sağlanmalıdır.................................................................. 992
a. İştirak Nafakası Konusunda....................................... 994
b. Kişisel İlişki Konusunda............................................ 994
c. Velâyet Konusunda ................................................... 995
3- Mal Rejiminin Tasfiyesi Anlaşmanın Zorunlu
Kapsamında Değildir...................................................... 997
V. SERBESTÇE İRADE AÇIKLADIĞINA KANAAT
GETİRİLMELİDİR ......................................................................998
A- GENEL OLARAK .................................................................... 999
B- KUSUR ARAŞTIRMASI YAPILMAMALIDIR ..................... 999
C- SAİK DİKKATE ALINMAMALIDIR................................... 1000
D- KARARIN UZUN SÜRE SONRA TEBLİĞE
ÇIKARILMAMIŞ OLMALIDIR............................................ 1002
VI. DÜZENLEME UYGUN BULUNMALIDIR...............................1005
A- DÜZENLEME AÇIKLANMALIDIR..................................... 1006
1- İlk Derece Mahkemesinde Açıklanabilir ...................... 1006
2- Düzenleme Karar Kesinleşmeden Yeniden
Yapılabilir..................................................................... 1006
a. İstinaf Aşamasında Düzenleme Açıklanabilir ......... 1007
b. Temyiz Aşamasında Düzenleme Açıklanabilir ....... 1008
c. Karar Düzeltme Aşamasında Düzenleme
Açıklanabilir...................................................... 1008
3- Sözlü Olarak Açıklama Yapılabilir............................... 1009
B- DÜZENLEMENİN NİTELİĞİNDE DURAKSAMA
OLMAMALIDIR .................................................................... 1010
İçindekiler 67
C- DÜZENLEMEDE DEĞİŞİKLİK YAPILIRKEN
TARAFLARIN GÖRÜŞÜ ALINMALIDIR........................... 1010
1- Değişiklikte Menfaat Bulunmalıdır .............................. 1011
2- Değişiklik Kendiliğinden Yapılamaz............................ 1011
3- Değişiklik Gerekçeleri Açıklanır.................................. 1012
4- Değişiklik Hakkında Eşlerden Görüş Alınır................. 1012
a. Değişiklik Eşler Tarafından Uygun Görülürse ........ 1013
b. Değişiklik Eşler Tarafından Uygun Görülmezse..... 1013
D- DÜZENLEME DIŞI KARAR VERİLMEMELİDİR.............. 1014
1- Düzenleme Dışı Nafaka Verilemez............................... 1015
2- Düzenleme Dışı Kişisel İlişki Düzenlenemez............... 1015
3- Düzenleme Dışı Faize Hükmedilemez.......................... 1015
4- Düzenleme Dışı Velayet Verilemez.............................. 1016
5- Düzenleme Dışı Devir Kararı Verilemez...................... 1016
6- Düzenleme Dışı Diğer Değişikler Yapılamaz............... 1016
E- DÜZENLEME UYGULANABİLİR OLMALIDIR................ 1016
1- Kayıtlar Getirilmelidir .................................................. 1016
2- Yerine Getirilebilirlik Araştırılmalıdır.......................... 1017
3- Tescil Kararı Verilmelidir............................................. 1017
4- Açılmamış Miras Hakkında Mirasbırakanın
Katılması veya İzni Olmalıdır....................................... 1018
F- DÜZENLENME ONAYLANMIŞ OLMALIDIR................... 1018
G- DÜZENLEME KOŞULA BAĞLANMAMIŞ OLMALIDIR . 1020
H- DÜZENLEME KANUNA AYKIRI OLMAMALIDIR.......... 1021
I- DÜZENLEMEDE YER ALAN FER’İ HÜKÜMLER
DIŞINDA KALAN ANLAŞMA KONUSU ŞEYLER
BAĞLAYICIDIR .................................................................... 1021
1- Kocanın Soyadını Kullanmama Anlaşması .................. 1021
2- Kredi Borcunu Ödeme Anlaşması ................................ 1022
3- Taşınmazı Devretme Anlaşması ................................... 1023
4- Kira ve Aidat Ödeme Anlaşması .................................. 1026
5- Diğer Anlaşmalar.......................................................... 1026
İ- KISMİ HÜKÜMSÜZLÜK DÜZENLEMENİN TAMAMINI
HÜKÜMSÜZ KILAR ............................................................. 1027
VII. DAVANIN ÇEKİŞMELİ BOŞANMA DAVASINA
DÖNÜŞMESİ.............................................................................1027
A- ÇEKİŞMELİ BOŞANMAYA DÖNÜŞME HALLERİ........... 1027
68 İçindekiler
1- Anlaşmalı Boşanma Koşulları Gerçekleşmezse Dava
Çekişmeli Boşanma Davasına Dönüşür........................ 1028
a. Bir Yıllık Süre Dolmamışsa .................................... 1028
b. İmzadan İmtina Varsa.............................................. 1028
c. Eş Vesayet Altında İse............................................. 1029
d. Değişiklik Eşler Tarafından Uygun Görülmezse..... 1029
e. Davalı Eş Anlaşmalı Boşanmayı Kabul Etmezse.... 1030
f. Anlaşma Gereken Bir Konuda Anlaşma Olmazsa... 1030
2- Anlaşma Bozulursa Dava Çekişmeli Boşanma
Davasına Dönüşür......................................................... 1031
a. Anlaşmayı Bozma Hakkı......................................... 1032
aa. Anlaşmayı Dava Harcını Yatıran Eş Bozabilir . 1032
bb. Anlaşmayı Dava Harcını Yatırmayan Eş
Bozabilir...................................................... 1034
cc. Çekişmeli Boşanma Davasına Dönüşme
Taleplerden Feragat Anlamına Gelmez............. 1035
b. Anlaşmayı Bozma Zamanı ...................................... 1036
aa. İstinaf Aşamasında Anlaşma Bozulabilir.......... 1036
bb. Temyiz Aşamasında Anlaşma Bozulabilir ........ 1037
cc. Karar Düzeltme Aşamasında Anlaşma
Bozulabilir...................................................... 1038
B- ÇEKİŞMELİ BOŞANMA OLARAK DEVAM USULÜ........ 1038
1- Davacıya Mehil Verilmelidir........................................ 1039
2- Davacının Verdiği Dilekçe Sonrası Dilekçelerin
Karşılıklı Verilmesi İşlemi Tamamlanmalıdır.............. 1039
3- Ön İnceleme Yapılmalıdır............................................. 1040
4- Tahkikat ve İzleyen Aşamalar Tamamlanmalıdır......... 1040
VIII. USUL HÜKÜMLERİ .................................................................1041
A- HÜKÜM USULÜNE UYGUN KURULMALIDIR ............... 1041
1- Hüküm, İnfazda Duraksamaya Yer Vermeyecek
Şekilde Kurulmalıdır..................................................... 1041
2- Hüküm, Düzenlemenin Tamamını Taşıyacak Şekilde
Kurulmalıdır.................................................................. 1041
3- Hüküm Eda Emri Taşıyacak Şekilde Kurulmalıdır ...... 1042
4- Hüküm, Düzenlemeye Atıf Yapılarak Kurulmamalıdır 1043
5- Hüküm, Düzenlemenin Tasdiki Şeklinde
Kurulmamalıdır............................................................. 1044
B- DAVADAN FERAGAT EDİLEBİLİR................................... 1045
C- YARGILAMA GİDERİ .......................................................... 1046
İçindekiler 69
D- AYRILIK KARARI VERİLEMEZ......................................... 1047
E- DÜZENLEMEDE BULUNUP HÜKME ALINMAMIŞ
OLAN HUSUSLAR TAVZİH YOLU İLE HÜKME İLAVE
EDİLEMEZ ............................................................................. 1047
F- BİRLİKTE TALEP VARSA ADLİ TATİLDE
GÖRÜLEBİLİR....................................................................... 1048
G- KONUSUZ KALMASI........................................................... 1049
H- KESİNLEŞME SONRASI DÜZENLEMEYE YÖNELİK
İSTEKLERDE BULUNULABİLİR........................................ 1049
1- Düzenlemenin Değiştirilmesi İstenebilir ...................... 1049
2- Düzenlemenin İptali İstenebilir..................................... 1050
3- Düzenlemenin Uygulanması İstenebilir........................ 1051
a. Tapu İptal ve Tescil İstemi...................................... 1051
b. Alacağın Tespiti İstemi............................................ 1051
c. Zararın Tazmini İstemi............................................ 1052
d. Menfi Tespit İstemi ................................................. 1052
e. Edası İstemi ............................................................. 1052
f. İcra Takibine İtirazın İptali İstemi........................... 1053
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
EYLEMLİ AYRILIK SEBEBİYLE BOŞANMA
§ 24. EYLEMLİ AYRILIK SEBEBİYLE BOŞANMA
(TMK. m. 166 f. IV)............................................................................. 1055
I. REDDEDİLMİŞ BİR BOŞANMA DAVASI
BULUNMALIDIR......................................................................1057
A- HERHANGİ BİR RET KARARINA DAYANILABİLİR..... 1057
1- Reddedilip Kesinleşen Son Davaya Dayanma Zorunlu
Değildir......................................................................... 1057
2- En Geç Kesinleşen Davaya Dayanma Zorunlu
Değildir......................................................................... 1058
3- Reddedilip Kesinleşen Herhangi Bir Davaya
Dayanılabilir ................................................................. 1058
B- HER TÜRLÜ RET KARARI DAYANAK OLABİLİR ......... 1059
1- Dayanak Yapılamayacak Kararlar ................................ 1059
a. Evliliğin Butlan ve Feshi Kararları.......................... 1059
b. Yetkisizlik Kararları ................................................ 1059
c. Doğan Hakka Rağmen Feragat Sebebiyle Ret
Kararları................................................................... 1060
2- Dayanak Yapılabilecek Kararlar................................... 1061
70 İçindekiler
a. Feragat Sebebiyle Ret Kararları .............................. 1061
b. Her Türlü Boşanma Ret Kararları ........................... 1064
c. Tanıma ya da Tenfizine Karar Verilen Yabancı
Mahkeme Kararları.................................................. 1064
d. Üç Yıl Geçmediği Gerekçesiyle Ret Halinde Süre
Dolması Durumunda Dayanak Davadaki Ret
Kararları................................................................... 1065
C- DAYANAK RET KARARI KESİNLEŞMİŞ OLMALIDIR.. 1065
D- DAYANAK RET KARARI KESİNLEŞMEMİŞSE............... 1066
E- BAŞKA SEBEPLE BEKLEME SÜRESİNDE AÇILMIŞ VE
SONUÇLANMIŞ DAVA ENGEL OLUŞTURMAZ.............. 1067
II. RET KARARININ KESİNLEŞMESİNDEN SONRA ORTAK
HAYAT YENİDEN KURULMAMIŞ OLMALIDIR...................1068
A- ORTAK HAYAT YENİDEN KURULMAMIŞ
OLMALIDIR........................................................................... 1069
1- Ortak Hayatın Kurulamama Sebebi Önemli Değildir... 1070
a. Davacının Kötü Niyetli Olması ............................... 1070
b. Davacının Başkasıyla Yaşıyor Olması .................... 1070
c. Eşlerden Birinin Akıl Hastası Olması ..................... 1071
d. Boşanma Davası Bulunması.................................... 1071
e. Ayrı Yaşama Hakkı Veren Kararın Bulunması....... 1071
f. Fiili Olanaksızlık Bulunması................................... 1071
2- Ortak Hayat Yeniden Kurulmuşsa Dava
Reddedilmelidir ............................................................ 1072
3- Dayanak Boşanma Davasının Reddinden Sonra Yeni
Bir Boşanma Davası Açılması Engel Oluşturmaz. ....... 1073
B- ORTAK HAYATIN YENİDEN KURULMUŞ
SAYILMADIĞI DURUMLAR............................................... 1073
1- Çocuklar İçin Bir Araya Gelmek .................................. 1074
a. Çocuğun İhtiyaçlarını Karşılamak........................... 1074
b. Çocuğu Ziyaret Etmek............................................. 1074
c. Çocuğun Ana Babasıyla Görüşmesini Sağlamak .... 1075
d. Çocuğun Hastalığını Tedavi Ettirmek ..................... 1075
e. Çocuğun Düğün Törenini Yapmak.......................... 1076
2- Bir Konuyu Görüşmek İçin Bir Araya Gelmek ............ 1076
a. Boşanma Müzakeresi Yapmak ................................ 1076
b. Belli Konuyu Görüşmek.......................................... 1076
3- Zorunluluk Sebebiyle Bir Araya Gelmek ..................... 1077
a. Sosyal İlişkide Bulunmak........................................ 1077
İçindekiler 71
b. Gidecek Yeri Olmamak........................................... 1077
c. Hasta Ziyaret Etmek................................................ 1078
d. Kardeşlerle Buluşmak ............................................. 1078
e. Ölüm Sebebiyle Bir Araya Gelmek......................... 1078
f. Eşin Ailesi İle Oturmak........................................... 1078
4- Diğer Haklı Sebeplerle Bir Araya Gelmek ................... 1079
C- ORTAK HAYATIN YENİDEN KURULMADIĞINI İSPAT
YÜKÜ...................................................................................... 1079
D- ORTAK HAYATIN YENİDEN KURULMADIĞINI İSPAT
ARAÇLARI............................................................................. 1080
1- Tanık Anlatımları.......................................................... 1080
a. Çelişkili Tanık Anlatımı Hükme Esas Alınamaz..... 1080
b. Evliliği Kurtarmaya Yönelik Tanık Anlatımı
Hükme Esas Alınamaz ............................................ 1080
c. Soyut Nitelikteki Tanık Anlatımı Hükme Esas
Alınamaz ................................................................. 1081
2- Zabıta Araştırması......................................................... 1081
3- Nafaka Dosyaları .......................................................... 1082
4- İcra Dosyaları................................................................ 1085
5- Ceza Dosyaları.............................................................. 1087
6- Otel Kayıtları ................................................................ 1087
7- Tahsil Makbuzları......................................................... 1087
8- Pasaport Kayıtları ......................................................... 1088
9- Faturalar........................................................................ 1088
10- Davalının Beyanı .......................................................... 1088
a. Görülmekte Olan Davada Beyan............................. 1089
b. Başka Davada Beyan............................................... 1089
11- Diğer İspat Araçları ...................................................... 1090
III. RET KARARININ KESİNLEŞMESİNDEN SONRA ÜÇ YIL
GEÇMELİDİR............................................................................1090
A- SALT FİİLİ AYRILIK ............................................................ 1091
B- DAYANAK RET KARARININ KESİNLEŞMESİNDEN
SONRA ÜÇ YIL GEÇMİŞSE................................................. 1091
C- DAYANAK RET KARARININ KESİNLEŞMESİNDEN
SONRA ÜÇ YIL GEÇMEMİŞSE........................................... 1093
IV. USUL.........................................................................................1094
A- DAVANIN TARAFLARI....................................................... 1094
B- BİRDEN FAZLA SEBEPLE DAVA AÇILMASI.................. 1094
72 İçindekiler
C- KUSUR ARAŞTIRMASI BOŞANMA KARARI İÇİN
GEREKMEZ ........................................................................... 1096
D- KUSUR ARAŞTIRMASI BOŞANMANIN EKİ İSTEKLER
İÇİN GEREKİR....................................................................... 1097
E- DAVANIN KONUSUZ KALMASI ....................................... 1098
F- YARGILAMA GİDERİ .......................................................... 1099
G- AYRILIK KARARI KURAL OLARAK VERİLEMEZ......... 1100
H- ANLAŞMALI BOŞANMA YAPILABİLİR........................... 1100
I- DAVA EYLEMLİ AYRILIK (TMK m. 166/SON) AÇILMIŞ
OLMALIDIR........................................................................... 1100
İ- BAŞKA SEBEPLE BOŞANMA KARARI VERİLEMEZ ..... 1101
J- DAYANAK DAVAYI AÇAN EŞ KUSURLU KABUL
EDİLİR.................................................................................... 1102
K- NİTELENDİRME DOĞRU YAPILMALIDIR....................... 1102
L- FİİLİ AYRILIK SÜRESİNDE GERÇEKLEŞEN KUSURLU
DAVRANIŞLAR DİKKATE ALINIR ................................... 1103
DÖRDÜNCÜ KISIM
BOŞANMA DAVASININ KONUSU
§ 25. DAVANIN BOŞANMAYA İLİŞKİN AÇILMASI
(TMK m. 170 f. I)................................................................................. 1105
I. BOŞANMAYA VEYA AYRILIĞA KARAR VERİLEBİLİR.....1106
II. BİRLİKTE EŞYA DAVASI AÇILMASI....................................1107
A- AİLE MAHKEMESİ GÖREVLİDİR...................................... 1107
B- BOŞANMANIN EKİ DEĞİLDİR........................................... 1107
C- MAL REJİMİNİN SONA ERMESİ GEREKLİ DEĞİLDİR.. 1108
D- NİSBİ HARCIN TAMAMLANMASI İÇİN MEHİL
VERİLMELİDİR..................................................................... 1108
1- Harç Tamamlanırsa....................................................... 1110
2- Harç Tamamlanmazsa................................................... 1110
E- BOŞANMA DAVASINDAN TEFRİK EDİLMESİ
ÖNERİLİR .............................................................................. 1110
F- DAVANIN KONUSUZ KALMASI ....................................... 1111
III. BİRLİKTE DEĞER ARTIŞ PAYI ALACAĞI DAVASI
AÇILMASI.................................................................................1111
A- AİLE MAHKEMESİ GÖREVLİDİR...................................... 1111
B- MAL REJİMİNİN SONA ERMESİ GEREKLİDİR............... 1112
C- BOŞANMANIN EKİ DEĞİLDİR........................................... 1112
İçindekiler 73
D- NİSBİ HARCIN TAMAMLANMASI İÇİN MEHİL
VERİLMELİDİR..................................................................... 1113
1- Harç Tamamlanırsa....................................................... 1114
2- Harç Tamamlanmazsa................................................... 1114
E- BOŞANMA DAVASINDAN TEFRİK EDİLMELİDİR........ 1115
F- BOŞANMA DAVASININ SONUCU BEKLENMELİDİR ... 1115
1- Mal Rejimi Sonlanırsa .................................................. 1116
2- Mal Rejimi Sonlanmazsa .............................................. 1116
IV. BİRLİKTE KATILMA ALACAĞI DAVASI AÇILMASI ..........1116
A- AİLE MAHKEMESİ GÖREVLİDİR...................................... 1117
B- MAL REJİMİNİN SONA ERMESİ GEREKLİDİR............... 1117
C- BOŞANMANIN EKİ DEĞİLDİR........................................... 1117
D- NİSBİ HARCIN TAMAMLANMASI İÇİN MEHİL
VERİLMELİDİR..................................................................... 1118
1- Harç Tamamlanırsa....................................................... 1118
2- Harç Tamamlanmazsa................................................... 1119
E- BOŞANMA DAVASINDAN TEFRİK EDİLMELİDİR........ 1119
F- BOŞANMA DAVASININ SONUCU BEKLENMELİDİR ... 1119
1- Mal Rejimi Sonlanırsa .................................................. 1119
2- Mal Rejimi Sonlanmazsa .............................................. 1120
V. BİRLİKTE AYRILIK YA DA BOŞANMA DAVASININ
AÇILMASI.................................................................................1120
A- BOŞANMA DAVASI VARKEN AYRILIK DAVASI
AÇILMASI.............................................................................. 1120
1- Ayrılık Davasının Aynı Eş Tarafından Açılması.......... 1120
2- Ayrılık Davasının Farklı Eş Tarafından Açılması ........ 1121
B- BOŞANMA DAVASI VARKEN KARŞI DAVA OLARAK
AYRILIK DAVASI AÇILMASI ............................................ 1122
C- AYRILIK DAVASI VARKEN BOŞANMA DAVASI
AÇILMASI.............................................................................. 1122
1- Boşanma Davasının Aynı Eş Tarafından Açılması....... 1122
2- Boşanma Davasının Farklı Eş Tarafından Açılması..... 1123
D- AYRILIK DAVASI VARKEN KARŞI DAVA OLARAK
BOŞANMA DAVASI AÇILMASI......................................... 1124
VI. BİRLİKTE DİĞER DAVALARIN AÇILMASI ..........................1124
A- BAŞVURMA HARCI DAVA DİLEKÇESİNDEKİ BÜTÜN
İSTEKLERİ KAPSAR ............................................................ 1125
74 İçindekiler
B- BOŞANMANIN EKİ OLMAYAN İSTEKLER AYRICA
HARCA TABİDİR.................................................................. 1125
C- EKSİK HARCIN TAMAMLANMASI İÇİN MEHİL
VERİLMELİDİR..................................................................... 1126
1- Eksik Harç Tamamlanmaz İse ...................................... 1126
2- Eksik Harç Tamamlanırsa............................................. 1126
a. İstek Aile Mahkemesinin Görev Kapsamında İse ... 1127
aa. Tefrik Kararının Zorunlu Olmadığı Davalar..... 1127
bb. Tefrik Kararının Zorunlu Olduğu Davalar........ 1127
b. İstek Aile Mahkemesinin Görev Kapsamında
Değilse..................................................................... 1127
D- DAVA DİLEKÇESİ DIŞINDA GERÇEKLEŞEN
İSTEKLER .............................................................................. 1127
1- Dava Olarak Nitelendirilemez ...................................... 1128
2- Sonradan Alınan Nisbi Harç İsteği Davaya
Dönüştürmez................................................................. 1128
3- Karar Verilmesine Yer Olmadığına Karar
Verilmelidir................................................................... 1128
4- Kesin Hüküm Oluşturacak Şekilde Karar
Verilmemelidir.............................................................. 1128
VII. DAVANIN KONUSUZ KALMASI............................................1129
A- TEMYİZ EDİLMEYEN DİĞER BOŞANMA KARARI
DAVAYI KONUSUZ BIRAKIR (TMK m. 161-184)............ 1129
B- KESİNLEŞEN BOŞANMA KARARI DAVAYI KONUSUZ
BIRAKIR (TMK m. 161-184)................................................. 1130
C- KESİNLEŞEN EVLENMENİN İPTALİ DAVAYI
KONUSUZ BIRAKIR (TMK m. 145-160)............................. 1131
D- EŞLERDEN BİRİNİN ÖLÜMÜ DAVAYI KONUSUZ
BIRAKIR (TMK m. 28 f. I)..................................................... 1132
1- Davacının Ölümü.......................................................... 1132
a. Davacının Karardan Önce Ölümü ........................... 1132
b. Davacının Temyiz Aşamasında Ölümü................... 1132
c. Davacının Karar Düzeltme Aşamasında Ölümü...... 1133
d. Davacı Mirasçılarının Davaya Devam Etmesi
(TMK m. 181 f. II) .................................................. 1134
2- Davalının Ölümü........................................................... 1135
a. Davalının Karardan Önce Ölümü ............................ 1135
b. Davalının Temyiz Aşamasında Ölümü.................... 1135
c. Davalının Karar Düzeltme Aşamasında Ölümü ...... 1135
İçindekiler 75
d. Davalı Mirasçılarının Davaya Devam Etmesi
(TMK m. 181 f. II) .................................................. 1136
E- TANIMA-TENFİZ KARARI DAVAYI KONUSUZ
BIRAKIR................................................................................. 1136
1- Boşanma İstemi Konusuz Kalır .................................... 1136
2- Boşanmanın Eki İstemler İncelenir............................... 1137
3- Bekletici Sorun Yapılmalıdır........................................ 1137
F- EVLİLİĞİN FESİH KARARIYLA SONLANMASI
DAVAYI KONUSUZ BIRAKIR (TMK m. 32 f. I, 131)........ 1138
1- Gaiplik Kararı İle Eş Ölmüş Gibi Kabul Edilir
(TMK m. 35)................................................................. 1140
2- Gaiplik Kararı Evliliği Ortadan Kaldırmaz................... 1141
3- Gaiplik Kararı Alan Fesih Kararı Almayabilir.............. 1141
4- Evliliğin Feshi Kararı Evliliği Ortadan Kaldırır ........... 1141
5- Evliliğin Feshi Kararı Alan Eş Yeniden Evlenebilir..... 1142
a. Fesih Kararı Almadan Yeniden Evlenme
(TMK m. 145 b. 1) .................................................. 1142
b. Fesih Kararı Aldıktan Sonra Yeniden Evlenme
(TMK m. 131 f. 1)................................................... 1142
G- EVLİLİĞİN ÖLÜM KARİNESİYLE SONLANMASI
DAVAYI KONUSUZ BIRAKIR (TMK m. 31, 44 f. I).......... 1143
H- EVLİLİĞİN DE FACTO CİNSİYET DEĞİŞTİRMEYLE
SONLANMASI DAVAYI KONUSUZ BIRAKIR................. 1144
I- DAVANIN KONUSUZ KALMASININ SONUÇLARI......... 1144
1- Nüfus Kaydi İncelenmelidir.......................................... 1144
2- Diğer Boşanma Davasinin Sonucu Araştırılmalıdır...... 1144
3- Karar Verilmeyerek Dava Konusuz Bırakılamaz ......... 1145
4- Yargılama Gideri Aleyhine Karar Verilebilecek
Olana Yüklenir (HMK m. 331 f. I)............................... 1145
5- Hüküm Verilemez......................................................... 1147
6- Davanın Konusu Kalmadığı Açıklanarak Davaya
Son Verilir..................................................................... 1147
7- Maddi Hataya Dayalı Temyiz ve Karar Düzeltme
Kararı Kaldırılabilir ...................................................... 1148
8- Varsa Protokol Değerlendirilmelidir............................. 1148
9- Maddi Tazminat Talebinin Karara Bağlanmasına
Engel Değildir............................................................... 1149
10- Manevi Tazminat Talebi İçin Görevsizlik Karari
Verilmesi Gerekir ......................................................... 1149
76 İçindekiler
§ 26. DAVANIN AYRILIĞA İLİŞKİN AÇILMASI
(TMK m. 170 f. II)............................................................................... 1151
I. AYRILIK KARARI VERİLMESİ (TMK m. 171).......................1152
A- BOŞANMA SEBEPLERİ GERÇEKLEŞMELİDİR............... 1152
1- Boşanma Davası Elverişli Olmalıdır............................. 1152
2- Boşanma Sebepleri Gerçekleşmişse Ayrılık Kararı
Verilebilir...................................................................... 1153
a. Boşanma Sebebi Yaratan Olaylar İspatlanmış
Olmalıdır..............................................................................1153
b. Boşanma Sebebi Yaratan Olaylar Hoşgörü İle
Karşılanmamış Olmalıdır ........................................ 1155
c. Boşanma Sebebi Yaratan Davalının Az Kusurlu
Olması (TMK m. 166 f. II) Yeterli Olabilir............. 1155
3- Boşanma Sebepleri Gerçekleşmemişse Dava
Reddedilmelidir ............................................................ 1156
4- Boşanma Kararı Verilmemelidir................................... 1157
B- ORTAK HAYATIN YENİDEN KURULMASI OLASILIĞI
BULUNMALIDIR .................................................................. 1158
1- Olasılık Konusunda Dava Türü Dikkate Alınmalıdır ... 1158
2- Olasılık Konusunda Delil Bulunmalıdır ....................... 1159
3- Olasılık Sebepleri Açıkça Gösterilmelidir .................... 1160
4- Olasılığı Ortadan Kaldıran Sebepler Bulunmamalıdır.. 1160
a. Olaylardan Sonra Uzun Süren Ayrılık..................... 1160
b. Olayların Yoğunluğu............................................... 1161
c. Olayların Ağırlığı .................................................... 1162
5- Olasılık Konusunda Gerekirse Uzman Görüşü
Alınmalıdır.................................................................... 1164
C- AYRILIK SÜRESİ UYGUN ŞEKİLDE
BELİRLENMELİDİR ............................................................. 1164
1- Sürenin Başlangıcı ve Sonu .......................................... 1164
a. Sürenin Başlangıcı................................................... 1164
b. Sürenin Sonu ........................................................... 1165
2- Sürenin Niteliği............................................................. 1165
a. Hesaplaşma Süresi................................................... 1165
b. Düzeltme Süresi....................................................... 1166
c. Dinginlik Süresi....................................................... 1166
3- Sürenin Uzatılabilirliği.................................................. 1166
II. AYRILIK KARARININ SONUÇLARI ......................................1166
İçindekiler 77
A- KENDİLİĞİNDEN OLUŞAN SONUÇLARI......................... 1167
1- Birlikte Yaşama Yükümlülüğü Sona Erer
(TMK m. 185 f. III) ...................................................... 1167
2- Diğer Yükümlülükler Devam Eder
(TMK m. 185 f. II- III).................................................. 1167
a. Birliğin Mutluluğunu Sağlama Yükümlülüğü
Devam Eder (TMK m. 185 f. II) ............................. 1167
b. Çocuklara Özen Yükümlülüğü Devam Eder
(TMK m. 185 f. II) .................................................. 1168
c. Sadık Kalma Yükümlülüğü Devam Eder
(TMK m. 185 f. III)................................................. 1168
d. Yardım Yükümlülüğü Devam Eder
(TMK m. 185 f. III)................................................. 1168
e. Birliğin Giderlerine Katılma Yükümlülüğü Devam
Eder (TMK m. 186 f. III)......................................... 1169
f. Meslek veya İş Seçiminde Özen Yükümlülüğü
Devam Eder (TMK m. 192) .................................... 1169
3- Kadın, Kocasının Soyadını Kullanmaya Devam Eder.. 1169
4- Ayrılık Esnasında Eşlerden Biri Ölürse Diğeri Onun
Mirasçısı Olur ............................................................... 1170
5- Ayrılık Süresi İçinde Doğan Çocuklar Evlilik İçi
Doğum Sayılır............................................................... 1170
6- Evlilik Birliğinin Temsili Son Bulur
(TMK m. 188 f. I)......................................................... 1170
7- Evlilik Statüsü Devam Eder.......................................... 1171
B- Mahkeme Kararıyla Oluşan Sonuçları..................................... 1171
1- Hâkim Sözleşmeyle Kabul Edilmiş Olan Mal Rejiminin
Kaldırılmasına Karar Verebilir (TMK m. 180)............. 1171
2- Hâkim Velâyeti Eşlerden Birine Verebilir
(TMK m. 336 f. II)........................................................ 1171
3- Hâkim Velâyetin Kaldırılmasına Karar Verebilir
(TMK m. 348)............................................................... 1173
4- Hâkim Kişisel İlişkileri Düzenler (TMK m. 182 f. I) ... 1173
5- Velâyetin Kullanılması Kendisine Verilmeyen Eşin
Çocuğun Bakım ve Eğitim Giderlerine Katılımı
Belirlenir (TMK m. 182 f. II)........................................ 1174
C- Talep İle Oluşan Sonuçlan....................................................... 1174
1- Eşlerden Birinin İstemi Üzerine Birinin Diğerine
Yapacağı Parasal Katkı Belirlenir (TMK m. 197 f. II) . 1174
78 İçindekiler
2- Eşlerden Birinin İstemi Üzerine Konut ve Ev
Eşyasından Yararlanmaya İlişkin Önlemler Belirlenir
(TMK m. 197 f. II)........................................................ 1175
3- Eşlerden Birinin İstemi Üzerine Eşlerin Mallarının
Yönetimine İlişkin Önlemler Belirlenir
(TMK m. 197 f. II)........................................................ 1175
4- Eşlerden Birinin İstemi Üzerine Alınan Önlemlerin
Değiştirilmesi................................................................ 1175
III. AYRILIĞIN SONA ERMESİ .....................................................1175
A- EŞLERİN BARIŞMASI SEBEBİYLE.................................... 1176
B- AYRILIK SÜRESİNİN DOLMASI SEBEBİYLE ................. 1176
IV. AYRILIK KARARINA DAYALI BOŞANMA DAVASI
(TMK m. 172) ............................................................................1176
A- KAVRAM ............................................................................... 1177
1- Ayrılık Kararına Dayalı Boşanma Davası .................... 1177
2- Ayrılıktan Sonra Bağımsız Açılan Boşanma Davası .... 1178
B- DAVA AÇMA HAKKI........................................................... 1179
§ 27. DAVANIN EVLENMENİN İPTALİNE İLİŞKİN
AÇILMASI........................................................................................... 1180
I- SADECE EVLENMENİN İPTALİ İSTENEBİLİR .....................1180
II- EVLENMENİN İPTALİ OLMAZSA BOŞANMA
İSTENEBİLİR............................................................................1183
BEŞİNCİ KISIM
BOŞANMA DAVALARINDA GEÇİCİ ÖNLEMLER
BİRİNCİ BÖLÜM
EŞLERE İLİŞKİN GEÇİCİ ÖNLEMLER
§ 28.EŞİN GEÇİMİ İÇİN GEÇİCİ ÖNLEM/ EŞE GEÇİCİ
TEDBİR NAFAKASI (TMK m. 169).................................................. 1186
I. EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASININ NİTELİĞİ....................1187
A- EŞE VERİLEBİLECEK TEDBİR NAFAKALARINDAN
BİRİDİR .................................................................................. 1187
1- Bağımsız Tedbir Nafakası (TMK m. 197).................... 1188
2- Geçici Tedbir Nafakası (TMK m. 169)......................... 1189
B- KOŞULLARI VARSA VERİLMESİ ZORUNLUDUR ......... 1189
1- Kural Olarak Eşin Nafaka Yükümlülüğü Ortadan
Kalkmaz........................................................................ 1189
a. Tutukluluk Halinde Verilebilir................................ 1190
İçindekiler 79
b. Hükümlülük Halinde Verilebilir.............................. 1190
c. İşsizlik Halinde Verilebilir ...................................... 1190
d. Askerlik Halinde Verilebilir.................................... 1190
e. Akıl Hastalığı Halinde Verilebilir ........................... 1191
f. Ekonomik Durumu Daha İyi Olana Verilebilir ....... 1191
2- Ekonomik Güçleri Birbirine Yakın Olan Eşlerin
Geçici Tedbir Nafakası Verme Zorunluluğu Yoktur .... 1193
C- KUSUR DİKKATE ALINAMAZ........................................... 1194
1- Uzun Yıllar Nafaka Talep Edilmemesi Etkili Değildir. 1197
2- Akıl Hastalığı Tek Başına Yükümlülüğü
Sonlandırmaz ................................................................ 1197
3- İhtiyacı Olana Verilir.................................................... 1197
D- EVLİLİK DIŞI BİRLİKTELİK VARSA VERİLEMEZ......... 1197
1- Başkası İle Yaşanıyor Olmalıdır................................... 1198
2- Ekonomik Destek Bulunmalıdır ................................... 1199
3- Gereksinim Destekle Sonlanmalıdır ............................. 1200
4- Ekonomik Birlik Oluşmalıdır ....................................... 1201
E- TEREKE ALACAĞINA DAHİLDİR..................................... 1201
F- POZİTİF AYRIMCILIK İLKESİ UYGULANAMAZ ........... 1201
G- KABUL EDİLEN MİKTARIN AZINA
HÜKMEDİLEMEZ .......................................................... 1202
H- KESİN HÜKÜM OLUŞTURMAZ......................................... 1203
I- DAVA AÇILMASI İLE HAK EDİLİR .................................. 1203
İ- İLAMSIZ İCRA TAKIBI YOLUYLA İCRASI
MÜMKÜNDÜR...................................................................... 1204
II. EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASINDA İSTEK........................1205
A- EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASINDA İSTEK
AŞILAMAZ ............................................................................ 1205
B- EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASINDA İSTEK
BELİRSİZ İSE......................................................................... 1206
C- EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASI İSTEĞE RAĞMEN
KARAR VERİLMEDİ İSE ..................................................... 1206
D- EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASI KENDİLİĞİNDEN
VERİLİR ................................................................................. 1207
E- EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASI ÖNCE İSTENMEDİ
SONRA İSTENDİ İSE............................................................ 1208
F- EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASI İSTENMEDİĞİ
AÇIKLANMIŞ İSE................................................................. 1209
1- İstenmediği Dava Dilekçesinde Açıklanabilir .............. 1212
80 İçindekiler
2- İstenmediği Cevap Dilekçesinde Açıklanabilir............. 1212
3- İstenmediği Duruşmada Açıklanabilir .......................... 1212
G- EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASI BOŞANMA
KESİNLEŞMİŞSE İSTENEMEZ ........................................... 1213
H- EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASININ BAĞIMSIZ DAVA
İLE İSTENİLMESİ ................................................................. 1213
1- Ayrı Esasa Kaydedilmişse ............................................ 1213
2- Bağımsız Tedbir Nafakası Alınıyorsa........................... 1213
I- EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASINDA MİKTAR
KESİNLEŞMİŞSE FAZLASI VERİLEMEZ.......................... 1215
İ- EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASI HER ZAMAN
İSTENEBİLİR......................................................................... 1215
III. EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASINDA SÜRE.........................1215
A- EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASININ BAŞLANGICI....... 1216
1- Davanın Açıldığı Tarihten İtibaren Verilir ................... 1216
2- İstek Tarihinden Başlatılamaz....................................... 1216
3- Karşı Boşanma Tarihinden Başlatılamaz...................... 1217
4- Kesinleşen Tedbir Nafakası Değiştirilemez.................. 1217
5- Sonradan İstek Tarihinden İtibaren Verilebilir............. 1218
B- EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASININ SINIRLI SÜRE
VERİLMESİ............................................................................ 1218
C- EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASININ SONA ERMESİ..... 1219
1- Eşlerden Birinin Ölmesiyle Sona Ermesi...................... 1219
2- Ölüm Benzeri Durumun Gerçekleşmesiyle Sona
Ermesi........................................................................... 1219
3- Gaiplik Kararı Alınmasıyla Sona Ermesi...................... 1220
4- Boşanma Kararının Kesinleşmesiyle Sona Ermesi....... 1220
5- Evliliğin İptali Kararının Kesinleşmesiyle Sona
Ermesi........................................................................... 1222
6- Sınırlı Sürenin Tamamlanmasıyla Sona Ermesi ........... 1222
7- Başkasıyla Düzenli Yaşamaya Başlanmasıyla Sona
Ermesi........................................................................... 1222
8- Boşanma Davasından Feragat Edilmesiyle Sona
Ermesi........................................................................... 1223
9- Kaldırılmasına Karar Verilmesiyle Sona Ermesi.......... 1224
10- Geçici Tedbir Nafakasından Feragat Edilmesiyle
Sona Ermesi.................................................................. 1226
11- Açılmamış Sayılma Kararıyla Sona Ermesi.................. 1226
12- İhtiyacın Sona Ermesi Sebebiyle Sona Ermesi............. 1226
İçindekiler 81
D- EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASININ BAĞIMSIZ
TEDBİR NAFAKASINA ETKİSİ .......................................... 1227
IV. EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASI KARARININ
KAPSAMI..................................................................................1227
A- EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASI UYGUN MİKTAR
VERİLEBİLİR ........................................................................ 1227
1- Sosyal Statülerine Uygun Olmalıdır ............................. 1228
2- Ekonomik Statülerine Uygun Olmalıdır ....................... 1228
3- Kabulleri Gözetilmelidir............................................... 1228
B- EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASININ MİKTARININ
BELİRLENMESİ .................................................................... 1229
1- Gelirin Araştırılması ..................................................... 1229
2- Gelirin Değerlendirilmesi ............................................. 1229
a. Eşin Geliri Az İse .................................................... 1230
b. Eşin Geliri Varsa ..................................................... 1230
c. Eşin Geliri Yoksa .................................................... 1231
d. Eşin Geliri Araştırılmadı İse.................................... 1232
e. Eşlerin Geliri Eşit İse............................................... 1232
f. Eşlerin Mesleği Varsa.............................................. 1233
3- Bilirkişi İncelemesi....................................................... 1233
C- EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASININ MİKTARININ
DEĞİŞTİRİLMESİ.................................................................. 1233
1- Geçici Tedbir Nafakasının Miktarının İndirilmesi........ 1234
2- Geçici Tedbir Nafakasının Miktarının Arttırılması....... 1234
3- Geçici Tedbir Nafakasının Kaldırılması ....................... 1234
D- EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASININ ÖDENMESİ........... 1234
1- Geçici Tedbir Nafakasının Ödenmesi Biçimi ............... 1235
a. Geçici Tedbir Nafakasının İrat Biçiminde
Ödenmesi................................................................. 1235
b. Geçici Tedbir Nafakasının Toptan Ödenmesi ......... 1235
2- Geçici Tedbir Nafakasının Ödenmesi Türü .................. 1235
a. Türk Parası Olarak Geçici Tedbir Nafakasının
Ödenmesi................................................................. 1235
b. Ayın Olarak Geçici Tedbir Nafakasının
Ödenmesi .......................................................... 1236
E- EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASININ GELECEK
AYLARDAKİ MİKTARININ KARARLAŞTIRILMASI...... 1236
F- EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASINDA FAİZ..................... 1236
82 İçindekiler
V. EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASINDA YARGILAMA
USULÜ ......................................................................................1239
A- EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASINDA GÖREVLİ
MAHKEME ............................................................................ 1240
B- EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASINDA YETKİLİ
MAHKEME ............................................................................ 1241
C- EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASINDA TARAFLAR......... 1242
1- Kadın Yararına Geçici Tedbir Nafakası........................ 1242
a. Kural Olarak ............................................................ 1242
b. Askerde Olan Erkek Eşin Geçici Tedbir Nafakası
Yükümlülüğü Yoktur............................................... 1243
c. Erkek Eşin Gelirinin Az Olması Tedbir Nafakası
Vermesine Engel Değildir....................................... 1244
2- Erkek Eş Yararına Geçici Tedbir Nafakası................... 1244
a. Kural Olarak ............................................................ 1244
b. Erkek Eş Yararına Geçici Tedbir Nafakası
Verilemeyecek Haller.............................................. 1245
aa. Erkek Eş Çalışabilir İse..................................... 1245
bb. Erkek Eşin Geliri Var İse .................................. 1245
cc. Kadının Geliri Yoksa ........................................ 1245
D- EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASINDA HARÇ................... 1246
E- EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASINDA HÜKÜM
FIKRASI.................................................................................. 1246
1- Geçici Tedbir Nafakasının Kime Verildiği Belli
Olmalıdır....................................................................... 1246
2- Geçici Tedbir Nafakasının Niteliği Belli Olmalıdır...... 1246
3- Geçici Tedbir Nafakasının Başlangıcı ve Sonu Belli
Olmalıdır....................................................................... 1247
4- Geçici Tedbir Nafakasının Ne Miktar Verildiği Belli
Olmalıdır....................................................................... 1247
5- Geçici Tedbir Nafakasında Yeniden Hüküm
Kurulmamalıdır............................................................. 1248
6- Geçici Tedbir Nafakası Kısa Kararda Verilip
Gerekçeli Kararda Yazılmaması Önemli Değildir........ 1248
7- Geçici Tedbir Nafakasında Kısa Kararla Gerekçeli
Karar Arasında Çelişki Olmamalıdır ............................ 1249
8- Geçici Tedbir Nafakası Sadece Ara Kararı İle
Verilebilir...................................................................... 1250
F- EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASINDA FERAGAT ........... 1250
İçindekiler 83
1- Karardan Önce Feragat Edilebilir ................................. 1251
2- Kanun Yolu Aşamasında Feragat Edilebilir ................. 1252
G- EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASINDA TAVZİH............... 1253
H- EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASINDA VEKALET
ÜCRETİ................................................................................... 1253
I- EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASINDA YABANCILIK
UNSURU................................................................................. 1254
İ- EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASINDA ZAMANAŞIMI.... 1254
J- EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASINDA İNFAZ.................. 1254
1- İlamsız İcra Takibi Yoluyla İnfazı Mümkündür........... 1254
2- İptali İçin Ayrı Dava Açılamaz..................................... 1255
3- Fazla Ödemeler İcra Takibi Sırasında Mahsup
Edilebilir ....................................................................... 1255
4- Mükerrer Gerçekleşen Ödemelerin İadesi
İstenebilir ............................................................... 1256
5- Tahsil Edilecek Nafaka Miktarı Tektir ......................... 1256
K- EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASINDA İADE .................... 1257
L- EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASININ İCRASI GERİ
BIRAKILAMAZ ..................................................................... 1257
M- EŞE GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASI İÇİN TEDBİR KARARI
VERİLEMEZ .......................................................................... 1258
N- TEK BAŞINA KANUN YOLUNA BAŞVURU MÜMKÜN
DEĞİLDİR .............................................................................. 1258
1- Tek Başına İstinafı Mümkün Değildir.......................... 1258
2- Tek Başına Temyizi Mümkün Değildir ........................ 1259
§ 29. EŞİN BARINMASI İÇİN GEÇİCİ ÖNLEM.................................... 1261
I. GENEL OLARAK......................................................................1261
II. BARINMA ÖNLEMİNİN ÖZELLİKLERİ.................................1261
A- ÖNLEM BOŞANMA DAVASI İLE SINIRLI
ALINABİLİR .......................................................................... 1261
B- ÖNLEM KARARINDA DEĞİŞİKLİK YAPILABİLİR......... 1262
C- ÖNLEM KONUSUNDA ARAŞTIRMA
YAPILMALIDIR ............................................................. 1262
1- Eş ve Çocukların Oturduğu Yer Araştırılmalıdır.......... 1263
2- Mülkiyetin Kime Ait Olduğu Araştırılmalıdır.............. 1263
D- ÖNLEM EV EŞYASINA İLİŞKİN ALINABİLİR................. 1264
E- ÖNLEM ŞERHE İLİŞKİN ALINABİLİR.............................. 1265
84 İçindekiler
§ 30. EŞİN MALLARININ YÖNETİMİ İÇİN GEÇİCİ ÖNLEM .......... 1267
I. GENEL OLARAK......................................................................1267
II. MALLARIN YÖNETİMİ ÖNLEMİNİN ÖZELLİKLERİ ...........1268
A- KURAL MAL REJİMİNE GÖRE........................................... 1270
B- MAL AYRILIĞI REJİMİNE GÖRE....................................... 1270
C- PAYLAŞMALI MAL AYRILIĞI REJİMİNE GÖRE............ 1271
D- MAL ORTAKLIĞI REJİMİNE GÖRE................................... 1272
§ 31. EŞE İLİŞKİN DİĞER GEÇİCİ ÖNLEMLER................................. 1273
I. GENEL OLARAK......................................................................1273
II. YABANCI UNSURLU BOŞANMA DAVALARINDA
GEÇİCİ ÖNLEMLER.................................................................1274
İKİNCİ BÖLÜM
ÇOCUKLARA İLİŞKİN GEÇİCİ ÖNLEMLER
§ 32 ÇOCUKLARA İLİŞKİN GEÇİCİ ÖNLEMLERİN
SINIFLANDIRILMASI....................................................................... 1277
I. GENEL OLARAK......................................................................1277
II. SINIFLAMA ..............................................................................1277
A- ÇOCUĞUN BİR TARAFIN HİMAYESİNE
BIRAKILMASI....................................................................... 1278
B- ÇOCUKLA GEÇİCİ KİŞİSEL İLİŞKİ KURULMASI........... 1278
C- ÇOCUĞA GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASI VERİLMESİ ....... 1278
D- ÇOCUK MALLARINA GEÇİCİ ÖNLEM ALINMASI ........ 1279
E- ÇOCUK KAÇIRMADA ÖNLEM ALINMASI...................... 1279
III- TEK BAŞINA KANUN YOLUNA BAŞVURU MÜMKÜN
DEĞİLDİR.................................................................................1279
A- TEK BAŞINA İSTİNAFI MÜMKÜN DEĞİLDİR................. 1279
B- TEK BAŞINA TEMYİZİ MÜMKÜN DEĞİLDİR................. 1279
IV. TEFHİM VEYA TEBLİĞ İLE ORTADAN KALKAR................1280
§ 33. ÇOCUĞUN BİR TARAFIN HİMAYESİNE BIRAKILMASI....... 1281
I. GENEL OLARAK......................................................................1281
II. ÖZELLİKLERİ ..........................................................................1281
A- VELAYETİN VERİLMESİ NİTELİĞİNDE
DEĞİLDİR.................................................................... 1281
B- TESLİM KARARI İLE YETİNİLMELİDİR.......................... 1282
C- İDARİ İŞLEMLERİ KAPSAMAMALIDIR........................... 1282
İçindekiler 85
§ 34. ÇOCUKLA GEÇİCİ KİŞİSEL İLİŞKİ KURULMASI .................. 1283
I. GENEL OLARAK......................................................................1283
A- BOŞANMA DAVASI SEBEBİYLE....................................... 1283
B- BOŞANMA DAVASI OLMADAN........................................ 1283
II. ÖZELLİKLERİ ..........................................................................1284
A- KİŞİSEL İLİŞKİ ZEDELENMEMELİDİR ............................ 1284
B- ÇOCUĞUN YARARI ÖNCELİKLİ OLMALIDIR................ 1284
C- KİŞİSEL İLİŞKİ KURMA HAKKI REDDEDİLEBİLİR ...... 1284
D- ÖNLEM BOŞANMA VEYA AYRILIK DAVASINA
BAKAN MAHKEMECE ALINMALIDIR............................. 1284
§ 35. ÇOCUK MALLARINA GEÇİCİ ÖNLEM ALINMASI................. 1286
I. GENEL OLARAK......................................................................1286
II. ÖZELLİKLERİ ..........................................................................1286
A- YÖNETİM KAYYIMA DEVREDİLEBİLİR......................... 1286
B- YÖNETİM KONUSUNDA TALİMAT VERİLEBİLİR........ 1286
C- MALLARIN TEVDİ EDİLMESİNE KARAR
VERİLEBİLİR ........................................................................ 1287
D- GÜVENCE GÖSTERİLMESİ İSTENEBİLİR ....................... 1287
E- MALLARIN SARFINA KARAR VERİLEBİLİR.................. 1287
F- UYGUN DİĞER ÖNLEMLER ALINABİLİR....................... 1287
ALTINCI KISIM
BOŞANMA KARARININ
EŞLERLE İLGİLİ SONUÇLARI
BİRİNCİ BÖLÜM
EŞLERLE İLGİLİ KİŞİSEL SONUÇLARI
§ 36. BOŞANMANIN EŞLERLE İLGİLİ KİŞİSEL SONUÇLARI........ 1290
I. VATANDAŞLIK........................................................................1291
II. ERGİNLİK.................................................................................1293
III. KAYIN HISIMLIĞI ...................................................................1295
IV. BOŞANAN KADININ SOYADI................................................1295
A- EVLENEN KADININ SOYADI (TMK. m. 187)................... 1295
1- Kadın Evlenmekle Kocasının Soyadını Alır................. 1296
2- Evli Kadın Önceki Soyadını Kocasının Soyadı İle
Birlikte Kullanabilir...................................................... 1297
3- Evli Kadın Sadece Bekârlık Soyadını Kullanabilir....... 1298
86 İçindekiler
4- Önceki Soyadını Taşıyan Evli Kadın Daha Sonra
Dilerse "Sadece Eşinin Soyadını" Kullanabilir............. 1311
a. Önceki Soyadını Birlikte Kullanan Kadın............... 1311
b. Sadece Bekârlık Soyadını Kullanan Kadın.............. 1311
B- BOŞANMA SONRASI KADININ SOYADI
(TMK. m. 173) ........................................................................ 1312
1- Evlenmeden Önce Bekâr İdiyse Soyadı
(TMK. m. 173 f. I)........................................................ 1312
2- Evlenmeden Önce Dul İdiyse Soyadı
(TMK. m. 173 f. I)........................................................ 1312
a. Kural Olarak ............................................................ 1312
b. Evlenmeden Önce Dul Olup Bekârlık Soyadını
Kullanması............................................................... 1312
C- BOŞANDIĞI KOCASININ SOYADINI KULLANMASI..... 1313
1- Kocanın Soyadını Kullanmaya İzin Verilmesi Davası
(TMK. m. 173 f. II)....................................................... 1313
a. Kocanın Soyadını Kullanmaya İzin Koşulları......... 1313
aa. Usulüne Uygun Dava Açılmış Olmalıdır.......... 1313
bb. Kadın Eşin Menfaati Bulunmalıdır................... 1316
cc. Erkek Eşe Zarar Vermemelidir ......................... 1317
b. Kocanın Soyadını Kullanmaya İzin Usulü .............. 1317
aa. Görevli Mahkeme ............................................. 1317
bb. Erkek Eşe Husumet Yöneltilmelidir ................. 1319
cc. Erkek Eşin Kabulü ............................................ 1319
dd. Zamanaşımı....................................................... 1320
2- Kocanın Soyadını Kullanma İznini Kaldırma Davası
(TMK. m. 173 f. III) ..................................................... 1321
a. Görevli Mahkeme.................................................... 1321
b. Dava Koca Tarafından Açılabilir ............................ 1321
c. Dava Kadın Tarafından Açılabilir........................... 1322
d. Nüfus Müdürlüğü Temyiz Edemez ......................... 1323
e. Deliller Toplanmalıdır............................................. 1323
V. YENİDEN EVLENME OLANAĞI.............................................1324
A- KADIN EŞ YÖNÜNDEN YENİDEN EVLENME
OLANAĞI............................................................................... 1324
1- Bekleme Süresi Geçmiş Olmalıdır................................ 1324
2- Bekleme Süresinde Nişanlanmaya Engel Yoktur......... 1325
3- Bekleme Süresi Kesin Olmayan Evlenme Engelidir .... 1325
İçindekiler 87
4- Bekleme Süresinin Sona Ermesi................................... 1325
5- Bekleme Süresinin Kaldırılması ................................... 1325
a. Kadının Önceki Evliliğinden Gebe Olmadığının
Anlaşılması.............................................................. 1326
b. Evliliği Sona Eren Eşlerin Yeniden Birbiriyle
Evlenmek İstemeleri................................................ 1327
B- ERKEK EŞ YÖNÜNDEN YENİDEN EVLENME
OLANAĞI............................................................................... 1327
VI. CEBRÎ İCRA YOLUNA GİDİLEBİLMESİ.................................1327
VII. ZAMANAŞIMININ İŞLEMEYE BAŞLAMASI ........................1328
VIII. YASAL MİRASÇILIK SIFATININ KAYBI.............................1328
IX. ATANMIŞ MİRASÇI VE VASİYET ALACAKLISI OLMA
HAKKININ KAYBI...................................................................1329
X. EŞLERİN MALLARININ TASFİYESİ ......................................1330
A- MALLARIN TASFİYESİ....................................................... 1330
1- Boşanma Durumunda Malların Tasfiyesi ..................... 1330
2- Ayrılık Durumunda Malların Tasfiyesi......................... 1331
B- MAL REJİMİ SÖZLEŞMESİYLE SAĞLANAN
YARARLAR........................................................................... 1332
XI. BOŞANMA KARARININ NÜFUSA BİLDİRİLMESİ ...............1332
İKİNCİ BÖLÜM
EŞLERLE İLGİLİ MALİ SONUÇLARI
BİRİNCİ AYIRIM
EŞLERE MADDİ TAZMİNAT
§ 37. EŞLERE MADDÎ TAZMİNAT (TMK m. 174 f. I).......................... 1335
I. MADDÎ TAZMİNAT KAVRAMI..............................................1335
A- İŞLEVİ .................................................................................... 1335
B- KOŞULLARI .......................................................................... 1336
II. MADDÎ KOŞUL: KUSUR..........................................................1337
A- KUSURA İLİŞKİN ESASLAR............................................... 1337
1- Usulüne Uygun Olarak Dayanılmayan Vakıalar
Kusur Olarak Yüklenemez............................................ 1337
2- Kusurların Neler Olduğu Açıkça Gösterilmelidir......... 1337
3- Yabancı Mahkeme Kararı Tanıma ya da Tenfiz
Edilmişse O Mahkemedeki Kusur Esas Alınacaktır..... 1338
a. Kusur Belirlenmişse ................................................ 1338
b. Kusur Belirlenmemişse ........................................... 1339
88 İçindekiler
4- Davadan Sonra Gerçekleşen Vakıalar Kusur Olarak
Yüklenemez .................................................................. 1339
5- Dayanak Davayı Açan Eş Kusurlu Kabul Edilir........... 1339
B- MADDÎ TAZMİNAT İSTEYEN KUSURSUZ YA DA
DAHA AZ KUSURLU OLMALIDIR.................................... 1340
1- Kusursuz Eş Maddî Tazminat Alabilir.......................... 1340
2- Az Kusurlu Eş Maddî Tazminat Alabilir...................... 1340
3- Eşit Kusurlu Eş Maddî Tazminat Alamaz..................... 1341
4- Ağır Kusurlu Eş Maddî Tazminat Alamaz ................... 1341
5- Tam Kusurlu Eş Maddî Tazminat Alamaz ................... 1342
6- Akıl Hastası Eş Maddî Tazminat Alabilir..................... 1342
C- MADDÎ TAZMİNAT İSTENEN KUSURLU
OLMALIDIR ................................................................... 1343
1- Kesinleşmiş Boşanma Kararı Yoksa............................. 1343
2- Kesinleşmiş Boşanma Kararı Varsa.............................. 1345
a. Türk Mahkemesinin Gerekçesi................................ 1345
b. Yabancı Mahkemenin Gerekçesi............................. 1346
3- Kusursuz Eşten Maddî Tazminat İstenemez................. 1347
III. MADDÎ KOŞUL: ZARAR UNSURU (MENFAAT
ZEDELENMESİ) GERÇEKLEŞMELİDİR.................................1347
A- MEVCUT MENFAATLER .................................................... 1348
B- BEKLENEN MENFAATLER ................................................ 1349
C- ZARAR KAPSAMINA GİRMEYEN MENFAATLER ......... 1350
D- ZARARIN BELİRLENMESİ.................................................. 1351
1- Hakim Tarafından Belirlenir......................................... 1351
2- Gerekirse Bilirkişi İncelemesi Yaptırılabilir................. 1351
3- Zedelenen Menfaat Belirlenir ....................................... 1352
IV. MADDÎ KOŞUL: NEDENSELLİK BAĞI
GERÇEKLEŞMELİDİR .............................................................1354
V. MADDÎ KOŞUL: HUKUKA AYKIRILIK
GERÇEKLEŞMELİDİR .............................................................1355
A- HUKUKA AYKIRILIK VARSA............................................ 1355
B- HUKUKA AYKIRILIK YOKSA............................................ 1355
VI. BİÇİMSEL KOŞUL: EVLİLİK BİRLİĞİ BOŞANMA İLE
SONA ERMİŞ OLMALIDIR......................................................1355
VII. BİÇİMSEL KOŞUL: İSTEK BULUNMALIDIR ........................1356
A- İSTEK SÜRESİNDE OLMALIDIR........................................ 1357
1- Boşanmadan Önceki Süre............................................. 1357
İçindekiler 89
a. Dilekçelerin Karşılıklı Verilmesi Sırasında............. 1358
b. Ön İnceleme Duruşmasında..................................... 1359
aa. 7251 sayılı Kanun Öncesinde............................ 1359
aaa. Karşı Taraf Gelmişse.............................. 1359
bbb. Karşı Taraf Gelmemişse......................... 1359
bb. 7251 sayılı Kanun Sonrasında........................... 1359
c. Tahkikat Aşamasında .............................................. 1360
d. Sözlü Yargılama Aşamasında.................................. 1361
2- Boşanmadan Sonraki Süre (TMK m. 178).................... 1362
3- Tenfizden Sonraki Süre................................................. 1363
B- İSTEK BELİRSİZ OLMAMALIDIR...................................... 1365
1- İsteğin Türünde Belirsizlik ........................................... 1365
2- İstek Konusu Para Biriminde Belirsizlik ...................... 1366
3- İstek Miktarında Belirsizlik .......................................... 1366
4- İstek Anlatım Biçimi İle Anlaşılıyorsa ......................... 1366
C- İSTEK ARTIRILAMAZ ......................................................... 1367
D- İSTEK YOK İSE VERİLEMEZ.............................................. 1367
E- İSTENMEDİĞİ AÇIKLANMIŞSA VERİLEMEZ................. 1368
F- İSTEK AŞILAMAZ ................................................................ 1368
G- İSTEK KARARA BAĞLANMALIDIR ................................. 1368
H- İSTEK ANLAŞMALI BOŞANMADAN SONRA
YAPILAMAZ.......................................................................... 1369
1- Türk Mahkemesinde Anlaşmalı Boşanma .................... 1369
2- Yabancı Mahkemede Anlaşmalı Boşanma ................... 1370
I. İSTEK TARAFLAR İÇİN YAPILABİLİR............................. 1370
İ. İSTEK KOŞULLARI VARSA MİRASÇILARA İNTİKAL
EDEBİLİR............................................................................... 1371
J- İSTEK AYIN OLARAK GERÇEKLEŞEBİLİR .................... 1371
1- Tamamen Ayın Olarak İstenebilir ................................ 1371
2- Kısmen Ayın Kısmen Para Olarak İstenebilir............... 1372
3- Ayın Olarak İsteme Sebebi Açıklanmalıdır.................. 1372
4- Haklı ve Kabul Edilebilir Sebep Varsa İstenebilir........ 1372
5- Ayın Olarak İstenilen Şeyin Bedeli Tespit
Edilmelidir. ................................................................... 1373
K- İSTEK AYRI DAVA İLE GERÇEKLEŞEBİLİR................... 1373
1- Karşı Dava İle İstek Gerçekleşebilir............................. 1373
2- Bağımsız Dava İle İstek Gerçekleşebilir....................... 1374
90 İçindekiler
L- İSTEK ERKEK EŞ YA DA KADIN EŞ TARAFINDAN
YAPILABİLİR........................................................................ 1374
VIII. BOŞANMANIN EKİ OLMAYAN MADDÎ TAZMİNAT
İSTEKLERİ................................................................................1375
A- EVLİLİK BİRLİĞİ İLE İLGİLİ İSTEKLER.......................... 1376
1- Düğün Gideri İstemi ..................................................... 1376
2- Nikah Gideri İstemi ...................................................... 1376
3- Doğum Gideri İstemi .................................................... 1377
4- Evlilik Birliği İçin Yapılan Masraf İstemi .................... 1378
5- İşten Ayrılma Sebebiyle Tazminat İstemi..................... 1378
a. Harca Bağlıdır ......................................................... 1379
b. Aile Mahkemesinin Görevi Kapsamında Değildir .. 1379
c. Görevli Mahkeme Dava Değerine Göre Belirlenir.. 1380
d. Kendi İsteği İle Ayrılan İsteyemez.......................... 1380
6- İş Sebebiyle Tazminat İstemi........................................ 1381
a. İşe Başlayamama Sebebiyle Tazminat İstemi ......... 1381
b. İşten Ayrılma Sebebiyle Tazminat İstemi ............... 1382
7- Miras Payının Alınma İstemi........................................ 1382
8- Düğünde Takılan Para İstemi........................................ 1382
9- Çeyiz Gideri İstemi....................................................... 1383
10- Başlık Parası İstemi ...................................................... 1383
B- EVLE İLGİLİ İSTEKLER ...................................................... 1383
1- Eve Katkı Bedeli İstemi................................................ 1383
2- Eve Taşınma Gideri İstemi ........................................... 1384
3- Ev Alma Vaadine Dayalı İstem .................................... 1384
4- Eşya İstemi.................................................................... 1384
5- Ziynet İstemi................................................................. 1385
6- Kira İstemi .................................................................... 1386
7- Aile Konutunun Özgülenmesi İstemi............................ 1386
C- BORÇLA İLGİLİ İSTEKLER ................................................ 1387
1- Ortak Borç Sebebiyle Alacak İstemi............................. 1387
2- Eşin Borcunu Ödeme Sebebiyle Alacak İstemi ............ 1387
3- Eşe Verilen Borç Sebebiyle Alacak İstemi................... 1388
4- Kredi Kartı Borcu Sebebiyle Alacak İstemi ................. 1388
5- Eşin Yakınlarına Verilen Borç Sebebiyle Alacak
İstemi ............................................................................ 1389
6- Eşin Yakınlarının Borcunu Ödeme Sebebiyle Alacak
İstemi ............................................................................ 1389
İçindekiler 91
7- Eşe Gönderilen Para Sebebiyle Alacak İstemi.............. 1390
8- Kredi Borcu Sebebiyle Alacak İstemi........................... 1390
a. Evlilik Öncesi Çekilen Kredi................................... 1390
b. Evlilik Sonrası Çekilen Kredi.................................. 1391
D- MAL REJİMİ İLE İLGİLİ İSTEKLER................................... 1391
1- Katılma Alacağı İstemi ................................................. 1391
2- Katkı Payı İstemi .......................................................... 1392
3- Kazanç Kaybı İstemi..................................................... 1393
4- Araç Bedeli İstemi ........................................................ 1393
5- Para İstemi .................................................................... 1394
6- İşyerine Katkı İstemi..................................................... 1395
7- Taşınmaz Devrine İlişkin İstem.................................... 1396
8- Kredi Sebebiyle Alacak İstemi ..................................... 1396
E- DİĞER İSTEKLER................................................................. 1396
1- Muvazaa ve Tehdit Sebebiyle Tapu Kaydının İptali..... 1396
2- İrade Bozukluğu Sebebiyle Satış İptali......................... 1397
3- Hastane Giderleri .......................................................... 1397
4- Ölünceye Kadar Bakma Akdinin İptali......................... 1397
5- Bedelli Askerlik Ödemesine Yönelik Alacak ............... 1398
IX. MADDÎ TAZMİNAT KARARININ KAPSAMI.........................1398
A- MADDÎ TAZMİNATIN ÖDENME BİÇİMİ.......................... 1398
1- Ödemeye Uygun Haller ................................................ 1398
a. Maddî Tazminat Toptan Ödenebilir ........................ 1398
b. Maddî Tazminat İrat Biçiminde Ödenebilir ............ 1399
c. Maddî Tazminat Ayın Olarak Ödenebilir................ 1399
2- Ödemeye Uygun Olmayan Haller................................. 1399
a. Maddî Tazminat Anlaşma Yoksa Yabancı Para
Olarak Ödenemez .................................................... 1399
b. Maddî Tazminat Taksitle Ödenemez....................... 1400
B- MADDÎ TAZMİNATIN KESİLMESİ.................................... 1400
C- MADDÎ TAZMİNATIN MİKTARI........................................ 1401
1- Uygun Olarak Belirlenmelidir ...................................... 1401
a. Hakim Tarafından Belirlenir ................................... 1402
b. Zararın Tamamının Karşılanması Zorunlu
Değildir............................................................. 1402
c. Tarafların Kusur Durumu Değerlendirilir ............... 1403
d. Tarafların Ekonomik Durumu Değerlendirilir......... 1403
e. Tarafların Sosyal Durumu Değerlendirilir............... 1403
92 İçindekiler
f. Tarafların Zedelenen Menfaatleri Değerlendirilir ... 1403
g. Paranın Alım Gücü Değerlendirilir ......................... 1403
h. Hakkaniyet İlkesi Değerlendirilir............................ 1403
2- İnfazda Duraksama Yaratmayacak Şekilde
Belirlenmelidir.............................................................. 1404
3- Bozma Kararı Varsa Amacına Uygun
Belirlenmelidir ....................................................... 1404
4- Koşulları Varsa Değiştirilebilir..................................... 1404
D- MADDÎ TAZMİNATTA FAİZ............................................... 1405
1- Maddî Tazminatta Faiz Başlangıcı ............................... 1405
2- Boşanmadan Sonra İstenmişse Faiz.............................. 1406
3- Maddî Tazminatta Faiz İstenmedi İse........................... 1406
4- Maddî Tazminatta Faiz Türü ........................................ 1407
5- Maddî Tazminatta Faiz İstemi Hakkında Karar
Verilmelidir................................................................... 1407
E- MADDÎ TAZMİNATIN GELECEK YILLARDAKİ
MİKTARIN KARARLAŞTIRILMASI................................... 1408
X. MADDÎ TAZMİNATTA USUL .................................................1408
A- GÖREVLİ MAHKEME.......................................................... 1408
1- Boşanmanın Eki Niteliğindeki Davada......................... 1408
2- Boşanmanın Eki Niteliğinde Olmayan Davada ............ 1409
a. Taraflar Arasında Evlilik Varsa............................... 1409
b. Taraflar Arasında Evlilik Yoksa.............................. 1409
3- Boşanma Kesinleştikten Sonra Açılan Davada............. 1410
4- Borçlu Olmadığının Tespitinde..................................... 1411
B- YETKİLİ MAHKEME............................................................ 1411
C- İSTEM TMK. m. 174 f. I KAPSAMINDA İSE HARÇ.......... 1412
1- Boşanma Davası İçinde İstenilmişse............................. 1412
2- Bağımsız Dava İle İstenilmişse..................................... 1412
3- Boşanma Kesinleştikten Sonra İstenilmişse ................. 1414
4- Yabancı Mahkeme Kararı Tenfiz Edilmişse Harç ........ 1414
5- Boşanma Hükmü Kesinleşmişse Harç .......................... 1415
E- DAVA/KARŞI DAVA DİLEKÇESİNDE YER ALMAYAN
TMK. M. 174 F. I KAPSAMINDA OLMAYAN
İSTEMLER.............................................................................. 1415
1- Sadece Nisbi Harç Tamamlanmışsa.............................. 1415
2- Hem Başvurma Harcı Hem Nisbi Harç
Tamamlanmışsa ............................................................ 1415
İçindekiler 93
F- DİĞER USUL HÜKÜMLERİ................................................. 1416
1- Feragat .......................................................................... 1416
a. Dava Dilekçesinde Feragat Edilebilir...................... 1416
b. Karardan Önce Feragat Edilebilir............................ 1417
c. Kanun Yolu Aşamasında Feragat Edilebilir............ 1417
d. Onaylanmayan Protokoldeki Beyan Feragat
Sayılamaz ................................................................ 1418
2- Hüküm Fıkrası .............................................................. 1419
a. Hüküm Fıkrasında Yer Almalıdır............................ 1420
b. Duraksama Yaratılmamalıdır .................................. 1420
c. Çelişkili Olmamalıdır.............................................. 1420
3- İptal............................................................................... 1420
4- Islah............................................................................... 1421
5- Kesinlik......................................................................... 1422
6- Tavzih ........................................................................... 1423
7- Vekalet Ücreti............................................................... 1423
a. Boşanma Davası İçinde İstenilmişse ....................... 1424
b. Bağımsız Dava İle İstenilmişse ............................... 1425
c. Boşanma Kesinleştikten Sonra İstenilmişse ............ 1425
8- Yabancılık Unsuru ........................................................ 1425
9- Zamanaşımı................................................................... 1426
10- Usulî Kazanılmış Hak................................................... 1427
11- Boşanma Hükmü Kesinleşmeden İcra Takibine
Konu Edilemez ............................................................. 1427
12- Kabul............................................................................. 1427
13- Bozma Sonrası Karar Verme ........................................ 1428
14- İhtiyati Tedbir............................................................... 1429
İKİNCİ AYIRIM
EŞLERE MANEVİ TAZMİNAT
§ 38. EŞLERE MANEVÎ TAZMİNAT (TMK m. 174 f. II)...................... 1430
I. MANEVÎ TAZMİNAT KAVRAMI............................................1430
A- İŞLEVİ .................................................................................... 1430
B- AMACI.................................................................................... 1431
C- KOŞULLARI .......................................................................... 1431
II. MADDÎ KOŞUL: KUSUR..........................................................1432
A- KUSURA İLİŞKİN ESASLAR............................................... 1432
94 İçindekiler
1- Usulüne Uygun Olarak Dayanılmayan Vakıalar
Kusur Olarak Yüklenemez............................................ 1433
2- Kusurların Neler Olduğu Açıkça Gösterilmelidir......... 1433
3- Yabancı Mahkeme Kararı Tanıma ya da Tenfiz
Edilmişse O Mahkemedeki Kusur Esas Alınacaktır..... 1434
a. Kusur Belirlenmişse ................................................ 1434
b. Kusur Belirlenmemişse ........................................... 1434
4- Davadan Sonra Gerçekleşen Vakıalar Kusur Olarak
Yüklenemez .................................................................. 1435
5- Dayanak Davayı Açan Eş Kusurlu Kabul Edilir........... 1436
B- MANEVÎ TAZMİNAT İSTEYEN EŞ KUSURSUZ YA DA
AZ KUSURLU OLMALIDIR................................................. 1436
1- Kusursuz Eş Manevî Tazminat Alabilir........................ 1437
2- Az Kusurlu Eş Manevî Tazminat Alabilir .................... 1437
3- Eşit Kusurlu Eş Manevî Tazminat Alamaz................... 1438
4- Ağır Kusurlu Eş Manevî Tazminat Alamaz.................. 1438
5- Tam Kusurlu Eş Manevî Tazminat Alamaz.................. 1439
6- Akıl Hastası Eş Manevî Tazminat Alabilir................... 1439
C- MANEVÎ TAZMİNAT İSTENEN EŞ DAHA KUSURLU
OLMALIDIR........................................................................... 1439
1- Kesinleşmiş Boşanma Kararı Yoksa............................. 1440
a. Genel Olarak............................................................ 1440
b. Akıl Hastalığından Kısıtlanandan Manevî Tazminat
İstenemez................................................................. 1441
c. Akıl Hastalığından Kısıtlanmayandan Manevî
Tazminat İstenebilir................................................. 1441
d. Dava Sebebi Yapılamayan Vakıalardan Dolayı
Diğer Taraf Kusurlu Addedilemez .......................... 1442
e. Kusursuz Eşten Manevî Tazminat İstenemez.......... 1442
2- Kesinleşmiş Boşanma Kararı Varsa.............................. 1442
a. Türk Mahkemesinin Gerekçesi................................ 1443
b. Yabancı Mahkemenin Gerekçesi............................. 1443
III. MADDÎ KOŞUL: ZARAR UNSURU
GERÇEKLEŞMELİDİR....................................................... 1446
A- KİŞİSEL DEĞERLER ZEDELENMELİDİR......................... 1447
1- Maddî Değerler............................................................. 1447
2- Manevî Değerler........................................................... 1448
B- KİŞİSEL DEĞERLERİN AĞIR SURETTE ZEDELENMESİ
ŞART DEĞİLDİR................................................................... 1448
İçindekiler 95
C- EVLİLİK KURULMADAN OLUŞAN OLAYLARLA
ZARAR UNSURU GERÇEKLEŞMEZ.................................. 1450
D- EVLİLİĞİN SONLANMASINDAN SONRA OLUŞAN
OLAYLARLA ZARAR UNSURU GERÇEKLEŞMEZ......... 1450
IV. MADDÎ KOŞUL: NEDENSELLİK BAĞI
GERÇEKLEŞMELİDİR .............................................................1451
A- MANEVÎ ZARAR, BOŞANMAYA SEBEBİYET VEREN
OLAYLAR SEBEBİYLE GERÇEKLEŞMELİDİR............... 1452
B- MANEVÎ ZARARA SEBEBİYET VEREN EYLEM EŞ
TARAFINDAN YAPILMIŞ OLMALIDIR............................ 1456
C- MANEVÎ ZARARA SEBEBİYET VEREN EYLEME EŞİN
SEYİRCİ KALMASI YETERLİDİR...................................... 1456
V. MADDÎ KOŞUL: HUKUKA AYKIRILIK
GERÇEKLEŞMELİDİR .............................................................1457
A- FİZİKÎ KİŞİLİĞE SALDIRIDA VERİLİR............................. 1458
1- Cinsel İlişki Kurulamadı İse Verilir.............................. 1458
a. Cinsel İlişki Erkek Eşin Kusuru İle
Kurulamamalıdır ..................................................... 1458
b. Cinsel İlişki Kurulması İçin Makul Süre Geçmiş
Olmalıdır ................................................................. 1460
c. Cinsel İlişki Kurulmamasında Kadın Eşin Kusuru
Olmamalıdır............................................................. 1460
d. Cinsel İlişki Kurulmadığı Konusunda Çekişme
Bulunmamalıdır....................................................... 1461
2- Eşin Hastalığı İle İlgilenilmemişse Verilir.................... 1461
a. Ameliyatıyla İlgilenmemek ..................................... 1462
b. Tedavisiyle İlgilenmemek ....................................... 1462
c. Rahatsızlığıyla İlgilenmemek.................................. 1463
3- Çocuğun Hastalığı İle İlgilenilmemişse Verilir ............ 1464
4- Kürtaja Zorlama Varsa Verilir...................................... 1464
5- Fiziksel Şiddet Uygulanmışsa Verilir ........................... 1464
6- Olağandışı Cinsel İlişkiye Zorlama Varsa Verilir......... 1466
7- Cinsel İstismar Varsa Verilir ........................................ 1466
B- MANEVÎ KİŞİLİĞE SALDIRIDA VERİLİR ........................ 1466
1- Sadakatsizlik Varsa Verilir ........................................... 1466
2- Eşini İstemediğini Söylemişse Verilir........................... 1468
3- Kovma Varsa Verilir..................................................... 1469
4- Hakaret Varsa Verilir.................................................... 1470
96 İçindekiler
5- Sakatlanmasına Sebep Olduğu Eşini Terk Etmişse
Verilir............................................................................ 1471
6- Aşağılanma Varsa Verilir ............................................. 1471
a. Ekonomik Aşağılama Varsa Verilir ........................ 1472
b. Fiziksel Aşağılama Varsa Verilir ............................ 1472
c. Cinsel Aşağılama Varsa Verilir............................... 1472
d. Duygusal Aşağılama Varsa Verilir.......................... 1473
e. Sosyal Aşağılama Varsa Verilir .............................. 1473
7- Güven Sarsıcı Davranışlarda Bulunulmuşsa
Verilir .................................................................... 1474
8- Doğumla İlgilenilmemişse Verilir ................................ 1474
9- Tehdit Varsa Verilir...................................................... 1474
10- Çocuğun Kendisinden Olmadığını Söylemişse
Verilir............................................................................ 1475
11- Kardeş Gibi Gördüğünü Söylemişse Verilir................. 1475
12- Hamilelikle İlgilenilmemişse Verilir ............................ 1475
13- Korkutma Varsa Verilir ................................................ 1476
14- Terke Zorlama Varsa Verilir......................................... 1476
15- Eşini Sevmediğini Söylemişse Verilir .......................... 1476
C- SOSYAL KİŞİLİĞE SALDIRIDA VERİLİR......................... 1477
1- Beddua Varsa Verilir .................................................... 1477
2- İftira Varsa Verilir ........................................................ 1477
3- Suçlama Varsa Verilir................................................... 1478
4- Ailesini İstememe Varsa Verilir ................................... 1479
5- Dedikodu Çıkarma Varsa Verilir.................................. 1479
6- İcra Takibine Maruz Bırakma Varsa Verilir................. 1480
7- Düğün Yapılmamışsa Verilir........................................ 1480
8- Kaba Şekilde Çağırma Varsa Verilir ............................ 1480
9- Bağımlılık Derecesinde Kumar Oynayıp Ailesini
Darlığa Düşürmek......................................................... 1481
10- Bekar Arkadaşlarının Evde Yatılı Kalmasına İzin
Vermek ......................................................................... 1481
11- Alacaklıların Takibine Maruz Bırakma Varsa
Verilir............................................................................ 1481
12- Borçlar Sebebiyle Haciz Gelmesi Varsa Verilir ........... 1481
D- DİĞER SEBEPLERLE KİŞİLİĞE SALDIRIDA
VERİLİR ................................................................................. 1482
VI. HUKUKA AYKIRILIK OLUŞMADIĞINDA VERİLMEZ ........1482
İçindekiler 97
A- Evlilik Birliği İle İlgili İstekler................................................ 1482
1- Barışma Varsa Verilmez ............................................... 1482
2- Affedilme Varsa Verilmez............................................ 1483
3- Hoşgörü Varsa Verilmez............................................... 1483
4- Salt Boşanma Sebebiyle Verilmez................................ 1484
5- Dava Sırasındaki Savunmalar Sebebiyle Verilmez....... 1484
6- Evlilik Birliği Görevlerini Yerine Getirmemede
Verilmez ....................................................................... 1486
7- Olaydan Sonra Uzun Süre Birliktelik Sürmüşse........... 1486
8- Feragat Öncesi Olaylar Sebebiyle Verilmez................. 1487
9- Aktarılan Olaylar Sebebiyle Verilmez.......................... 1487
a. Tarafların Aktardığı Olaylar.................................... 1487
b. Tanıkların Aktardığı Olaylar................................... 1488
10- Terk Sebebiyle Boşanma Davasında Verilmez............. 1488
11- Çalışmama Sebebiyle Verilmez.................................... 1488
12- Üçüncü Kişilerin Davranışı Sebebiyle Verilmez .......... 1489
13- Birlikte Yaşamadan Kaçınma Sebebiyle Verilmez....... 1489
14- Kumar Oynama Sebebiyle Verilmez ............................ 1490
B- EVLE İLGİLİ İSTEKLER ...................................................... 1490
1- Bağımsız Konut Açılmamışsa Verilmez....................... 1490
2- Eve Almama Sebebiyle Verilmez................................. 1491
C- DİĞER SEBEPLERLE İLGİLİ İSTEKLER........................... 1491
VII. BİÇİMSEL KOŞUL: EVLİLİK BİRLİĞİ BOŞANMA İLE
SONA ERMİŞ OLMALIDIR......................................................1491
VIII. BİÇİMSEL KOŞUL: İSTEK BULUNMALIDIR ........................1492
A- İSTEK SÜRESİNDE OLMALIDIR........................................ 1493
1- Boşanmadan Önceki Süre............................................. 1493
a. Dilekçelerin Karşılıklı Verilmesi Sırasında............. 1494
b. Ön İnceleme Duruşmasında..................................... 1495
aa. 7251 sayılı Kanun Öncesinde............................ 1495
aaa. Karşı Taraf Gelmişse.............................. 1495
bbb. Karşı Taraf Gelmemişse......................... 1495