6100 Sayılı HMK Hükümlerine Göre Hazırlanmış Bilimsel Açıklama ve Son İçtihatlar
Boşanma  Hukuku
Ömer Uğur GENÇCAN
2020/05 9. Baskı, 1377 Sayfa, Ciltli
ISBN 978-605-050-589-4

Elinizdeki kitabın konusu olan boşanma, tazminat ve nafaka davalarını ince-leyen Yargıtay İkinci Hukuk Dairesinde otuz iki yıldır (evet, otuz iki yıldır!) aralık-sız görev yapıyorum. Binlerce boşanma dosyasını bizzat okudum ve binlerce bo-şanma ilamını bizzat yazdım.

Bu eser 2020'li yıllarda Türkiye Cumhuriyetinde toplumun yapısı ile dönemin boşanma sebeplerini bütün ayrıntılarıyla belgeleyen ve ileriki yıllarda bilimsel araş-tırma yapacak olanlar için sunulmuş sosyolojik ve tarihi bir belge başka bir deyiş-le boşanma vakıa kataloğu niteliğini de taşımaktadır.

ÖNEMLE BELİRTMEK İSTERİM Kİ;

1- Tedbir nafakası, iştirak nafakası ve yoksulluk nafakası konuları NAFAKA HUKUKU (Yetkin Yayınları, Ankara 2018) adlı kitabımda,

2- Velayet ve kişisel ilişki konuları VELAYET HUKUKU (Yetkin Yayınları, Ankara 2018) adlı kitabımda,

3- Boşanma davasında usul hükümleri BOŞANMA USUL HUKUKU (Yetkin Yayınları, Ankara 2019) adlı kitabımda,

4- Boşanma davasında kanun yolları konusu HUKUK DAVALARINDA İS-TİNAF VE TEMYİZ UYGULAMASI (Yetkin Yayınları, Ankara 2018) adlı kita-bımda,

5- Yabancı unsurlu boşanma davaları konusu MİLLETLERARASI AİLE VE USUL HUKUKU (Yetkin Yayınları, Ankara 2020) ayrıntılı olarak yer aldığından bu kitabım içinde ayrıca yer almamıştır.

Bilindiği üzere evlilik birliğinin sarsılmasında boşanma konusu davranışlar bu güne kadarki uygulama ile Yargıtay 2. Hukuk Dairesi (=Dairem) tarafından içtihat-lar yoluyla belirlenmiştir. Aralıksız olarak otuz iki yıldır çalışmakta olduğum Yar-gıtay 2. Hukuk Dairesinde (=Dairemde) edindiğim deneyim ve birikim ile bütün boşanma sebeplerini eserin önceki baskılarında ilk kez sınıflandırmıştım. Bu sınıf-landırma ile 4721 sayılı Türk Medenî Kanununda yapılmamış örneklendirmeyi kendim yaparak var olan boşluğu da naçizane doldurduğumu sanıyorum. Türk hukukunda hangi davranışların boşanma, tazminat ve nafaka sebebi olduğunu mümkün olduğunca içtihatlardan en azından birer örnek vermek suretiyle Yargıtay 2. Hukuk Dairesinin (=Dairemin) bakış açısını da bütün ayrıntılarıyla konuyla ilgilenen herkesin istifadesine sunmuş oldum. 

Eserin her yeni baskısında sosyal hayatın ve insan davranışların gösterdiği de-ğişime göre Yargıtay’ın olaylara bakışında oluşan değişiklikleri de anında yansıt-mış oldum. Böylece Türk Yargıtay’ının görüşlerini en güncel şekilde sadece Türk okuyucular değil aynı zamanda dış ülkelerde bulunan pek çok araştırmacının da bilgisine sunmuş oldum. Bu eserde yer alan birçok içtihadın yabancı aile hukuk dergilerine tercüme edilerek yansıtıldığının da bilinmesini isterim.

Yargıtay’ın bütün kararları bıkmadan ve usanmadan otuz iki yıldır tarafım-dan tek tek incelenerek EMSAL ÖZELLİĞİ TAŞIYANLAR değerlendirilip bilim-sel açıklama içinde SİSTEMATİK BİR ŞEKİLDE kullanıldığı başka bir anlatımla anlamsız biçimde önünüze sıralanmadığı/yığılmadığı için bu eserin bir KİMSESİZ İÇTİHATLAR MEZARLIĞI olmadığının farkında olunmasını isterim.

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ 5

İÇİNDEKİLER 9

KAYNAKÇA 79

KISALTMALAR 83

GİRİŞ 85

BİRİNCİ KISIM

GENEL HÜKÜMLER

& 1. BOŞANMA KAVRAMINA GENEL BAKIŞ 89

I. TANIMI 89

II. HUKUKİ NİTELİĞİ 90

A- Boşanma Davası Açma Hakkı 90

1- Bozucu Yenilik Doğuran Hak 90

2- Dava Yolu İle Kullanılabilir 90

B- Boşanma Kararı 90

1- Bozucu Yenilik Doğuran Karar 90

2- Kesin Biçimde Geleceğe Etkili 90

3- Mutlak Etkili 91

III. KONUSUNA İLİŞKİN GÖRÜŞLER 91

A- Bireyci Görüş 92

B- Toplumcu Görüş 92

IV. DÜZENLENME BİÇİMLERİ 93

A- Boşanmayı Reddeden Sistem 93

B- Serbest Boşanma Sistemi 94

C- Belirli Sebeplere Dayanarak Hâkim Kararıyla Boşanma Sistemi 98

1- Geçerli Bir Evlilik Bulunmalıdır 99

a. Yurt İçinde Yapılan Evlilik 99

b. Yurt Dışında Yapılan Evlilik 101

2- Boşanma Sebepleri Gerçekleşmelidir 103

3- Hâkim Kararı Bulunmalıdır 104

V. DAYANDIĞI İLKELER 106

A- İrade İlkesi 106

B- Kusur ilkesi 107 

1- Kusur İlkesi Mutlak Değildir 107

2- Kusursuz Eşin Dava Açmaması Hakkın Kötüye Kullanılması Olarak Yorumlanamaz 107

3- Kusur Kabul Edilen Vakıalar Açıklanmalıdır 108

4- Kusur Belirlemesinde Taraflarca Getirilmesi İlkesine Aykırı Davranılamaz 108

a. Usulüne Uygun Dayanılmayan Vakıalar Kusur Olarak Yüklenemez 108

b. Usulüne Uygun Dayanılmayan Deliller Dikkate Alınamaz 110

aa. Dayanılmayan Tanıklar 110

bb. Dayanılmayan Dosyalar 111

5- Kusur Belirlemesinde Yetersiz Tanık Beyanları Esas Alınamaz 111

a. Görgüye Dayanmayan Tanık Beyanları 111

b. Soyut Tanık Beyanları 112

c. Aktarıma Dayalı Tanık Beyanları 112

6- Diğer Tarafın Az da Olsa Kusurlu Olması Gerekir 112

7- İradi Olmayan Davranışlar Kusur Kabul Edilemez 113

8- Usulünce Dayanılan Deliller Toplanmadan Kusur Belirlenemez 115

9- Dayanak Davayı Açan Eş Kusurlu Kabul Edilir 116

10- Kusur Belirlemesinde Usuli Kazanılmış Hak Dikkate Alınır 116

11- Elde Olmayan Sebeplerle Gerçekleşen Vakıalar Kusur Olarak 

Yüklenemez 117

12- Ret Konusu Davada Kusur Olarak Belirlenmeyen Vakıalar Kusur Olarak Yüklenemez 117 

13¬- Anlaşma Protokolü Sunulması Kusurlu Olunduğuna Karine Teşkil Etmez 118

14- Yükümlülük Kapsamı Dışındaki Vakıalar Kusur Olarak 

Yüklenemez 119

15- Bilgisi Dahilinde Gerçekleşmeyen Vakıalar Kusur Olarak Yüklenemez 119

16- Evlenmeden Önceki Davranışlar Kusur Kabul Edilemez 119

17- Davadan Sonraki Davranışlar Kusur Kabul Edilemez 120

18- Fevren Söylenen Sözler Kusur Kabul Edilemez 120

19- Fiziksel Şiddette Beyan ve İz Karine Olarak Kusura Esas Alınır 120

20- Etkileyen Dava Sonuçları Beklenmeden Kusur Belirlenemez 121

21- Tepki Niteliğindeki Davranışlar Kusur Kabul Edilemez 121

C- Evlilik Birliğinin Sarsılması İlkesi 121

D- Elverişsizlik İlkesi 122

E. Eylemli Ayrılık İlkesi 123

VI. TÜRK MEDENÎ KANUNUNUN DAYANDIĞI İLKELER 123

§ 2. BOŞANMA SEBEPLERİNİ SINIFLANDIRMA 125

I. GENEL OLARAK 125

A- Sınırlı Sayıda Düzenlenmiştir 126

B- Emredici Nitelikte Düzenlenmiştir 126

II. SINIFLANDIRMA 126 

A- Konularına Göre 126 

1- Özel Boşanma Sebepleri 126

a. Sınırlı Sayıda Öngörülmüştür 126

b. Belli Sebepler Öngörülmüştür 127

2- Genel Boşanma Sebepleri 128 

a. Belli Bir Vakıaya Dayalı Değildir 129

b. Önceden Belirlenmesi Olanaksızdır 129

c. Çok Çeşitli Vakıalar Olabilir 129

B- Etkilerine Göre 129

1- Mutlak Boşanma Sebepleri 129

2- Nisbî Boşanma Sebepleri 130

İKİNCİ KISIM

ÖZEL BOŞANMA SEBEPLERİ

§ 3. ZİNA SEBEBİYLE BOŞANMA (TMK. m. 161) 133

I. KAVRAM 133

A- Hukuki Bakış 134

B- Dini Bakış 135

II. SINIFLANDIRMA 136

A- Özel Boşanma Sebebidir 136

B- Mutlak Boşanma Sebebidir 136

C- Kusura Dayalı Boşanma Sebebidir 136

III. KOŞULLARI 137

A- Evlilik Koşulu 137

1- Uygulanacak Statüler 137

a. Evlilik Hukuken Kurulmuşsa Uygulanır 137

b. Batıl Evliliklerde Uygulanır 138

c. Gaiplik Kararı Olsa da Uygulanır 138

d. Ayrılık Kararı Olsa da Uygulanır 138

e. Ayrı Konut Edinme Kararı Olsa da Uygulanır 139

f. Ayrı Yaşama Hakkı Bulunsa da Uygulanır 139

g. Evlilik Tescil Edilmese de Uygulanır 139

h. Ayrı Evde Yaşamalı Aile Modelinde Uygulanır 140

ı. Boşanma Davası Devam Ederken de Uygulanır 140

2- Uygulanmayacak Statüler 140

a. Yok Evliliklerde Uygulanmaz 140

b. Nişanlılıkta Uygulanmaz 140

c. Evlilik Benzeri Yaşam Modellerinde Uygulanmaz 141

aa. Common Law Evlilik 141

bb. Kayıtsız Hayat Ortaklığı 142

aaa. Özellikleri 142

aaaa. Herhangi Bir Şekil Şartına Bağlı Olmadan Kurulur 142

bbbb. Evlenme Niyetine Gerek Yoktur 142

cccc. Evliliğin Tüm Yükümlülükleri Yerine 

Getirilir 143

dddd. Belirli Şekilde Süreklilik Taşır 143

eeee. Herhangi Bir Şekil Şartına Bağlı  Olmadan Sona Erer 143

bbb. Çeşitleri 143

aaaa. Aynı Cinsiyettekilerin Kayıtsız Hayat Ortaklığı 143

bbbb. Farklı Cinsiyettekilerin Kayıtsız Hayat 

Ortaklığı 143

cc. Kayıtlı Hayat Ortaklığı 144

aaa. Özellikleri 144

aaaa. Resmi Sicile Kayıt veya Tescille Kurulur 144

bbbb. Kanun Tarafından Düzenlenen Hak ve  Yükümlülükler Doğurur 144

cccc. Boşanma Söz konusu Değildir 144

bbb. Çeşitleri 145

aaaa. Aynı Cinsiyettekilerin Kayıtlı Hayat 

Ortaklığı 145

bbbb. Farklı Cinsiyettekilerin Kayıtlı Hayat 

Ortaklığı 145

dd. Homoparental Aile 145

ee. Tek Ebeveynli Aile 146

ff. Boşanma Sonrası Hayat Arkadaşlığı 146

gg. Eş Cinsel Evlilik 146

d. Dini Nikahlı İlişkide Uygulanmaz 147

e. Evlilik Sonrası İlişkide Uygulanmaz 147

f. Duygusal İlişkilerde (Flört) Uygulanmaz 147

B- Cinsel İlişki Koşulu  (Objektif Unsur) 147

1- Zina Sayılan Davranışlar 148

a. Her Kişiyle Kurulan Cinsel İlişki Zina Sayılır 148

aa. Heteroseksüelle Cinsel İlişki 148 

bb. Heteroseksüel Olmayanla Cinsel İlişki 149

aaa. Eş Cinselle/Homoseksüelle Cinsel İlişki 149

aaaa. Geyle Cinsel İlişki 149

bbbb. Lezbiyenle Cinsel İlişki 151

cccc. Biseksüelle Cinsel İlişki 151

bbb. Transgenderle Cinsel İlişki 152

aaaa. Transseksüelle Cinsel İlişki 152

bbbb. Travestiyle Cinsel İlişki 153

cc. İnterseksüelle/Hermafroditle Cinsel İlişki 154

b.  Her Şekilde Kurulan Cinsel İlişki Zina Sayılır 154

aa. Doğal Yoldan Kurulan Cinsel İlişki 154

bb. Doğal Olmayan Yoldan Kurulan Cinsel İlişki 154

cc. Grup Halinde/Toplu Kurulan Cinsel İlişki 155

dd. Koruma Yöntemiyle Kurulan Cinsel İlişki 155

c. Eksik Kalkışma Zina Sayılır 155

d. Bir Cinsel İlişki Zina İçin Yeterlidir 156

2- Zina Sayılmayan Davranışlar 156

a. Hayvanla Cinsel İlişki Zina Sayılmaz 156

b. Ölüyle Cinsel İlişki Zina Sayılmaz 157

c. Cinsel Objeyle Cinsel İlişki Zina Sayılmaz 157

d. Yapay Döllenme Zina Sayılmaz 157

e. Aşıkane Hareketler Zina Sayılmaz 157

f. Bakım Amaçlı Kalma Zina Sayılmaz 158

C- Kusur Koşulu (Sübjektif Unsur) 158

1- Cinsel İlişki Bilerek ve İsteyerek Olmalıdır 158

a. Tecavüze Uğramada  Uygulanmaz 159

b. Ağır Uykuda Uygulanmaz 160

c. İpnotizmada Uygulanmaz 161

d. Kendini Bilemeyecek Derecede Sarhoşlukta Uygulanmaz 161

e. Ciddi Tehdit Halinde Uygulanmaz 161

2- Cinsel İlişki Meşrulaştırılamaz 161

a. İktidarsızlıkta Uygulanır 162

b. Kadının Rahminin Bulunmamasında Uygulanır 162

c. Cinsel Soğuklukta Uygulanır 162

d. İlgisizlikte Uygulanır 162

3- Cinsel İlişki Takas Konusu Yapılamaz 162

IV. İSPAT 163

A- Genel Olarak 163

1- İspatta Cinsler Arasında Eşitlik Vardır 163

2- Her Türlü Delille İspatlanabilir 164

3- İspat Duraksamaya Yer Vermeyecek Şekilde Gerçekleşmelidir 164

a. Otelde Aynı Odada Gecelemek Zina İçin Yeterlidir 164

b. Yalnız Olarak Eve Almak Zina İçin Yeterlidir 165

4- İspat Yükü Davacıdadır 165

B- İspat Araçları 166

1- Gebe Kalmak 166

2- Zührevî Hastalığa Yakalanmak 166

3- Fotoğraflar 166

4- Düğün Yapmak 166

5- İletişim Araçları 167

a. Mektup 167

b. Bilgisayar Kaydı 167

c. Telefon Kaydı 167

d. Ses Kaydı 167

e. Kamera Kaydı 168

f. Sosyal Medya Paylaşımları 168

g. Diğer İletişim Araçları 168

6- Tanık Anlatımları 168

7- Kesinleşmiş Hükümlülük Kararı 169

8- Soruşturma Evrakı 169

9- Otel Kayıtları 169

10- Hamilelik Testi 170

11- Resmi Evraklar 170

12- Diğer İspat Araçları 170

C- İspat Aracı Sayılmayanlar 171

1- İkrar 171

2- Yemin 171

V. DAVA HAKKININ ORTADAN KALKMASI 171

A- Hak Düşürücü Süre (TMK m. 161 f. II) 172

1- Boşanma Sebebini Öğrenmesinden Başlayarak Altı Aylık Süre 172

a. Tek Eylemden İbaret Zinada 173

b. Devam Eden Zinada 173

2- Her Hâlde Zina Eyleminin Üzerinden Beş Yıl Süre 174

B- Af  (TMK m. 161 f. III) 174

1- Şekle Bağlı Değildir 174

a. Yazılı Yapılabilir 174

b. Sözlü Yapılabilir 175

c. Örtülü Yapılabilir 175

d. Açık Yapılabilir 175

2- Dava Hakkı Düşmüş Sayılır 176

3- Kişiye Sıkı Sıkıya Bağlı Haklardandır 176

4- İradeyi Sakat¬la¬yan Sebepler Varsa Geçersizdir 176

5- Eylem Öncesi Yapılamaz 176

6- Ceza Şikayetinden Vazgeçme Af Sayılmaz 177

7- Saik Önemli Değildir 177

8- Şarta Bağlanamaz 177

9- Boşanma Sebebi Kabul Edilemez 177

VI. DİĞER DAVALAR İLE İLİŞKİSİ 178

A- Hayata Kast Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 178

B- Pek Kötü Davranış Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 178

C- Onur Kırıcı Davranış Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 179

D- Suç İşleme Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 179

E- Haysiyetsiz Hayat Sürme Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 179

F- Terk Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 180

G- Akıl Hastalığı Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 180

H- Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 181

1- Sadece Zina Sebebiyle Dava Açılabilir 181

a. Genel Olarak 181

b. Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle Karar Verilemez 181

2- Sadece Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle Dava Açılabilir 182

a. Genel Olarak 182

b. Zina Sebebiyle Karar Verilemez 182

c. Zina Sebebiyle Boşanma Davasından Feragat Varsa 

Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması Sebebiyle

Boşanma İstenemez 183

3- Aynı Dava İçinde İki Sebeple Dava Açılabilir 183

a. Özel Sebebe Dayalı Karar Verip Genel Sebepten Karar Vermeme İsabetsizdir 185

b. Genel Sebebe Dayalı Karar Verip Özel Sebepten Karar Vermeme İsabetsizdir 185

4- Aynı Dava İçinde Terditli Açılabilir 186

5- Karşılıklı Dava İçinde Açılabilir 187

6- Islah Yapılabilir 187

I- Anlaşmalı Boşanma Davası İle İlişkisi 188

VII. SONUÇLARI 188

A- Fer’î Sonuçları 188

1- Davacı Açısından 188

a. Davacıya Manevi Tazminat Verilebilir 188

b. Davacıya Maddi Tazminat Verilebilir 190

c. Davacıya Yoksulluk Nafakası Verilebilir 190

d. Davacıya Velayet Verilebilir 191

e. Davacıya Tedbir Nafakası Verilebilir 191

2- Davalı Açısından 191

a. Davalıya Tedbir Nafakası Verilebilir 191

b. Davalıya Velayet Verilebilir 192

c. Davalıya Yoksulluk Nafakası Verilemez 193

d. Davalıya Maddi Tazminat Verilemez 193

e. Davalıya Manevi Tazminat Verilemez 193

B- Mal Rejimiyle İlgili Sonuçları 194

1- Edinilmiş Mallar Katılma Rejimindeki Etkisi (TMK m. 236 f. II) 194

2- Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejimindeki Etkisi (TMK m. 252) 195

VIII. USUL 196 

A- Davanın Tarafları 196

1- Davacı 197

2- Davalı 197

B- Ayrılık Kararı Verilmesi 197

C- Bekletici Sorun 198

D- Konusuz Kalması 198

E- Mahkeme Kararı Gerekçesi 199

§ 4. HAYATA KAST SEBEBİYLE BOŞANMA (TMK. m. 162) 200

I. SINIFLANDIRMA 200

A- Özel Boşanma Sebebidir 200

B- Mutlak Boşanma Sebebidir 200

C- Kusura Dayalı Boşanma Sebebidir 201

1- Davalının Kusurlu Olması Gerekir 201

2- Kusur Kıyaslaması Yapılamaz 201

II. KONUSU 202

A- Hayata Kast Kavramına Giren Davranışlar 202

1- İntihara Teşvik Kapsama Girer 202

a. Gerekli Araç ve Ortam Hazırlanmış Olmalıdır 202

b. İntihara Teşvik Her Şekilde Yapılabilir 202

2- Elverişsiz Araç Kullanımı Kapsama Girer 202

3- İstenildiği Halde Sonuç Alamama Kapsama Girer 203

4- Ölüm Tehlikesine Seyirci Kalma Kapsama Girer 203

B- Hayata Kast Kavramına Girmeyen Davranışlar 203

1- Öldürme Tehdidi Kapsama Girmez 203

2- Öldürme Amacı Bulunmayan Eylem Kapsama Girmez 203

3- Eşin Yakınlarına Yönelik Eylem Kapsama Girmez 204

III. DAVA HAKKININ ORTADAN KALKMASI 204

A- Hak Düşürücü Süre (TMK m. 162 f. II) 204

1- Boşanma Sebebini Öğrenmesinden Başlayarak Altı Aylık Süre 204

2- Her Hâlde Hayata Kast Eyleminin Üzerinden Beş Yıl Süre 205

B- Af  (TMK m. 162 f. III) 205

1- Şekle Bağlı Değildir 205

a. Yazılı Yapılabilir 205

b. Sözlü Yapılabilir 206

c. Örtülü Yapılabilir 206

d. Açık Yapılabilir 206

2- Dava Hakkı Düşmüş Sayılır 206

3- Kişiye Sıkı Sıkıya Bağlı Haklardandır 206

4- İradeyi Sakat¬la¬yan Sebepler Varsa Geçersizdir 206

5- Eylem Öncesi Yapılamaz 206

6- Ceza Şikayetinden Vazgeçme Af Sayılmaz 207

7- Saik Önemli Değildir 207

8- Şarta Bağlanamaz 207

IV. DİĞER DAVALAR İLE İLİŞKİSİ 207

A- Zina Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 208

B- Pek Kötü Davranış Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 208

C- Onur Kırıcı Davranış Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 208

D- Suç İşleme Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 209

E- Haysiyetsiz Hayat Sürme Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 209

F- Terk Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 209

G- Akıl Hastalığı Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 210

H- Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 210

1- Sadece Hayata Kast Sebebiyle Dava Açılabilir 210

a. Genel Olarak 210

b. Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle Karar Verilemez 211

2- Sadece Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle Dava Açılabilir 211

a. Genel Olarak 211

b. Hayata Kast Sebebiyle Karar Verilemez 211

c. Hayata Kast Sebebiyle Boşanma Davasından Feragat Varsa Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması Sebebiyle Boşanma İstenemez 211

3- Aynı Dava İçinde İki Sebeple Dava Açılabilir 212

a. Özel Sebebe Dayalı Karar Verip Genel Sebepten Karar Vermeme İsabetsizdir 212

b. Genel Sebebe Dayalı Karar Verip Özel Sebepten Karar Vermeme İsabetsizdir 212

4- Aynı Dava İçinde Terditli Açılabilir 212

5- Islah Yapılabilir 213

I- Ayrılık Kararı Verilebilir 213

İ- Anlaşmalı Boşanma Yapılamaz 214

V. SONUÇLARI 215

A- Fer’î Sonuçları 215

1- Davacı Açısından 215

a. Davacıya Manevi Tazminat Verilebilir 215

b. Davacıya Maddi Tazminat Verilebilir 215

c. Davacıya Yoksulluk Nafakası Verilebilir 216

d. Davacıya Velayet Verilebilir 216

e. Davacıya Tedbir Nafakası Verilebilir 217

2- Davalı Açısından 217

a. Davalıya Tedbir Nafakası Verilebilir 217

b. Davalıya Velayet Verilebilir 217

c. Davalıya Yoksulluk Nafakası Verilemez 218

d. Davalıya Maddi Tazminat Verilemez 218

e. Davalıya Manevi Tazminat Verilemez 218

B- Mal Rejimiyle İlgili Sonuçları 219

1- Edinilmiş Mallar Katılma Rejimindeki Etkisi (TMK m. 236 f. II) 219

2- Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejimindeki Etkisi (TMK m. 252) 220

C- Mirasla İlgili Sonuçları 220

VII.  USUL 220

A- Davanın Tarafları 221

B- Bekletici Sorun 221

C- Konusuz Kalması 221

§ 5. PEK KÖTÜ DAVRANIŞ SEBEBİYLE BOŞANMA (TMK. m. 162) 223

I. SINIFLANDIRMA 223

A- Özel Boşanma Sebebidir 223

B- Mutlak Boşanma Sebebidir 223

C- Kusura Dayalı Boşanma Sebebidir 224

1- Davalının Kusurlu Olması Gerekir 224

2- Kusur Kıyaslaması Yapılamaz 224

II.  KONUSU 225

A- Pek Kötü Davranışın Şekli 225

1- Eşin Vücut Bütünlüğüne Saldırı 225

2- Eşin Sağlığına Saldırı 226

B- Pek Kötü Davranışın Şiddeti 226

1- Eşe Istırap Vermelidir 226

2- Eşin Sağlığını Bozmalıdır 227

C- Pek Kötü Davranışın Sayısı 228

D- Pek Kötü Davranışın Belirlenmesi 228

III. DAVA HAKKININ ORTADAN KALKMASI 228

A- Hak Düşürücü Süre (TMK m. 162 f. II) 228

1- Boşanma Sebebini Öğrenmesinden Başlayarak Altı Aylık Süre 229

2- Her Hâlde Pek Kötü Davranış Eyleminin Üzerinden Beş Yıl Süre 229

B- Af  (TMK m. 162 f. III) 229

1- Şekle Bağlı Değildir 230

a. Yazılı Yapılabilir 230

b. Sözlü Yapılabilir 230

c. Örtülü Yapılabilir 230

d. Açık Yapılabilir 230

2- Dava Hakkı Düşmüş Sayılır 230

3- Kişiye Sıkı Sıkıya Bağlı Haklardandır 231

4- İradeyi Sakat¬la¬yan Sebepler Varsa Geçersizdir 231

5- Eylem Öncesi Yapılamaz 231

6- Ceza Şikayetinden Vazgeçme Af Sayılmaz 231

7- Saik Önemli Değildir 232

8- Şarta Bağlanamaz 232

IV. DİĞER DAVALAR İLE İLİŞKİSİ 232

A- Zina Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 233

B- Hayata Kast Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 233

C- Onur Kırıcı Davranış Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 233

D- Suç İşleme Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 234

E- Haysiyetsiz Hayat Sürme Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 234

F- Terk Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 234

G- Akıl Hastalığı Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 235

H- Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 235

1- Sadece Pek Kötü Davranış Sebebiyle Dava Açılabilir 235

a. Genel Olarak 235

b. Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle Karar Verilemez 235

2- Sadece Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle Dava Açılabilir 236

a. Genel Olarak 237

b. Pek Kötü Davranış Sebebiyle Karar Verilemez 237

c. Pek Kötü Davranış Sebebiyle Boşanma Davasından Feragat Varsa Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması Sebebiyle Boşanma İstenemez 237

3- Aynı Dava İçinde İki Sebeple Dava Açılabilir 237

a. Özel Sebebe Dayalı Karar Verip Genel Sebepten Karar Vermeme İsabetsizdir 238

b. Genel Sebebe Dayalı Karar Verip Özel Sebepten Karar Vermeme İsabetsizdir 238

4- Aynı Dava İçinde Terditli Açılabilir 238

5- Islah Yapılabilir 239

I- Ayrılık Kararı Verilebilir 239

İ- Anlaşmalı Boşanma Yapılamaz 241

V. SONUÇLARI 241

A- Davacı Açısından 241

1- Davacıya Manevi Tazminat Verilebilir 241

2- Davacıya Maddi Tazminat Verilebilir 242

3- Davacıya Yoksulluk Nafakası Verilebilir 242

4- Davacıya Velayet Verilebilir 242

5- Davacıya Tedbir Nafakası Verilebilir 243

B- Davalı Açısından 243

1- Davalıya Tedbir Nafakası Verilebilir 243

2- Davalıya Velayet Verilebilir 243

3- Davalıya Yoksulluk Nafakası Verilemez 244

4- Davalıya Maddi Tazminat Verilemez 245

5- Davalıya Manevi Tazminat Verilemez 245

VI.  USUL 245

A- Davanın Tarafları 245

B- Hüküm 246

C- Konusuz Kalması 246

§ 6. ONUR KIRICI DAVRANIŞ SEBEBİYLE BOŞANMA (TMK. m. 162) 248

I. SINIFLANDIRMA 248

A- Özel Boşanma Sebebidir 248

B- Mutlak Boşanma Sebebidir 249

C- Kusura Dayalı Boşanma Sebebidir 249

1- Davalının Kusurlu Olması Gerekir 249

2- Kusur Kıyaslaması Yapılamaz 250

II.  KONUSU 250

A- Onur Kırıcı Davranışın Şekli 251

B- Onur Kırıcı Davranışın Şiddeti 251

C- Onur Kırıcı Davranışın Belirlenmesi 254

III. DAVA HAKKININ ORTADAN KALKMASI 254

A- Hak Düşürücü Süre (TMK m. 162 f. II) 254

1- Boşanma Sebebini Öğrenmesinden Başlayarak Altı Aylık Süre 255

2- Her Hâlde Onur Kırıcı Davranış Eyleminin Üzerinden

Beş Yıl Süre 255

B- Af  (TMK m. 162 f. III) 256

1- Şekle Bağlı Değildir 256

a. Yazılı Yapılabilir 256

b. Sözlü Yapılabilir 256

c. Örtülü Yapılabilir 257

d. Açık Yapılabilir 257

2- Dava Hakkı Düşmüş Sayılır 257

3- Kişiye Sıkı Sıkıya Bağlı Haklardandır 257

4- İradeyi Sakat¬la¬yan Sebepler Varsa Geçersizdir 257

5- Eylem Öncesi Yapılamaz 257

6- Ceza Şikayetinden Vazgeçme Af Sayılmaz 257

7- Saik Önemli Değildir 258

8- Şarta Bağlanamaz 258

IV. DİĞER DAVALAR İLE İLİŞKİSİ 258

A- Zina Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 259

B- Hayata Kast Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 259

C- Pek Kötü Davranış Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 260

D- Suç İşleme Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 260

E- Haysiyetsiz Hayat Sürme Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 260

F- Terk Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 261

G- Akıl Hastalığı Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 261

H- Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 261

1- Sadece Onur Kırıcı Davranış Sebebiyle Dava Açılabilir 262

a. Genel Olarak 262

b. Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle Karar Verilemez 262

2- Sadece Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle Dava Açılabilir 263

a. Genel Olarak 263

b. Onur Kırıcı Davranış Sebebiyle Karar Verilemez 264

c. Onur Kırıcı Davranış Sebebiyle Boşanma Davasından Feragat Varsa Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması Sebebiyle Boşanma İstenemez 264

3- Aynı Dava İçinde İki Sebeple Dava Açılabilir 264

a. Özel Sebebe Dayalı Karar Verip Genel Sebepten Karar Vermeme İsabetsizdir 265

b. Genel Sebebe Dayalı Karar Verip Özel Sebepten Karar Vermeme İsabetsizdir 265

4- Aynı Dava İçinde Terditli Açılabilir 265

5- Islah Yapılabilir 266

I- Ayrılık Kararı Verilebilir 266

İ- Anlaşmalı Boşanma Yapılamaz 268

V. SONUÇLARI 268

A- Davacı Açısından 268

1- Davacıya Manevi Tazminat Verilebilir 268

2- Davacıya Maddi Tazminat Verilebilir 268

3- Davacıya Yoksulluk Nafakası Verilebilir 269

4- Davacıya Velayet Verilebilir 269

5- Davacıya Tedbir Nafakası Verilebilir 270

B- Davalı Açısından 270

1- Davalıya Tedbir Nafakası Verilebilir 270

2- Davalıya Velayet Verilebilir 270

3- Davalıya Yoksulluk Nafakası Verilemez 271

4- Davalıya Maddi Tazminat Verilemez 271

5- Davalıya Manevi Tazminat Verilemez 271

VI.  USUL 272 

A- Davanın Tarafları 272

B- Hüküm 272

C- Konusuz Kalması 273

§ 7. KÜÇÜK DÜŞÜRÜCÜ SUÇ İŞLEME SEBEBİYLE BOŞANMA 

(TMK. m. 163) 274

I. GENEL OLARAK 274

A- Diğer Eşe Yönelik Değildir 274

B- Utanç Verici Özelliktedir 275

II. SINIFLANDIRMA 275

A- Özel Boşanma Sebebidir 275

B- Nisbi Boşanma Sebebidir 275

C- Kusura Dayalı Boşanma Sebebidir 277

III. KONUSU 277

A- Suç İşlenmelidir 278

1- Kasten İşlenmelidir 278

2- Hukuka Uygunluk Sebepleri Bulunmamalıdır 279

a. Kanunun Hükmünü Yerine Getirme 279

b. Amirin Emrini Uygulama 279

c. Meşru Savunma 279

d. Zorunluluk Hali 280

e. Hakkın Kullanılması 280

f. İlgilinin Rızası 280

g. Cebir ve Şiddet, Korkutma ve Tehdit 280

h. Hata 280

ı. Geçici Nedenler, Alkol veya Uyuşturucu Madde

Etkisinde Olma 281

3- Cezai İşlemin Sonlanması Engel Değildir 281

a. Kamu Davasının Düşmesi 281

b. Zarar Görenin Şikayetten Vazgeçmesi 281

c. Ön Ödeme Yapılması 282

4- Birden Fazla Olmaması Engel Değildir 282

B- Suçun Küçük Düşürücü Olması Gerekir 282

1- Uluslararası Küçük Düşürücü Suçlar 284

a. Soykırım 284

b. İnsanlığa Karşı Suç 285

c. Göçmen Kaçakçılığı 285

d. İnsan Ticareti 285

2- Kişilere Karşı Küçük Düşürücü Suçlar 285

a. Hayata Karşı Suçlar 285

b. Vücut Dokunulmazlığına Karşı Suçlar 287

c. İşkence ve Eziyet 287

d. Çocuk Düşürtme ve Kısırlaştırma 287

e. Cinsel Dokunulmazlığa Karşı Suçlar 287

f. Hürriyete Karşı Suçlar 288

g. Özel Hayata ve Hayatın Gizli Alanına Karşı Suçlar 288

h. Malvarlığına Karşı Suçlar 289

3- Topluma Karşı Küçük Düşürücü Suçlar 289

a. Genel Tehlike Yaratan Suçlar 289

b. Çevreye Karşı Suçlar 289

c. Kamunun Sağlığına Karşı Suçlar 289

d. Kamu Güvenine Karşı Suçlar 289

e. Kamu Barışına Karşı Suçlar 290

f. Genel Ahlaka Karşı Suçlar 290

g. Ekonomi, Sanayi ve Ticarete İlişkin Suçlar 290

4- Millete ve Devlete Karşı Suçlar 291

a. Kamu İdaresinin Güvenirliğine ve İşleyişine Karşı Suçlar 291

b. Adliyeye Karşı Suçlar 291

c. Devletin Egemenlik Alametlerine ve Organlarının Saygınlığına

Karşı Suçlar 291

d. Devletin Güvenliğine Karşı Suçlar 291

e. Anayasal Düzene ve Bu Düzenin İşleyişine Karşı Suçlar 292

f. Milli Savunmaya Karşı Suçlar 292

g. Devlet Sırlarına Karşı Suçlar ve Casusluk 292

C- Suçun Evlendikten Sonra İşlenmiş Olması Gerekir 293

IV. DAVA HAKKININ ORTADAN KALKMASI 294

A- Uzun Süre Sonra Dava Açılması 294

B- Hoşgörü İle Karşılama 294

V. DİĞER DAVALAR İLE İLİŞKİSİ 295

A- Zina Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 295

B- Hayata Kast Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 296

C- Pek Kötü Davranış Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 296

D- Onur Kırıcı Davranış Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 296

E- Haysiyetsiz Hayat Sürme Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 297

F- Terk Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 297

G- Akıl Hastalığı Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 297

H- Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 298

1- Sadece Suç İşleme Sebebiyle Dava Açılabilir 298

a. Genel Olarak 298

b. Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle Karar Verilemez 298

2- Sadece Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle Dava Açılabilir 298

a. Genel Olarak 299

b. Suç İşleme Sebebiyle Karar Verilemez 299

c. Suç İşleme Sebebiyle Boşanma Davasından Feragat Varsa Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması Sebebiyle Boşanma İstenemez 299

3- Aynı Dava İçinde İki Sebeple Dava Açılabilir 299

a. Özel Sebebe Dayalı Karar Verip Genel Sebepten Karar Vermeme İsabetsizdir 299

b. Genel Sebebe Dayalı Karar Verip Özel Sebepten Karar Vermeme İsabetsizdir 300

4- Aynı Dava İçinde Terditli Açılabilir 300

5- Islah Yapılabilir 301

I- Ayrılık Kararı Verilebilir 301

İ- Anlaşmalı Boşanma Yapılamaz 302

V. SONUÇLARI 303

A- Davacı Açısından 303

1- Davacıya Manevi Tazminat Verilebilir 303

2- Davacıya Maddi Tazminat Verilebilir 303

3- Davacıya Yoksulluk Nafakası Verilebilir 303

4- Davacıya Velayet Verilebilir 304

5- Davacıya Tedbir Nafakası Verilebilir 304

B- Davalı Açısından 305

1- Davalıya Tedbir Nafakası Verilebilir 305

2- Davalıya Velayet Verilebilir 305

3- Davalıya Yoksulluk Nafakası Verilemez 307

4- Davalıya Maddi Tazminat Verilemez 308

5- Davalıya Manevi Tazminat Verilemez 308

VI.  USUL 308

A- Davanın Tarafları 308

B- Süre 309

C- Bekletici Sorun 309

D- Konusuz Kalması 310

§ 8. HAYSİYETSİZ HAYAT SÜRME SEBEBİYLE BOŞANMA

(TMK. m. 163) 312

I. SINIFLANDIRMA 312

A- Özel Boşanma Sebebidir 312

B- Nisbi Boşanma Sebebidir 312

C- Kusura Dayalı Boşanma Sebebidir 312

II. KOŞULLARI 313

A- Haysiyetsiz Hayat Gerçekleşmelidir 313

1- Haysiyetsiz Hayat Kavramı 313

a. Toplumun Değer Yargılarıyla Bağdaşmazlık 313

b. Ahlak, Şeref ve Namus Kayıtlarından Uzak Davranış 314

2- Haysiyetsiz Hayat Şekilleri 314

a. Hayat Ortaklığı Dışı Birlikte Yaşamak 314

b. Randevu Evi İşletmek 315

c. Ayyaşlık 316

d. Kumarbazlık 316

e. Uyuşturucu Bağımlısı Olmak 317

f. Gönül Tellallığı 317

g. Diğerleri 317

B- Haysiyetsiz Hayat Sürekli Olmalıdır 317

1- Devamlılık Göstermelidir 318

2- Yaşam Biçimi Olarak Benimsenmiş Olmalıdır 318

C- Haysiyetsiz Hayat  Süren Kusurlu Olmalıdır 319

D- Haysiyetsiz Hayat  Sebebiyle Ortak Yaşam Çekilmez Olmalıdır 319

E- Haysiyetsiz Hayat  Evlendikten Sonra Gerçekleşmelidir 320

III. DİĞER DAVALAR İLE İLİŞKİSİ 321

A- Zina Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 322

B- Hayata Kast Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 322

C- Pek Kötü Davranış Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 323

D- Onur Kırıcı Davranış Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 323

E- Suç İşleme Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 323

F- Terk Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 324

G- Akıl Hastalığı Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 324

H- Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 324

1- Sadece Haysiyetsiz Hayat Sürme Sebebiyle Dava Açılabilir 325

a. Genel Olarak 325

b. Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle Karar Verilemez 325

2- Sadece Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle Dava Açılabilir 326

a. Genel Olarak 326

b. Haysiyetsiz Hayat Sürme Sebebiyle Karar Verilemez 326

c. Haysiyetsiz Hayat Sürme Sebebiyle Boşanma Davasından Feragat Varsa Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması Sebebiyle Boşanma İstenemez 327

3- Aynı Dava İçinde İki Sebeple Dava Açılabilir 327

a. Özel Sebebe Dayalı Karar Verip Genel Sebepten Karar Vermeme İsabetsizdir 327

b. Genel Sebebe Dayalı Karar Verip Özel Sebepten Karar Vermeme İsabetsizdir 328

4- Aynı Dava İçinde Terditli Açılabilir 328

I- Ayrılık Kararı Verilebilir 329

İ- Anlaşmalı Boşanma Yapılamaz 330

IV. SONUÇLARI 330

A- Davacı Açısından 331

1- Davacıya Manevi Tazminat Verilebilir 331

2- Davacıya Maddi Tazminat Verilebilir 331

3- Davacıya Yoksulluk Nafakası Verilebilir 331

4- Davacıya Velayet Verilebilir 332

5- Davacıya Tedbir Nafakası Verilebilir 332

B- Davalı Açısından 332

1- Davalıya Tedbir Nafakası Verilebilir 333

2- Davalıya Velayet Verilemez 333

3- Davalıya Yoksulluk Nafakası Verilemez 334

4- Davalıya Maddi Tazminat Verilemez 334

5- Davalıya Manevi Tazminat Verilemez 334

V.  USUL 335

A- Davanın Açılması 335

B- Davanın Tarafları 335

C- İspat Yükü 335

D- Süre 336

E- Konusuz Kalması 337

F- Karar Gerekçeli Olmalıdır 338

G- Islah Yapılabilir 338

§ 9. TERK SEBEBİYLE BOŞANMA (TMK. m. 164) 340

I. KURAL OLARAK 341

II. SINIFLANDIRMA 341

A- Özel Boşanma Sebebidir 341

B- Mutlak Boşanma Sebebidir 341

C- Kusura Dayalı Boşanma Sebebidir 341

1- Davalının Kusurlu Olması Gerekir 341

2- Kusur Kıyaslaması Yapılamaz 342

III. EŞLERDEN BİRİ ORTAK YAŞAMDAN AYRILMIŞ OLMALIDIR 342

A- Gerçek Terk 343

1- Kavram 343

2- Terk Edilen Eş Dava Açabilir 344

3- Terk Eden Eş Dava Açamaz 344

B- Yapıntı Terk 345

1- Ortak Konutu Terk Etmeye Zorlayan Dava Açamaz 346

2- Haklı Bir Sebep Olmaksızın Ortak Konuta Dönmeyi Engelleyen

Eş Dava Açamaz 349

3- Yapıntı Terke Maruz Bırakılan Eş Dava Açabilir 349

III. ORTAK YAŞAMA SON VERME KASTI BULUNMALIDIR 353

IV. AYRILIK, HUKUKA AYKIRI OLMALIDIR 354

A- Birlikte Yaşamaya Ara Verme Kararı Alınmamış Olmalıdır 354

B- Ayrı Bir Boşanma veya Ayrılık Davası Bulunmamalıdır 356

1- Ayrı Dava Karara Bağlanmamışsa 356

2- Ayrı Dava Karara Bağlanmış Olup Kesinleşmemişse 358

3- Ayrı Dava Müracaata Bırakılmışsa 359

4- Ayrı Davadan Feragat Edilmişse 360

5- Ayrı Davanın Reddinden Sonra Yeterli Süre Geçmemişse 361

C- Tedbir Nafakası Verilmişse Dava Tarihinden Dört Ay Geçmiş 

Olmalıdır 362

1- Nafaka Hükmünün Dava Tarihinden İtibaren Dört Ay Geçmişse İhtar İstenebilir 362

2- Nafaka Hükmünün Dava Tarihinden İtibaren Dört Ay Geçmemişse İhtar İstenemez 363

D- Ayrılık Kararı Bulunmamalıdır 365

E- Ayrı Yaşamak  Konusunda  Ortak Arzu Bulunmamalıdır 365

F- Davet Edilen Eş Akıl Hastası Olmamalıdır 365

G- Aralarında İyiniyeti Kaldıran ve Devam Eden Bir Dava

Bulunmamalıdır 366

1- Ceza Davası Bulunmamalıdır 366

a. Ceza Soruşturması Bulunmamalıdır 366

b. Ceza Kovuşturması Bulunmamalıdır 367

2- Evlenmenin Butlanı Davası Bulunmamalıdır 367

3- Tedbir Nafakası Davası Bulunmamalıdır 368

a. Nafaka Davasının Açılmasından İtibaren Dört Ay Geçmedikçe İhtar İstenemez 368

b. İhtar  İstek Tarihinden Önceki Dört Aylık Fiili Ayrılık Döneminden Evvel Açılan Nafaka İsteği Haklı Bulunmuşsa Dava Reddedilir 368

4- Tazminat Davası Bulunmamalıdır 369

5- Ziynet Alacağı Davası Bulunmamalıdır 369

6- Tapu İptal ve Tescil Davası Bulunmamalıdır 369

7- Diğer Davalar 370

H- Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanuna Göre Tedbir Alınmamış Olmalıdır 370

V. DAVET EDİLEN KONUT HAZIRLANMIŞ OLMALIDIR 370

A- Konut Süresinde  Hazırlanmalıdır 371

1- İhtar İsteminden Dört Ay Önce Hazırlanmalıdır 371

2- Çekişme Varsa Ne Zaman Hazırlandığı Belirlenmelidir 372

3- Davet Edilen Konut Değiştirilmemiş Olmalıdır 372

4- Davet Edilen Konutta Oturuyor Olunmalıdır 373

B- Konut Döşenmiş Olmalıdır 373

1- Yeterli Eşya Bulunmalıdır 373

2- Yeterli Yiyecek İçecek Bulunmalıdır 374

3- Yeterli Yakacak Bulunmalıdır 374

C- Konut Birlikte Seçilmiş Olmalıdır 375

1- Eşler Tarafından Ortak Konut Seçimi 375

a. Kural Olarak Ortak Konut Seçimi 376

b. Birlikte Seçilmediği İtiraz Olarak İleri Sürülmelidir 377

c. Davete Uyulmuşsa İtiraz Edilemez 377

2- Hâkim Tarafından Ortak Konut Seçimi 377

D- Konutun Maddi Bağımsızlığı Bulunmalıdır 380

1- Bağımsız Kullanılır Olmalıdır 380

2- Ortak Kullanılmamalıdır 380

3- Güvenli Olmalıdır 382

4- İhtardan Dört Ay Önce  Bağımsız Olmalıdır 382

E- Konutun Manevi Bağımsızlığı Bulunmalıdır 383

1- Ana, Baba ve Kardeşlerle Oturmak 383

a. Bakıma Muhtaç Olmalıdır 384

b. Boşanma Sebebi Yaratmamalıdır 384

2- Aynı Apartmanda Ayrı Dairede Oturmak 385

3- Aynı Apartmanda Sadece Yeme İçme Birlikte Oturmak 385

4- Aynı Bahçe İçinde Oturmak 386

5- Ortak Olmayan Çocuklarla Oturmak 386

a. Ortak Olmayan Çocuk Ergin Değilse 386

b. Ortak Olmayan Çocuk Erginse 386

aa. Bakıma Muhtaç Olmalıdır 386

bb. Boşanma Sebebi Yaratmamalıdır 387

6- İhtardan Dört Ay Önce  Bağımsız Olmalıdır 387

VI. AİLE MAHKEMESİNCE İHTAR YAPILMIŞ OLMALIDIR 388

A- İhtarın Niteliği 389

1- İhtar Dava Değil Bir İşlemdir 389

a. Değişik İşler Kaydına Alınmalıdır 389

b. Çekişmesiz Yargı İşlerinden Sayılır 389

2- Kabul Edilen İhtar İstemine Kanun Yolu Kapalıdır 390

3- Kabul Edilmeyen İhtar İstemine Kanun Yolu Açıktır 390

4- İhtar İsteminde Yetki Kuralı Uygulanmaz 390

5- İhtar Kararı Verilmesinde Aile Mahkemesi Görevlidir 390

6- İhtar Kararı Yoksa Terk Sebebiyle Boşanma Davası Yok Sayılır 392

7- İhtar İle Yurt Dışına Davet Yapılabilir 392

a. Yurt Dışında Oturan Türkiye’ye Davet Edemez 393

b. Yurt Dışı Davete Eklenecek Belgeler 393

c. Yurt Dışı Davete Uyma Süresinin Başlangıcı 393

d. Yurt Dışına Çağıran Giderleri Karşılamalıdır 393

B- İhtar Dilekçesini İnceleme 394

1- Şekli Anlamda Uygunluk Varsa 394

2- Şekli Anlamda Uygunluk Yoksa 394

C- İhtarın İçeriği 395

1- Dönülecek Konutun Açık Adresi  Gösterilmelidir 396

a. Açık Adres  İhtar Kararında Yazılmalıdır 396

b. Tebliğ Edilen İhtar Dilekçesinde Açık Adresin Bulunması Yeterlidir 396

c. Maruf Yerlerde Eksiklik Sayılmaz 396

d. İhtar Dilekçesinde Yazılmayan Konuta Davet Yapılamaz 397

2- Dönüş Süresi Gösterilmelidir 397

a. Dönüş Süresi Açıkça Gösterilmelidir 397

b. Dönüş Süresi Kısaltılmamalıdır 398

c. Dönüş Süresi Sınırlandırılmamalıdır 399

3- Uymamanın Sonuçları Gösterilmelidir 400

4- Yol Gideri Gösterilmelidir 400

a. Yol Gideri Başka Adrese Gönderilmemelidir 401

b. Yol Gideri Başka Sebeple Gönderilmemelidir 401

c. Yol Gideri Kısa Mesafelerde Gerekli Değildir 402

d. Yol Gideri Konutta Ödemeli Gönderilmelidir 402

aa. Yol Gideri Adi Posta Havalesi İle Gönderilemez 403

bb. Yol Gideri İçin Merciine Gitme Zorunluluğu 

Yüklenemez 404

cc. Konuta Gidilmişse Yol Gideri Ödeme Sorun Değildir 404

e. Yol Giderinde Gerekli Miktar Araştırılmalıdır 405

f.  Yol Gideri Yeterli Olmalıdır 406

aa. Yurt İçi Davetlerde Yol Gideri 407

bb. Yurt Dışı Davetlerde Yol Gideri 408

g. Yol Gideri Almaktan Kaçınmanın Etkisi Yoktur 408

h. Yol Gideri Yetersizliği İtiraz Olarak İleri Sürülmelidir 409

ı. Yol Giderinin Ele Geçmediği İddiası Araştırılmalıdır 410

i. Yol Giderinin Alındığı veya Alınmasından İmtina Edildiği Tarihten Süre Başlar 410

j. Yol Gideri Yargılama Gideri Olarak Ödenmelidir 411

k. Yol Gideri Ödenmemişse Dava Reddedilmelidir 411

D-  İhtarın Usulü 412

1- İhtarın Süresi 412  

a. Dört Ay Ortak Konuttan Ayrılma Gerçekleşmelidir 412

aa. Fiili Ayrılık Tarihi Gösterilmiş Olmalıdır 412

bb. Dört Aylık Süre Dolmuş Olmalıdır 412

cc. Ayrılık Süresinin Dört Ay Olması Yeterlidir 413

b. İki Ay Ortak Konuta Dönme Süresi Dolmalıdır 414

2- İhtarın Tebliğ Edilmesi 415

a. Usulüne Uygun Tebligat Yapılmalıdır 415

b. Koşulları Varsa İlânen Tebligat Yapılabilir 416

3- İki İhtarda Bulunulması 417

4- İhtarın Islahla İstenilmesi 418

VII. İHTARIN NOTER TARAFINDAN YAPILMASI İSTENEBİLİR 420

A- İhtar İsteminde Bulunulması 421

B- İhtarın Şekli 421

C- İhtarın Tebliği 422

VIII. İHTAR SAMİMİ OLMALIDIR 422

A- Genel Olarak 423

B- İhtar İsteminin  Samimî  Olmadığı Haller 423

1- Samimiyeti Kaldıran Açıklamada Bulunmak 423

a. Davalıyla Evliliğin Yürümeyeceğini Açıklamak 423

b. Davalının  İstenmediğini  Açıklamak 423

c. Davalıyı Sevmediğini Açıklamak 425

d. Davalıyla Geçinemeyeceğini Açıklamak 425

e. Başkasıyla Evleneceğini Açıklamak 426

f.. İhtarı Sinirle Çektiğini Açıklamak 426

g. Çocuğun Soybağından Şüphelendiğini Açıklamak 426

h. Davalıya Para Yedirmeyeceğini Açıklamak 427

ı. Davalıyı Kullandığını Açıklamak 427

2- Samimiyeti Kaldıran Davranışta Bulunmak 427

a. Başkası İle İlişkisi Sürüyor Olmak 427

b. Şiddet Uygulamak 429

c. Tehdit Etmek 429

d. Konuta Almamak 430

e. Hakaret Etmek 430

f. Güven Sarsıcı Davranışta Bulunmak 431

g. Başkasını Kaçırmak 431

h. Tedavisinde Yalnız Bırakmak 431

3- Samimiyeti Kaldıran Engel Bulunmak 432

a. Cinsel İlişki Kurabilme Yeteneksizliği Sürüyor Olmak 432

b. Hem Terk Hem Birliğin Sarsılması Sebebine Dayanmak 432

c. İhtar Kararının Tebliğinden Uzun Süre Sonra Dava Açmak 434

IX. İHTARIN SONUÇLARI 435

A- İhtar İsteminin  Sonuç Doğurmadığı Haller 435

1- Davalının Davet Edilen Konuta Girememesi 435

a. Hazır Bulunulmadığı İçin Konuta Girilememesi 435

aa. Davacı Hazır Olmadığı İçin Konuta Girememek 435

bb. Davacı Bildirime Rağmen Kapıyı Açmayacağını Söylediği İçin Konuta Girememek 436

cc. Davalı İle Çekişmeli Kişi Evde Bulunduğu İçin Konuta Girememek 436

b. Anahtar Bırakılmadığı İçin Konuta Girilememesi 437

aa. Konutta Her An Hazır Bulunulacaksa Anahtarın Yeri Bildirilmeyebilir 438

bb. Anahtar Komşuya, Muhtara, Karakola, Mahkeme 

Kalemine Bırakılabilir 439

cc. Anahtarın Yerinin Tebliğ Edilen İhtar Dilekçesinde Yazılması Yeterlidir 440

dd. Kendi Anahtarı İle Giren Anahtar Savunması Yapamaz 440

c. Kapı Kilitli Olduğu İçin Konuta Girilememesi 440

2- Davalının Haklı Sebeplerle Boşanma Davası Açması 441

3- Davalının Mazeretinin Bulunması 442

a. Tutuklanmak 443

b. Hasta Olmak 443

aa. Kendisinin Hasta Olması 443

aaa. Hastalık Dönmeyi Engeller Nitelikte Olmalıdır 444

bbb. Hastalığa İlişkin Uzman Raporu Alınmalıdır 444

ccc. Hastalık Kısa Süreli Olsa Bile Dönüş Süresini Sakatlar 445

ddd. Taburcu Olunma Dönüş Süresinin Sakatlanmasını Engellemez 445

bb. Ortak Çocuğun Hasta Olması 445

c. Mevsim Koşulları 446

d. Askerde Olmak 446

e. Doğum Yapmak 446

f. Eğitim Engeli  Olmak 447

aa. Kendisinin Eğitim Engeli Olması 447

bb. Ortak Çocuğun Eğitim Engeli Olması 447

g. Diğer Sebepler 447

B- İhtar İsteminin  Sonuç Doğurduğu Haller 447

1- İhtardan Uzun Süre Önceki Olaylara Dayanılmış Olması 447

2- Davalıya Taşınmaz Verilmemiş Olması 448

3- Davacının Davalıyı Bizzat Alıp Getirmemesi 448

4- Konuta Dönüşün Ciddî Olmaması 448

5- Ortak Konuta Dönmemekte Haklılığın Kanıtlanamaması 449

6- İhtara Rağmen Haklı Sebep Olmadan Konuta Dönülmemiş 

Olması 450

X. DİĞER DAVALAR İLE İLİŞKİSİ 450

A- Zina Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 451

B- Hayata Kast Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 451

C- Pek Kötü Davranış Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 452

D- Onur Kırıcı Davranış Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 452

E- Suç İşleme Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 452

F- Haysiyetsiz hayat sürme Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 453

G- Akıl Hastalığı Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 453

H- Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 453

I- Ayrılık Kararı Verilebilir 454

İ- Anlaşmalı Boşanma Yapılamaz 456

XI. SONUÇLARI 457

A- Davacı Açısından 457

1- Davacıya Manevi Tazminat Verilemez 457

2- Davacıya Maddi Tazminat Verilebilir 458

3- Davacıya Yoksulluk Nafakası Verilebilir 458

4- Davacıya Velayet Verilebilir 459

5- Davacıya Tedbir Nafakası Verilebilir 459

B- Davalı Açısından 459

1- Davalıya Tedbir Nafakası Verilebilir 459

2- Davalıya Velayet Verilebilir 460

3- Davalıya Yoksulluk Nafakası Verilemez 460

4- Davalıya Maddi Tazminat Verilemez 461

5- Davalıya Manevi Tazminat Verilemez 461

XII. USUL 461

A- İspat Yükü 461

B- Davalının Kabulü Sonuç Doğurmaz 462

C- Başka Sebeple Boşanma Kararı Verilemez 463

1- Islah Yapılmamışsa 463

2- Islah Yapılmışsa 464

3- Bir Sebebe Hasredilmişse 464

4- Genel Boşanma Sebebiyle Açılmışsa 464

D- Uygulanacak Kanun 465

E- İhtar Dosyası İncelenmelidir 467

F- Konusuz Kalması 467

G- Karar Gerekçeli Olmalıdır 468

& 10. AKIL HASTALIĞI SEBEBİYLE BOŞANMA (TMK. m. 165) 469

I. SINIFLANDIRMA 469

A- Özel Boşanma Sebebidir 469

B- Nisbi Boşanma Sebebidir 469

C- Kusura Dayanmayan Boşanma Sebebidir 470

II. KOŞULLARI 470

A- Akıl Hastalığı Koşulu 471

1- Akıl Hastalığının Evlenme Öncesinde Bulunması 471

a. Akıl Hastaları Tıbbî Sakınca Yoksa Evlenebilirler 471

b. Evlenmeye Engel Olacak Derecede Akıl Hastalığı Varsa Evlenme Mutlak Butlanla Batıldır 471

c. Davacı Eş Mutlak Butlan Davası veya Boşanma Davası 

Açabilir 471

d. Eş İyileşmiş Olursa Mutlak Butlan, Nisbî Butlana Dönüşür 472

e. Boşanma Davası Cumhuriyet Savcısı ve İlgililerin Dava Açma Haklarını Etkilemez 472

2- Akıl Hastalığının Evlenmeden Sonra Başlaması 472

B- İyileşmezlik Koşulu 472

1- İyileşmesi Olanaksız Bulunmalıdır 473

2- Resmî Sağlık Kurulu Raporu Alınmalıdır 474

a. Sağlık Kurulu İlgili Uzmanları Barındırmalıdır 475

b. Sağlık Kurulu Rapor Giderlerini Davacı Karşılamalıdır 475

c. Sağlık Kurulu Akıl Hastalığının Geçmesi Olanağını Açıklamalıdır 476

d. Sağlık Kurulu Raporlarının Çelişkisi Giderilmelidir 477

3- Güvenlik Tedbirine İlgili Mahkemesinde Hükmedilebilir 478

C- Çekilmezlik Koşulu 479

1- İspat Yükü Davacıya Aittir 479

2- Çekilmezlik Her Tür Delille Kanıtlanabilir 480

III. DİĞER DAVALAR İLE İLİŞKİSİ 480

A- Zina Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 481

B- Hayata Kast Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 481

C- Pek Kötü Davranış Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 481

D- Onur Kırıcı Davranış Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 481

E- Suç İşleme Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 482

F- Haysiyetsiz Hayat Sürme Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 482

G- Terk Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 482

H- Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması Sebebiyle Boşanma Davası İle İlgisi 483

1- Akıl Hastalığı Sebebiyle Boşanma Davasında Deliller 

Bu Çerçevede Değerlendirilmelidir 483

2- Davranışları İradi Olmayan Davalı Hakkında Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması Sebebiyle Boşanma Kararı Verilemez 483

3- Diğer Koşulları Varsa Sadece Akıl Hastalığı Sebebiyle Boşanma Davası Açılabilir 484

4- Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması Sebebiyle Boşanma Davası Islah Edilerek Akıl Hastalığı Sebebiyle Boşanma Davasına Dönüştürülebilir 484

5- Birden Fazla Boşanma Sebebi Varsa Ayrı Ayrı Karar 

Verilmelidir 485

6- Sadece Genel Boşanma Sebebiyle Açılmışsa 485

I- Ayrılık Kararı Verilebilir 485

İ- Anlaşmalı Boşanma Yapılamaz 487

IV. SONUÇLARI 487

A- Davacı Açısından 487

1- Davacıya Manevi Tazminat Verilemez 487

2- Davacıya Maddi Tazminat Verilemez 488

3- Davacıya Yoksulluk Nafakası Verilebilir 489

a. Davalının Akçalı Durumu Yeterli İse 489

b. Davalının Akçalı Durumu Yetersiz İse 489

4- Davacıya Velayet Verilebilir 490

5- Davacıya Tedbir Nafakası Verilebilir 490

B- Davalı Açısından 490

1- Davalıya Tedbir Nafakası Verilebilir 490

2- Davalıya Velayet Verilemez 491

3- Davalıya Yoksulluk Nafakası Verilebilir 491

4- Davalıya Maddi Tazminat Verilemez 491

5- Davalıya Manevi Tazminat Verilemez 492

V. USUL 492

A- Davanın Açılması 492

1- Akıl Hastası Olmayan Eş Tarafından Açılabilir 492

2- Akıl Hastası Olan Eşin Vasisi Tarafından Açılamaz 492

3- Evlilik Akdinin İcrası Sırasında Akıl Hastası Olunması Engel Oluşturmaz 493

4- Her Zaman Açılabilir 494

B- Davada Temsil 495

C- Konusuz Kalması 498

D- Islah Yapılabilir 499

ÜÇÜNCÜ KISIM

GENEL BOŞANMA SEBEPLERİ

BİRİNCİ BÖLÜM

EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASI SEBEBİYLE BOŞANMA

BİRİNCİ AYIRIM

EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASI KAVRAMI

& 11. EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASININ KOŞULLARI 

(TMK m. 166, f. I) 503

I. BİRLİK TEMELİNDEN SARSILMIŞ OLMALIDIR 503 

A- Boşanma Kararı Verilmesine Engel Haller 503

1- Boşanma Davasının Bulunmaması Engeldir 503

2- Tanıma ve Tenfiz Davasının Sonuçlanmaması Engeldir 504

B- Boşanma Kararı Verilmesine Engel Olmayan Haller 504

1- Fiilen Birlikte Olmama Engel Değildir 504

2- Düğün Yapılmamış Olması Engel Değildir 505

3- Birlikte Yaşamamış Olma Engel Değildir 505

4- Evlenme Amaç ve Saiki Engel Değildir 505

5- Sadece Yabancı Mahkemede Boşanmış Olma Engel Değildir 505

6- Davanın Islah Edilerek Dönüşmüş Olması Engel Değildir 506

II. ORTAK HAYATI SÜRDÜRMELERİ EŞLERDEN 

  BEKLENEMEMELİDİR 506

& 12. DAVALININ DAVAYA ENGEL OLMA/İTİRAZ HAKKI 

(TMK m. 166, f. II) 509

I. İTİRAZ, HAKKIN KÖTÜYE KULLANILMASI NİTELİĞİNDE 

  OLMAMALIDIR 510

A- İtirazın Hakkın Kötüye Kullanılması Sayılan Davranışlar 513

1- Birlikte Yaşamaktan Kaçınanın İtirazı 513

2- Birlik Görevlerini Yerine Getirmeyenin İtirazı 514

3- Hakaret Edenin İtirazı 514

a. Tepki Olarak Hakaret Kusur Sayılamaz 514

b. Tepki Dışı Bir Kere Hakaret Eden Kusurlu Sayılır 515

4- Tepki Dışı Sürekli Hakaret Eden Kusurlu Sayılır 516

5- Birden Fazla Şikayet Edenin İtirazı 516

6- Uzun Süreli Özgürlüğü Bağlayıcı Cezaya Mahkum Olanın İtirazı 517

7- Mesaj Gönderenin İtirazı 517

8- Eşinin Ana ve Babasını Eve Almayanın İtirazı 518

9- Eşine Sürekli Sevmediğini Söyleyenin İtirazı 518

10- Cinsel Yaşamlarını Dışarıda Anlatanın İtirazı 518

11- Temizlik Kurallarına Uymayanın İtirazı 519

12- Kendisi Boşanma Davası Açanın İtirazı 519

13- Eşini Aşağılayanın İtirazı 520

14- Diğer Sebeplerle İtiraz 520

B- İtirazın Hakkın Kötüye Kullanılması Sayılmayan Davranışlar 520

1- Evlilik Birliğini Kurtarmak İsteyenin İtirazı 521

2- Yabancı Mahkemede Boşanma Kararı Almış Olanın İtirazı 521

3- Hakkı Olduğu Halde Boşanma Dava Açmayanın İtirazı 522

4- Çelişkili Davranış İçinde Olmayanın İtirazı 522

5- Kayın Hısımlarınca Fiziksel Şiddete Uğrayanın İtirazı 522

6- Yurtdışında Boşanma Davası Açanın İtirazı 522

7- Diğer Davranışlarda Bulunanın İtirazı 523

II. EVLİLİK BİRLİĞİNİN DEVAMINDA DAVALI VE ÇOCUKLAR 

  BAKIMINDAN KORUNMAYA DEĞER BİR YARAR 

  KALMAMALIDIR 523

İKİNCİ AYIRIM

EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASINA OLAYLARIN ETKİSİ

& 13. OLAYLARIN BOŞANMA KONUSU OLUŞTURMAMASI 525

I. İSTEK DIŞI OLGULARIN BULUNMASI 525

A- İradi Olmayan Davranışlarda Bulunmak 525

1- İradi Olma Olgusu Araştırma Yapılmalıdır 525

2- İradi İse Hükme Esas Alınabilir 526

3- İradi Değilse Hükme Esas Alınamaz 527

B- Çocuğun Ölümüne Sebep Olmak 528

C- Cinsel Saldırıya Uğramak 529

D- Yaş Farkı Bulunmak 529

II. FİİLİ AYRILIĞIN BULUNMASI 529

A- Salt  Fiili Ayrılık Bulunması 530

B- Uzun Süren Ayrılığın Bulunması 530

III. SAĞLIK SORUNLARININ BULUNMASI 531

A- Hastalıklı Olmak 531

1- Tedavi Edilebilir Akıl Hastası Olmak 531

2- Bulaşıcı Olmayan Hastalıklı Olmak 532

3- Tedavi Edilebilir Hastalıklı Olmak 532

a. Epilepsi (Sara) Hastalığı 532

b. Ağız ve Vücut Kokusu 533

c. Yatağını Islatmak (İdrar Kaçırmak) 533

d. Sedef Hastalığı 534

e. MS Hastalığı 534

f. Balık Derisi Hastalığı 534

4- Tedavi Edilemez Hastalıklı Olmak 535

B- Özel Gereksinimli Olmak 535

C- Bedensel Farklılıkları Bulunmak 536

D- Çocuğu Olmamak 536

E- Bedensel Özürlü Olmak 537

1- Görme Özürlü Olmak 537

2- İşitme Özürlü Olmak 538

3- Konuşma Özürlü Olmak 538

4- Fiziksel Özürlü Olmak 538

IV. YASAL HAKLARIN KULLANILMASI 539

A- Şikayet Hakkını Kullanmak 539

1- Cumhuriyet Savcılığına Şikayet Etmek 539

2- Karakola Şikayet Etmek 539

3- Nafaka Borcu İçin Şikayet Etmek 540

B- Koruma Tedbiri İstemek 540

C- Gaiplik Kararı Almak 540

D- Dava Hakkını Kullanmak 541

E- Danışıklı Olarak Evlenmek 541

V. TEPKİ NİTELİĞİNDE DAVRANIŞLARDA BULUNULMASI 542

A- Tepki Kavramı 542

1- Tepki Olaydan Hemen Sonra Gerçekleşmelidir 542

2- Tepki Sınırı Aşılmamış Olmalıdır 542

3- Tepki Tek Olay Olmalıdır 543

B- Tepkisel Davranışlar 543

1- İntihar Girişimi 544

2- İlgisizliğe Tepki 544

3- Evliliği Koruma Amaçlı Tepki 544

4- Beddua 544

VI. YÜKÜMLÜLÜK DIŞI İSTEKLERİN KARŞILANMAMASI 545

A- Sulh Girişimini Reddetmek 545

B- Vaadi Yerine Getirmemek 545

VII. FARKLILIKLARIN BULUNMASI 545

A- Dil Ayrılığının Bulunması 546

B- Irk Ayrılığının Bulunması 546

C- Renk Ayrılığının Bulunması 546

D- Siyasi Düşünce Ayrılığının Bulunması 546

E- Felsefi İnanç Ayrılığının Bulunması 546

F- Din Ayrılığının Bulunması 547

G- Mezhep Ayrılığının Bulunması 547

H- Benzeri Ayrılıkların Bulunması 547

VIII. İNSANİ GÖREVLERİN YAPILMASI 547

A- Cenaze Törenine Katılmak 547

B- Tutuklu Eşi Ziyaret Etmek 547

C- Barışma Müzakeresi Yapmak 547

D- Çocuklar İçin Beraber Olmak 549

E- Diğer İnsani Görevlerin Yapılması 549

& 14. OLAYLARIN AF NİTELİĞİNDE OLMASI 550

I. GENEL OLARAK 550

A- Kayıtsız Şartsız Bir İrade Beyanı Mevcut Olmalıdır 550

B- Affı Gösterir Fiili Tutum ve Davranış Gerçekleşmelidir 551

C- Af Olgusu Somut Delillerle Kanıtlamalıdır 552

1- Affa Yönelik İddia Bulunmalıdır 552

2- Bilinmeyen Bir Olayın Affedilmesi Mümkün Değildir 552

3- Deliller Af Olgunu Göstermeye Yeterli Olmalıdır 553

II. BARIŞMIŞ OLMAK 553

A- Barışma Girişiminde Bulunmak 554

1- Davacı Tarafından 554

2- Eşlerin Yakınları Tarafından 555

B- Barışmayı Gerçekleştirmek 556

1- Davadan Önce 556

2- Davadan Sonra 557

3- Karardan Sonra 558

C- Barışma Sayılmayan Davranışlar 559

1- Çocukları Ziyaret İçin Bir Araya Gelmek 559

2- Çocukların Özel Günleri İçin Bir Araya Gelmek 560

3- Zorunluluk Sebebiyle Bir Arada Kalmak 560

III. AF İRADESİNİ GÖSTERMEK 561

A- Feragatle Önceki Olayları Affetmek 562

1- Feragat Öncesi Vakıalar Taraflara Kusur Olarak Yüklenemez 562

2- Feragat Sonrası Vakıalar Taraflara Kusur Olarak Yüklenebilir 562

B- İhtarla Önceki Olayları Affetmek 564

1- İhtar Şekli 564

a. Mahkeme Aracılığı İle 564

b. Noter Aracılığı İle 566

2- İhtarın Sonuçları 566

a. İhtar Öncesi Olaylara Dayanılamaz 567

b. İhtar Sonrası Olaylara Dayanılabilir 567

c. İhtar Diğer Boşanma Davası İçinde Sonuç Doğurur 568

C- Beyanla Önceki Olayları Affetmek 568

1- Duruşmada Beyanda Bulunmak 568

a. Görülen Davada Beyanda Bulunmak 568

b. Başka Davada Beyanda Bulunmak 569

2- Dilekçede Beyanda Bulunmak 569

3- Başka Bir Davada Beyanda Bulunmak 570

4- Cumhuriyet Savcılığında Beyanda Bulunmak 570

5- Mesajla Beyanda Bulunmak 571

D- Cinsel İlişki Kurarak Önceki Olayları Affetmek 571

IV. HOŞGÖRÜ İLE KARŞILAMAK 571

A- Birlikte Olmak 572

1- Birlikte Tatile Gitmek 572

2- Asker İzninde Bir Araya Gelmek 573

3- Aynı Evde Birlikte Olmak 573

a. Olaylardan Sonra 573

b. Davadan Sonra 575

4- Baba Evinden Alıp Getirmek 575

5- Doğumdan Sonra Birlikte Yaşamak 575

6- Birlikte Kutsal Topraklara Gitmek 576

a. Birlikte Hacca Gitmek 576

b. Birlikte Umreye Gitmek 576

7- Düğün Hazırlıklarını Sürdürmek 576

8- Eşiyle Cinsel İlişki Kurmak 577

9- Tüp Bebek Tedavisine Başlamak 578

10- Otelde Bir Araya Gelmek 578

11- Birlikte Pikniğe Gitmek 579

B- Hukuki Süreci Sonlandırmak 579

1- Açtığı Boşanma Davasını Açılmamış Hale Getirmek 579

2- Ceza Davasından Vazgeçmek 580

a. Vazgeçme Barışmaya Yönelik İse 580

b. Vazgeçme Cezadan Kurtarmaya Yönelik İse 580

c. Vazgeçme Savunma Amaçlı İse 582

d. Vazgeçme Üçüncü Kişiden Gelmiş İse 582

C- Karşılıksız Kazandırmada Bulunmak 583

1- Hediye Vermek 583

2- Bağış Yapmak 583

3- Taşınır Almak 583

4- Taşınmaz Almak-Kiralamak 584

D- Kararı Geç Tebliğe Çıkarmak 584

V. BİRLİĞİ OLAYLARA RAĞMEN SÜRDÜRMEK 584

A- Aynı Şehirde Evlilik Birliğini Sürdürmek 585

1- Aynı Evde Oturma Kural Olarak Af Sayılır 586

2- Aynı Evde Oturma Her Zaman Af Sayılmaz 586

3- Aynı Evde Oturma Makul Süre İse  Af Sayılmaz 587

4- Aynı Evde Zorunlu Oturma Af Sayılmaz 588

5- Aynı Evde Oturma İstemi Af Sayılır 588

6- Başka Semtte Aynı Evde Oturma Af Sayılır 589

B- Başka Şehirde Evlilik Birliğini Sürdürmek 589

C- Başka Ülkede Evlilik Birliğini Sürdürmek 590

VI. AF SAYILMAYAN DAVRANIŞLAR 591

A- İyiniyetli Girişimde Bulunmak 592

B- Müzakerede Bulunmak 592

& 15. OLAYLARIN  ZAMANININ ETKİSİ 593

I. EVLİLİĞİN BAŞLANGICINA GÖRE OLAYLARIN ETKİSİ 593

A- Evlilik Öncesi Olaylar 593

1- Nikahsız Yaşanan Dönemdeki Olaylar Boşanma Konusu 

Olamaz 593

2- Nişanlılık Dönemdeki Olaylar Boşanma Konusu Olamaz 594

3- Butlan Davasına Konu Olabilir 595

B- Evlilik Sonrası Olaylar 595

II. BOŞANMA DAVASININ AÇILMA TARİHİNE GÖRE OLAYLARIN

  ETKİSİ 595

A- Boşanma Davasının Açılma Tarihinden Önceki Olaylar 595

B- Boşanma Davasının Açılma Tarihinden Sonraki Olaylar 596

1- Mevcut Boşanma Davasında Hükme Esas Alınamaz 596

2- Yeni Bir Boşanma Davasının Konusu Olabilir 598

III. İLERİ SÜRÜLMESİNE GÖRE OLAYLARIN ETKİSİ 598

A- Üzerinden Uzun Süre Geçmiş Olaylar 599

B- Sonrasında  Evlilik Birliğinin Sürdürüldüğü Olaylar 599

C- Reddedilen Dava Öncesi Olaylar 600

ÜÇÜNCÜ AYIRIM

EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASI SEBEPLERİ

(TMK. m. 166 f. I)

& 16. DUYGUSAL ŞİDDETLE EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASI 602

I. KÜÇÜLTÜCÜ DAVRANMAK 603

A-  Alay Etmek 603

1- Kilosuyla Alay Etmek 603

2- Organlarıyla Alay Etmek 604

3- Görüntüsüyle Alay Etmek 605

B- Aşağılamak 605

1- Ekonomik Aşağılama 605

2- Fiziksel Aşağılama 606

3- Cinsel Aşağılama 607

4- Duygusal Aşağılama 608

5- Sosyal Aşağılama 610

C- Küçük Düşürmek 611

D- Tükürmek 611

E- Küçümsemek 611

F- Başkalarıyla Kıyaslamak 612

G- Sırları Açıklamak 613

1- Aile Sırlarını Açıklamak 613

2- Yatak Odası Sırlarını Açıklamak 614

3- Evlilik Sırlarını Açıklamak 615

H- Dedikodu Çıkarmak 616

1- Başkasıyla İlişki Dedikodusu 616

2- Başkasıyla Yakaladım Dedikodusu 617

3- Kız (Bakire) Olmadığı Dedikodusu 617

I- İftira Etmek 618

İ- Beğenmemek 618

1- Eşin Kendisini Beğenmemek 618

2- Eşin Yaptıklarını Beğenmemek 619

J- Hırsızlık Yapmak 619

K- Kendisine Yakıştıramadığını Söylemek 620

L- İhtiyacı Olmadan Yardım Toplamak 620

  II. SUÇLAYICI DAVRANMAK 620

A- Çocuğun Kendisinden Olmadığı İle Suçlamak 621

B- Hırsızlıkla Suçlamak 622

C- Kız (Bakire) Çıkmadı Diye Suçlamak 622

D- Kötü Yolda Olmakla Suçlamak 623

E- Sadakatsizlikle  Suçlamak 624

F- Sapık İlişkiyle Suçlamak 624

G- İktidarsızlıkla Suçlamak 624

H- Başkalarıyla İlgilenmekle Suçlamak 624

I- Güven Sarsıcı Davranışla Suçlamak 625

İ- Aldatmakla Suçlamak 625

J- Diğer Suçlamalarda Bulunmak 625

III. HAKARET EDİCİ DAVRANMAK 626

A- Genel Olarak 626

1- Hakaret Vakıasına Dayanılmış Olmalıdır 626

2- Akraba Olan Tanıklarla İspat Edilebilir 626

3- Ayrıntılı Belirleme Yapılmalıdır 627

a. Hakaret Sözleri Tutanağa Geçirilmelidir 627

b. Hakaret Sözlerinin Hangi Ortamda Söylendiği 

Belirlenmelidir 627

c. Hakaret Sözlerinin Hangi Tarihte Söylendiği 

Belirlenmelidir 628

B- Gerçekleşme Halleri 628

1- Eşine Hakaret Etmek 628

2- Çocuklarına Hakaret Etmek 629

a. Ortak Çocuğa Hakaret Etmek 629

b. Üvey Çocuğa Hakaret Etmek 630

3- Ailesine Hakaret Etmek 630

4- Karşılıklı Hakaret Etmek 631

5- Hakarete Sessiz/Seyirci Kalmak 632

IV. SEVGİSİZ DAVRANMAK 632

A- Başkasını Sevdiğini Söylemek 633

B- Eşini Sevmediğini Söylemek 633

C- Zorla Evlendirildiğini Söylemek 634

D- Başkası İle Evleneceğini Söylemek 635

E- Eşinden Sıkıldığını Söylemek 635

F- Eşinden Soğuduğunu Söylemek 635

G- Eşini İstemediğini Söylemek 636

H- Eşine Isınamadığını Söylemek 637

I- Evliliği İstemediğini Söylemek 637

İ- Eşinden İğrendiğini Söylemek 637

J- Eşinden Bıktığını Söylemek 637

K- Çocuklar Arasında Ayırım Yapmak 638

L- Eşiyle Evlendiğine Pişman Olduğunu Söylemek 638

M- Anne Bakım ve Şefkatine Muhtaç Olan Ortak Çocuğu Annesinden Koparmak 638

N- Eşinden Nefret Ettiğini Söylemek 639

V. BASKICI DAVRANMAK 639

A- Aşırı Kıskançlık Göstermek 639

B- Başkalarıyla Görüştürmemek 640

1- Çocukları İle Görüştürmemek 640

2- Aile İle Görüştürmemek 641

a. Fiilen Engelleyerek Görüştürmemek 641

b. Teknik Olarak Engelleyerek Görüştürmemek 642

c. Baskı Yoluyla Engelleyerek Görüştürmemek 642

3- Komşu İle Görüştürmemek 643

4- Yakınlarıyla Görüştürmemek 643

5- Kimseyle Görüştürmemek 643

6- Telefon İle Görüştürmemek 643

C- Tehdit Etmek 644

1- Eşini Tehdit Etmek 644

2- Çocuklarını Tehdit Etmek 644

3- Ailesini Tehdit Etmek 645

D- Uzaklaştırmak 645 

1- Başkası Yanına Bırakmak 646

a. Ailesi Yanına/Baba Evine Bırakmak 646

aa. Hamile İken 646

bb. Doğum Sonrası 647

cc. Gece Yarısı 647

dd. Bayram Bahanesi İle 647

b. Akrabaları Yanına Bırakmak 648

c. Üçüncü Kişilerin Yanına Bırakmak 648

2- Eve Almamak 648

3- Kilit Değiştirmek 648

4- Evden Kovmak 649

a. Eşini Kovmak 649

b. Çocuklarını Kovmak 650

c. Eşinin Ailesini Kovmak 650

5- Yurt Dışına Yanına Götürmemek 651

6- Eşyalarını Atmak 651

a. Kapı Önüne Atmak 652

b. Dışarı Atmak 652

c. Başkası Yanına Atmak 653

d. Çöpe Atmak 653

E- Evlilik Düzeninde Baskı Yapmak 653

1- Ev Bağışlamak İçin Baskı Yapmak 654

2- Ailesinden Para İstemek İçin Baskı Yapmak 654

3- Doğum Yapması İçin Baskı Yapmak 654

4- Ailesi İle Birlikle Vakit Geçirmesi İçin Baskı Yapmak 654

F- Üvey Çocuğa Kötü Davranmak 655

1- Üvey Çocuğu İstemediğini Söylemek 655

2- Üvey Çocuğa Bakmamak 656

3- Üvey Çocuğa Özen ve İlgi Göstermemek 656

G- Korkutmak 657

H- Hürriyetinden Yoksun Bırakmak 657

VI. İLGİSİZ DAVRANMAK 657

A- Aileyle İlgilenmemek 657

1- Çocuklara İlgisizlik Göstermek 658

2- Eşe İlgisizlik Göstermek 658

a. Doğumunda İlgilenmemek 658

b. Arabasına Almamak 659

c. Hamilelikte Yalnız Bırakmak 660

d. Atandığı Yere Götürmemek 660

e. İlgisiz Kalmak 660

f. Gece Hayatına Düşkün Olmak 661

g. Ayrı Odalarda Yaşamak 661

B- Hastalıkla İlgilenmemek 662

1- Eşinin Hastalığı İle İlgilenmemek 662

a. Hasta Eşi Yalnız Bırakmak 662

b. Hasta Eşle Hastanede Yatarken İlgilenmemek 663

c. Hasta Eşin Tedavisiyle İlgilenmemek 664

d. Hasta Eşin Ameliyatıyla İlgilenmemek 664

e. Hasta Eşe İlkel Tedavi Yaptırmak 664

f. Hasta Eşin Bakımı İle İlgilenmemek 664

g. Hasta Eşe Sağlık Karnesi Çıkarmamak 665

h. Hasta Eşi Baba Evine Bırakmak 665

2- Çocuğun Hastalığı İle İlgilenmemek 665

C- Müdahalelerle İlgilenmemek 666

D- Evle İlgilenmemek 667

1- Evi Sık Terk Etmek 667

2- Evi Uzun Sürelerle Terk Etmek 668

3- Eve Bazı Geceler Gelmemek 669

4- Eve Geç Saatlerde Gelmek 669

5- Eve Gelmemek 669

E- Tedaviyle İlgilenmemek 669

1- Epilepsi (Sara) Tedavisinden Kaçınmak 670

2- Ağız ve Vücut Kokusu Tedavisinden Kaçınmak 670

3- Bulaşıcı Hastalık Tedavisinden Kaçınmak 670

4- Tüp Bebek Tedavisinden Kaçınmak 671

5- Cinsel Soğukluk Tedavisinden Kaçınmak 671

6- Diğer Sebeplerle Tedaviden Kaçınmak 672

F- Temizlikle İlgilenmemek 672

1- Beden Temizliği İle İlgilenmemek 672

2- Ev Temizliği İle İlgilenmemek 673

G- Üzüntüyle İlgilenmemek 673

VII. DIŞLAYICI DAVRANMAK 674

A- Gebeliği Sonlandırma Konusunda Dışlama 674

1- Gebeliği Baskı Sonucu Sonlandırmak 674

2- Gebeliği Kusurlu Davranışla Sonlandırmak 674

B- Evliliğin Gerekleri Konusunda Dışlama 675

1- Eşine Evliliğin Kendisine Göre Olmadığını Söylemek 675

2- Eşinin Fotoğrafını Yırtmak 675

3- Eşini Başkalarının Yanında Konuşturmamak 675

4- Eşine Karşı Olumsuz Davranış İçine Girmek 676

5- Eşine Karşı Kayıtsız Kalmak 676

6- Eşinin Sebebiyeti Olmadan İntihara Kalkışmak 676

7- Eşine Karşı Görevlerini Aksatacak Derecede Kahvehaneye 

Gitmek 678

8- Eşine Çocuğu Göstermemek 678

9- Eşinin Bakıma Muhtaç Ana Babasını İstememek 678

10- Eşinin İsteğine Rağmen Tüp Bebek Tedavisinden Kaçınmak 678

11- Eşine Zaman Ayırmamak 679

12- Eşinden Hamileliğini Gizlemek 679

VIII. GÜVEN SARSICI DAVRANMAK 680

A- Eşinden Habersiz Gebeliği Sonlandırmak 680

B- Eşini Hamile Olduğuna İnandırmak 681

C- Başkasının Resmini/Fotoğrafını Saklamak 681

1- Eski Eşinin Resmini/Fotoğrafını Saklamak 681

2- Eski Nişanlısının Resmini/Fotoğrafını Saklamak 681

D- Başkasıyla İstenilmediği Halde Çalışmak 682

E- Sevgilisini Unutamadığını Açıklamak 682

F- Başkasıyla Duygusal İlişki Kurmak 683

G- Gittiği Yer Hakkında Yanlış Bilgi Vermek 683

IX. BİRLİK GÖREVLERİNE AYKIRI DAVRANMAK 683

A- Birliğin Mutluluğunu Sağlama Yükümlülüğüne  (TMK m 185 f. II) Aykırı Davranmak 683

B- Çocuklara Özen Yükümlülüğüne (TMK m. 185 f. II) ) Aykırı  Davranmak 684

C- Birlikte Yaşama Yükümlülüğüne (TMK m. 185 f. III) 

Aykırı Davranmak 684

D- Yardım Yükümlülüğüne (TMK m. 185 f. III) Aykırı Davranmak 686

E- Birliğin Giderlerine Katılma Yükümlülüğüne Aykırı Davranmak 687

X. ZARAR VERİCİ DAVRANMAK 687

A- Eşyaya Zarar Vermek 687

1- Ev Eşyasına Zarar Vermek 687

2- Giyim Eşyasına Zarar Vermek 688

a. Giyim Eşyasını Kesmek 689

b. Giyim Eşyasını Yakmak 689

3- Üniformaya Zarar Vermek 689

B- İşyerine Zarar Vermek 690

C- Araca Zarar Vermek 690

D- Konuta Zarar Vermek 690

1- Malzemeye Zarar Vermek 691

2- Yangın Çıkarmak 691

E- Akçalı Değere Zarar Vermek 691

XI. DİĞER SEBEPLER 692

& 17. EKONOMİK ŞİDDETLE EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASI 693

I. BORÇLANMA KONUSUNDA EKONOMİK ŞİDDET 693

A-  Borçlarını Ödememek 693

B- Aşırı Borçlanmak 694

C- Haciz Gelmesine Sebebiyet Vermek 694

D- Takip Yapılmasına Sebebiyet Vermek 695

E- Alacaklıların Rahatsız Etmesine Sebebiyet Vermek 696

F- Aşırı Derecede Şans Oyunu Oynamak 696

G- Eşinden  Habersiz Borç  Almak 697

H- Eşini Ekonomik Gücünün Üstünde Borçlandırmak 697

I- Eşini Borçlanmaya Zorlamak 698

İ- Aile Düzenini Bozacak Derecede Borçlanmak 698

II. ÇALIŞMA KONUSUNDA EKONOMİK ŞİDDET 698

A- Çalışmamak 699

B- Zorla Çalıştırmak 699

C- Çalıştırmamak 700

D- İşten Çıkarılmasını Sağlamak 700

E- Uygunsuz İşte Çalışmak 700

III. KONUT KONUSUNDA EKONOMİK ŞİDDET 701

A- Bağımsız Konut Sağlamamak 701

B- Ortak Konut Sağlamamak 701

C- Konutu Eşyaları Taşıyıp Boşaltmak 702

D- Konutun Aboneliklerini İptal Ettirmek 702

1- Elektrik Aboneliğini İptal Ettirmek 703

2- Su Aboneliğini İptal Ettirmek 703

3- Doğalgaz Aboneliğini İptal Ettirmek 703

E- Huzurevine Yerleşmek Zorunda Kalmak 703

F- Eve Bakmamak 704

G- Evin Eşyalarını Satmak 706

H- Kendi Ailesiyle Oturmaya Zorlamak 706

I- Evin İntifa Hakkını Vermek 707

İ- Evin Kirasını Ödememek 707

IV. BİRLİĞİN YÖNETİMİ KONUSUNDA EKONOMİK ŞİDDET 707

A- Eşin Aşırı Tasarruflu Davranması 708

B- Eşinin Görüşünü Almadan Taşınmazını Devretmek 708

C- Eşinin Görüşünü Almadan Taşınmazını Satmak 709

D- Eşinden Mal Talebinde Bulunmak 709

E- Eşinin Gelirine El Koymak 709

V. GÜVEN KONUSUNDA EKONOMİK ŞİDDET 710

A- Eşinden  Habersiz Kredi Kartını Kullanmak 710

B- Eşinden  Habersiz Parasını Almak 711

C- Eşinden  Habersiz Kumar Oynamak 711

VI. DİĞER EKONOMİK ŞİDDET SEBEPLERİ 712

& 18. CİNSEL  ŞİDDETLE EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASI 713

I. CİNSEL İLİŞKİ KURAMAMA SORUNLARI BULUNMAK 713

A- Cinsel İlişki Hiç Kuramamak 714

1- Evlilik Süresi Değerlendirilmelidir 715

a. Birliktelik Kısa Süre Olmuşsa 715

b. Birliktelik Uzun Süre Olmuşsa 715

2- İlişki Kurulamadığı Anlaşılmalıdır 715

3- İlişki Kuramama Sebebi Belirlenmelidir 717

a. Kadın Tedaviden Kaçınıyorsa 717

b. Erkek Tedaviden Kaçınıyorsa 719

4- Davayı İlişki Kuramayan Açmamış Olmalıdır 719

5- Cinsel Organlar Cinsel İlişkiyi Gerçekleştirecek Yapıda 

Olmalıdır 719

6- Psikolojik Sebep Etkili Değildir 720

7- Eşlerin Cinsel İlişki Kurmalarına Yönelik Engelleri Yoksa 

Erkeğin Kusurlu Olduğu Kabul Edilmelidir 720

B- Cinsel İlişkiden Kaçınmak 721

1- Kadın İlişkiden Kaçınıyorsa 722

2- Erkek İlişkiden Kaçınıyorsa 724

C- Doğal Olmayan Yollardan Cinsel İlişkiye Zorlamak 724

II. CİNSEL İLİŞKİ KURULMASINA RAĞMEN SORUNLARI 

  BULUNMAK 724

A- İstenmeyen Şekilde İlişki Kurmak 725

B- İstek Dışı Cinsel İlişki Kurmak 726

C- Penil Protez Taktırmak 727

D- Doğal Olmayan Yollardan Cinsel İlişkiyi Gerçekleştirmek 728

E- Yatağını Ayırmak 728

III. CİNSEL AÇIKLAMADA BULUNMAK 729  

A- Cinsel Yetersizliği Açıklamak 729

B- Cinsel Yaşamı Açıklamak 730

C- Cinsel Suçlamada Bulunmak 730

D- Eşini Satacağını Açıklamak 731

IV. CİNSEL SAPKINLIKTA BULUNMAK 731

A- Cinsel Tacizde Bulunmak 731

B- Cinsel Tacize Sessiz Kalmak 732

C- Cinsel Sadakatsizliğe Zemin Hazırlamak 733

D- Cinsel İçerikli Uygunsuz Görüntü Seyretmeye Neden Olmak 734

E- Cinsel İçerikli Uygunsuz Görüntü Göndermek 734

F- Cinsel İçerikli Uygunsuz İnternet Sitelerine Girmek 734

G- Cinsel İçerikli Uygunsuz Sözler Söylemek 735

H- Cinsel İlişki Teklifinde Bulunmak 735

V. CİNSEL GÜVENİ SARSICI DAVRANIŞLARDA BULUNMAK 735 

A- Başkasıyla Cinsel Güveni Sarsıcı Davranışta Bulunmak 736

1- Başkasıyla Sık Sık Görüşmek 736

a. Tanıdık Biriyle Sık Sık Görüşmek 736

b. Tanımadık Biriyle Sık Sık Görüşmek 736

2- Başkasıyla Elele Görülmek 736

3- Başkasıyla İstenmediği Halde Arkadaşlık Etmek 737

4- Başkasıyla Değişik Mekanlarda Görülmek 737

5- Başkasıyla İlişki Söylentisine Sebebiyet Vermek 738

6- Başkasıyla Kendisine Önerildiği İçin Görüşmeye Gitmek 738

7- Başkasıyla Geçerli Sebep Olmadan Mesajlaşmak 739

a. Başkasıyla Cep Telefonuyla Mesajlaşmak 739

b. Başkasıyla İnternet Ortamında Mesajlaşmak 739

8- Başkasıyla Nişan Yapmak 740

B- Açıklamayla Cinsel Güveni Sarsıcı Davranışta Bulunmak 740

1- Evlilik Öncesi İlişkiye Girdiğini Açıklamak 740

2- Irzına Geçilmek İstendiğini Açıklamak 741

3- Başkasıyla Evlendiğini Açıklamak 741 

4- Televizyon Kanalında “Eşimden Ayrıldım” Şeklinde Açıklamak 742

5- İnternette Kendini Bekar Olarak Açıklamak 742

6- Gittiği Yeri Açıklayamamak 743

C- İletişim Araçlarıyla Cinsel Güveni Sarsıcı Davranışta Bulunmak 743

1- Olağan Dışı Telefon Görüşmesi Yapmak 743

2- Olağan Dışı Fotoğraf Çekilmek 745

3- Olağan Dışı Mektuplaşmak 746

4- Olağan Dışı Telefon Edinmek 746

D- Diğer Cinsel Güveni Sarsıcı Davranışlarda Bulunmak 747

VI. CİNSEL SADAKATE AYKIRI DAVRANIŞLARDA BULUNMAK 747

A- Başkasıyla Yaşamak 747

B- Eve Başkasını Almak 749

C- Evlilik Dışı Çocuğu Olmak 749

D- İlişkisini Anlatmak 749

E- Sadakatsizliğini Açıklamak 750

F- Başkasıyla Cinsel İlişki Kurmak 750

G- Eşini Pazarlamaya Kalkışmak 751

H- Eşinin Yatak Odası Görüntülerini Başkalarına Göstermek 751

I- Diğer Cinsel Sadakate Aykırı Davranışlar 751

VII. DİĞER CİNSEL ŞİDDET SEBEPLERİ 751

& 19. FİZİKSEL ŞİDDETLE EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASI 752

I. DOĞRUDAN FİZİKSEL ŞİDDET 752

A- Dövmek 752

1- Eşini Dövmek 753

a. Koruma Kararı Delil Olabilir 754

b. Akraba Olan Tanıkla İspat Mümkündür 754

c. Dövme Dava Öncesi Gerçekleşmelidir 754

d. Özürlü Eşi Dövme Boşanma Sebebidir 754

e. Dövme Sonrası Barışılmamış Olmalıdır 755

f. Belirtiler Görülmüşse “Eşim Dövdü” Beyanı Yeterlidir 755

g. Karakol Kayıtları Yeterlidir 756

h. Beraat Kararı Hukuk Hakimini Bağlamaz 756

2- Çocuklarını Dövmek 756

a. Ortak Çocuğu 756

b. Üvey Çocuğu 758

3- Ailesini Dövmek 758

4- Karşılıklı Dövmek 759

B- Dövülmek 759

1- Eşi Tarafından Dövülmek 759 

2- Çocukları Tarafından Dövülmek 760

3- Ailesi Tarafından Dövülmek 760

4- Dövülmeye Sessiz Kalmak 761 

C- Yaralamak 762

1- Kesici Aletle Yaralamak 762

2- Tırnakla Yaralamak 763

3- Kaynar Suyla Yaralamak 763

D- Fırlatmak 763

E- Isırmak 765 

F- İtmek 765

G- Cisimle Vurmak 766 

H- Tekmelemek 766

I- Saçını Çekmek 767

İ- Tırmalamak 767

J- Koparmak 767

K- Üzerine Yürümek 767

L- Kaynar Su Dökmek 768

II. DOLAYLI FİZİKSEL ŞİDDET 768

A- Kilitlemek 768

1- Ev İçine Kilitli Bırakmak 768

2- Ev İçinde Belirli Yere Kilitli Bırakmak 769

3- Çocukları Kilitli Bırakmak 769

B- Zorlama İçeren Davranışta Bulunmak 770

C- Kavgaya Katılmak 770

D- Şiddete Kalkışmak 771

III. DİĞER FİZİKSEL ŞİDDET SEBEPLERİ 771

& 20. SOSYAL ŞİDDETLE EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASI 772

I. GİYİM KONUSUNDA SOSYAL ŞİDDET 772

A- Giyim Konusunda Baskıda Bulunmak 772

1- Eşine Örtünmesi İçin Baskıda Bulunmak 773

2- Eşine Çarşaf Giymesi İçin Baskıda Bulunmak 773

3- Eşine Kendi İsteği Doğrultusunda Giyinmesi İçin Baskıda

 Bulunmak 773

4- Eşine Çağdaş Kıyafetlere Aykırı Giyinmesi İçin Baskıda

Bulunmak 774

B- Giyim Konusunda Aykırı Davranmak 774

1- Eşinin Olağan Giyimine Karışmak 774

2- Eşinin Giyimine Ailesinin Müdahalesine Seyirci Kalmak 775

3- Eşinin Rızası Dışında Çağdaş Kıyafetlere Aykırı Giyinmek 775

II. YEME İÇME KONUSUNDA SOSYAL ŞİDDET 776

A- Sürekli İçki Kullanmak 776

1- Salt İçki Kullanma Boşanma Sebebi Değildir 776

a. Normal İçkicilik Boşanma Sebebi Değildir 777

b. Sosyal İçkicilik Boşanma Sebebi Değildir 778

2- Sürekli İçki Kullanma Boşanma Sebebidir 778

a. Tek Başına Sürekli İçki Kullanma 779

b. Arkadaşlarla Sürekli İçki Kullanma 779

3- Aşırı İçki Kullanma Boşanma Sebebidir 780

B- Çevreye Rahatsızlık Verecek Şekilde İçki Kullanmak 780

C- Çocuğunu Özendirecek Şekilde İçki Kullanmak 781

D- Uyuşturucu Kullanmak 781

III.  ALIŞKANLIKLAR KONUSUNDA SOSYAL ŞİDDET 781 

A- Aykırı Hobilere Sahip Olmak 782

B- Hobilere Aşırı Düşkün Olmak 782

C- Tıbbi Tedaviden Kaçınmak 782

IV. GELENEKLER KONUSUNDA SOSYAL ŞİDDET 783

A- Eşe Yönelik Olanlar 783

1- Düğün Töreni Aşamasında Sorunlar Çıkarmak 783

2- İçki İçmeye Zorlamak 783

3- Konuklarına İyi Konukseverlik Göstermemek 785

4- Çocuklarının Olmayışını Sorun Etmek 785

5- Çocuk Yapma İsteğine Karşı Çıkmak 785

6- Çocuğun Mezar Taşına Sadece Kendi Adını Yazdırmak 786

7- Taziye Ziyaretine Engel Çıkaracağını Söylemek 786

B- Çocuklara Yönelik Olanlar 786

1- Sünnet Konusunda Sosyal Şiddet 786

a. Sünnet Törenine Katılmamak 787

b. Sünneti Haber Vermemek 787

2- Çocuğun Düğününde Kavga Çıkarmak 787

V. DİN KONUSUNDA SOSYAL ŞİDDET 787 

A- Yasa Dışı Dini Faaliyetlerde Bulunmak 788

1- Tarikat Kurmak 788

2- Tarikata Üye Olmak 789

3- Tarikat Toplantılarına Katılmak 789

B- Muska, Büyü ve Fal İşleri İle Uğraşmak 789

1- Muska İle Uğraşmak 790

2- Büyü İle Uğraşmak 790

3- Fal İşleri İle Uğraşmak 791

C- Hukuki Düzene Aykırı Dinsel Davranışlarda Bulunmak 791

1- İmam Nikahlı Yaşamak 792

2- İmam Nikahlı Yaşamak İstediğini Açıklamak 793

3- Dinsel Boşamada Bulunduğunu Söylemek 793

4- Beddua Etmek 794

D- Kendi İnanç Temelinde Hareket Etmesi İçin Baskı Yapmak 795

1- Namaz Kılması İçin Baskı 796

2- Tarikata Girmesi İçin Baskı 796

3- Kapanması İçin Baskı 796

4- Yaşam Tarzı İçin Baskı 797

VI. FAALİYETLER KONUSUNDA SOSYAL ŞİDDET 797

A- Sosyal İlişkileri Kısıtlamak 797

B- Sosyal Paylaşım Sitelerinde Küçük Düşürmek 798

C- Tek Başına Aldığı Kararlarla Tatile Çıkmak 798

D- Sebepsiz Yere Şikayet Etmek 798

E- Eğitim Görmesini Engellemek 799

F- Sosyal Ortamlarda Yalınız Bırakmak 799

G- Sürekli Arkadaşlarını Getirmek 800

VII. GÜVEN KONUSUNDA SOSYAL ŞİDDET 800

A- Kendisini Yanlış Tanıtmak 800

B- Başkalarına Ait Şeyleri Habersiz Almak 801

C- Çocuğu Habersiz Sünnet Ettirmek 801

VIII. DİĞER KONULARDA SOSYAL ŞİDDET 801

& 21. GÖRSEL  ŞİDDETLE EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASI 802

I.  KAYITLARA DAYALI GÖRSEL ŞİDDET 802

A- Telefon Kayıtları 803

1- Telefon Faturaları İspat Aracıdır 803

2- Telefon Kayıtları İspat Aracıdır 803

a. Telefon Kaydı Yasal Yollarla Gerçekleşmelidir 804

b. Telefon Kaydı Düzen Kurularak Yapılmamış Olmalıdır 804

c. Telefon Kaydındaki Kişi Hakkında Duraksama 

Bulunmamalıdır 804

3- Boşanma Sebebi Oluşturacak Nitelikte Olmalıdır 805

a. Telefonla Tehdit 805

b. Telefonla Hakaret 805

c. Telefonla Sarkıntılık 805

d. Telefonla Güven Sarsıcı Davranış 806

e. Telefona Şifre Koymak 806

f. Telefon Görüşmesinde Aşırılık 806

B- Mesaj Kayıtları 807 

1- Telefon Mesaj Kayıtları  (SMS) (Kısa Mesaj Servisi) 807

2- Bilgisayar Mesaj Kayıtları  810

C- CD Kayıtları 811

1- Yatak Odası CD Kayıtları 811

2- Mekan ve Eşya CD Kayıtları 811

D- Günlük Kayıtları 812

E- Mektup Kayıtları 813

II. GÖRÜNTÜYE DAYALI GÖRSEL ŞİDDET 815

A- Televizyon Görüntüsü 815

B- Fotoğraf  Görüntüsü 816

1- Fotoğraflar İbraz Edilmelidir 816

2- Fotoğraflar Montaj Olmamalıdır 816

3- Fotoğrafların Çekildiği Tarih Belli Olmalıdır 817

4- Fotoğraflar Yırtılmamalıdır 818

C- Beden Görüntüsü 818

D- İnternet Görüntüsü 819

1- Facebook 819

2- Instagram 820

3- Twitter 820

4- Youtube 821

5- Swarm 821

6- Periscope 821

7- Snapchat 821

8- Linkedin 822

III. DİĞER GÖRSEL ŞİDDET SEBEPLERİ 822

İKİNCİ BÖLÜM

ANLAŞMALI BOŞANMA

& 22. ANLAŞMALI BOŞANMA (TMK. m. 166 f. III) 827

I. EVLİLİK SÜRESİ YETERLİ OLMALIDIR 827

A- Evlilik En Az Bir Yıl Sürmüş Olmalıdır 827

1- Bekleme Süresi Bir Yıl Yeterlidir Görüşü 827

2- Bekleme Süresi Bir Yıl Yetersizdir Görüşü 828

3- Bekleme Süresi Olmamalıdır Görüşü 828

B- Bir Yıllık Süre Dava Tarihinde Dolmuş Olmalıdır 828

C- Bir Yıllık Süre Kendiliğinden Araştırılmalıdır 830

D- Bir Yıllık Sürenin Birlikte Geçmesi Aranmaz 830

II.  BAŞVURMA GERÇEKLEŞMELİDİR 830

A- Birlikte Başvurma 830

B- Bir Eşin Diğerinin Davasını Kabul Etmesi 833

1- Evlilik Birliğinin Sarsılması Davasında Mümkündür 833

2- Diğer Davalarda Mümkün Değildir 834

C- Dava, Vekiller Tarafından Açılabilir 835

D- Davanın İflâs İdaresine Yöneltilmesi 835

E- İstinaf Aşamasında Düzenleme Sunulabilir 835

F- Temyiz Aşamasında Düzenleme Sunulabilir 836

G- Karar Düzeltme Aşamasında Düzenleme Sunulabilir 837

H- Düzenlemenin Niteliğinde Duraksama Olmamalıdır 837

III. TARAFLAR DİNLENMELİDİR 838

A- Taraflar Bizzat Dinlenmelidir 838

1- Davacı Dinlenmiş Olmalıdır 838

2- Davalı Dinlenmiş Olmalıdır 839

3- Aynı Anda Dinlenmelidir 839

a. Kamu Düzenine İlişkindir 840

b. Talimatla Dinleme Geçerli Değildir 840

c. Ses ve Görüntü Nakledilmesi Yoluyla Dinleme Geçerlidir (HMK m. 149) 840

B- Tarafların İmzaları Alınmalıdır 840

1- Beyan Taraflara Okunmalıdır (HMK m. 154, f. III/d) 841

2- İmzadan İmtina Varsa Davaya Çekişmeli Olarak Devam 

Edilmelidir 841

C- Eş Vesayet Altında İse TMK. m. 166 f. I-II Hükmüne Göre İnceleme Yapılmalıdır 842

D- Saik Dikkate Alınmamalıdır 843

IV. TARAFLARIN İRADELERİNİ SERBESTÇE AÇIKLADIĞINA 

  KANAAT GETİRİLMELİDİR 846

A- Genel Olarak 846

B- Kararın Uzun Süre Sonra Tebliğe Çıkarılması 846

V.  DÜZENLEME UYGUN BULUNMALIDIR 849

A- Düzenlemede Her Hususta Anlaşma Sağlanmalıdır 850

1- Boşanmanın Malî Sonuçları Hususunda Anlaşma  Sağlanmalıdır 851

a. Maddî Tazminat Konusunda 851

b. Manevî Tazminat Konusunda 852

c. Yoksulluk Nafakası Konusunda 853

2- Çocukların Durumu Hususunda Anlaşma  Sağlanmalıdır 854

a. İştirak Nafakası Konusunda 854

b. Kişisel İlişki Konusunda 855

c. Velâyet  Konusunda 856

3- Düzenleme Kanuna Aykırı Olmamalıdır 857

4- Düzenleme Koşula Bağlanamaz 857

5- Fer’i Hükümler Dışı Anlaşma Bağlayıcıdır 859

a. Kocanın Soyadını Kullanmama Anlaşması 859

b. Kredi Borcunu Ödeme Anlaşması 859

c. Taşınmazı Devretme Anlaşması 860

d. Kira ve Aidat Ödeme Anlaşması 863

e. Diğer Anlaşmalar 863

6- Kısmi Hükümsüzlük Düzenlemenin Tamamını Hükümsüz Kılar 864

B- Düzenlemede Değişiklik Yapılırken Tarafların Görüşü Alınmalıdır 864

1- Değişiklikte Menfaat Bulunmalıdır 865

2- Değişiklik Kendiliğinden Yapılamaz 865

3- Değişiklik Gerekçeleri Açıklanır 865

4- Değişiklik Hakkında Eşlerden Görüş Alınır 866

a. Değişiklik Eşler Tarafından Uygun Görülürse 866

b. Değişiklik Eşler Tarafından Uygun Görülmezse 867

C- Düzenleme Dışı Karar Verilmemelidir 868

1- Düzenleme Dışı Nafaka Artırılamaz 868

2- Düzenleme Dışı Kişisel İlişki Düzenlenemez 868

3- Düzenleme Dışı Faize Hükmedilemez 869

4- Düzenleme Dışı Velayet Verilemez 869

5- Düzenleme Dışı Devir Kararı Verilemez 869

6- Düzenleme Dışı Diğer Değişikler Yapılamaz 870

D- Düzenleme Uygulanabilir Olmalıdır 870

1- Kayıtlar Getirilmelidir 870

2- Yerine Getirilebilirlik Araştırılmalıdır 870

3- Tescil Kararı Verilmelidir 871

4- Açılmamış Miras Hakkında Mirasbırakanın Katılması veya İzni Olmalıdır 871

E- Düzenlenme Onaylanmazsa Hukuki Değer Taşımaz 872

F- Düzenleme Karar Kesinleşmeden Yeniden Yapılabilir 873

G- Mal Rejiminin Tasfiyesi Anlaşma Kapsamında Değildir 873

V.  KUSUR ARAŞTIRMASI YAPILMAMALIDIR 875

VI. DÜZENLEMEYE YÖNELİK İSTEKLERDE BULUNULABİLİR 875

A- Düzenlemenin Değiştirilmesi İstenebilir 875

B- Düzenlemenin İptali İstenebilir 876

C- Düzenlemenin Uygulanması İstenebilir 876

1- Tapu İptal ve Tescil İstemi 876

2- Alacağın Tespiti İstemi 877

3- Zararın Tazmini İstemi 877

4- Menfi Tespit İstemi 877

5- Edası İstemi 877

6- İcra Takibine İtirazın İptali İstemi 878

VII. DAVANIN ÇEKİŞMELİ BOŞANMA DAVASINA DÖNÜŞMESİ 878

A- Çekişmeli Boşanmaya Dönüşme Halleri 878

1- Anlaşmalı Boşanma Koşulları Gerçekleşmezse Dava Çekişmeli Boşanma Davasına Dönüşür 878

a. Bir Yıllık Süre Dolmamışsa 879

b. İmzadan İmtina Varsa 879

c. Eş Vesayet Altında İse 879

d. Değişiklik Eşler Tarafından Uygun Görülmezse 880

e. Davalı Eş Anlaşmalı Boşanmayı Kabul Etmezse 880

f. Anlaşma Gereken Bir Konuda Anlaşma Olmazsa 881

2- Anlaşma Bozulursa Dava Çekişmeli Boşanma Davasına Dönüşür 881

a. Anlaşmayı Bozma Hakkı 882

aa. Anlaşmayı Dava Harcını Yatıran Eş Bozabilir 883

bb. Anlaşmayı Dava Harcını Yatırmayan Eş Bozabilir 885

cc. Çekişmeli Boşanma Davasına Dönüşme Taleplerden Feragat Anlamına Gelmez 886

b. Anlaşmayı Bozma Zamanı 886

aa.  İstinaf Aşamasında Anlaşma Bozulabilir 887

bb. Temyiz Aşamasında Anlaşma Bozulabilir 887

cc. Karar Düzeltme Aşamasında Anlaşma Bozulabilir 888

B- Çekişmeli Boşanma Olarak Devam Usulü 889

1- Davacıya Mehil Verilmelidir 889

2- Davacının Verdiği Dilekçe Sonrası Dilekçelerin Karşılıklı 

Verilmesi İşlemi Tamamlanmalıdır 889

3- Ön İnceleme Yapılmalıdır 890

4- Tahkikat ve İzleyen Aşamalar Tamamlanmalıdır 890

VIII. USUL HÜKÜMLERİ 891

A- Hüküm Usulüne Uygun Kurulmalıdır 891

1- Hüküm, İnfazda Duraksamaya Yer Vermeyecek Şekilde Kurulmalıdır 891

2- Hüküm, Düzenlemenin Tamamını Taşıyacak Şekilde 

Kurulmalıdır 891

3- Hüküm, Eda Emri Taşıyacak Şekilde Kurulmalıdır 891

4- Hüküm, Düzenlemeye Atıf Yapılarak Kurulmamalıdır 893

5- Hüküm, Düzenlemenin Tasdiki Şeklinde Kurulmamalıdır 894

B- Davadan Feragat Edilebilir 895

C- Yargılama Gideri 895

D- Ayrılık Kararı Verilemez 896

E- Düzenlemede Bulunup Hükme Alınmamış Olan Hususlar Tavzih Yolu İle Hükme İlave Edilemez 896

F- Birlikte Talep Varsa Adli Tatilde Görülebilir 897

G- Konusuz Kalması 897

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

EYLEMLİ AYRILIK SEBEBİYLE BOŞANMA

& 23. EYLEMLİ AYRILIK SEBEBİYLE BOŞANMA (TMK. m. 166 f. IV) 901

I. REDDEDİLMİŞ BİR BOŞANMA DAVASI BULUNMALIDIR 901

A- Herhangi Bir   Ret Kararına Dayanılabilir 902

1- Reddedilip Kesinleşen Son Davaya Dayanma Zorunlu Değildir 902

2- En Geç Kesinleşen Davaya Dayanma Zorunlu Değildir 902

3- Reddedilip Kesinleşen Herhangi Bir Davaya Dayanılabilir 903

B- Her Türlü Boşanma Ret Kararı Dayanak Olabilir 903

1- Dayanak Yapılamayacak Kararlar 903

a. Evliliğin Butlan ve Feshi Kararları 903

b. Yetkisizlik Kararları 904

c. Doğan Hakka Rağmen Feragat Sebebiyle Ret Kararları 904

2- Dayanak Yapılabilecek Kararlar 905

a. Feragat Sebebiyle Ret Kararları 905

b. Her Türlü Boşanma Ret Kararları 908

c. Tanıma ya da Tenfizine Karar Verilen Yabancı Mahkeme Kararları 908

d. Üç Yıl Geçmediği Gerekçesiyle Ret Halinde Süre Dolması 

Durumunda Dayanak Davadaki Ret Kararları 909

C- Dayanak Ret Kararı Kesinleşmiş Olmalıdır 909

D- Dayanak Ret Kararı Kesinleşmemişse 910

E- Başka Sebeple Bekleme Süresinde Açılmış ve Sonuçlanmış 

Dava Engel Oluşturmaz 911

II. RET KARARININ KESİNLEŞMESİNDEN SONRA ORTAK HAYAT 

  YENİDEN KURULMAMIŞ OLMALIDIR 911

A- Ortak Hayat Yeniden Kurulmamış Olmalıdır 912

1- Ortak Hayatın Kurulamama Sebebi Önemli Değildir 913

a. Davacının Kötü Niyetli Olması 913

b. Davacının Başkasıyla Yaşıyor Olması 914

c. Eşlerden Birinin Akıl Hastası Olması 914

d. Boşanma Davası Bulunması 915

e. Ayrı Yaşama Hakkı Veren Kararın Bulunması 915

f. Fiili Olanaksızlık Bulunması 915

2- Ortak Hayat Yeniden Kurulmuşsa Dava Reddedilmelidir 915

3- Dayanak Boşanma Davasının Reddinden Sonra Yeni Bir Boşanma Davası Açılması Engel Oluşturmaz 916

B- Ortak Hayatın Yeniden  Kurulmuş Sayılmadığı Durumlar 916

1- Çocuklar İçin Bir Araya Gelmek 917

a. Çocuğun İhtiyaçlarını Karşılamak 917

b. Çocuğu Ziyaret Etmek 917

c. Çocuğun Ana Babasıyla Görüşmesini Sağlamak 918

d. Çocuğun Hastalığını Tedavi Ettirmek 918

e. Çocuğun Düğün Törenlerini Yapmak 919

2- Bir Konuyu Görüşmek İçin Bir Araya Gelmek 919

a. Boşanma Müzakeresi Yapmak 919

b. Belli  Konuyu Görüşmek 919

3- Zorunluluk Sebebiyle Bir Araya Gelmek 919

a. Sosyal İlişkide Bulunmak 920

b. Gidecek Yeri Olmamak 920

c. Hasta Ziyaret Etmek 920

d. Kardeşlerle Buluşmak 920

e. Ölüm Sebebiyle Bir Araya Gelmek 921

f. Eşin Ailesi İle Oturmak 921

4- Diğer Haklı Sebeplerle Bir Araya Gelmek 921

C- Ortak Hayatın Yeniden Kurulmadığını İspat Yükü 921

D- Ortak Hayatın Yeniden Kurulmadığını İspat Araçları 922

1- Tanık Anlatımları 922

a. Çelişkili Tanık Anlatımı Hükme Esas Alınamaz 922

b. Evliliği Kurtarmaya Yönelik Tanık Anlatımı Hükme Esas Alınamaz 923

c. Soyut Nitelikteki Tanık Anlatımı Hükme Esas Alınamaz 923

2- Zabıta Araştırması 924

3- Nafaka Dosyaları 924

4- İcra Dosyaları 927

5- Ceza Dosyaları 928

6- Otel Kayıtları 929

7- Tahsil Makbuzları 929

8- Pasaport Kayıtları 929

9- Faturalar 930

10- Davalının Beyanı 930

a. Görülmekte Olan Davada Beyan 930

b. Başka Davada Beyan 931

11- Diğer İspat Araçları 931

III. RET KARARININ KESİNLEŞMESİNDEN SONRA 

  ÜÇ YIL GEÇMELİDİR 932

A- Salt Fiili Ayrılık 932

B- Dayanak Ret Kararının Kesinleşmesinden Sonra Üç Yıl  

Geçmişse 933

C- Dayanak  Ret Kararının Kesinleşmesinden Sonra Üç Yıl  

Geçmemişse 934

IV. USUL 935

A- Davanın Tarafları 935

B- Birden Fazla Sebeple Dava Açılması 935

C- Kusur Araştırması Boşanma Kararı İçin Gerekmez 937

D- Kusur Araştırması Boşanmanın Eki İstekler İçin Gerekir 938

E- Davanın Konusuz Kalması 939

F- Yargılama Gideri 940

G- Ayrılık Kararı Kural Olarak Verilemez 940

H- Anlaşmalı Boşanma Yapılabilir 941

I- Dava Eylemli Ayrılık (TMK m. 166/son) Açılmış Olmalıdır 941

İ- Başka Sebeple Boşanma Kararı Verilemez 942

J- Dayanak Davayı Açan Eş Kusurlu Kabul Edilir 942

K- Nitelendirme Doğru Yapılmalıdır 943

L-  Fiili Ayrılık Süresinde Gerçekleşen Kusurlu Davranışlar Dikkate 

Alınır 943

DÖRDÜNCÜ KISIM

BOŞANMA DAVASININ KONUSU

& 24. DAVANIN BOŞANMAYA İLİŞKİN AÇILMASI (TMK m. 170 f. I) 945

I. BOŞANMAYA VEYA AYRILIĞA KARAR VERİLEBİLİR 946

II. BİRLİKTE EŞYA DAVASI AÇILMASI 947

A- Aile Mahkemesi Görevlidir 947

B- Boşanmanın Eki Değildir 947

C- Mal Rejiminin Sona Ermesi Gerekli Değildir 948

D- Nisbi Harcın Tamamlanması İçin Mehil Verilmelidir 948

1- Harç Tamamlanırsa 949

2- Harç Tamamlanmazsa 950

E- Boşanma Davasından Tefrik Edilmesi Önerilir 950

F- Davanın Konusuz Kalması 950

III. BİRLİKTE DEĞER ARTIŞ PAYI ALACAĞI DAVASI AÇILMASI 951

A- Aile Mahkemesi Görevlidir 951

B- Mal Rejiminin Sona Ermesi Gereklidir 951

C- Boşanmanın Eki Değildir 951

D- Nisbi Harcın Tamamlanması İçin Mehil Verilmelidir 952

1- Harç Tamamlanırsa 953

2- Harç Tamamlanmazsa 953

E- Boşanma Davasından Tefrik Edilmelidir 953

F- Boşanma Davasının Sonucu Beklenmelidir 954

1- Mal Rejimi Sonlanırsa 954

2- Mal Rejimi Sonlanmazsa 995

IV. BİRLİKTE KATILMA ALACAĞI DAVASI AÇILMASI 955

A- Aile Mahkemesi Görevlidir 955

B- Mal Rejiminin Sona Ermesi Gereklidir 955

C- Boşanmanın Eki Değildir 955

D- Nisbi Harcın Tamamlanması İçin Mehil Verilmelidir 956

1- Harç Tamamlanırsa 957

2- Harç Tamamlanmazsa 957

E- Boşanma Davasından Tefrik Edilmelidir 957

F- Boşanma Davasının Sonucu Beklenmelidir 957

1- Mal Rejimi Sonlanırsa 958

2- Mal Rejimi Sonlanmazsa 958

V. BİRLİKTE AYRILIK YA DA BOŞANMA DAVASININ AÇILMASI 958

A- Boşanma Davası Varken Ayrılık Davası Açılması 958

1- Ayrılık Davasının Aynı Eş Tarafından Açılması 958

2- Ayrılık Davasının Farklı Eş Tarafından Açılması 959

B- Boşanma Davası Varken Karşı Dava Olarak Ayrılık Davası Açılması 960

C- Ayrılık Davası Varken Boşanma Davası Açılması 960

1- Boşanma Davasının Aynı Eş Tarafından Açılması 960

2- Boşanma Davasının Farklı Eş Tarafından Açılması 961

D- Ayrılık Davası Varken Karşı Dava Olarak Boşanma Davası Açılması 962

VI. BİRLİKTE  DİĞER DAVALARIN AÇILMASI 962

A- Başvurma Harcı Dava Dilekçesindeki Bütün İstekleri Kapsar 962

B- Boşanmanın Eki Olmayan İstekler Ayrıca Harca Tabidir 962

C- Eksik Harcın Tamamlanması İçin Mehil Verilmelidir 963

1- Eksik Harç Tamamlanmaz İse 963

2- Eksik Harç Tamamlanırsa 964

a. İstek Aile Mahkemesinin Görev Kapsamında İse 964

aa. Tefrik Kararının Zorunlu Olmadığı Davalar 964

bb. Tefrik Kararının Zorunlu Olduğu Davalar 964

b. İstek Aile Mahkemesinin Görev Kapsamında Değilse 965

D- Dava Dilekçesi Dışında Gerçekleşen İstekler 965

1- Dava Olarak Nitelendirilemez 965

2- Sonradan Alınan Nisbi Harç İsteği Davaya Dönüştürmez 965

3- Karar Verilmesine Yer Olmadığına Karar Verilmelidir 965

4- Kesin Hüküm Oluşturacak Şekilde Karar Verilmemelidir 966

VII. DAVANIN KONUSUZ KALMASI 966 

A- Temyiz Edilmeyen Diğer Boşanma Kararı Davayı Konusuz Bırakır (TMK m. 161-184) 966

B- Kesinleşen Boşanma Kararı Davayı Konusuz Bırakır 

(TMK m. 161-184) 968

C- Kesinleşen Evlenmenin İptali Davayı Konusuz Bırakır 

(TMK m. 145-160) 969

D- Eşlerden Birinin Ölümü Davayı Konusuz Bırakır  (TMK m. 28 f. I) 969

1- Davacının Ölümü 969

a. Davacının Karardan Önce Ölümü 969

b. Davacının Temyiz Aşamasında Ölümü 969

c. Davacının Karar Düzeltme Aşamasında Ölümü 970

d. Davacı Mirasçılarının Davaya Devam Etmesi 

(TMK m. 181 f. II) 971

2- Davalının Ölümü 972

a. Davalının Karardan Önce Ölümü 972

b. Davalının Temyiz Aşamasında Ölümü 972

c. Davalının Karar Düzeltme Aşamasında Ölümü 972

d. Davalı Mirasçılarının Davaya Devam Etmesi 

(TMK m. 181 f. II) 973

E- Tanıma-Tenfiz Kararı Davayı Konusuz Bırakır 973

1- Boşanma İstemi Konusuz Kalır 973

2- Boşanmanın Eki İstemler İncelenir 973

3- Bekletici Sorun Yapılmalıdır 974

F- Evliliğin Fesih Kararıyla Sonlanması Davayı Konusuz Bırakır

(TMK m. 32 f. I, 131) 974

1- Gaiplik Kararı İle Eş Ölmüş Gibi Kabul Edilir (TMK m. 35) 976

2- Gaiplik Kararı Evliliği Ortadan Kaldırmaz 977

3- Gaiplik Kararı Alan Fesih Kararı Almayabilir 977

4- Evliliğin Feshi Kararı Evliliği Ortadan Kaldırır 978

5- Evliliğin Feshi Kararı Alan Eş Yeniden Evlenebilir 978

a. Fesih Kararı Almadan Yeniden Evlenme (TMK m. 145 b. 1) 978

b. Fesih Kararı Aldıktan Sonra Yeniden Evlenme 

(TMK m. 131 f. 1) 979

G- Evliliğin Ölüm Karinesiyle Sonlanması Davayı Konusuz Bırakır 

(TMK m. 31, 44 f. I) 979

H- Evliliğin De Facto Cinsiyet Değiştirmeyle Sonlanması Davayı 

Konusuz Bırakır 979

I- Davanın Konusuz Kalmasının Sonuçları 980

1- Nüfus Kaydı İncelenmelidir 980

2- Diğer Boşanma Davasının Sonucu Araştırılmalıdır 980

3- Karar Verilmeyerek Dava Konusuz Bırakılmaz 980

4- Yargılama Gideri Aleyhine Karar Verilebilecek Olana Yüklenir (HMK m. 331 f. I) 981

5- Hüküm Verilemez 982

6- Davanın Konusu Kalmadığı Açıklanarak Davaya Son Verilir 983

7- Maddi Hataya Dayalı Temyiz ve Karar Düzeltme Kararı Kaldırılabilir 983

8- Varsa Protokol Değerlendirilmelidir 984

9- Maddi Tazminat Talebinin Karara Bağlanmasına Engel Değildir 984

10- Manevi Tazminat Talebi İçin Görevsizlik Kararı Verilmesi

Gerekir 984

& 25. DAVANIN AYRILIĞA İLİŞKİN AÇILMASI (TMK m. 170 f. II) 986

I. AYRILIK KARARI VERİLMESİ (TMK m. 171) 987

A- Boşanma Sebepleri Gerçekleşmelidir 987

1- Boşanma Davası Elverişli Olmalıdır 987

2- Boşanma Sebepleri Gerçekleşmişse Ayrılık Kararı Verilebilir 988

a. Boşanma Sebebi Yaratan Olaylar İspatlanmış Olmalıdır 988

b. Boşanma Sebebi Yaratan Olaylar Hoşgörü İle Karşılanmamış Olmalıdır 988

c. Boşanma Sebebi Yaratan Davalının Az Kusurlu Olması 

(TMK m. 166 f. II) Yeterli Olabilir 990

3- Boşanma Sebepleri Gerçekleşmemişse Dava Reddedilmelidir 990

4- Boşanma Kararı Verilmemelidir 991

B- Ortak Hayatın Yeniden Kurulması Olasılığı Bulunmalıdır 992

1- Olasılık Konusunda Dava Türü Dikkate Alınmalıdır 993

2- Olasılık Konusunda Delil Bulunmalıdır 993

3- Olasılık Sebepleri Açıkça Gösterilmelidir 994

4- Olasılığı Ortadan Kaldıran Sebepler Bulunmamalıdır 994

a. Olaylardan Sonra Uzun Süren Ayrılık 995

b. Olayların Yoğunluğu 995

c. Olayların Ağırlığı 996

5- Olasılık Konusunda Gerekirse Uzman Görüşü Alınmalıdır 998

C- Ayrılık Süresi Kanuna Uygun Şekilde Belirlenmelidir 998

1- Sürenin Başlangıcı ve Sonu 998

a. Sürenin Başlangıcı 998

b. Sürenin Sonu 999

2- Sürenin Niteliği 999

a. Hesaplaşma Süresi 999

b. Düzeltme Süresi 999

c. Dinginlik Süresi 1000

3- Sürenin Uzatılabilirliği 1000

II.  AYRILIK  KARARININ SONUÇLARI 1000

A- Kendiliğinden Oluşan Sonuçları 1000

1- Birlikte Yaşama Yükümlülüğü Sona Erer (TMK m. 185 f. III) 1000

2- Diğer Yükümlülükler Devam Eder (TMK m. 185 f. II- III) 1001

a. Birliğin Mutluluğunu Sağlama Yükümlülüğü Devam Eder (TMK m. 185 f. II) 1001

b. Çocuklara Özen Yükümlülüğü Devam Eder

(TMK m. 185 f. II) 1001

c. Sadık Kalma Yükümlülüğü Devam Eder 

(TMK m. 185 f. III) 1001

d. Yardım Yükümlülüğü Devam Eder (TMK m. 185 f. III) 1002

e. Birliğin Giderlerine Katılma Yükümlülüğü Devam Eder 

(TMK m. 186 f. III) 1002

f. Meslek veya İş Seçiminde Özen Yükümlülüğü Devam Eder (TMK m. 192) 1002

3- Kadın, Kocasının Soyadını Kullanmaya Devam Eder 1003

4- Ayrılık Esnasında Eşlerden Biri Ölürse Diğeri Onun Mirasçısı 

Olur 1003

5- Ayrılık Süresi İçinde Doğan Çocuklar Evlilik İçi Doğum Sayılır 1003

6- Evlilik Birliğinin Temsili Son Bulur (TMK m. 188 f. I) 1003

7- Evlilik Statüsü Devam Eder 1004

B- Mahkeme Kararıyla Oluşan Sonuçları 1004 

1- Hâkim Sözleşmeyle Kabul Edilmiş Olan Mal Rejiminin Kaldırılmasına Karar Verebilir (TMK m. 180) 1004

2- Hâkim Velâyeti Eşlerden Birine Verebilir (TMK m. 336 f. II) 1004

3- Hâkim Velâyetin Kaldırılmasına Karar Verebilir (TMK m. 348) 1006

4- Hâkim Kişisel İlişkileri Düzenler (TMK m. 182 f. I) 1006

5- Velâyetin Kullanılması Kendisine Verilmeyen Eşin Çocuğun Bakım ve Eğitim Giderlerine Katılımı Belirlenir (TMK m. 182 f. II) 1006

C- Talep İle Oluşan Sonuçları 1007

1- Eşlerden Birinin İstemi Üzerine Birinin Diğerine Yapacağı Parasal Katkı Belirlenir (TMK m. 197 f. II) 1007

2- Eşlerden Birinin İstemi Üzerine Konut ve Ev Eşyasından Yararlanmaya İlişkin Önlemler Belirlenir (TMK m. 197 f. II) 1007

3- Eşlerden Birinin İstemi Üzerine Eşlerin Mallarının Yönetimine İlişkin Önlemler Belirlenir (TMK m. 197 f. II) 1007

4- Eşlerden Birinin İstemi Üzerine Alınan Önlemlerin 

Değiştirilmesi 1008

III.  AYRILIĞIN SONA ERMESİ 1008

A- Eşlerin Barışması Sebebiyle 1008

B- Ayrılık Süresinin Dolması Sebebiyle 1008 

IV. AYRILIK KARARINA DAYALI BOŞANMA DAVASI (TMK m. 172) 1009

A- Kavram 1009

1- Ayrılık Kararına Dayalı Boşanma Davası 1009

2- Ayrılıktan Sonra Bağımsız Açılan Boşanma Davası 1010

B- Dava Açma Hakkı 1011

& 26.  DAVANIN EVLENMENİN İPTALİNE İLİŞKİN AÇILMASI 1012

I- SADECE EVLENMENİN İPTALİ İSTENEBİLİR 1012

II- EVLENMENİN İPTALİ OLMAZSA BOŞANMA İSTENEBİLİR 1015

BEŞİNCİ KISIM

BOŞANMA DAVALARINDA GEÇİCİ ÖNLEMLER

BİRİNCİ BÖLÜM

EŞLERE İLİŞKİN GEÇİCİ ÖNLEMLER

& 27. EŞLERE İLİŞKİN GEÇİCİ ÖNLEMLERİN

SINIFLANDIRILMASI 1017

I. GENEL OLARAK 1017

II. SINIFLAMA 1018

A- Eşlerin Barınmasına İlişkin Geçici Önlemler 1018

B- Eşlerin Mallarının Yönetimine  İlişkin Geçici Önlemler 1018

C- Eşlerin Geçimine  İlişkin Geçici Önlemler 1018

D- Eşlere İlişkin Diğer Geçici Önlemler 1019

III. TEMEL ÖZELLİKLERİ 1020

A- Her Zaman İstenebilir 1020

B- Kendiliğinden Alınır 1020

C- Uyuşmazlık Konusu Hakkında Alınabilir 1021

D- Tek Başına Kanun Yoluna Başvuru Mümkün Değildir 1021

1- Tek Başına İstinafı Mümkün Değildir 1021

2- Tek Başına Temyizi Mümkün Değildir 1022

E- Kararın Kesinleşmesiyle Kendiliğinden Ortadan Kalkar 1023

F- Kusurlu Olmak Engel Değildir 1023

G- Evlilik Dışı Birliktelik Varsa Uygulanmaz 1024

1- Başkası İle Yaşanıyor Olmalıdır 1025

2- Ekonomik Destek Bulunmalıdır 1025

3- Gereksinim  Destekle Sonlanmalıdır 1026

4- Ekonomik Birlik Oluşmalıdır 1027

H- Gerekliliği Ortadan Kalkarsa Kaldırılmasına Karar Verilebilir 1027

& 28. EŞİN BARINMASI İÇİN GEÇİCİ ÖNLEM 1028

I. GENEL OLARAK 1028

II. BARINMA ÖNLEMİNİN ÖZELLİKLERİ 1028

A- Önlem Boşanma Davası İle Sınırlı Alınabilir 1028

B- Önlem Kararında Değişiklik Yapılabilir 1029

C- Önlem Konusunda Araştırma Yapılmalıdır 1029

1- Eş ve Çocukların Oturduğu Yer Araştırılmalıdır 1029

2- Mülkiyetin Kime Ait Olduğu Araştırılmalıdır 1031

D- Önlem Ev Eşyasına İlişkin Alınabilir 1030

E- Önlem Şerhe İlişkin Alınabilir 1031

& 29. EŞİN MALLARININ YÖNETİMİ İÇİN GEÇİCİ ÖNLEM 1033

I.  GENEL OLARAK 1033

II.  MAL REJİMLERİNE GÖRE EŞLERİN MALLARININ YÖNETİMİNE  

  İLİŞKİN GEÇİCİ ÖNLEMLER 1034

A- Kural Mal Rejimine  Göre 1036

B- Mal Ayrılığı Rejimine Göre 1036

C- Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejimine  Göre 1036

D- Mal Ortaklığı Rejimine Göre 1037

& 30. EŞE İLİŞKİN DİĞER GEÇİCİ ÖNLEMLER 1038

I. GENEL OLARAK 1038 

II. YABANCI UNSURLU BOŞANMA DAVALARINDA GEÇİCİ  

  ÖNLEMLER 1039

İKİNCİ BÖLÜM

ÇOCUKLARA İLİŞKİN GEÇİCİ ÖNLEMLER

& 31.  ÇOCUKLARA İLİŞKİN GEÇİCİ ÖNLEMLERİN SINIFLANDIRILMASI 1042

I. GENEL OLARAK 1042

II. SINIFLAMA 1042

A- Çocuğun Bir Tarafın Himayesine Bırakılması 1042

B- Çocukla Geçici Kişisel İlişki Kurulması 1042

C- Çocuğa Geçici Tedbir Nafakası Verilmesi 1043

D- Çocuk Mallarına Geçici Önlem Alınması 1043

E- Çocuk Kaçırmada Önlem Alınması 1043

III- TEK BAŞINA KANUN YOLUNA BAŞVURU MÜMKÜN DEĞİLDİR 1043

A- Tek Başına İstinafı Mümkün Değildir 1044

B- Tek Başına Temyizi Mümkün Değildir 1044

IV. TEFHİM VEYA TEBLİĞ İLE ORTADAN KALKAR 1045

& 32.  ÇOCUĞUN BİR TARAFIN HİMAYESİNE BIRAKILMASI 1046

I. GENEL OLARAK 1046

II. ÖZELLİKLERİ 1046

A- Velayetin Verilmesi Niteliğinde Değildir 1046

B- Teslim Kararı İle Yetinilmelidir 1047

C- İdari İşlemleri Kapsamamalıdır 1047

& 33. ÇOCUKLA GEÇİCİ KİŞİSEL İLİŞKİ 1048

I. GENEL OLARAK 1048

A- Boşanma Davası Sebebiyle 1048

B- Boşanma Davası Olmadan 1048

II. ÖZELLİKLERİ 1049

A- Kişisel İlişki Zedelenmemelidir 1049

B- Çocuğun Yararı Öncelikli Olmalıdır 1049

C- Kişisel İlişki Kurma Hakkı Reddedilebilir 1049

D- Önlem Boşanma veya Ayrılık Davasına Bakan Mahkemece 

Alınmalıdır 1049

& 34. ÇOCUK MALLARINA GEÇİCİ ÖNLEM ALINMASI 1051

I. GENEL OLARAK 1051

II. ÖZELLİKLERİ 1051

A- Yönetim Kayyıma Devredilebilir 1051

B- Yönetim Konusunda Talimat Verilebilir 1051

C- Malların Tevdi Edilmesine Karar Verilebilir 1051

D- Güvence Gösterilmesi İstenebilir 1052

E- Malların Sarfına Karar Verilebilir 1052

G- Uygun Diğer Önlemler Alınabilir 1052

ALTINCI KISIM

BOŞANMA KARARININ EŞLERLE İLGİLİ SONUÇLARI

BİRİNCİ BÖLÜM

EŞLERLE İLGİLİ KİŞİSEL SONUÇLARI

& 35. BOŞANMANIN EŞLERLE İLGİLİ KİŞİSEL SONUÇLARI 1054

I. VATANDAŞLIK 1055

II. ERGİNLİK 1056

III. KAYIN HISIMLIĞI 1058

IV. BOŞANAN KADININ SOYADI (TMK. m. 173) 1058

A- Boşanma Öncesi Kadının Soyadı (TMK. m. 187) 1058

1- Kadın Evlenmekle Kocasının Soyadını Alır 1059

2- Evli Kadın Önceki Soyadını Kocasının Soyadı İle Birlikte Kullanabilir 1060

3- Evli Kadın Sadece Bekârlık Soyadını Kullanabilir 1061

4- Önceki Soyadını Taşıyan Evli Kadın Daha Sonra Dilerse 

"Sadece Eşinin Soyadını" Kullanabilir 1073

a. Önceki Soyadını Birlikte Kullanan Kadın 1073

b. Sadece Bekârlık Soyadını Kullanan Kadın 1073

B- Boşanma Sonrası Kadının Soyadı (TMK. m. 173 f. I) 1074

1- Evlenmeden Önce Bekâr İdiyse Soyadı (TMK. m. 173 f. I) 1074

2- Evlenmeden Önce Dul İdiyse Soyadı (TMK. m. 173 f. I) 1074

a. Kural Olarak 1074

b. Evlenmeden Önce Dul Olup Bekârlık Soyadını Kullanması 1074

C- Boşandığı Kocasının Soyadını Kullanması 1075

1- Kocanın Soyadını Kullanmaya İzin Verilmesi Davası 

(TMK. m. 173 f. II) 1075 

a. Kocanın Soyadını Kullanmaya İzin Koşulları 1075

aa. Usulüne Uygun Dava Açılmış Olmalıdır 1075

bb. Kadın Eşin Menfaati Bulunmalıdır 1077

cc. Erkek Eşe Zarar Vermemelidir 1079

b. Kocanın Soyadını Kullanmaya İzin Usulü 1079

aa. Görevli Mahkeme 1079

bb. Erkek Eşe Husumet Yöneltilmelidir 1080

cc. Erkek Eşin Kabulü 1080

dd. Zamanaşımı 1080

2- Kocanın Soyadını Kullanma İznini Kaldırma Davası 

(TMK. m. 173 f. III) 1082

a. Görevli Mahkeme 1082

b. Dava Koca Tarafından Açılabilir 1083

c. Dava Kadın Tarafından Açılabilir 1083

d. Nüfus Müdürlüğü Temyiz Edemez 1084

e. Deliller Toplanmalıdır 1085

V. YENİDEN EVLENME OLANAĞI 1085

A- Kadın Eş Yönünden Yeniden Evlenme Olanağı 1085

1- Bekleme Süresi Geçmiş Olmalıdır 1085

2- Bekleme Süresinde Nişanlanmaya Engel Yoktur 1086

3- Bekleme Süresi Kesin Olmayan Evlenme Engelidir 1086

4- Bekleme Süresinin Sona Ermesi 1086

5- Bekleme Süresinin Kaldırılması 1086

a. Kadının Önceki Evliliğinden Gebe Olmadığının 

Anlaşılması 1087

b. Evliliği Sona Eren Eşlerin Yeniden Birbiriyle Evlenmek İstemeleri 1087

B- Erkek Eş Yönünden Yeniden Evlenme Olanağı 1088

VI. CEBRÎ İCRA YOLUNA GİDİLEBİLMESİ 1088

VII. ZAMANAŞIMININ İŞLEMEYE BAŞLAMASI 1089

VIII. YASAL MİRASÇILIK SIFATININ KAYBI 1089

IX. ATANMIŞ MİRASÇI VE VASİYET ALACAKLISI OLMA HAKKININ

  KAYBI 1090

X. EŞLERİN MALLARININ TASFİYESİ 1090

A- Malların Tasfiyesi 1090

1- Boşanma Durumunda Malların Tasfiyesi 1091

2- Ayrılık Durumunda Malların Tasfiyesi 1091

B- Mal Rejimi Sözleşmesiyle Sağlanan Yararlar 1092

XI. BOŞANMA KARARININ NÜFUSA BİLDİRİLMESİ 1092

İKİNCİ BÖLÜM

EŞLERLE İLGİLİ MALİ SONUÇLARI

BİRİNCİ AYIRIM

EŞLERE MADDİ TAZMİNAT

& 36. EŞLERE MADDÎ TAZMİNAT 1095

I. MADDÎ TAZMİNATTA KUSUR 1096 

A- Kusura İlişkin Esaslar 1096

1- Usulüne Uygun Olarak Dayanılmayan Vakıalar Kusur Olarak Yüklenemez 1096

2- Kusurların Neler Olduğu Açıkça Gösterilmelidir 1096

3- Yabancı Mahkeme Kararı Tanıma ya da Tenfiz Edilmişse O Mahkemedeki Kusur Esas Alınacaktır 1097

a. Kusur Belirlenmişse 1097

b. Kusur Belirlenmemişse 1098

4- Davadan Sonra Gerçekleşen Vakıalar Kusur Olarak

Yüklenemez 1098

5- Dayanak Davayı Açan Eş Kusurlu Kabul Edilir 1098

B- Maddî Tazminat İsteyen Kusursuz Ya Da Daha Az Kusurlu 

Olmalıdır 1099

1- Kusursuz Eş Maddî Tazminat Alabilir 1099

2- Az Kusurlu Eş Maddî Tazminat Alabilir 1099

3- Eşit Kusurlu Eş Maddî Tazminat Alamaz 1100

4- Ağır Kusurlu Eş Maddî Tazminat Alamaz 1100

5- Tam Kusurlu Eş Maddî Tazminat Alamaz 1100

6- Akıl Hastası Eş Maddî Tazminat Alabilir 1101

C- Maddî Tazminat İstenen Kusurlu Olmalıdır 1101 

1- Kesinleşmiş Boşanma Kararı Yoksa 1102

2- Kesinleşmiş Boşanma Kararı Varsa 1103

a. Türk Mahkemesinin Gerekçesi 1104

b. Yabancı Mahkemenin Gerekçesi 1104

II. ZARAR UNSURU  (MENFAAT ZEDELENMESİ) 

  GERÇEKLEŞMELİDİR 1106

A- Mevcut Menfaatler 1106

B- Beklenen Menfaatler 1107

C- Zarar Kapsamına Girmeyen Menfaatler 1108

D- Zararın Belirlenmesi 1109

1- Hâkim Tarafından Belirlenir 1109

2- Gerekirse Bilirkişi İncelemesi Yaptırılabilir 1109

3- Zedelenen Menfaat Belirlenir 1109

III. NEDENSELLİK BAĞI GERÇEKLEŞMELİDİR 1110

IV. HUKUKA AYKIRILIK GERÇEKLEŞMELİDİR 1111

A- Hukuka Aykırılık Varsa 1111

B- Hukuka Aykırılık Yoksa 1112

V. BOŞANMANIN EKİ OLMAYAN MADDÎ TAZMİNAT İSTEKLERİ 1112

A- Evlilik Birliği İle İlgili İstekler 1113

1- Düğün Gideri İstemi 1113

2- Nikah Gideri İstemi 1113

3- Doğum Gideri İstemi 1114

4- Evlilik Birliği İçin Yapılan Masraf İstemi 1114

5- İşten Ayrılma Sebebiyle Tazminat İstemi 1115

a. Harca Bağlıdır 1115

b. Aile Mahkemesinin Görevi Kapsamında Değildir 1116

c. Görevli Mahkeme Dava Değerine Göre Belirlenir 1117

d. Kendi İsteği İle Ayrılan İsteyemez 1117

6- İş Sebebiyle Tazminat İstemi 1117

a. İşe Başlayamama Sebebiyle Tazminat İstemi 1117

b. İşten Ayrılma Sebebiyle Tazminat İstemi 1118

7- Miras Payının Alınma İstemi 1119

8- Düğünde Takılan Para İstemi 1119

9- Çeyiz Gideri İstemi 1119

10- Başlık Parası İstemi 1119

B- Evle İlgili İstekler 1120

1- Eve Katkı Bedeli İstemi 1120

2- Eve Taşınma Gideri İstemi 1120

3- Ev Alma Vaadine Dayalı İstem 1121

4- Eşya İstemi 1121

5- Ziynet İstemi 1122

6- Kira İstemi 1122

7- Aile Konutunun Özgülenmesi İstemi 1123

C- Borçla  İlgili İstekler 1123

1- Ortak Borç Sebebiyle Alacak İstemi 1123

2- Eşin Borcunu Ödeme Sebebiyle Alacak İstemi 1123

3- Eşe Verilen Borç Sebebiyle Alacak İstemi 1124

4- Kredi Kartı Borcu Sebebiyle Alacak İstemi 1124

5- Eşin Yakınlarına Verilen Borç Sebebiyle Alacak İstemi 1125

6- Eşin Yakınlarının Borcunu Ödeme Sebebiyle Alacak İstemi 1125

7- Eşe Gönderilen Para Sebebiyle Alacak İstemi 1126

8- Kredi Borcu Sebebiyle Alacak İstemi 1126

a. Evlilik Öncesi Çekilen Kredi 1126

b. Evlilik Sonrası Çekilen Kredi 1127

D- Mal Rejimi İle İlgili İstekler 1127

1- Katılma Alacağı İstemi 1128

2- Katkı Payı İstemi 1128

3- Kazanç Kaybı İstemi 1129

4- Araç Bedeli İstemi 1129

5- Para İstemi 1130

6- İşyerine Katkı İstemi 1131

7- Taşınmaz Devrine İlişkin İstem 1131

8- Kredi Sebebiyle Alacak İstemi 1131

E- Diğer İstekler 1132

1- Muvazaa ve Tehdit  Sebebiyle Tapu Kaydının İptali 1132

2- İrade Bozukluğu Sebebiyle Satış İptali 1132

3- Hastane Giderleri 1132

4- Ölünceye Kadar Bakma Akdinin İptali 1133

5- Bedelli Askerlik Ödemesine Yönelik Alacak 1133

VI. İSTEK BULUNMALIDIR 1133

A- İstek Süresinde Olmalıdır 1134

1- Boşanmadan Önceki Süre 1134

a. Dilekçelerin Karşılıklı Verilmesi Sırasında 1134

b. Ön İnceleme Duruşmasında 1136

aa. Karşı Taraf Gelmişse 1136

bb. Karşı Taraf Gelmemişse 1136

c. Tahkikat Aşamasında 1136

d. Sözlü Yargılama Aşamasında 1137

2- Boşanmadan Sonraki Süre (TMK m. 178) 1138

3- Tenfizden Sonraki Süre 1139

B- İstek Belirsiz Olmamalıdır 1141

1- İsteğin Türünde Belirsizlik 1141

2- İstek Konusu Para Biriminde Belirsizlik 1141

3- İstek Miktarında Belirsizlik 1142

4- İstek Anlatım Biçimi İle Anlaşılıyorsa 1142

C- İstek Artırılamaz 1142

D- İstek Yok İse Verilemez 1142

E- İstenmediği Açıklanmışsa Verilemez 1142

F- İstek Aşılamaz 1144

G- İstek Karara Bağlanmalıdır 1144

H- İstek Anlaşmalı Boşanmadan Sonra Yapılamaz 1144

1- Türk Mahkemesinde Anlaşmalı Boşanma 1144

2- Yabancı Mahkemede Anlaşmalı Boşanma 1145

I- İstek Taraflar İçin Yapılabilir 1146

İ- İstek Koşulları Varsa Mirasçılara İntikal Edebilir 1146

J- İstek Ayın Olarak Gerçekleşebilir 1146

1- Tamamen Ayın Olarak İstenebilir 1147

2- Kısmen Ayın Kısmen Para Olarak İstenebilir 1147

3- Ayın Olarak İsteme Sebebi Açıklanmalıdır 1147

4- Haklı ve Kabul Edilebilir Sebep Varsa İstenebilir 1147

5- Ayın Olarak İstenilen Şeyin Bedeli Tespit Edilmelidir. 1148

K- İstek Ayrı Dava İle Gerçekleşebilir 1148

1- Karşı Dava İle İstek Gerçekleşebilir 1148

2- Bağımsız Dava İle İstek Gerçekleşebilir 1149

VII. EVLİLİK BİRLİĞİ BOŞANMA İLE SONA ERMİŞ OLMALIDIR 1149

VIII. MADDÎ TAZMİNAT  KARARININ KAPSAMI 1150

A- Maddî Tazminatın Ödenme Biçimi 1150

1- Ödemeye Uygun Haller 1150

a. Maddî Tazminat Toptan Ödenebilir 1150

b. Maddî Tazminat İrat Biçiminde Ödenebilir 1150

c. Maddî Tazminat Ayın Olarak Ödenebilir 1151

2- Ödemeye Uygun Olmayan Haller 1151

a. Maddî Tazminat Anlaşma Yoksa Yabancı Para Olarak  Ödenemez 1151

b. Maddî Tazminat Taksitle Ödenemez 1151

B- Maddî Tazminatın Kesilmesi 1152

C- Maddî Tazminatın Miktarı 1153

1- Uygun Olarak Belirlenmelidir 1153

a. Hakim Tarafından Belirlenir 1153

b. Zararın Tamamının Karşılanması Zorunlu Değildir 1154

c. Tarafların Kusur Durumu Değerlendirilir 1154

d. Tarafların Ekonomik Durumu Değerlendirilir 1154

e. Tarafların Sosyal Durumu Değerlendirilir 1154

f. Tarafların Zedelenen Menfaatleri Değerlendirilir 1154

g. Paranın Alım Gücü Değerlendirilir 1155

h. Hakkaniyet İlkesi Değerlendirilir 1155

2- İnfazda Duraksama Yaratmayacak Şekilde Belirlenmelidir 1155

3- Bozma Kararı Varsa Amacına Uygun Belirlenmelidir 1155

4- Koşulları Varsa Değiştirilebilir 1155

D- Maddî Tazminatta Faiz 1156

1- Maddî Tazminatta Faiz Başlangıcı 1156

2- Boşanmadan Sonra İstenmişse Faiz 1157

3- Maddî Tazminatta Faiz İstenmedi İse 1157

4- Maddî Tazminatta Faiz Türü 1158

5- Maddî Tazminatta Faiz İstemi Hakkında Karar Verilmelidir 1158

E- Maddî Tazminatın Gelecek Yıllardaki Miktarın Kararlaştırılması 1158

IX.  USUL HÜKÜMLERİ 1159

A- Görevli Mahkeme 1159

1- Boşanmanın Eki Niteliğindeki Davada 1159

2- Boşanmanın Eki Niteliğinde Olmayan Davada 1160

a. Taraflar Arasında Evlilik Varsa 1160

b. Taraflar Arasında Evlilik Yoksa 1160

3- Boşanma Kesinleştikten Sonra Açılan Davada 1160

4- Borçlu Olmadığının Tespitinde 1161

B- Yetkili Mahkeme 1161

C- İstem TMK. m. 174 f. I Kapsamında İse Harç 1162

1- Boşanma Davası İçinde İstenilmişse 1162

2- Bağımsız Dava İle İstenilmişse 1163

3- Boşanma Kesinleştikten Sonra İstenilmişse 1164

4- Yabancı Mahkeme Kararı Tenfiz Edilmişse 1165

5- Boşanma Hükmü Kesinleşmişse 1165

D- Dava/Karşı Dava Dilekçesinde Yer Almayan TMK. m. 174 f. I Kapsamında Olmayan İstemler 1165

1- Sadece Nisbi Harç Tamamlanmışsa 1165

2- Hem Başvurma Harcı Hem Nisbi Harç Tamamlanmışsa 1166

E- Diğer Usul Hükümleri 1166

1- Feragat 1166

a. Dava Dilekçesinde Feragat Edilebilir 1166

b. Karardan Önce Feragat Edilebilir 1167

c. İstinaf Aşamasında Feragat Edilebilir 1167

d. Temyiz Aşamasında Feragat Edilebilir 1168

e. Onaylanmayan Protokoldeki Beyan Feragat Sayılamaz 1168

2- Hüküm Fıkrası 1169

a. Hüküm Fıkrasında Yer Almalıdır 1169

b. Duraksama Yaratılmamalıdır 1169

c. Çelişkili Olmamalıdır 1169

3- İptal 1170

4- Islah 1170

5- Kesinlik 1171

6- Geliri Olan Erkek Eş Lehine Verilmesi 1172

7- Tavzih 1172

8- Vekalet Ücreti 1173

a. Boşanma Davası İçinde İstenilmişse 1173

b. Bağımsız Dava İle İstenilmişse 1174

c. Boşanma Kesinleştikten Sonra İstenilmişse 1174

9- Yabancılık Unsuru 1175

10- Zamanaşımı 1175

11- Usuli Kazanılmış Hak 1176

12- Boşanma Hükmü Kesinleşmeden İcra Takibine Konu Edilemez 1176

13- Kabul 1177

14- Bozma Sonrası Karar Verme 1177

15- İhtiyati Tedbir 1177

İKİNCİ AYIRIM

EŞLERE MANEVİ TAZMİNAT

& 37. EŞLERE MANEVÎ TAZMİNAT 1179

I. MANEVÎ TAZMİNATTA KUSUR 1180

A- Kusura İlişkin Esaslar 1180

1- Usulüne Uygun Olarak Dayanılmayan Vakıalar Kusur Olarak Yüklenemez 1180

2- Kusurların Neler Olduğu Açıkça Gösterilmelidir 1181

3- Yabancı Mahkeme Kararı Tanıma ya da Tenfiz Edilmişse O Mahkemedeki Kusur Esas Alınacaktır 1181

a. Kusur Belirlenmişse 1181

b. Kusur Belirlenmemişse 1182

4- Davadan Sonra Gerçekleşen Vakıalar Kusur Olarak 

Yüklenemez 1182

5- Dayanak Davayı Açan Eş Kusurlu Kabul Edilir 1183

B- Manevî Tazminat İsteyen Eş Kusursuz Ya Da Az Kusurlu Olmalıdır 1183

1- Kusursuz Eş Manevî Tazminat Alabilir 1184

2- Az Kusurlu Eş Manevî Tazminat Alabilir 1184

3- Eşit Kusurlu Eş Manevî Tazminat Alamaz 1185

4- Ağır Kusurlu Eş Manevî Tazminat Alamaz 1185

5- Tam Kusurlu Eş Manevî Tazminat Alamaz 1186

6- Akıl Hastası Eş Manevî Tazminat Alabilir 1186

B- Manevî Tazminat İstenen Eş Daha Kusurlu Olmalıdır 1186

1- Kesinleşmiş Boşanma Kararı Yoksa 1187

a. Genel Olarak 1187

b. Akıl Hastalığından Kısıtlanandan Manevî Tazminat

İstenemez 1187

c.  Akıl Hastalığından Kısıtlanmayandan Manevî Tazminat

İstenebilir 1188

d. Dava Sebebi Yapılamayan Vakıalardan Dolayı Diğer Taraf Kusurlu Addedilemez 1188

2- Kesinleşmiş Boşanma Kararı Varsa 1188

a. Türk Mahkemesinin Gerekçesi 1189

b. Yabancı Mahkemenin Gerekçesi 1189

II. ZARAR UNSURU GERÇEKLEŞMELİDİR 1192

A- Kişisel Değerler Zedelenmelidir 1192

B- Kişisel Değerlerin Ağır Surette  Zedelenmesi Şart Değildir 1193

C- Evlilik Kurulmadan Oluşan Olaylarla Zarar Unsuru Gerçekleşmez 1194

D- Evliliğin Sonlanmasından  Sonra Oluşan Olaylarla Zarar Unsuru Gerçekleşmez 1195

III. NEDENSELLİK BAĞI GERÇEKLEŞMELİDİR 1195

A- Manevî Zarar Boşanmaya Sebebiyet Veren Olaylar Sebebiyle Gerçekleşmelidir 1196

B- Manevî Zarara Sebebiyet Veren Eylem Eş Tarafından Yapılmış Olmalıdır 1199

C- Manevî Zarara Sebebiyet Veren Eyleme Eşin Seyirci Kalması 

Yeterlidir 1200

IV. HUKUKA AYKIRILIK GERÇEKLEŞMELİDİR 1200

A- Fizikî Kişiliğe Saldırıda Verilir 1201

1- Cinsel İlişki Kurulamadı İse Verilir 1201

a. Cinsel İlişki Erkek Eşin Kusuru İle Kurulamamalıdır 1201

b. Cinsel İlişki Kurulması İçin Makul Süre Geçmiş Olmalıdır 1203

c. Cinsel İlişki Kurulmamasında Kadın Eşin Kusuru 

Olmamalıdır 1204

d. Cinsel İlişki Kurulmadığı Konusunda Çekişme 

Bulunmamalıdır 1204

2- Eşin Hastalığı İle İlgilenilmemişse Verilir 1204

a. Ameliyatıyla İlgilenmemek 1205

b. Tedavisiyle İlgilenmemek 1205

c. Rahatsızlığıyla İlgilenmemek 1206

3- Çocuğun Hastalığı İle İlgilenilmemişse Verilir 1206

4- Kürtaja Zorlama Varsa Verilir 1207

5- Fiziksel Şiddet Uygulanmışsa Verilir 1207

6- Olağandışı Cinsel İlişkiye Zorlama Varsa Verilir 1208

7- Cinsel İstismar Varsa Verilir 1209

B- Manevî Kişiliğe Saldırıda Verilir 1209

1- Sadakatsizlik Varsa Verilir 1209

2- Eşini İstemediğini Söylemişse Verilir 1211

3- Kovma Varsa Verilir 1212

4- Hakaret Varsa Verilir 1213

5- Sakatlanmasına Sebep Olduğu Eşini Terk Etmişse Verilir 1214

6- Aşağılanma Varsa Verilir 1214

a. Ekonomik Aşağılama Varsa Verilir 1214

b. Fiziksel Aşağılama Varsa Verilir 1215

c. Cinsel Aşağılama Varsa Verilir 1215

d. Duygusal Aşağılama Varsa Verilir 1215

e. Sosyal Aşağılama Varsa Verilir 1215

7- Güven Sarsıcı Davranışlarda Bulunulmuşsa Verilir 1216