Elinizdeki kitabın en geniş kapsamlı uygulamasını yapan Yargıtay İkinci Hukuk Dairesinde otuz beş yıldır (evet, otuz beş yıldır!) aralıksız görev yapıyorum. 

Yargıtay’da ziynet ve eşya davalarını ilgilendiren binlerce (evet, binlerce!) dava dosyasını bizzat okudum ve binlerce (evet, binlerce!) Yargıtay ilamını bizzat yazdım. 

Binlerce kararda ahlaki, vicdani ve hukuki sorumluluğum vardır.

İkinci baskı kitabımın tükenmesi sebebiyle ziynet ve eşya davalarının GÜNCEL ŞEKLİ ile Yargıtay uygulamasını da yansıtır bir kitap

hazırlayarak hakim ve avukat kardeşlerimin karşılaşacağı sorunların çözümüne katkıda bulunmayı hedefledim.

Bu vesile ile hukukçu çevresine bugüne kadar düşüncelerimi açıklamama olanak sağlamış olanlardan aklıma geliveren;

Devlet kuruluşlarından;

Yargıtay, Adalet Bakanlığı, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu, Türkiye Adalet

Akademisi, TBMM Adalet Komisyonu Başkanlığı, TBMM Kamu Denetçiliği Kurumu, İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü,

TÜBİTAK, Diyanet İşleri Din İşleri Başkanlığı ile Başbakanlık Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğüne, Sivil toplum örgütlerinden;

UNİCEF, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP), İKÜ Ceza Hukuku Uygulama ve Araştırma Merkezi (CEHAMER), Türk

Hukuk Kurumu, İstanbul Ticaret Üniversitesi Dış Ticaret Enstitüsü, Türk Demokrasi Vakfı, Avrupa Genç Hukukçular Derneği ELSA (The

European Law Students’ Assosiation), İstanbul Bilgi Üniversitesi İnsan Hakları Hukuku Uygulama ve Araştırma Merkezi, Raoul Wallenberg

İnsan Hakları ve İnsancıl Hukuk Enstitüsü, Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu, Yoncalı Platformu, Aile Hukuku Derneği, Kadın Erkek

Fırsat Eşitliği Derneği (KEFE-DER), Aktif Kadın Çalışmaları Derneği (AKÇADER), Adalet Sistemi Uzmanları Derneği (ASUD), 

Yaşar Üniversitesi Hukuk Topluluğu, Mağdur Babalar Derneği, Annem Kadın ve Aile Derneği, Marmara Üniversitesi Hukuk ve Diplomasi Kulübü,

Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Kurgusal Duruşma Topluluğu, İzmir Arabulucular Derneği (İZARDER), Adalet Mensupları Dayanışma

Vakfı, Marmara Üniversitesi Hukuk ve Diplomasi Kulübü, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Kurgusal Duruşma Topluluğu, 

Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceride-i Kantar Öğrenci Topluluğu, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukukta Kariyer

Topluluğu ile Halkbank’ın değerli yöneticilerine, Hukuk fakültelerinden; Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi, 

Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Atılım Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Aydın Üniversitesi Hukuk Fakültesi, 

İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi,, Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi, İstanbul

Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi, İstanbul Kemerburgaz Üniversitesi Hukuk Fakültesi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Hukuk Fakültesi, 

Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Özyeğin Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Turgut Özal Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Yaşar Üniversitesi Hukuk

Fakültesi, Uluslararası Final Üniversitesi Hukuk Fakültesine, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Hukuk Fakültesine,

Barolardan;

Özellikle başta Türkiye Barolar Birliği olmak üzere Adana Barosu, Adıyaman Barosu, Afyon Barosu, Ağrı Barosu, Aksaray Barosu, Amasya

Barosu, Ankara Barosu, Antalya Barosu, Ardahan Barosu, Artvin Barosu, Aydın Barosu, Balıkesir Barosu, Bartın Barosu, Batman Barosu, Bayburt

Barosu, Bilecik Barosu, Bingöl Barosu, Bitlis Barosu, Bolu Barosu, Burdur Barosu, Bursa Barosu, Çanakkale Barosu, Çankırı Barosu, Çorum 

Barosu, Denizli Barosu, Diyarbakır Barosu, Düzce Barosu, Edirne Barosu, Elazığ Barosu, Erzincan Barosu, Erzurum Barosu, Eskişehir 

Barosu, Gaziantep Barosu, Giresun Barosu, Gümüşhane Barosu, Hakkâri Barosu, Hatay Barosu, Iğdır Barosu, Isparta Barosu, İstanbul Barosu,

İzmir Barosu, Kahramanmaraş Barosu, Karabük Barosu, Karaman Barosu, Kars Barosu, Kastamonu Barosu, Kayseri Barosu, Kırıkkale

Barosu, Kırklareli Barosu, Kırşehir Barosu, Kilis Barosu, Kocaeli Barosu, Konya Barosu, Kütahya Barosu, Malatya Barosu, Manisa Barosu, Mardin

Barosu, Mersin Barosu, Muğla Barosu, Muş Barosu. Nevşehir Barosu, Niğde Barosu, Ordu Barosu, Osmaniye Barosu, Rize Barosu, Sakarya

Barosu, Samsun Barosu, Siirt Barosu, Sinop Barosu, Sivas Barosu, Şanlıurfa Barosu, Şırnak Barosu, Tekirdağ Barosu, Tokat Barosu,

Trabzon Barosu, Tunceli Barosu, Uşak Barosu, Van Barosu, Yalova Barosu, Yozgat Barosu, Zonguldak Barosu’na,

Merkezlerden;

Türkiye Barolar Birliği Eğitim Merkezi, Ankara Barosu EğitimMerkezi, Ankara Barosu İnsan Hakları Merkezi, Ankara Barosu Çocuk Hakları Merkezi, 

Ankara Barosu Kadın Hakları Merkezi, Ankara Barosu Gelincik Merkezi, Antalya Barosu Genç Avukatlar Meclisi, 

İstanbul Barosu Meslek İçi Eğitim Merkezi, İstanbul Barosu Staj Eğitim Merkezi ve İstanbul Barosu Bakırköy Bölge Temsilciliği’ne,

Konuşma metinlerimi yayınlayan;

Türkiye Barolar Birliği Kadın Hukuku Komisyonu (TÜBAKKOM), İstanbul Barosu Kadın Hakları Komisyonu, İstanbul Barosu Kadın Hakları Uygulama Merkezi, 

İzmir Barosu Dergisi Yayın Kurulu’na, makalelerimi yayınlayan Yargıtay Dergisi, Adalet Dergisi, Ankara Barosu Dergisi, 

Ardahan Barosu Dergisi, İstanbul Barosu Dergisi, İzmir Barosu Dergisi, Bursa Barosu Dergisi, Manisa Barosu Dergisi, Kayseri Barosu Dergisi, 

Kocaeli Barosu Dergisi, Osmaniye Barosu Dergisi, Giresun Barosu Dergisi ve Türkiye Noterler Birliği Hukuk Dergisi yöneticilerine,

Söyleşilerimi yayınlayan;

Güncel Hukuk Dergisi ve ZİGGURAT, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğrenci Topluluğu Dergisi yayın kuruluna,

Benimle televizyon programları yapan;

TRT Televizyonuna ve CNN Televizyonuna,

Ayrıca;

Saymayı unuttuğum diğer bütün tüzel kişiliklere kalbî teşekkürlerimi sunarım.

Bütün eserlerimin olduğu gibi bu eserimin de yayınlanmasına 

aracılık eden/emek veren Yetkin Yayınevinin bütün çalışanlarına ve özellikle sayın Muharrem Başer’e teşekkür ederim.

Hepinizi saygı ve dostluk ile selâmlarım.

25 MART 2023 Ömer Uğur GENÇCAN

Çankaya-ANKARA YARGITAY 2. Hukuk Dairesi Başkanı

İÇİNDEKİLER

ÜÇÜNCÜ BASKIYA ÖN SÖZ...............................................................................5

İÇİNDEKİLER.........................................................................................................9

KISALTMALAR....................................................................................................99

& 1. ZİYNET ALACAĞI DAVASI..............................................................105

I. GENEL OLARAK ................................................................. 105

A- TANIM...................................................................................106

B- KARİNE OLARAK KADINA AİTTİR...............................107

1- Karine ................................................................................ 108

a. Kim Tarafından Takılmış Olmasının Önemi

Yoktur......................................................................108

b. Kime Takılmış Olmasının Önemi Yoktur ..............108

2- Karinenin Aksi İspat Edilebilir ........................................ 114

a. Aksine Bir Anlaşmanın Varlığı...............................114

b. Yerel Bir Adetin Varlığı..........................................123

C- MAL REJİMİNİN SONLANMASINA GEREK

YOKTUR...............................................................................130

D- BOŞANMANIN EKİ NİTELİĞİNDE DEĞİLDİR .............130

E- AİDİYET İSPATLANAMAZSA PAYLI MÜLKİYET

KABUL EDİLİR (TMK m. 222 f. II) ...................................136

II. KOŞULLARI.......................................................................... 136

A- İSTEK BULUNMALIDIR....................................................137

1- İstek Bulunmuyorsa.......................................................... 137

a. Kesin Hüküm Oluşturacak Şekilde Ret Kararı

Verilemez.................................................................137

b. Karar Verilmesine Yer Olmadığına Karar

Verilmelidir..............................................................138

c. Dava Dilekçesinde Talep Yokken Sonradan

Harç Alınması..........................................................139

2- Bağımsız Dava İle İstenilmişse........................................ 139

a. İstek Müphem Olmamalıdır (HMK m. 31).............140

b. İstenilen Ziynet Eşyası Müphem Olamamalıdır.....142

c. Kısıtlı İçin İzin Verilmiş Olmalıdır.........................148

3- Karşı Dava İle İstenilmişse............................................... 149

a. Süresinde Açılmışsa ................................................149

10 İçindekiler

b. Süresinde Açılmamışsa ...........................................150

4- Boşanma Davası İle İstenilmişse......................................150

a. Nisbi Harcın Tamamlanması İçin Mehil

Verilmelidir..............................................................151

aa. Harç Tamamlanırsa İşin Esası İncelenir ........151

bb. Harç Tamamlanmazsa Dava Dosyası

İşlemden Kaldırılır..........................................152

aaa. Harç Yatırılıp Yenilenirse ................ 152

bbb. Harç Yatırılıp Yenilenmezse............ 152

b. Boşanma Davasından Tefrik Edilmesi Önerilir......153

5- Ek Dava İle İstenilmişse ...................................................153

6- Kısmi Dava İle İstenilmişse (HMK m. 109)...................154

7- Dava Yığılmasıyla İstenilmişse (HMK m. 110) .............159

a. Nisbi Harcın Tamamlanması İçin Mehil

Verilmelidir..............................................................160

b. Harç Tamamlanırsa İşin Esası İncelenir .................160

c. Harç Tamamlanmazsa Dava Dosyası İşlemden

Kaldırılır...................................................................161

aa. Harç Yatırılıp Yenilenirse ..............................161

bb. Harç Yatırılıp Yenilenmezse ..........................161

III. DAVANIN KABULÜNÜ GEREKTİREN OLGULAR...... 162

A- FİZİKSEL ŞİDDETE UĞRAYARAK EVDEN

AYRILMA.............................................................................162

B- HASTANEYE GİDEREK EVDEN AYRILMA .................172

C- KOVULARAK EVDEN AYRILMA...................................177

D- EVLİLİK BİRLİĞİ SIRASINDA ALTINLARI

BOZDURULMA ...................................................................181

1- Düğün Borçları İçin...........................................................181

2- Araç Alımı İçin..................................................................186

3- Kocanın Kişisel Borçları İçin ...........................................194

a. Kredi Kartı Borçları.................................................195

b. İşlerinin Bozulması..................................................196

c. Kaza Yapması..........................................................196

d. Evlilik Öncesi Senedin Ortaya Çıkması .................200

e. Ekonomik Sıkıntı.....................................................201

4- Kayın Hısımları İçin..........................................................202

5- Kira Borçları İçin...............................................................205

6- Evin İhtiyaçları/Ortak İhtiyaçlar İçin...............................205

İçindekiler 11

7- İşyeri Açmak İçin.............................................................. 214

8- Sağlık Giderleri İçin.......................................................... 215

a. Kadın Eşin Sağlık Giderleri İçin .............................215

b. Erkek Eşin Sağlık Giderleri İçin .............................217

c. Ortak Çocuğun Eşin Sağlık Giderleri İçin ..............217

9- Taşınmaz Alımı İçin ......................................................... 218

10- Balayı İçin ......................................................................... 220

11- Birliğin Borçları İçin......................................................... 223

E- KAYIN HISIMLARINCA ALTINLARI ELİNDEN

ALINMA................................................................................224

F- KİRALAMA SURETİYLE ALTIN TAKMA .....................229

G- EMANETEN/GEÇİCİ ALTIN TAKMA..............................229

H- DAVACIDAN ALINIP KASAYA KONULMASI .............231

1- Banka Kasasına Konulması .................................................. 232

2- Kayın Hısımlarının Kasasına Konulması............................. 234

IV. DAVANIN REDDİNİ GEREKTİREN OLGULAR............ 235

A- OLAĞAN KOŞULLARDA AYRILMA..............................235

B- GERİ VERİLME ...................................................................237

C- İADE EDİLMEMEK ÜZERE VERME/BAĞIŞ..................237

D- DAVACININ KİRALIK KASADAN ALMASI .................241

E- GEREKSİZ EŞYALARIN BIRAKILDIĞI EVİN

VARLIĞI ...............................................................................241

V. TALEP KONUSU .................................................................. 242

A- SEÇİM HAKKI DAVACIYA AİTTİR................................242

1- Aynen İstenebilir............................................................... 242

a. Kendine Ait Ziynet Eşyası İstenebilir.....................243

b. İkame Eşya İstenemez .............................................243

2- Sadece Bedel İstenebilir ................................................... 244

3- Aynen Yoksa Bedel İstenebilir........................................ 257

a. Sadece Bedele Hükmedilemez................................258

b. Sadece Aynen İadeye Hükmedilemez ....................258

4- Aynen Yoksa Fiili Ödeme Tarihindeki Bedel

İstenebilir........................................................................... 258

5- Mislen İstenebilir .............................................................. 260

B- DAVA KONUSU ZİYNET EŞYALARI TESLİM

EDİLMİŞSE...........................................................................261

VI. ZİYNET ALACAĞI DAVASINDA FAİZ ........................... 261

A- DAVA TARİHİNDEN İTİBAREN VERİLİR.....................261

12 İçindekiler

B- ISLAH EDİLEN BÖLÜM İÇİN ISLAH

TARİHİNDEN VERİLİR......................................................263

C- TALEP OLMADAN VERİLEMEZ (HMK m. 26 f. I)........264

D- YASAL FAİZ UYGULANMALIDIR..................................265

E- İSTEM HAKKINDA OLUMLU OLUMSUZ KARAR

VERİLMELİDİR...................................................................266

& 2. EŞYA ALACAĞI DAVASI...................................................................267

I. GENEL OLARAK................................................................. 267

A- TANIM ...................................................................................267

B- MAL REJİMİNİN SONLANMASINA GEREK

YOKTUR...............................................................................268

C- BOŞANMANIN EKİ NİTELİĞİNDE DEĞİLDİR..............271

1- Birleşen Dava İçin Karar Verilmelidir .................................272

2- Açılan Dava İçin Karar Verilmelidir....................................273

II. KOŞULLARI ......................................................................... 273

A- İSTEK BULUNMALIDIR....................................................273

1- İstek Bulunmuyorsa ..........................................................273

a. Kesin Hüküm Oluşturacak Şekilde Ret Kararı

Verilemez.................................................................273

b. Karar Verilmesine Yer Olmadığına Karar

Verilmelidir..............................................................274

c. Dava Dilekçesinde Talep Yokken Sonradan

Harç Alınması..........................................................275

2- Bağımsız Dava İle İstenilmişse ........................................275

a. İstek Müphem Olmamalıdır....................................276

b. İstenilen Eşya Müphem Olamamalıdır ...................276

c. Kısıtlı İçin İzin Verilmiş Olmalıdır.........................277

3- Karşı Dava İle İstenilmişse...............................................277

a. Süresinde Açılmışsa ................................................277

b. Süresinde Açılmamışsa ...........................................278

4- Boşanma Davası İle İstenilmişse......................................279

a. Nisbi Harcın Tamamlanması İçin Mehil

Verilmelidir..............................................................279

aa. Harç Tamamlanırsa İşin Esası İncelenir ........281

bb. Harç Tamamlanmazsa Dava Dosyası

İşlemden Kaldırılır..........................................281

aaa. Harç Yatırılıp Yenilenirse ................ 281

bbb. Harç Yatırılıp Yenilenmezse............ 282

b. Boşanma Davasından Tefrik Edilmesi Önerilir......283

İçindekiler 13

5- Ek Dava İle İstenilmişse................................................... 283

6- Kısmi Dava İle İstenilmişse (HMK m. 109)................... 283

7- Dava Yığılmasıyla İstenilmişse (HMK m. 110)............. 285

a. Nisbi Harcın Tamamlanması İçin Mehil

Verilmelidir..............................................................286

b. Harç Tamamlanırsa İşin Esası İncelenir .................286

c. Harç Tamamlanmazsa Dava Dosyası İşlemden

Kaldırılır...................................................................287

aa. Harç Yatırılıp Yenilenirse ..............................287

bb. Harç Yatırılıp Yenilenmezse ..........................287

B- EŞYANIN VARLIĞI İSPAT EDİLMELİDİR.....................288

C- EŞYANIN DAVACIYA AİT OLDUĞU İSPAT

EDİLMELİDİR......................................................................289

1- Niteliğine Göre.................................................................. 289

a. Niteliği Gereği Kadına Ait Eşyalar.........................290

b. Niteliği Gereği Erkeğe Ait Eşyalar .........................291

2- Hediye Edilmesine Göre .................................................. 292

a. Kadına Verilen Hediye Eşya ...................................292

b. Erkeğe Verilen Hediye Eşya ...................................293

c. Çocuğa Verilen Hediye Eşya ..................................294

d. Eşlere Müşterek Verilen Hediye Eşya ....................294

D- EŞYANIN DAVALIDA KALDIĞI İSPAT

EDİLMELİDİR......................................................................294

1- Eşyaların Kalması............................................................. 294

a. Taşınamaz Ağırlıkta Olması....................................294

b. Tutanakla Kaldığının Belirlenmiş Olması ..............295

2- Eşyanın Götürülmesi ........................................................ 296

III. TALEP KONUSU .................................................................. 297

A- SEÇİM HAKKI DAVACIYA AİTTİR................................297

1- Eşya Aynen İstenebilir...................................................... 298

2- Sadece Bedel İstenebilir ................................................... 299

a. Aynen İadeye Hükmedilemez .................................299

b. Dava Tarihindeki Bedele Hükmedilir.....................301

3- Aynen Yoksa Bedel İstenmişse ....................................... 301

a. Sadece Bedele Hükmedilemez................................302

b. Sadece Aynen İadeye Hükmedilemez ....................304

c. Karar Tarihindeki Değerlerinin Ödetilmesine

Hükmedilemez.........................................................305

14 İçindekiler

d. Eşya Yoksa Belirlenen Değere Hükmetmek

İsteği Aşmak Sayılamaz ..........................................307

4- Aynen Yoksa Bedel İsteği Sadece Bedele

Dönüştürülebilir.................................................................307

5- Mislen İstenebilir...............................................................309

6- Aynen İade İstemi Varsa Gerçekleşen Bedele Karar

Verilebilir...........................................................................309

B- DAVA KONUSU EŞYALAR TESLİM EDİLMİŞSE........310

C- ORTAK ALINAN EŞYALAR .............................................312

D- TAKAS DEFİ ........................................................................316

VI. EŞYAYA İLİŞKİN ÖZELLİKLER ..................................... 316

A- AİDİYETİ BELİRLENMELİDİR ........................................317

B- YIPRANMA PAYI BELİRLENMELİDİR..........................317

C- EKONOMİK DEĞERİNİ YİTİRİP YİTİRMEDİĞİ

BELİRLENMELİDİR ...........................................................320

D- DAVA TARİHİ DEĞERİ BELİRLENMELİDİR................321

E- DEĞERLENDİRME TARİHİ GÖSTERMELİDİR ............321

F- NİTELİĞİ BELİRLENMELİDİR.........................................321

V. EŞYA ALACAĞI DAVASINDA FAİZ................................ 322

A- DAVA TARİHİNDEN İTİBAREN VERİLİR.....................322

B- ISLAH EDİLEN BÖLÜM İÇİN ISLAH

TARİHİNDEN VERİLİR......................................................324

C- TALEP OLMADAN VERİLEMEZ (HMK m. 26 f. I)........324

D- YASAL FAİZ UYGULANMALIDIR..................................324

E- İSTEM HAKKINDA OLUMLU OLUMSUZ KARAR

VERİLMELİDİR...................................................................325

& 3. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVALARINDA TALEPLE

BAĞLILIK İLKESİ...............................................................................327

I. GENEL OLARAK................................................................. 327

II. İLKENİN UYGULANMASI................................................. 327

A- TALEP SONUCUNDAN FAZLASINA KARAR

VEREMEZ.............................................................................327

B- TALEP SONUCUNDAN BAŞKA BİR ŞEYE

KARAR VEREMEZ .............................................................334

III. İLKENİN UYGULANMASI................................................. 360

A- KENDİLİĞİNDEN KARAR VEREMEZ............................361

B- HER BİR TALEP HAKKINDA AYRI OLARAK

KARAR VERİLMELİDİR....................................................362

İçindekiler 15

& 4. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVALARINDA HUKUKİ

DİNLENİLME HAKKI.........................................................................365

I. GENEL OLARAK ................................................................. 365

II. OLAN BİTENİ BİLME/BİLGİLENME HAKKI

(HMK m. 27 f. II/a) ................................................................ 366

A- DAVAYI BİLME HAKKI....................................................366

B- DURUŞMA GÜNÜNÜ BİLME HAKKI.............................366

1- Ön İnceleme Duruşmasını Bilme Hakkı

(HMK m. 139)................................................................... 366

2- Tahkikat Duruşmasını Bilme Hakkı

(HMK m. 147 f. I)............................................................. 368

3- Sözlü Yargılama Duruşmasını Bilme Hakkı Var İdi

(HMK m. 147 f. I, 186 f. I)............................................... 369

C- DELİLLERİ BİLME HAKKI ...............................................370

D- GEREKÇEYİ BİLME HAKKI.............................................370

E- İŞLEMLERİ BİLME HAKKI...............................................371

1- Tarafların İşlemlerini Bilme Hakkı.................................. 371

2- Mahkemenin İşlemlerini Bilme Hakkı............................ 371

III. OLAN BİTENİ AÇIKLAMA VE İSPAT HAKKI

(HMK m. 27 f. II/b)................................................................ 371

A- AÇIKLAMA HAKKI............................................................372

1- Açıklayan Tarafın Göstereceği Davranış........................ 373

a. Adap Dışı Açıklama Yapılamaz..............................373

b. Konu Dışı Açıklama Yapılamaz .............................373

2- Hâkimin Göstereceği Davranış........................................ 373

a. Şefkatle Dinlemelidir...............................................374

b. Sabırla Dinlemelidir ................................................374

c. Anlayışla Dinlemelidir ............................................374

B- İSPAT HAKKI (HMK m. 27 f. II/b).....................................374

IV. DEĞERLENDİRTME VE GEREKÇELENDİRTME

HAKKI (HMK m. 27 f. II/c).................................................. 375

A- AÇIKLAMALARI DEĞERLENDİRTME HAKKI............375

B- KARARLARI GEREKÇELENDİRTME HAKKI ..............376

1- Gerekçe Dosya Kapsamı İle Bağdaşmalıdır ................... 376

2- Gerekçe Pozitif Hukuk İle Bağdaşmalıdır ...................... 376

3- Gerekçe, Sebebi Gösterilmedikçe Yerleşik İçtihatlar

İle Bağdaşmalıdır.............................................................. 376

16 İçindekiler

& 5. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVALARINDA

ALENİYET İLKESİ..............................................................................377

I. GENEL OLARAK................................................................. 377

II. DURUŞMALARIN ALENİYETİ......................................... 378

A- DURUŞMALAR HERKESE AÇIKTIR

(TCA m. 141 f. I, HMK m. 28 f. I)........................................378

1- Duruşmalar İlgili Olanlara Açıktır...................................378

2- Duruşmalar İlgili Olmayanlara Açıktır............................378

B- KOŞULLARI VARSA GİZLİ OLARAK

YAPILABİLİR (TCA m. 141 f. I, HMK m. 28 f. II)............380

1- Gizliliğin Kapsamı ............................................................380

a. Duruşmaların Bir Kısmının Gizli Olarak

Yapılması.................................................................380

b. Duruşmaların Tamamının Gizli Olarak

Yapılması.................................................................380

2- Gizliliğin Koşulları............................................................380

a. Genel Ahlâkın Kesin Olarak Gerekli Kıldığı

Hâller........................................................................381

b. Kamu Güvenliğinin Kesin Olarak Gerekli

Kıldığı Hâller...........................................................381

c. Yargılama ile İlgili Kişilerin Korunmaya

Değer Üstün Bir Menfaatinin Kesin Olarak

Gerekli Kıldığı Hâller..............................................382

3- Gizliliğin İstenilmesi.........................................................382

a. Taraflardan Birinin Talebi Üzerine

(HMK m. 28 f. II)....................................................382

b. Kendiliğinden (HMK m. 28 f. II)............................382

4- Gizliliğin Karara Bağlanması...........................................382

a. Ön Sorunlar Hakkındaki Hükümler Uygulanır.......383

b. Gerekçe, Esas Hakkındaki Kararı İle Birlikte

Açıklanır ..................................................................383

5- Gizliliğin Sonuçları ...........................................................383

a. İlgililer Dışındakiler Salondan Çıkartılır ................383

b. Hazır Bulunanlar Uyarılır (HMK m. 28 f. IV) .......384

c. Hazır Bulunanlara Ceza İhtarı Yapılır

(HMK m. 28 f. IV) ..................................................384

d. Ceza İhtarı Tutanağa Geçirilir

(HMK m. 28 f. IV) ..................................................384

e. Yalnız Başına Kanun Yoluna Başvurulamaz. ........384

f. Kararın Gizli Verilmesini Gerektirmez...................385

İçindekiler 17

III. KARARLARIN BİLDİRİLMESİNİN ALENİYETİ

(HMK m. 28 f. I)..................................................................... 385

IV. İŞLEMLERİN ALENİYETİ................................................. 385

A- DOSYANIN İNCELENMESİ (HMK m. 161).....................385

B- TUTANAK ÖRNEĞİ VERİLMESİ (HMK m. 158) ...........385

& 6. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVALARINDA DÜRÜST

DAVRANMA VE DOĞRUYU SÖYLEME YÜKÜMLÜLÜĞÜ .....387

I. GENEL OLARAK ................................................................. 387

II. DÜRÜST DAVRANMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ

(HMK m. 29 f. I)..................................................................... 387

III. DOĞRUYU SÖYLEME YÜKÜMLÜLÜĞÜ

(HMK m. 29 f. II) ................................................................... 388

A- YÜKÜMLÜLÜĞÜN TARAFLARI.....................................389

1- Davanın Tarafları.............................................................. 389

2- Taraf Vekilleri................................................................... 389

3- Tarafların Kanuni Temsilcileri......................................... 389

B- YÜKÜMLÜLÜĞÜN KONUSU...........................................389

C- YÜKÜMLÜLÜĞÜN KAPSAMI .........................................389

1- Beyanlar............................................................................. 389

2- Açıklamalar....................................................................... 390

D- YÜKÜMLÜLÜĞÜN SINIRI................................................390

1- Vakıa Uydurmama............................................................ 390

2- Vakıaya Karşı Çıkmama .................................................. 390

E- YÜKÜMLÜLÜĞÜN İSTİSNALARI...................................390

1- Soruşturma veya Kovuşturma İle Karşılaşılacak

Olmak ................................................................................ 390

2- Namus ve Onuru Etkilenecek Olmak.............................. 390

& 7. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVALARINDA USUL

EKONOMİSİ İLKESİ...........................................................................391

I. GENEL OLARAK ................................................................. 391

II. UNSURLARI.......................................................................... 391

A- BASİTLİK İLKESİ (DÜZENLİ BİÇİMDE

YARGILAMA) (HMK m. 30)..............................................391

B- ÇABUKLUK İLKESİ (MAKUL SÜRE İÇİNDE

YARGILAMA) (TCA m. 141 f. IV, HMK m. 30 f. I) .........392

C- UCUZLUK İLKESİ (EN AZ GİDERLE

YARGILAMA) (TCA m. 141 f. IV, HMK m. 30 f. I) .........392

III. YANSIMASI........................................................................... 393

A- DAVALARIN BİRLEŞTİRİLMESİ (HMK m. 166)...........393

18 İçindekiler

B- DAVALARIN AYRILMASI (HMK m. 167) ......................393

C- DAVA SONUCUNUN BEKLENİLMESİ...........................394

D- ÖN SORUN İNCELEMESİ..................................................394

E- USULİ KAZANILMIŞ HAK KURALI ...............................394

IV. DEĞERLENDİRİLMESİ ..................................................... 396

& 8. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVALARINDA HÂKİMİN

DAVAYI AYDINLATMA ÖDEVİ......................................................397

I. GENEL OLARAK................................................................. 397

II. AYDINLATMA ÖDEVİNİN TÜRÜ .................................... 397

A- MADDİ AYDINLATMA .....................................................397

B- HUKUKİ AYDINLATMA ...................................................397

III. AYDINLATMA ÖDEVİNİN KONUSU .............................. 398

A- BELİRSİZ HUSUSLAR........................................................398

B- ÇELİŞKİLİ HUSUSLAR......................................................398

IV. AYDINLATMA ÖDEVİNİN USULÜ.................................. 398

A- AÇIKLAMA YAPTIRMA....................................................398

B- SORU SORMA......................................................................398

C- DELİL GÖSTERİLMESİNİ İSTEME..................................399

D- TARAFIN KENDİSİNİ DİNLEME .....................................399

V. AYDINLATMA ÖDEVİNİN SINIRLARI .......................... 399

A- SÖYLENMEYEN ŞEYLERİ KAPSAMAZ........................399

B- SÖYLENMEYEN VAKIALARI KAPSAMAZ..................399

C- SÖYLEMEYENE YOL GÖSTERMEYİ KAPSAMAZ .....399

D- SÖYLEMEYENE İSTİCVABI KAPSAMAZ.....................400

& 9. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVALARINDA

YARGILAMAYI HÂKİMİN SEVK VE İDARE ETMESİ

İLKESİ.....................................................................................................401

I. GENEL OLARAK................................................................. 401

II. HÂKİME BIRAKILAN YÜKÜMLÜLÜK

(HMK m. 32 f. I)..................................................................... 401

A- YARGILAMANIN SEVK VE İDARESİ ............................401

1- Şekli Sevk ve İdare............................................................401

2- Maddi Sevk ve İdare .........................................................401

B- YARGILAMA DÜZENİNİN BOZULMAMASI İÇİN

TEDBİR ALMA ....................................................................402

III. DİLEKÇENİN YENİDEN DÜZENLENMESİ

(HMK m. 32 f. II)................................................................... 402

A- YENİDEN DÜZENLENMESİ GEREKEN

DİLEKÇELER.......................................................................402

İçindekiler 19

1- Okunamayan Dilekçe ....................................................... 402

2- Uygunsuz Olan Dilekçe.................................................... 403

3- İlgisiz Olan Dilekçe .......................................................... 403

B- YENİDEN DÜZENLENME USULÜ ..................................403

1- Uygun Bir Süre Verilir..................................................... 403

a. Yeni Dilekçe Verilmesinin Sonuçları .....................403

b. Yeni Dilekçe Verilmemesinin Sonuçları ................404

2- İlk Dilekçe Dosyada Kalır................................................ 404

& 10. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVALARINDA

HUKUKUN KENDİLİĞİNDEN UYGULANMASI İLKESİ...........405

I. GENEL OLARAK ................................................................. 405

II. TARAFLARCA DAVA MALZEMESİ GETİRİLİR

(HMK m. 25)........................................................................... 405

III. TARAFLARCA HUKUKİ SEBEP GÖSTERİLMESİ

ZORUNLU DEĞİLDİR......................................................... 405

A- DAVA DİLEKÇESİNDE HUKUKİ SEBEP

GÖSTERMESİ ZORUNLU DEĞİLDİR

(HMK m. 119 f. I/g)...............................................................405

B- CEVAP DİLEKÇESİNDE HUKUKİ SEBEP

GÖSTERMESİ ZORUNLU DEĞİLDİR

(HMK M. 129 F. I/F).............................................................406

IV. TARAFLARCA BİLDİRİLEN HUKUKİ SEBEP

DEĞİŞTİRİLEBİLİR (HMK m. 141) .................................. 406

V. TARAFLARCA BİLDİRİLEN HUKUKİ SEBEP

HÂKİMİ ETKİLEMEZ ........................................................ 407

A- YANLIŞ GÖSTEREME HÂKİMİ ETKİLEMEZ ...............407

B- EKSİK GÖSTEREME HÂKİMİ ETKİLEMEZ ..................407

C- BİRKAÇ SEBEP GÖSTERME HÂKİMİ

ETKİLEMEZ .........................................................................407

D- HİÇ GÖSTERMEME HÂKİMİ ETKİLEMEZ....................407

VI. TARAFLARCA GETİRİLEN VAKIALARIN

HUKUKİ NİTELENDİRİLMESİNİ HÂKİM YAPAR ...... 407

VII. TARAFLARCA GETİRİLEN VAKIALARIN

HANGİSİNİN SABİT OLDUĞUNU HÂKİM

BELİRLER ............................................................................. 407

VIII. TARAFLARCA GETİRİLEN VAKIALARA UYAN

HUKUK NORMUNU HÂKİM UYGULAR ........................ 408

A- TÜRK HUKUKUNU KENDİLİĞİNDEN UYGULAR......409

B- YETKİLİ OLAN YABANCI HUKUKU

KENDİLİĞİNDEN UYGULAR (5718 SK m. 2) ................409

20 İçindekiler

& 11. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVALARINDA

ADİL YARGILANMA HAKKI...........................................................411

I. GENEL OLARAK................................................................. 411

II. KAPSAMI............................................................................... 411

A- ADİL SİLAHLARLA YARGILANMA...............................411

B- ADİL AÇIKLIKTA YARGILANMA..................................412

C- ADİL SÜREDE YARGILANMA ........................................412

D- ADİL MAHKEMEDE YARGILANMA..............................412

& 12. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVALARINDA

DOĞRUDANLIK İLKESİ....................................................................413

I. GENEL OLARAK................................................................. 413

II. DELİLLERİN TOPLANMASINDA DOĞRUDANLIK

(HMK m. 197) ........................................................................ 413

A- MAHKEME HUZURUNDA TOPLAMA...........................414

B- İSTİNABE YOLUYLA TOPLAMA....................................414

III. KARAR VERİLMESİNDE DOĞRUDANLIK................... 414

A- KURAL: AYNI HAKİM İÇİN DOĞRUDANLIK..............414

B- İSTİSNA: FARKLI HAKİM KARAR VEREBİLİR...........414

& 13. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVALARINDA

TEKSİF İLKESİ.....................................................................................415

I. GENEL OLARAK................................................................. 415

II. KURAL: BELİRLİ AŞAMAYA KADAR DAVA

MALZEMESİ İLERİ SÜRÜLEBİLİR ................................ 416

A- DAVACI AÇISINDAN TEKSİF (HMK m. 141 f. I) ..........416

1- Kural Olarak ......................................................................417

2- Cevap Dilekçesi Verilmezse ya da Sürede

Verilmezse.........................................................................417

B- DAVALI AÇISINDAN TEKSİF (HMK m. 141 f. I)...........417

1- Kural Olarak ......................................................................417

2- Cevaba Cevap Dilekçesi Verilmezse ya da Sürede

Verilmezse.........................................................................417

3- Cevap Dilekçesi Verilmezse ya da Sürede

Verilmezse.........................................................................417

III. TEKSİF İLKESİNİN İSTİSNALARI.................................. 418

A- ISLAH (HMK m. 141 f. II) ...................................................418

B- KARŞI TARAFIN AÇIK MUVAFAKATİ

(HMK m. 141 f. II).................................................................418

C- ESKİ HÂLE GETİRME (HMK m. 95-101).........................418

İçindekiler 21

D- YARGILAMAYI GECİKTİRME AMACI

TAŞIMAMAK (HMK m. 145) .............................................418

E- SÜRESİNDE İLERİ SÜRÜLEMEMESİNİN İLGİLİ

TARAFIN KUSURUNDAN

KAYNAKLANMAMASI (HMK m. 145) ...........................419

& 14. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVALARINDA

SÖZLÜLÜK İLKESİ.............................................................................421

I. GENEL OLARAK ................................................................. 421

II. SÖZLÜLÜK İLKESİNİN UYGULANMASI...................... 421

A- TAHKİKAT AŞAMASINDA TARAFLARIN

DİNLENİLMESİ (HMK m. 144 f. I)....................................421

B- İSTİCVAP SIRASINDA GERÇEĞİ SÖYLEME

(HMK m. 173 f. II).................................................................421

C- ISLAHIN SÖZLÜ YAPILMASI (HMK m. 177 f. II)..........421

D- SÖZLÜ YARGILAMADA SON SÖZÜN

SÖYLENMESİ (HMK m. 186 f. II)......................................422

E- TANIKLIKTAN ÇEKİNME SEBEPLERİNİN

BİLDİRİLMESİ (HMK m. 252) ...........................................422

G- BİLİRKİŞİ AÇIKLAMALARI (HMK m. 279) ...................422

H- HÜKMÜN MÜZAKERESİ SIRASINDA

TARAFLARIN SÖZLÜ AÇIKLAMALARI

(HMK m. 295)........................................................................423

I- TAVZİH SIRASINDA SÖZLÜ AÇIKLAMA

(HMK m. 306 f. II).................................................................423

İ- FERAGAT VE KABULÜN SÖZLÜ YAPILMASI

(HMK m. 309 f. I)..................................................................423

& 15. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVALARINDA

YAZILILIK İLKESİ..............................................................................425

I. GENEL OLARAK ................................................................. 425

II. YAZILILIK İLKESİNİN UYGULANMASI

(HMK m. 133, 177, 246, 263, 279, 342, 364) ........................ 425

A- DAVANIN AÇILMASI (HMK m. 118)...............................425

B- KARŞI DAVANIN AÇILMASI (HMK m. 133) .................425

C- ISLAH (HMK m. 177)...........................................................425

D- CEVAPLARINI YAZILI OLARAK BİLDİRMESİ

İÇIN TANIĞA SORU KÂĞIDI GÖNDERİLMESİ

(HMK m. 246 f. I)..................................................................426

E- TANIK, SAĞIR VE DİLSİZ OLUP OKUMA VE

YAZMAYI BİLİYORSA, SORULARIN YAZILI

BİLDİRİLMESİ (HMK m. 263 f. II) ....................................426

22 İçindekiler

F- BİLİRKİŞİNİN OY VE GÖRÜŞÜNÜ YAZILI

BİLDİRMESİ (HMK m. 279 f. I) .........................................426

G- KANUN YOLLARINA BAŞVURMA ................................426

& 16. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVALARINDA TÜRKÇE

KULLANMA İLKESİ...........................................................................427

I. GENEL OLARAK................................................................. 427

II. MAHKEMENİN DİLİ (TCA m. 3 f. I) ................................ 427

III. TARAFLARIN DİLİ ............................................................. 427

A- TARAFLARIN KONUŞMA DİLİ .......................................428

B- TARAFLARIN YAZMA DİLİ.............................................428

IV. TANIKLARIN DİLİ (HMK m. 263 f. I) .............................. 428

& 17. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVALARINDA

DELİLLERİN SERBESTÇE DEĞERLENDİRİLMESİ

İLKESİ.....................................................................................................429

I. GENEL OLARAK................................................................. 429

II. KAPSAMI............................................................................... 429

A- HUKUKSAL NİTELENDİRME HÂKİME AİTTİR ..........429

B- TANIK ANLATIMI KURAL OLARAK HÂKİMİ

BAĞLAR ...............................................................................429

C- DEĞERLENDİRME HUKUKA UYGUN

YAPILMALIDIR...................................................................429

1- Değerlendirme Gerekçesi Gösterilmelidir.......................430

2- Değerlendirme Hukuka Vakıalara Uygun Olmalıdır......430

& 18. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVALARINDA

TASARRUF İLKESİ .............................................................................431

I. GENEL OLARAK................................................................. 431

II. TANIMI.................................................................................. 431

III. GÖRÜNÜMÜ ......................................................................... 431

A- KENDİLİĞİNDEN DAVA AÇILAMAZ/KARAR

VERİLEMEZ (HMK m. 24 f. I)............................................432

1- İlgililer Dava Açabilir/Açmayabilir.................................432

2- İlgililer Karşı Dava Açabilir/Açmayabilir.......................432

3- İlgililer Kanun Yoluna Başvurabilir/Başvurmayabilir ...432

B- DAVA AÇMAYA ZORLANAMAZ

(HMK m. 24 f. II)...................................................................433

C- HAKKINI TALEP ETMEYE ZORLANAMAZ

(HMK m. 24 f. II)...................................................................433

D- DAVA KONUSUNU SERBESTÇE BELİRLER................433

1- Dava Sebebini Belirler......................................................433

İçindekiler 23

2- Dayanılacak Vakıaları Belirler......................................... 433

E- DAVA AÇILDIKTAN SONRA TASARRUF

YETKİSİ DEVAM EDER (HMK m. 24 f. III).....................433

1- Davasından Feragat Edebilir (HMK m. 307, 309 f. II).. 434

2- Davasını Karşı Tarafın Açık Rızası ile Geri Alabilir

(HMK m. 123)................................................................... 434

F- DAVAYI KANUN YOLUNA TAŞIMA .............................434

IV. İSTİSNALARI........................................................................ 434

A- YARGILAMA GİDERİ KENDİLİĞİNDEN

GÖZETİLİR...........................................................................434

B- SEVK VE İDARE KENDİLİĞİNDEN GÖZETİLİR..........435

& 19. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVALARINDA

TARAFLARCA GETİRİLME İLKESİ..............................................437

I. GENEL OLARAK ................................................................. 437

II. DAVA MALZEMESİ KAVRAMI........................................ 437

III. DAVA MALZEMESİNİN GETİRİLMESİ......................... 438

A- TARAFLARCA GETİRİLİR................................................438

B- MAHKEMENIN İŞİ DEĞİLDİR .........................................439

1- Kendiliğinden Dikkate Alınamaz (HMK m. 25 f. I)...... 439

2- Kendiliğinden Delil Toplanamaz (HMK m. 25 f. II) ..... 439

3- Hatırlatılamaz (HMK m. 25 f. I)...................................... 440

& 20. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVALARINDA

DAVANIN AÇILMASI..........................................................................441

I. GENEL OLARAK ................................................................. 441

II. DAVANIN AÇILMA ZAMANI (HMK m. 118).................. 441

A- DİLEKÇENİN KAYDEDİLDİĞİ TARİHTE

AÇILMIŞ SAYILIR ..............................................................442

B- DAVA DİLEKÇESİNE ÖRNEK EKLENİR.......................443

III. DAVA DİLEKÇESİNİN İÇERİĞİ (HMK m. 119)............. 443

A- DAVA DİLEKÇESİNDE BULUNACAK

HUSUSLAR (HMK m. 119 f. I)...........................................444

1- Mahkemenin Adı (HMK m. 119 f. I/a)........................... 444

2- Davacı İle Davalının Adı, Soyadı ve Adresleri

(HMK m. 119 f. I/b).......................................................... 445

3- Davacının Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarası

(HMK m. 119 f. I/c).......................................................... 447

4- Varsa Tarafların Kanuni Temsilcilerinin ve Davacı

Vekilinin Adı, Soyadı ve Adresleri

(HMK m. 119 f. I/ç).......................................................... 447

24 İçindekiler

5- Davanın Konusu ve Malvarlığı Haklarına İlişkin

Davalarda, Dava Konusunun Değeri...............................448

6- Davacının İddiasının Dayanağı Olan Bütün

Vakıaların Sıra Numarası Altında Açık Özetleri

(HMK m. 119 f. I/e)..........................................................449

7- İddia Edilen Her Bir Vakıanın Hangi Delillerle İspat

Edileceği (HMK m. 119 f. I/f)..........................................450

8- Dayanılan Hukuki Sebepler (HMK m. 119 f. I/g)..........451

9- Açık Bir Şekilde Talep Sonucu (HMK m. 119 f. I/ğ).....451

10- Davacının, Varsa Kanuni Temsilcisinin veya

Vekilinin İmzası (HMK m. 119 f. I/h).............................451

B- DAVA DİLEKÇESİNDEKİ TAMAMLANMASI

ZORUNLU EKSİKLİKLER (HMK m. 119 f. II) ................451

1- Davacı İle Davalının Adı, Soyadı ve Adresleri

(HMK m. 119 f. I/b)..........................................................451

2- Davacının Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarası

(HMK m. 119 f. I/c)..........................................................455

3- Varsa Tarafların Kanuni Temsilcilerinin ve Davacı

Vekilinin Adı, Soyadı ve Adresleri

(HMK m. 119 f. I/ç)..........................................................456

4- Açık Bir Şekilde Talep Sonucu (HMK m. 119 f. I/ğ).....456

5- Davacının, Varsa Kanuni Temsilcisinin veya

Vekilinin İmzası (HMK m. 119 f. I/h).............................456

C- DAVA DİLEKÇESİNDEKİ ÖN İNCELEME BİTENE

KADAR TAMAMLANABİLECEK EKSİKLİKLER

(HMK m. 119 f. II).................................................................456

1- Mahkemenin Adı (HMK m. 119 f. I/a) ...........................457

2- Davanın Konusu ve Malvarlığı Haklarına İlişkin

Davalarda, Dava Konusunun Değeri

(HMK m. 119 f. I/d)..........................................................457

3- Davacının İddiasının Dayanağı Olan Bütün

Vakıaların Sıra Numarası Altında Açık Özetleri

(HMK m. 119 f. I/e)..........................................................457

4- İddia Edilen Her Bir Vakıanın Hangi Delillerle İspat

Edileceği (HMK m. 119 f. I/f)..........................................458

5- Dayanılan Hukuki Sebepler (HMK m. 119 f. I/g)..........459

IV. DAVA İÇİN HARÇ VE AVANS ÖDENMESİ

(HMK m. 120) ........................................................................ 459

A- YARGILAMA HARÇLARI YATIRILIR............................459

1- Bağımsız Talep İle İlgili Nispi Harç Verilmelidir ..........459

İçindekiler 25

2- Cevap Dilekçesi Mahiyetindeki Talebe İlişkin Harç

Sonradan Yatırılmış Olması Bu Talebi Karşı Dava

Haline Getirmez................................................................ 461

3- Adli Yardım Konusunda Bir Karar Verilinceye

Kadar Harç Alınmaz......................................................... 462

4- Cevap Dilekçesindeki İstekler Karşı Dava Sayılamaz ... 462

5- Duraksama Varsa Açıklama İstenmelidir

(HMK m. 31)..................................................................... 462

6- Nisbi Harç Eksik İse Tamamlanması İçin Mehil

Verilmelidir....................................................................... 463

a. Harç Tamamlanırsa İşin Esası İncelenir .................463

b. Harç Tamamlanmazsa Dava Dosyası İşlemden

Kaldırılır...................................................................464

aa. Harç Yatırılıp Yenilenirse ..............................465

bb. Harç Yatırılıp Yenilenmezse ..........................465

B- GİDER AVANSI YATIRILIR..............................................466

1- Adalet Bakanlığınca Çıkarılacak Gider Avansı

Tarifesinde Belirlenir........................................................ 466

2- Yeterli Olmadığı Anlaşılırsa Süre Verilir........................ 466

3- Gider Avansının Yatırılmış Olması Dava Şartıdır

(HMK m. 114 f. 1/g)......................................................... 468

4- Mahkeme Veznesine Yatırılır.......................................... 468

C- GİDER AVANSINDA ZAMAN BAKIMINDAN

UYGULAMA ........................................................................468

D- GİDER AVANSININ İADESİ..............................................469

V. DAVA DİLEKÇESİNDE GÖSTERİLEN

BELGELERİN VERİLMESİ (HMK m. 121)...................... 469

A- DAVACININ ELİNDE BULUNAN BELGELER

VERİLİR................................................................................469

1- Asılları Verilir ................................................................... 469

2- Örnekleri Verilir................................................................ 469

a. Harç ve Vergiye Tabi Değildir................................469

b. Sadece Örnekler Verilebilir.....................................470

B- BAŞKA YERLERDEN GETİRTİLECEK BELGE VE

DOSYALAR İÇİN AÇIKLAMA YAPILIR........................470

VI. DAVA DİLEKÇESİNİN TEBLİĞ EDİLMESİ

(HMK m. 122)......................................................................... 470

A- MAHKEME TARAFINDAN TEBLİĞ EDİLİR .................470

B- DAVALIYA TEBLİĞ EDİLİR.............................................471

C- CEVAP SÜRESİ GÖSTERİLİR...........................................477

26 İçindekiler

VII. DAVANIN GERİ ALINMASI (HMK m. 123) .................... 478

A- HÜKÜM KESİNLEŞİNCEYE KADAR GERİ

ALINABİLİR.........................................................................478

1- İDM Aşamasında Geri Alınabilir.....................................478

2- İstinaf Aşamasında Geri Alınabilir ..................................478

3- Temyiz Aşamasında Geri Alınabilir................................478

B- DAVALININ AÇIK RIZASI BULUNMALIDIR ...............478

C- DAVANIN GERİ ALINMASININ SONUÇLARI..............480

1- Davadan Feragat Etmiş Sayılmaz ....................................480

2- Dava Derdest Olmaktan Çıkar .........................................480

3- Dava Açılmamış Sayılır....................................................480

4- Dava Yeniden Açılabilir...................................................481

5- Yargılama Giderleri Davacıya Yükletilir ........................481

VIII. DAVANIN TERDİTLİ AÇILMASI (HMK m. 111)........... 481

A- TALEP BİRDEN FAZLA OLMALIDIR.............................481

B- TALEPLER ARASINDA ASLİLİK-FERÎLİK

İLİŞKİSİ KURULMALIDIR................................................481

C- TALEPLER AYNI DAVA DİLEKÇESİNDE İLERİ

SÜRÜLMELİDİR..................................................................481

D- TALEPLER ARASINDA BAĞLANTI

BULUNMALIDIR ................................................................481

E- ASLİ TALEBİNİN ESASTAN REDDİNE KARAR

VERİLMEDEN FER’Î TALEP İNCELENEMEZ...............482

IX. DAVAYI GENİŞLETME VEYA DEĞİŞTİRME

YASAĞI (HMK m. 141)........................................................ 482

A- DAVAYI GENİŞLETME VEYA DEĞİŞTİRME

YASAĞININ BAŞLANGICI................................................482

B- DAVAYI GENİŞLETME VEYA DEĞİŞTİRME

YASAĞI KAPSAMINDA KALANLAR.............................483

1- Dava Sebebini (Dayanak Vakıaları) Genişletme veya

Değiştirme Yasaktır ..........................................................483

2- Talep Sonucunu Genişletme veya Değiştirme

Yasaktır..............................................................................484

3- Dava Tarihinden Sonra Gerçekleşen Vakıalar................484

C- DAVAYI GENİŞLETME VEYA DEĞİŞTİRME

YASAĞININ İSTİSNALARI...............................................485

1- Davalının Açık Muvafakati İle Yapılabilir......................485

2- Islah İle Yapılabilir............................................................486

X. SAVUNMAYI GENİŞLETME VEYA DEĞİŞTİRME

YASAĞI (HMK m. 141)........................................................ 486

İçindekiler 27

A- SAVUNMAYI GENİŞLETME VEYA DEĞİŞTİRME

YASAĞININ BAŞLANGICI................................................486

B- SAVUNMAYI GENİŞLETME VEYA DEĞİŞTİRME

YASAĞI KAPSAMINDA KALANLAR.............................491

1- Savunma Sebebini (Dayanak Savunma Vakıalarını)

Genişletme veya Değiştirme Yasaktır............................. 491

2- Talep Sonucunu Genişletme veya Değiştirme

Yasaktır.............................................................................. 492

C- SAVUNMAYI GENİŞLETME VEYA DEĞİŞTİRME

YASAĞININ İSTİSNALARI ...............................................492

1- Davacının Açık Muvafakati İle Yapılabilir..................... 492

2- Islah İle Yapılabilir ........................................................... 492

& 21. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVALARINDA

KARŞI DAVA.........................................................................................493

I. GENEL OLARAK ................................................................. 493

II. KARŞI DAVA UYGULAMASI............................................ 493

A- KARŞI DAVA AÇILABİLMESİNİN ŞARTLARI

(HMK m. 132)........................................................................493

1- Asıl Dava Açılmış ve Hâlen Görülmekte Olmalıdır

(HMK m. 132 f. I)............................................................. 493

2- Davalar Arasında Bağlantı Mevcut Olmalıdır

(HMK m. 132 f. I)............................................................. 493

3- Süresi İçinde Açılmış Olmalıdır (HMK m. 133 f. II)..... 493

B- KARŞI DAVANIN ŞARTLAR

GERÇEKLEŞMEDEN AÇILMASI

(HMK m. 132 f. II).................................................................493

1- Asıl Davadan Ayrılmasına Karar Verilir......................... 494

2- Gerekiyorsa Dosyanın Görevli Mahkemeye

Gönderilmesine Karar Verilir .......................................... 494

3- Asıl Dava Konusuz Kalırsa Ayrı Esasa Kaydedilir........ 494

C- KARŞI DAVANIN AÇILMASI...........................................494

1- Cevap Dilekçesiyle Açılabilir (HMK m. 133 f. I).......... 494

2- Esasa Cevap Süresi İçinde Ayrı Bir Dilekçe

Verilmek Suretiyle Açılabilir (HMK m. 133 f. I)........... 495

3- Karşı Davaya Karşı Açılamaz (HMK m. 132 f. III)....... 495

D- KARŞI DAVA İÇİN UYGULANACAK

HÜKÜMLER.........................................................................495

1- Asıl Davanın Sona Ermesi Karşı Davanın Karara

Bağlanmasına Engel Oluşturmaz (HMK m. 134) .......... 495

2- Karşı Dava Hakkında Dava İle İlgili Hükümler

Uygulanır (HMK m. 135)................................................. 495

28 İçindekiler

a. Bağımsız Dava Gibi Harca Tabidir.........................496

b. Asıl Davayı Kabul Karşı Dava Sayılamaz..............497

c. Karşı Dava Yokken Var Gibi Karar Verilemez......497

d. Süresinde Yenilenmişse İncelenmelidir..................497

e. Karşı Dava İçin Karar Verilmelidir.........................497

f. Sadece Karşı Dava İçin Karar Verilemez ...............498

g. Davalar Bağımsızlıklarını Korur.............................498

& 22. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVALARINDA GÖREVLİ

MAHKEME ............................................................................................499

I. GÖREVİN BELİRLENMESİ VE NİTELİĞİ

(HMK m. 1) ............................................................................ 499

A- GENEL OLARAK.................................................................499

1- Evlilik Sürmekte İse..........................................................499

2- Evlilik Sonlanmışsa...........................................................510

a. Evlilik 1.1.2002 Öncesi Sonlanmışsa .....................510

b. Evlilik 1.1.2002 Sonrası Sonlanmışsa.....................510

B- MAHKEMELERİN GÖREVİ ANCAK KANUNLA

DÜZENLENİR......................................................................513

C- GÖREVE İLİŞKİN KURALLAR KAMU

DÜZENİNDENDİR ..............................................................514

D- YETKİ İTİRAZINDAN ÖNCE GÖREV İNCELENİR

(HMK m. 117 f. II).................................................................514

E- GÖREVSİZLİK KARARINDA GÖREVLİ

MAHKEME AÇIKLANMALIDIR......................................515

F- GÖREV, TALEBE UYGUN OLARAK

BELİRLENMELİDİR ...........................................................515

G- MAHKEMELERİN GÖREVİ KENDİLİĞİNDEN

İNCELENİR...........................................................................515

II. DAVA AİLE MAHKEMESİ FAALİYETE

GEÇMEDEN ÖNCE AÇILMIŞSA...................................... 516

A- AİLE MAHKEMESİ DAVADAN SONRA

KARARDAN ÖNCE FAALİYETE GEÇMİŞSE................516

1 Devir Kararı Yerine Görevsizlik Kararı Verilemez........516

2- Devir Kararı Temyiz Edilemez ........................................517

3- Devredilen Aile Mahkemesi Tarafından Yargılama

Sürdürülür..........................................................................517

B- AİLE MAHKEMESİ KARARDAN SONRA HÜKÜM

KESİNLEŞMEDEN ÖNCE FAALİYETE GEÇMİŞSE .....517

1 Devir Kararı Verilmelidir.................................................517

2- Devir Kararı Temyiz Edilemez ........................................518

İçindekiler 29

3- Devredilen Aile Mahkemesi Tarafından İşlemler

Sürdürülür.......................................................................... 518

III. DAVA AİLE MAHKEMESİ FAALİYETE

GEÇTİKTEN SONRA AÇILMIŞSA ................................... 519

IV. AİLE MAHKEMESİ KURULMAYAN YERLERDE

GÖREVLİ MAHKEME (4787 sayılı Kanun m. 4/1)........... 521

V. GÖREVSİZLİK KARARININ SONUÇLARI

(HMK m. 20)........................................................................... 523

A- KARARI VEREN MAHKEMEYE BAŞVURARAK

GÖNDERİLME TALEP EDİLMELİDİR

(HMK m. 20 f. I)....................................................................524

1- Taraflardan Biri Başvurabilir........................................... 524

2- Karar Kesinleşmiş Olmalıdır............................................ 525

3- İki Hafta İçinde Başvurulmalıdır..................................... 525

a. Kanun Yoluna Başvurulmayarak Kesinleşmiş

İse Kesinleştiği Tarihten Süre Başlar......................525

b. Kanun Yoluna Başvurulmuşsa Bu Başvurunun

Reddi Kararının Tebliğ Tarihten Süre Başlar.........525

4- Kararı Veren Mahkemeye Başvurulmalıdır.................... 526

B- GÖNDERME BAŞVURUSU YOKSA DAVANIN

AÇILMAMIŞ SAYILMASINA KARAR VERİLİR

(HMK m. 20 f. I)....................................................................526

C- DOSYA KENDİSİNE GÖNDERİLEN

MAHKEMECE KENDİLİĞİNDEN TARAFLARA

DAVETİYE GÖNDERİLİR (HMK m. 20 f. II)...................527

D- VERİLEN BOZMA KARARI İLE HÜKÜM

TAMAMEN ORTADAN KALKMIŞ SAYILIR.................527

E- BOZMAYA UYULDUĞUNDA YENİDEN HÜKÜM

KURULMALIDIR.................................................................527

F- YARGI YERİ BELİRLENMESİ KARARI

BAĞLAYICIDIR (HMK m. 21-23)......................................528

1- Yargı Yeri Belirlenmesini Gerektiren Sebepler

(HMK m. 21)..................................................................... 528

2- Yargı Yeri Belirlenmesini İnceleme Yeri

(HMK m. 22)..................................................................... 528

3- Yargı Yeri Belirlenmesini İnceleme Usulü ve Sonucu

(HMK m. 23)..................................................................... 528

G- YARGILAMA GİDERLERİNE HÜKMEDİLİR

(HMK m. 331 f. II).................................................................529

1- Gönderme Başvurusu Varsa Yargılama Giderleri.......... 529

2- Gönderme Başvurusu Yoksa Yargılama Giderleri......... 529

30 İçindekiler

& 23. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVALARINDA

YETKİLİ MAHKEME..........................................................................531

I. YETKİ KURALININ NİTELİĞİ......................................... 531

A- DİĞER KANUNLARDA YER ALAN YETKİYE

İLİŞKİN HÜKÜMLER SAKLI TUTULMUŞTUR

(HMK m. 5)............................................................................531

B- İLK İTİRAZ NİTELİĞİNDEDİR (HMK m. 116 f. I/a).......532

C- KESİN YETKİ KURALI ÖNGÖRÜLMEMİŞTİR .............532

D- KENDİLİĞİNDEN YETKİSİZLİK KARARI

VERİLEMEZ (HMK m. 19 f. II, IV)....................................532

E- ASIL DAVAYA BAKAN MAHKEME KARŞI

DAVAYA BAKMAYA YETKİLİDİR (HMK m. 13) ........533

F- DAVA TARİHİNDEKİ YERLEŞİM YERİ

MAHKEMESİNE GÖRE BELİRLENİR.............................533

G- DAVADAN SONRA YERLEŞİM YERİNİN

DEĞİŞMESİ ETKİLİ DEĞİLDİR........................................534

H- GÖREV YETKİDEN ÖNCE KARARA BAĞLANIR........534

II. YETKİLİ MAHKEMELER ................................................. 534

A- GENEL YETKİLİ MAHKEME (HMK m. 6 f. ) .................535

B- DAVALININ BİRDEN FAZLA OLMASI HALİNDE

YETKİ (HMK m. 7) ..............................................................536

C- BİR YEREDE GEÇİCİ OLARAK OTURANLARA

KARŞI AÇILACAK DAVALARDA YETKİ

(HMK m. 8)............................................................................537

D- TÜRKİYE'DE YERLEŞİM YERİNİN

BULUNMAMAMASI HALİNDE YETKİ

(HMK m. 9)............................................................................537

E- YERLEŞİM YERİ TMK HÜKÜMLERİNE GÖRE

BELİRLENİR (HMK m. 6. f. II)...........................................537

1- Kadın Eşin Yerleşim Yeri.................................................537

a. Ayrı Ev Açma Olanağı Olmayan Kadının

Yerleşim Yeri ..........................................................537

aa. Baba Evinin Bulunduğu Yerde Dava

Açılabilir .........................................................537

bb. Yakınlarının Bulunduğu Yerde Dava

Açılamaz .........................................................543

b. Ayrı Ev Açma Olanağı Olan Kadının Yerleşim

Yeri ..........................................................................544

c. Nüfusa Kayıtlı Olunan Yer Yerleşim Yerine

Karine Değildir........................................................545

2- Erkek Eşin Yerleşim Yeri.................................................547

İçindekiler 31

a. Kural Olarak ............................................................547

b. Nüfusa Kayıtlı Olunan Yer Yerleşim Yerine

Karine Değildir........................................................548

c. Emekli Olan Erkek Eş.............................................548

3- Eşlerden Birinin Yerleşim Yerinin Belirlenmesi............ 549

a. Muhtarlık Belgesi ....................................................549

b. Çalışılan Yer............................................................550

aa. Memuriyet Sebebiyle Çalışılan Yer...............551

bb. Serbest Olarak Çalışılan Yer ..........................552

c. Oturulan Yer............................................................553

aa. Kural Olarak....................................................554

bb. Varsayılan Yerleşim Yeri...............................554

cc. Uzun Süre Yurt Dışında Oturulan Yer...........555

dd. Uzun Süre Yurt İçinde Oturulan Yer .............555

d. Kurumlarda Bulunulan Yer (TMK. m. 22).............555

aa. Eğitim Kurumunda Bulunma .........................555

bb. Sağlık Kurumunda Bulunma ..........................556

cc. Bakım Kurumunda Bulunma .........................556

dd. Ceza Kurumunda Bulunma ............................556

e. Adres Beyan Formundaki Bildirim.........................557

f. İkamet Tezkeresi İle Bulunan Yabancılar...............558

III. YETKİ İTİRAZININ İLERİ SÜRÜLMESİ

(HMK m. 19 f. II, 117 f. I, 131).............................................. 560

A- YETKİ İTİRAZININ İLERİ SÜRÜLMESİ .........................560

1- Süresi ................................................................................. 560

a. Cevap Dilekçesinde İleri Sürülmesi Gerekir

(HMK m. 19 f. II, 117 f. I, 127)..............................560

b. Cevap Dilekçesi Verilmişse Cevap Süresi

Dolmamış Olsa Bile İleri Sürülemez

(HMK m. 131).........................................................562

c. Yetki İtirazı Süresi Hak Düşürücü Süredir.............563

aa. Karşı Tarafın Muvafakatiyle İleri

Sürülemez .......................................................563

bb. Islahla İleri Sürülemez....................................563

d. Dava Dilekçesinin Tebliğinden Önce Yapılan

İtiraz Sonuç Doğurmaz............................................564

e. Kanun Yolu Aşamasında İleri Sürülemez...............564

aa. İstinaf Aşamasında İleri Sürülemez ...............564

bb. Temyiz Aşamasında İleri Sürülemez .............564

32 İçindekiler

2- Şekli....................................................................................565

a. Yetki İtirazında Bulunan Davalı Yetkili

Mahkemeyi Bildirmelidir........................................565

b. Yetkili Mahkeme Tek ve Doğru Olarak

Gösterilmelidir.........................................................565

c. Sözlü Olarak Yapılamaz..........................................567

3- Tarafı..................................................................................567

B- YETKİ İTİRAZININ İLERİ SÜRÜLMEMESİ (HMK

m. 19 f. IV).............................................................................568

IV. YETKİ İTİRAZININ İNCELENMESİ ............................... 568

A- ÖN İNCELEMEDE KARARA BAĞLANIR

(HMK m. 137 f. I)..................................................................568

B- DAVA ŞARTLARINDAN SONRA İNCELENİR

(HMK m. 117 f. II).................................................................569

C- ÖN SORUNLAR GİBİ İNCELENEREK KARARA

BAĞLANIR (HMK m. 117 f. III, 131, 137 f I, 138, 140

f. I, 163)..................................................................................569

1- Cevabını Bildirmesi İçin Diğer Tarafa Tefhim veya

Tebliğ Eder (HMK m. 164 f. I)........................................570

2 Yetki Konusunda Deliller Toplanmalıdır........................570

3- Uyuşmazlık Varsa Hâkim Gerekirse Tarafları Davet

Edip Dinledikten Sonra Kararını Verir

(HMK m. 164 f. II)............................................................573

4- Ön Sorun Hakkındaki Karar Taraflara Tefhim veya

Tebliğ Edilir (HMK m. 164 f. III)....................................573

D- MAHKEME YETKİSİZLİK KARARINDA YETKİLİ

MAHKEMEYİ GÖSTERİR (HMK m. 19 f. III)..................574

1- Yetkili Mahkeme Açıklanmalıdır (HMK m. 19 f. III)....574

2- İtirazda Gösterilmeyen Mahkeme Yetkili Kabul

Edilmemelidir....................................................................575

3- Yabancı Mahkeme Yetkili Kabul Edilmemelidir...........576

V. YETKİSİZLİK KARARININ SONUÇLARI

(HMK m. 20) .......................................................................... 576

A- KARARI VEREN MAHKEMEYE BAŞVURARAK

GÖNDERİLME TALEP EDİLMELİDİR

(HMK m. 20 f. I)....................................................................576

1- Taraflardan Biri Başvurabilir............................................576

2- Karar Kesinleşmiş Olmalıdır............................................577

3- İki Hafta İçinde Başvurulmalıdır......................................577

a. Kanun Yoluna Başvurulmayarak Kesinleşmiş

İse Kesinleştiği Tarihten Süre Başlar......................577

İçindekiler 33

b. Kanun Yoluna Başvurulmuşsa Bu Başvurunun

Reddi Kararının Tebliğ Tarihten Süre Başlar.........578

4- Kararı Veren Mahkemeye Başvurulmalıdır.................... 578

B- GÖNDERME BAŞVURUSU YOKSA DAVANIN

AÇILMAMIŞ SAYILMASINA KARAR VERİLİR

(HMK m. 20 f. I)....................................................................578

C- DOSYA KENDİSİNE GÖNDERİLEN

MAHKEMECE KENDİLİĞİNDEN TARAFLARA

DAVETİYE GÖNDERİLİR (HMK m. 20 f. II)...................578

D- YETKİ İLE İLGİLİ KARAR KESİNLEŞTİKTEN

SONRA DAVA DOSYASI KENDİSİNE

GÖNDERİLEN MAHKEME YETKİSİZLİK

KARARI İLE BAĞLIDIR.....................................................579

E- YARGILAMA GİDERLERINE HÜKMEDİLİR

(HMK m. 331 f. II).................................................................579

1- Gönderme Başvurusu Varsa Yargılama Giderleri.......... 580

2- Gönderme Başvurusu Yoksa Yargılama Giderleri......... 580

F- YARGI YERİ BELİRLENMESİ KARARI

BAĞLAYICIDIR (HMK m. 21-23)......................................581

1- Yargı Yeri Belirlenmesini Gerektiren Sebepler

(HMK m. 21)..................................................................... 581

2- Yargı Yeri Belirlenmesini İnceleme Yeri

(HMK m. 22)..................................................................... 581

& 24. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVALARINDA

TARAFLAR ............................................................................................583

I. DAVACILAR ......................................................................... 583

A- KURAL OLARAK................................................................583

B- YASAL TEMSİLCİ...............................................................583

II. DAVALILAR.......................................................................... 586

A- DAVALI EŞ...........................................................................586

B- DAVALI ÜÇÜNCÜ KİŞİ .....................................................587

1- Karı Koca İle Birlikte Oturuyor Olmalıdır...................... 588

2- Eşyalar Hakkında Muaraza Çıkarmalıdır........................ 589

3- Sorumlu Olduğuna İlişkin Delil Bulunmalıdır ............... 590

4- Ahlaki Görev Sonucu Yapılan İstenemez....................... 599

& 25. ZİYNET VE EŞYA DAVALARINDA DAVA ŞARTLARI ............601

I. DAVA ŞARTLARININ KONUSU (HMK m. 114).............. 601

A- GENEL OLARAK.................................................................601

B- DAVA ŞARTLARI ...............................................................601

34 İçindekiler

1- Türk Mahkemelerinin Yargı Hakkının Bulunması

(HMK m. 114 f. 1/a).........................................................601

a. Yer Bakımından Yargı Hakkının Bulunması .........601

b. Kişi Bakımından Yargı Hakkının Bulunması.........602

2- Yargı Yolunun Caiz Olması (HMK m. 114 f. 1/b).........602

3- Mahkemenin Görevli Olması (HMK m. 114 f. 1/c).......602

4- Mahkemenin Yetkili Olması (HMK m. 114 f. 1/ç)........602

5- Tarafların, Taraf ve Dava Ehliyetine Sahip Olmaları

(HMK m. 114 f. 1/d).........................................................602

a. Tarafların, Taraf Ehliyetine Sahip Olmaları ...........603

b. Tarafların, Dava Ehliyetine Sahip Olmaları ...........603

aa. Davacının Dava Ehliyetine Sahip Olması......603

bb. Davalının Dava Ehliyetine Sahip Olması ......604

6- Temsilcinin Gerekli Niteliğe Sahip Bulunması

(HMK m. 114 f. 1/d).........................................................605

7- Vekilin Davaya Vekâlet Ehliyetine Sahip Olması

(HMK m. 114 f. 1/f)..........................................................605

8- Usulüne Uygun Düzenlenmiş Bir Vekâletnamesinin

Bulunması (HMK m. 114 f. 1/f).......................................605

9- Davacının Yatırması Gereken Gider Avansının

Yatırılmış Olması (HMK m. 114 f. 1/g)..........................605

10- Teminat Gösterilmesine İlişkin Kararın Gereğinin

Yerine Getirilmesi (HMK m. 114 f. 1/ğ).........................606

11- Aynı Davanın, Daha Önceden Açılmış ve Hâlen

Görülmekte (Derdestlik) Olmaması

(HMK m. 114 f. 1/ı)..........................................................606

a. Davanın Tarafları ve Sıfatları Aynı Olmalıdır........607

b. Davanın Konusu Aynı Olmalıdır............................607

c. Davada Dayanılan Olaylar Aynı Olmalıdır ............608

12- Aynı Davanın, Daha Önceden Kesin Hükme

Bağlanmamış Olması (HMK m. 114 f. 1/i).....................609

II. DAVA ŞARTLARININ İNCELENMESİ

(HMK m. 115) ........................................................................ 609

A- DAVA ŞARTLARININ VARLIĞINI BELİRLEME..........609

1- Mahkeme Davanın Her Aşamasında Kendiliğinden

Araştırır (HMK m. 115 f. I)..............................................609

2- Taraflar Her Zaman İleri Sürebilir (HMK m. 115 f. I)...610

B- DAVA ŞARTLARININ NOKSANLIĞINI GİDERME......610

1- Noksanlığının Giderilmesi Mümkün İse

(HMK m. 115 f. II)............................................................610

İçindekiler 35

2- Noksanlık Hüküm Anında Giderilmişse

(HMK m. 115 f. III).......................................................... 611

& 26. ZİYNET VE EŞYA DAVALARINDA KARŞILIKLI

DİLEKÇELERİN VERİLMESİ...........................................................613

I. GENEL OLARAK ................................................................. 613

II. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVASINDA CEVAP

DİLEKÇESİ (HMK m. 126-131) .......................................... 617

A- CEVAP DİLEKÇESİNİN VERİLMESİ

(HMK m. 126)........................................................................618

1- Cevap Dilekçesi Davanın Açılmış Olduğu

Mahkemeye Verilir........................................................... 618

2- Cevap Dilekçesine Örnek Eklenir.................................... 618

3- Cevap Dilekçesi Havale Edildiği Tarihte Verilmiş

Sayılır................................................................................. 618

4- Cevap Dilekçesinin Örneği Mahkeme Tarafından

Davacıya Tebliğ Edilir...................................................... 618

a. Davacıya Tebliğ Edilir ............................................618

b. Davacıya Tebliğ Yapılmadan Müteakip

İşlemler Yapılamaz..................................................619

B- CEVAP DİLEKÇESİNİ VERME SÜRESİ

(HMK m. 127)........................................................................619

1- Dava Dilekçesinin Davalıya Tebliğinden İtibaren İki

Haftadır.............................................................................. 619

2- Bir Ayı Geçmemek Üzere Ek Bir Süre Verilebilir......... 620

C- CEVAP DİLEKÇESİNİN İÇERİĞİ (HMK m. 129)............621

1- Cevap Dilekçesinde Bulunacak Hususlar

(HMK m. 129 f. I)............................................................. 621

a. Mahkemenin Adı.....................................................621

b. Davacı İle Davalının Adı, Soyadı ve Adresleri;

Davalı Yurt Dışında İse Yurt İçinde

Göstereceği Bir Adres.............................................621

c. Davalının Türkiye Cumhuriyeti Kimlik

Numarası..................................................................621

d. Varsa Tarafların Kanuni Temsilcilerinin ve

Davacı Vekilinin Adı, Soyadı ve Adresleri ............621

e. Davalının Savunmasının Dayanağı Olan Bütün

Vakıaların Sıra Numarası Altında Açık

Özetleri.....................................................................621

f. Savunmanın Dayanağı Olarak İleri Sürülen

Her Bir Vakıanın Hangi Delillerle İspat

Edileceği ..................................................................622

36 İçindekiler

g. Dayanılan Hukuki Sebepler, ...................................623

h. Açık Bir Şekilde Talep Sonucu...............................623

ı. Davalının veya Varsa Kanuni Temsilcisinin

Yahut Vekilinin İmzası. ..........................................623

i. Cevap Dilekçesinde Gösterilen ve Davalının

Elinde Bulunan Belgelerin Asıllarıyla Birlikte

Örneğinin ve Başka Yerlerden Getirtilecek

Belge ve Dosyalar İçin Açıklama ...........................623

2- Cevap Dilekçesindeki Eksikliğin Tamamlanması

(HMK m. 130)...................................................................624

D- CEVAP DİLEKÇESİNDE GÖSTERİLEN

BELGELERİN VERİLMESİ (HMK m. 129 f. II, 121) .......624

1- Davalının Elinde Bulunan Belgeler Verilir.....................624

a. Asılları Verilir..........................................................624

b. Örnekleri Verilir ......................................................624

aa. Harç ve Vergiye Tabi Değildir.......................625

bb. Sadece Örnekler Verilebilir............................625

2- Başka Yerlerden Getirtilecek Belge ve Dosyalar İçin

Açıklama Yapılır...............................................................625

E- CEVAP DİLEKÇESİNİN SONUÇLARI.............................625

1- Cevap Dilekçesi Verilmemesinin Sonucu

(HMK m. 128)...................................................................625

a. Dava Dilekçesinde İleri Sürülen Vakıaların

Tamamı İnkâr Edilmiş Sayılır.................................625

b. Hem Asıl İspat Hem de Karşı İspat

Bağlamında Delil İleri Sürme Hakkı

Kaybedilmiş Olur ...................................................626

2- Cevap Dilekçesi Verilmesinin Sonucu

(HMK m. 131)...................................................................627

III. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVASINDA

TARAFLARIN İKİNCİ DİLEKÇELERİ

(HMK m. 136) ........................................................................ 627

A- CEVABA CEVAP DİLEKÇESİ (HMK m. 136 f. I) ...........627

1- Cevaba Cevap Dilekçesi Davanın Açılmış Olduğu

Mahkemeye Verilir...........................................................627

2- Cevaba Cevap Dilekçesine Örnek Eklenir. .....................628

3- Cevaba Cevap Dilekçesi Havale Edildiği Tarihte

Verilmiş Sayılır. ................................................................628

4- Cevaba Cevap Dilekçesinin Örneği Mahkeme

Tarafından Davalıya Tebliğ Edilir...................................628

a. Davalıya Tebliğ Edilir.............................................628

İçindekiler 37

b. Davalıya Tebliğ Yapılmadan Müteakip

İşlemler Yapılamaz..................................................628

B- İKİNCİ CEVAP DİLEKÇESİ (HMK m. 136 f. I)................629

1- İkinci Cevap Dilekçesi Davanın Açılmış Olduğu

Mahkemeye Verilir........................................................... 629

2- İkinci Cevap Dilekçesine Örnek Eklenir......................... 629

3- İkinci Cevap Dilekçesi Havale Edildiği Tarihte

Verilmiş Sayılır. ................................................................ 629

4- İkinci Cevap Dilekçesinin Örneği Mahkeme

Tarafından Davacıya Tebliğ Edilir.................................. 629

a. Davacıya Tebliğ Edilir ............................................629

b. Davacıya Tebliğ Yapılmadan Müteakip

İşlemler Yapılamaz..................................................629

C- KIYASEN UYGULANABİLECEK HÜKÜMLER

(HMK m. 136 f. II).................................................................630

& 27. ZİYNET VE EŞYA DAVALARINDA ISLAH...................................631

I. ISLAHIN KAPSAMI............................................................. 631

A- GENEL OLARAK (HMK m. 176 f. I, 194).........................631

1- Vakıalar Değiştirilebilir.................................................... 631

2- Dava Konusu Değiştirilebilir ........................................... 632

3- Talep Sonucu Değiştirilebilir........................................... 633

4- Vakıa Eklenebilir .............................................................. 634

B- ISLAHI GEREKTİRMEYEN DURUMLAR ......................634

1- Yasak Kapsamında Kalmayan Durumlarda.................... 634

2- Karşı Tarafın Rıza Gösterdiği Durumlarda..................... 634

3- Belirsiz Alacağın Değerinin Belirlendiği Durumlarda

(HMK m. 107 f. II) ........................................................... 635

4- Daraltma Kapsamında Kalan Durumlarda...................... 635

5- Maddi Hatanın Düzeltildiği Durumlarda

(HMK m. 183)................................................................... 635

C- ISLAH YOLUNA BAŞVURULAMAYACAK

DURUMLAR.........................................................................635

1- Taraf Değiştirilemez ......................................................... 635

2- İkinci Tanık Listesi Verilemez (HMK m. 240 f. II)....... 636

3- Süresi Geçen İlk İtirazlar İleri Sürülemez ....................... 636

4- İkinci Dava Açılamaz ....................................................... 637

5- Bozma Kararına Uyulduktan Sonra Yapılamaz İdi........ 638

6- Feragat Geçersiz Kılınamaz ............................................. 648

7- Kabul Geçersiz Kılınamaz ............................................... 648

38 İçindekiler

8- Dava Dilekçesinde Talep Edilmeyen Alacak

İstenemez ...........................................................................648

D- ISLAH YOLUNA BAŞVURULABİLECEK

DURUMLAR.........................................................................650

1- Terditli Dava Açılabilir (HMK m. 111) ..........................651

2- Cevap Dilekçesi Verilebilir (HMK m. 128)....................651

3- Zamanaşımı Defi İleri Sürülebilir....................................651

4- Dava Yığılması Yapabilir (HMK m. 110).......................651

5- Delillerini Değiştirebilir....................................................651

6- Usule İlişkin Bozma Kararına Uyulduktan Sonra

Yapılabilir..........................................................................653

7- Ek Talep Yapılabilir..........................................................653

II. ISLAHIN USULÜ .................................................................. 653

A- ISLAHIN ZAMANI (HMK m. 177 f. I)...............................653

1- Kural Olarak ......................................................................653

2- İstinafta Islah Yapılamaz (HMK m. 357 f. I)..................654

B- ISLAHIN SAYISI (HMK m. 176 f. II).................................654

C- ISLAHIN ŞEKLİ ...................................................................654

1- Yapılışı Açısından.............................................................654

a. Sözlü Olarak (HMK m. 177 f. II)............................654

b. Yazılı Olarak (HMK m. 177 f. II)...........................654

c. Kötüniyetli Olarak (HMK m. 182) .........................655

2- Kapsamı Açısından ...........................................................656

a. Davanın Tamamen Islahı (HMK m. 180)...............656

b. Kısmen Islah (HMK m. 181) ..................................656

3- Teminat Açısından (HMK m. 178)..................................656

4- Yetki Açısından (HMK m. 74 f. I)...................................657

5- Harç Açısından..................................................................657

6- İzin Açısından....................................................................658

7- Delil Bildirme Açısından..................................................658

D- ISLAHIN SONUÇLARI (HMK m. 179)..............................658

& 28. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVALARINDA MADDİ

HATALARIN DÜZELTİLMESİ.........................................................661

I. MADDİ HATANIN KONUSU.............................................. 661

A- HATA DAVA DOSYASINDA BULUNAN

BELGELERDE OLMALIDIR..............................................661

B- HATA AÇIK OLMALIDIR..................................................661

1- Açık Yazı Hataları Düzeltilebilir .....................................661

İçindekiler 39

2- Açık Hesap Hataları Düzeltilebilir................................... 662

II. MADDİ HATANIN TARAFI................................................ 663

A- TARAFLARIN HATASI OLABİLİR..................................663

B- MAHKEMENİN HATASI OLABİLİR................................663

III. MADDİ HATANIN DÜZELTİLMESİ ................................ 663

A- KARAR VERİLİNCEYE KADAR

DÜZELTİLEBİLİR ...............................................................664

B- YARGILAMA GİDERLERİNİN

BELİRLENMESİNDE DİKKATE ALINIR........................664

& 29. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVALARINDA İSPAT...............665

I. GENEL OLARAK ................................................................. 665

II. İSPATIN KONUSU (HMK m. 187)...................................... 666

A- İSPATIN KAPSAMI.............................................................666

1- İspatın Kapsamında Kalan Vakıalar

(HMK m. 187 f. I)............................................................. 666

a. Tarafların Üzerinde Anlaşamadıkları Vakıalar.......666

b. Uyuşmazlığın Çözümünde Etkili Olabilecek

Vakıalar....................................................................666

2- İspatın Kapsamında Kalmayan Vakıalar

(HMK m. 187 f. II) ........................................................... 667

B- İSPATIN ŞEKLİ....................................................................667

1- Sabit Kabul Edilen Vakıalar Açıklanmalıdır .................. 667

2- Taraflarca Getirilmesi İlkesine Aykırı Davranılamaz .... 667

a. Usulüne Uygun Dayanılmayan Vakıalar

Hükme Esas Alınamaz ............................................667

b. Usulüne Uygun Dayanılmayan Deliller

Dikkate Alınamaz ....................................................670

aa. Dayanılmayan Tanıklar ..................................670

bb. Dayanılmayan Dosyalar .................................670

c. Usulüne Uygun Gösterilmeyen Deliller

Dikkate Alınamaz ....................................................670

aa. Dava Dilekçesinde Gösterilmeyen

Deliller Dikkate Alınamaz..............................670

bb. Cevap Dilekçesinde Gösterilmeyen

Deliller Dikkate Alınamaz..............................671

3- İradi Olmayan Davranışlar Hükme Esas Alınamaz........ 671

4- Usulünce Dayanılan Deliller Toplanmadan Karar

Verilemez .......................................................................... 671

5- Elde Olmayan Sebeplerle Gerçekleşen Vakıalar

Hükme Esas Alınamaz ..................................................... 671

40 İçindekiler

6- Hukuka Aykırı Nitelikteki Deliller Hükme Esas

Alınamaz............................................................................672

III. İSPAT HAKKI (HMK m. 189)............................................. 672

A- KANUNDA BELİRTİLEN SÜRE VE USULE

UYGUN OLARAK KULLANILIR (HMK m. 189 f. I)......672

B- HUKUKA AYKIRI OLARAK ELDE EDİLMİŞ

OLAN DELİLLER DİKKATE ALINAMAZ

(HMK m. 189 f. II).................................................................672

1- Taraflarca Hukuka Aykırı Elde Edilmiş Olan Deliller...673

2- Üçüncü Kişilerce Hukuka Aykırı Elde Edilmiş Olan

Deliller ...............................................................................674

3- Dava Dosyasında Saklanmalıdır......................................674

C- BELİRLİ DELİLLERLE İSPATI GEREKEN BAŞKA

DELİLLERLE İSPAT OLUNAMAZ

(HMK m. 189 f. III)...............................................................674

D- DELİLİN CAİZ OLUP OLMADIĞINA

MAHKEMECE KARAR VERİLİR

(HMK m. 189 f. III)...............................................................674

IV. İSPAT YÜKÜ (HMK m. 190)............................................... 674

A- İSPAT YÜKÜ KURAL OLARAK KENDİ LEHİNE

HAK ÇIKARAN TARAFA AİTTİR

(HMK m. 190 f. I)..................................................................674

1- İspat Yükü Davacı Eşte Olabilir.......................................675

2- İspat Yükü Davalı Eşte Olabilir .......................................691

B- KANUNİ KARİNEYE DAYANMADA İSPAT

YÜKÜ (HMK m. 190 f. II)....................................................705

1- Karine Kavramı.................................................................705

2- Karine Türleri....................................................................706

a. Kanuni Karineler .....................................................706

aa. Adi/Kesin Olmayan Kanuni Karineler...........707

bb. Kesin Kanuni Karineler..................................707

b. Fiili Karineler=Emare=Hayatın Olağan Akışı........707

3- Karinede İspat Yükü .........................................................707

a. Sadece Karinenin Temelini Oluşturan Vakıayı

İspat Yükü Altındadır..............................................708

b. Karşı Taraf Karinenin Aksini İspat Edebilir...........708

V. İSPAT TÜRLERİ................................................................... 708

A- ASIL İSPAT...........................................................................709

B- KARŞI İSPAT (HMK m. 191)..............................................709

C- AKSİNİ İSPAT......................................................................709

İçindekiler 41

VI. İSPAT ÖLÇÜSÜ .................................................................... 709

A- TAM İSPAT...........................................................................709

B- YAKLAŞIK İSPAT...............................................................709

VII. KARŞI İSPAT (HMK m. 191)............................................... 710

VIII. SOMUTLAŞTIRMA YÜKÜ (HMK m. 194 f. I) ................. 710

IX. İSPATIN YAPILIŞI............................................................... 710

A- ZİYNETİN VARLIĞI İSPAT EDİLMELİDİR....................711

1- Varlığını İspat Yükü Kadına Aittir.................................. 712

a. Birlikte Yaşamakta Olan Kadın ..............................724

aa. Üzerinde Taşır.................................................724

bb. Saklar ..............................................................724

cc. Muhafaza Eder................................................724

b. Ayrılmayı Tasarlayan Kadın ...................................725

aa. Önceden Götürür ............................................726

bb. Gizler...............................................................727

cc. Üzerinde Götürür............................................728

2- Kadının İspat Yükünde İstisna......................................... 729

3- Düğünde Takılanlar Ziynet Eşyaları................................ 729

a. Kadına Takılan Ziynet Eşyaları...............................729

b. Erkeğe Takılan Ziynet Eşyaları...............................734

aa. Erkeğe Takılıp Sonra Kadına Verilen

Ziynet Eşyaları................................................734

bb. Erkeğe Takılıp Sonra Kadına Verilmeyen

Ziynet Eşyaları................................................735

4- Çocuğa Takılan Ziynet Eşyaları....................................... 736

B- ZİYNETİN DAVALIDA KALDIĞI İSPAT

EDİLMELİDİR......................................................................737

1- Zorla/Rızası Dışında Elinden Alınmış Olabilir............... 740

2- Götürülmesine Engel Olunmuş Olabilir.......................... 744

3- Evde Kalmış Olabilir........................................................ 746

4- Daha Önce Götürme Fırsatı Elde Edilememiş Olabilir.. 746

& 30. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVALARINDA DELİLLER......751

I. GENEL OLARAK ................................................................. 751

A- KESİN DELİLLER................................................................751

B- TAKDİRÎ DELİLLER...........................................................752

C- DELİL SÖZLEŞMESİ (HMK m. 193).................................752

1- Delil Sözleşmesi Türleri................................................... 752

a. Münhasır Delil Sözleşmesi......................................753

42 İçindekiler

b. Münhasır olmayan Delil Sözleşmesi.......................753

2- Delil Sözleşmesinin Yapılışı ............................................753

II. DELİLİN ÖZELLİKLERİ (HMK m. 194-198) .................. 753

A- DELİLİN GÖSTERİLMESİ .................................................754

1- Kendiliğinden Kural Olarak Delil Toplanamaz

(HMK m. 25 f. II)..............................................................754

2- Ön İnceleme Duruşmasında Verilen İki Haftalık

Kesin Süreden Sonra Kural Olarak Belge İleri

Sürülemez (HMK m. 140 f. V) ........................................754

3- Sonradan Kural Olarak Delil Gösterilemez

(HMK m. 145 c. 1)............................................................755

4- Mahkemece Sonradan Delil Göstermeye İzin

Verilebilir (HMK m. 145 c. 2) ........................................755

a. Yargılamayı Geciktirme Amacı Taşımamalıdır .....755

b. Önceden Gösterilmesi Mümkün Olmamalıdır .......755

5- Listede Yer Almayan Kimseler Tanık Olarak

Dinlenemez (HMK m. 240 f. II) ......................................755

6- Birden Çok Tanık Listesi Verilemez

(HMK m. 240 f. II)............................................................756

B- DELİLİN BAŞKA YERDEN GETİRTİLMESİ

(HMK m. 195)........................................................................756

C- DELİLDEN VAZGEÇME (HMK m. 196) ..........................757

D- DELİLLERİN İNCELENMESİ (HMK m. 197 f. I).............759

E- DELİLİN İSTİNABE YOLUYLA TOPLANMASI

(HMK m. 197 f. II-III)...........................................................759

F- DELİLİN DEĞERLENDİRİLMESİ (HMK m. 198)...........759

VII. KANUNDA DÜZENLENMEMİŞ DELİLLER

(HMK m. 192) ........................................................................ 760

& 31. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVALARINDA İKRAR .............761

I. İKRAR KAVRAMI............................................................... 761

A- MAHKEME İÇİ İKRAR KESİN DELİL

HÜKMÜNDEDİR.................................................................761

B- TARAFLARA ÖZGÜDÜR ..................................................765

1- Taraf Olmayanların İkrarı.................................................765

2- İhtiyari Dava Arkadaşlarının İkrarı

(HMK m. 58 f. I c. 2)........................................................765

3- Mecburi Dava Arkadaşlarının İkrarı

(HMK m. 60 f. I c. 2)........................................................765

C- VAKIAYA İLİŞKİNDİR ......................................................765

II. MAHKEME İÇİ İKRAR (HMK m. 188 f. I)....................... 765

İçindekiler 43

A- İKRARIN ÇEŞİTLERİ..........................................................766

1- Basit İkrar (Adi/Eklemesiz İkrar) .................................... 767

2- Vasıflı İkrar (Mevsuf/Nitelikli İkrar)............................... 767

3- Bileşik İkrar (Mürekkep/Eklemeli İkrar)......................... 767

a. Bağlantılı Bileşik İkrar ............................................768

b. Bağlantısız Bileşik İkrar..........................................768

B- İKRARIN OLUŞUMU..........................................................768

1- Beyanda Bulunularak İkrar (HMK m. 188 f. I).............. 769

2- Beyanda Bulunulmayarak İkrar....................................... 769

a. Hazır Bulunmayarak İkrar.......................................769

aa. Yazı veya İmzayı İkrar

(HMK m. 211 f. I/a c. 3).................................769

bb. İsticvap Konusu Vakıaları İkrar

(HMK m. 171 f. II).........................................769

cc. Yemin Konusu Vakıaları İkrar

(HMK m. 229 f. I)...........................................770

b. Hazır Bulunup Beyanda Bulunulmayarak İkrar .....770

aa. İsticvapta Soruları Cevapsız Bırakma

(HMK m. 171 f. II).........................................770

bb. Yemini İade Etmeyerek İkrar

(HMK m. 229 f. I)...........................................770

cc. Yemini Eda Etmekten Kaçınarak İkrar

(HMK m. 229 f. I)...........................................770

C- İKRARIN ETKİSİ .................................................................770

1- İkrar Edilen Vakıalar, Çekişmeli Olmaktan Çıkar

(HMK m. 188 f. I)............................................................. 771

2- İkrardan Kural Olarak Dönülemez

(HMK m. 188 f. II) ........................................................... 784

3- İkrar Sulh Görüşmeleri Sırasında Yapılmışsa

Tarafları Bağlamaz (HMK m. 188 f. III)......................... 784

D- İKRAR, KENDİSİNE OKUNUR VE İMZASI

ALINIR (HMK m. 188, 154 f. III/ç, TMK m. 184

f. I b. 3)...................................................................................785

E- İKRAR ELDE ETMEK İÇİN İSTİCVAP

YAPILABİLİR (HMK m. 171).............................................785

F- İKRAR ISLAHLA GEÇERSİZ KILINAMAZ

(HMK m. 179 f. II).................................................................785

III. MAHKEME DIŞI İKRAR (HMK m. 192)........................... 785

44 İçindekiler

& 32. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVALARINDA

BELGE VE SENET................................................................................789

I. GENEL OLARAK................................................................. 789

II. BELGE VE SENET DELİLİNİN ÖZELLİKLERİ............ 790

A- BELGELER ...........................................................................790

1- Çeyiz/Eşya Senedi.............................................................790

a. Çeyiz/Eşya Senedinin İşlevi....................................790

aa. Getirilen Ziynet/Eşya Eşyaları İçin İspat

Aracıdır ...........................................................790

bb. Sembolik Düzenlenme İddiası Dikkate

Alınamaz .........................................................796

cc. Getirilen Düzenlemeler Tarafları Bağlar .......797

b. Çeyiz/Eşya Senedinin İmzalanması........................798

aa. Erkek Eşin İmzası...........................................799

bb. Kefilin İmzası .................................................800

cc. Üçüncü Kişinin İmzası ...................................803

dd. Teslim Alanın İmzası......................................804

ee. İmzaya İtiraz ...................................................805

c. Çeyiz/Eşya Senedine Dayanarak Tapu İptal

Tescil İstenemez ......................................................809

d. Çeyiz Senedine Karşı Tanıkla İspat Mümkün

Değildir (HMK m. 201)...........................................811

2- Mehir Senedi .....................................................................811

3- Takı Defteri........................................................................824

4- Yazı ....................................................................................824

a. Günlük .....................................................................824

b. Mektup.....................................................................825

c. Ajanda......................................................................826

d. Diğerleri...................................................................826

5- Teknik Kayıtlar..................................................................827

a. Video Kayıtları ........................................................827

b. VCD, DVD Kayıtları...............................................827

c. Fotoğraf....................................................................830

d. Bilgisayar Kayıtları..................................................834

e. Film..........................................................................835

6- Faturalar.............................................................................835

a. Tek Başına Mülkiyeti Göstermez............................835

b. Destekleyen Deliller Bulunmalıdır .........................836

İçindekiler 45

7- Envanter............................................................................. 836

8- Kredi Kartı Slipi ve Extresi.............................................. 837

9- Tespit Tutanağı.................................................................. 838

a. Tutanakta Yer Alan Kabul Beyanı..........................839

aa. Tutanakta Yer Alan Davacının Kabul

Beyanı .............................................................839

bb. Tutanakta Yer Alan Davalının Kabul

Beyanı .............................................................841

b. Tutanak İmzalanmış Olmalıdır................................843

c. Tutanak Dava Konusu Ziynet ve Eşyayı

Kapsamalıdır............................................................843

10- Diğer Belgeler................................................................... 845

B- KAYITLAR ...........................................................................845

1- Pasaport Kayıtları.............................................................. 845

2- Bilgisayar Kayıtları........................................................... 846

3- Telefon Kayıtları............................................................... 846

4- Diğer Kayıtlar.................................................................... 847

C- RAPORLAR ..........................................................................847

D- DAVA DOSYALARI............................................................847

1- Nafaka Dosyaları .............................................................. 847

2- İcra Dosyaları.................................................................... 847

3- Ceza Dosyaları .................................................................. 848

a. Diğer Deliller Yetersizse Sonucu

Beklenmelidir ..........................................................848

b. Sadece Ceza Dosyasına Dayanılmışsa Sonucu

Beklenmelidir ..........................................................848

c. Mahkumiyet Kararı Yeterlidir.................................849

d. Hükmün Açıklanmasının Geriye Bırakılması

Kararı Yeterlidir.......................................................849

e. Ceza Dosyasındaki Beyanları Tarafları Bağlar.......849

4- Boşanma Dosyaları........................................................... 853

5- Hazırlık Evrakı.................................................................. 855

6- Diğer Dava Dosyaları....................................................... 856

& 33. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVALARINDA YEMİN.............857

I. GENEL OLARAK ................................................................. 857

A- YEMİNİN KONUSU ............................................................857

1- Yemin Konusu Vakıalar (HMK m. 225) ........................ 857

a. Davanın Çözümü Bakımından Önem Taşıyan

Vakıa........................................................................858

46 İçindekiler

b. Çekişmeli Olan Vakıa .............................................858

c. Kişinin Kendisinden Kaynaklanan Vakıa...............860

2- Yemine Konu Olamayacak Vakıalar (HMK m. 226).....860

a. Tarafların Üzerinde Serbestçe Tasarruf

Edemeyeceği Vakıa (HMK m. 226 f. I/a)...............860

b. İrade Açıklamalarının Yeterli Görülmediği

Hâller (HMK m. 226 f. I/b).....................................860

c. Yemin Edeni Etkileyen Vakıalar

(HMK m. 226 f. I/c) ................................................861

aa. Namus ve Onurunu Etkileyecek Vakıa..........861

bb. Ceza Soruşturması ya da Kovuşturması

ile Karşı Karşıya Bırakacak Vakıa .................861

3- Yemin Konusunun Açıklattırılması (HMK m. 237).......861

B- YEMİN TEKLİFİ (HMK m. 227).........................................861

1- Yeminden Başka Delili Olduğunu Beyan Edenin

Teklifi (HMK m. 227 f. I).................................................861

2- Yemin Teklif Olunan Kimse Yemini Edaya Hazır

Olduğunu Bildirmesi (HMK m. 227 f. II).......................861

C- YEMİNE DAVET (HMK m. 228)........................................861

1- Bizzat Hazır Bulunmadığı Takdirde Davetiye

Çıkarılır (HMK m. 228 f. I)..............................................862

2- Meşruhatlı Davetiye Çıkarılır (HMK m. 228 f. II).........862

D- YEMİN ETMEMENİN SONUÇLARI (HMK m. 229).......862

1- Yemin İçin Davet Edilen İçin (HMK m. 229 f. I)...........862

a. Geçerli Bir Özrü Olmaksızın Bizzat Hazır

Bulunmaması...........................................................862

b. Hazır Bulunup Yemini İade Etmemesi...................863

c. Hazır Bulunup Yemini Eda Etmekten

Kaçınması ................................................................863

2- Kendisine Yemin İade Olunan İçin..................................863

a. Yeminin İade Olunamayacağı Hâller

(HMK m. 230).........................................................863

b. Yemin İade Olunana Etkisi

(HMK m. 229 f. II)..................................................864

E- YEMİNİ YERİNE GETİRECEK KİMSELER

(HMK m. 232)........................................................................864

1- Ölüm veya Fiil Ehliyetinin Kaybı (HMK m. 231)..........864

2- Sağır ve Dilsizlerin Yemini (HMK m. 234)....................864

a. Okuma ve Yazma Biliyorsa ....................................864

b. Okuma ve Yazma Bilmiyorsa .................................864

İçindekiler 47

3- Hasta veya Engellilerin Mahkeme Dışında Yemini

(HMK m. 235)................................................................... 864

4- Yemin Edecek Kimsenin Mahkemenin Yargı Çevresi

Dışında Olması (HMK m. 236) ....................................... 865

5- Yalan Yere Yemin İddiası (HMK m. 239) ..................... 865

F- YEMİNİN ŞEKLİ (HMK m. 233)........................................865

G- YEMİN TUTANAĞININ DÜZENLENMESİ

(HMK m. 238)........................................................................867

II. YEMİN DELİLİNİN ÖZELLİKLERİ................................. 867

A YEMİN DELİLİNE AÇIKÇA DAYANILMIŞ

OLMALIDIR.........................................................................867

B- YEMİN TEKLİF HAKKI HATIRLATILMALIDIR...........873

C- İSPAT EDİLEN KONUDA YEMİN TEKLİFİ ...................876

D- İSPAT YÜKÜMLÜLÜĞÜ OLMAYANIN YEMİN

TEKLİF ETMESİ ..................................................................876

E- İDDİANIN İSPATLANMAMASI HALİNDE YEMİN

DELİLİNE BAŞVURULUR.................................................879

F- ISLAH YOLUYLA YEMIN DELİLİNE

DAYANILABİLİR................................................................880

G- KALDIRILAN HÜKÜMLER...............................................881

1- Davacıya Tamamlayıcı Yemin Yaptırılması .................. 881

2- Re’sen Yemin Teklifi ....................................................... 882

H- VEKİLİN ÖZEL YETKİSİNİN BULUNMASI

GEREKİR (HMK m. 74).......................................................883

1- Yemin Teklif Edebilme (HMK m. 227 f. I).................... 883

2- Yemin Teklifini Kabul Edebilme (HMK m. 227 f. II)... 883

3- Yemini İade Edebilme (HMK m. 229)............................ 883

III. YEMİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ................................... 883

& 34. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVALARINDA TANIK..............891

I. GENEL OLARAK ................................................................. 891

A- EŞLER ARASI İŞLEMLERDE TANIK

DİNLENEBİLİR (HMK m. 203 f. I/a)..................................892

B- TANIK BEYANI TAKDİRİ DELİLLERDENDİR

(HMK m. 198)........................................................................892

II. TANIKLARIN GÖSTERİLMESİ........................................ 893

A- TARAF OLMAYAN KİŞİLER TANIK

GÖSTERİLEBİLİR (HMK m. 240 f. I)................................894

B- TANIK LİSTESİ SUNULUR (HMK m. 240 f. II)...............894

1- Tanık Dinletmek İstediği Vakıa Gösterilir...................... 894

2- Tanıkların Adı ve Soyadı Gösterilir................................. 896

48 İçindekiler

3- Tanıkların Tebliğe Elverişli Adresleri Gösterilir ............896

C- İKİNCİ TANIK LİSTESİ VERİLEMEZ

(HMK m. 240 f. II).................................................................896

D- TANIKLARIN ADRESİ GÖSTERİLMEMİŞ VEYA

GÖSTERİLEN ADRESTE TANIK

BULUNAMAMIŞSA KESİN SÜRE VERİLİR

(HMK m. 240 f. III)...............................................................897

1- Adres Gösterilmezse Bu Tanığın Dinlenilmesinden

Vazgeçilmiş Sayılır...........................................................898

2- Gösterilen Yeni Adres Doğru Değilse Bu Tanığın

Dinlenilmesinden Vazgeçilmiş Sayılır ............................898

E- TANIK SAYISI KURAL OLARAK

SINIRLANDIRILAMAZ......................................................898

F- TANIK USULÜNE UYGUN ŞEKİLDE

GÖSTERİLEBİLİR...............................................................900

G- TANIK GİDERLERİ YATIRILMIŞ OLMALIDIR............900

H- TARAFLARCA GÖSTERİLMEYEN KİŞİ TANIK

OLARAK DİNLENEMEZ....................................................901

III. TANIKLARIN DAVET EDİLMESİ.................................... 902

A- HAZIR BULUNDURULAN TANIK DİNLENİR

(HMK m. 243 f. I)..................................................................902

B- TARAFLARA TANIKLARINI HAZIR

BULUNDURMA ZORUNLULUĞU YÜKLENEMEZ......903

C- HAZIR BULUNDURULMAYAN TANIK KURAL

OLARAK DAVETİYE İLE ÇAĞRILIR

(HMK m. 243 f. I)..................................................................906

1- Duruşma Gününden En Az Bir Hafta Önce Tebligat

Yapılmalıdır (HMK m. 243 f. II).....................................907

2- Acele Hâllerde Tanığın Daha Önce Gelmesine Karar

Verilebilir (HMK m. 243 f. II) .........................................907

3- Davetiyeye Gerekli Bilgiler Yazılmalıdır

(HMK m. 244)...................................................................907

a. Tanığın Kimlik Özellikleri......................................907

aa. Tanığın Adı ve Soyadı....................................907

bb. Tanığın Açık Adresi .......................................907

b. Tarafların Ad ve Soyadları......................................908

aa. Davacının Ad ve Soyadı.................................908

bb. Davalının Ad ve Soyadı..................................908

c. Tanıklık Yapacağı Konu .........................................908

d. Hazır Bulunmaya İlişkin Özellikler........................908

aa. Hazır Bulunacağı Yer.....................................909

İçindekiler 49

bb. Hazır Bulunacağı Gün ....................................909

cc. Hazır Bulunacağı Saat ....................................909

e. Hukuki ve Cezai Sonuçları......................................909

aa. Gelmemesinin Sonuçları ................................909

bb Gelmesine Rağmen Sonuçları ........................909

aaa. Tanıklıktan Çekinmesinin

Sonuçları........................................... 909

bbb. Yemin Etmekten Çekinmesinin

Sonuçları........................................... 910

f. Tarife Gereğince Ücret Ödeneceği..........................910

D- HAZIR BULUNDURULMAYAN TANIK

GEREKTİĞİNDE BAŞKA ARAÇLARLA

ÇAĞRILABİLİR (HMK m. 243 f. III) .................................910

1- Davetiye Dışı Araçlar Kullanılabilir................................ 910

a. Telefon İle Çağrılabilir............................................910

b. Faks İle Çağrılabilir.................................................910

c. Elektronik Posta İle Çağrılabilir..............................910

2- Davete Rağmen Gelmemeye Bağlanan Sonuçlar

Uygulanmaz ...................................................................... 911

E- TANIĞA SORU KÂĞIDI GÖNDERİLEBİLİR

(HMK m. 246)........................................................................911

1- Hâkim Gerekli Görmelidir............................................... 911

2- Cevaplarını Yazılı Olarak Bildirebilir ............................. 911

3- Cevap Hükme Yeterli Olmalıdır...................................... 911

a. Hâkimin Takdir Etmesine Engel Olamaz ...............911

b. Yetersiz İse Dinlemek Üzere Davet Edebilir..........911

F- TANIK İÇİN ÇAĞRIYA UYMA ZORUNLUDUR

(HMK m. 245)........................................................................912

1- Gelmeyen Tanık Zorla Getirtilir...................................... 912

a. Usulüne Uygun Olarak Çağrılmış Olmalıdır..........913

b. Mazeret Bildirmemiş Olmalıdır..............................915

2- Sebep Olduğu Giderlere Hükmolunur............................. 915

3- Disiplin Para Cezasına Hükmolunur............................... 916

4- Kanunda Gösterilen Hükümler Saklıdır.......................... 916

IV. TANIKLIKTAN ÇEKİNME HAKKININ

KULLANILMASI.................................................................. 916

A- KURAL OLARAK (HMK m. 247 f. I).................................916

B- TANIKLIKTAN ÇEKİNME SEBEPLERİ ..........................916

50 İçindekiler

1- Kişisel Nedenlerle Tanıklıktan Çekinme

(HMK m. 247 f. II, 248) ...................................................916

a. Evlilik Bağı Ortadan Kalkmış Olsa Dahi İki

Taraftan Birinin Eşi .................................................917

b. Kendisi Veya Eşinin Altsoy veya Üstsoyu .............917

c. Taraflardan Biri İle Arasında Evlatlık Bağı

Bulunanlar................................................................918

d. Üçüncü Derece De Dâhil Olmak Üzere Kan

veya Kendisini Oluşturan Evlilik Bağı Ortadan

Kalkmış Olsa Dahi Kayın Hısımları.......................918

e. Koruyucu Aile ve Onların Çocukları İle

Koruma Altına Alınan Çocuk .................................918

2- Sır Nedeniyle Tanıklıktan Çekinme (HMK m. 249)......918

3- Menfaat İhlali Tehlikesi Nedeniyle Tanıklıktan

Çekinme (HMK m. 250)...................................................919

a. Maddi Bir Zarar Verecekse .....................................919

b. Şerefini İhlal Edecek Olacaksa ...............................919

c. İtibarını İhlal Edecek Olacaksa ...............................919

ç. Ceza Soruşturmasına Sebep Olacaksa ....................919

d. Ceza Kovuşturmasına Sebep Olacaksa...................919

e. Mesleğine Ait Olan Sırların Ortaya Çıkmasına

Sebebiyet Verecekse................................................919

f. Sanatına Ait Olan Sırların Ortaya Çıkmasına

Sebebiyet Verecekse................................................920

C- TANIKLIKTAN ÇEKİNME HAKKININ

İSTİSNALARI (HMK m. 251) .............................................920

1- Hukuki İşlemin Yapılması Sırasında Tanık Olan

Kimse O İşlem Hakkında .................................................920

2- Aile Bireylerinin Doğumundan Kaynaklanan Olaylar

Hakkında............................................................................920

3- Aile Bireylerinin Ölümünden Kaynaklanan Olaylar

Hakkında............................................................................920

4- Aile Bireylerinin Evlenmelerinden Kaynaklanan

Olaylar Hakkında ..............................................................921

5- Aile Bireylerinin Ailevi İlişkilerden Kaynaklı Mali

Uyuşmazlıklara İlişkin Vakıalar Hakkında .....................921

6- Taraflardan Birinin Hukuki Selefi veya Temsilcisi

Olarak Kendisinin Yaptığı İşler Hakkında ......................922

D- TANIKLIKTAN ÇEKİNMENİN BİLDİRİLMESİ.............922

1- Bildirim Konusu (HMK m. 252 f. I)................................922

a. Çekinme Sebebi Bildirilmelidir ..............................922

İçindekiler 51

b. Çekinme Delili Bildirilmelidir ................................923

2- Bildirim Şekli (HMK m. 252 f. I).................................... 923

a. Yazılı Bildirim.........................................................923

b. Sözlü Bildirim..........................................................923

3- Bildirimin Sonucu (HMK m. 252 f. II) ........................... 923

E- TANIKLIKTAN ÇEKİNMENİN İNCELENMESİ.............923

1- Çekinmenin Haklı Olduğuna Karar Verilebilir

(HMK m. 252 f. III).......................................................... 923

2- Çekinmenin Haklı Olmadığına Karar Verilebilir ........... 923

a. Yeniden Dinlenilmek Üzere Yargılama Başka

Güne Bırakılır (HMK m. 253 f. I)...........................924

b. Disiplin Para Cezasına Hükmolunur

(HMK m. 253 f. I) ...................................................924

c. Sebep Olduğu Giderlere Hükmolunur

(HMK m. 253 f. I) ...................................................924

d. Direnirse Disiplin Hapsine Mahkûm Edilir

(HMK m. 253 f. II)..................................................924

V. TANIKLARIN DİNLENİLEMEMESİ................................ 924

A- TANIĞIN LİSTEDE GÖSTERİLMEMİŞ OLMASI

(HMK m. 240 f. II).................................................................924

B- TANIKLIĞININ DOĞRULUĞU KONUSUNDA

KUŞKUYU GEREKTİREN SEBEPLER

BULUNMASI (HMK m. 255)..............................................925

1- Asıl Olan Tanıkların Doğruyu Söylemiş Olmalarıdır.... 925

2- Kuşkuyu Gerektiren Sebepler İddia ve İspat Edilebilir.. 928

a. Belgeye Aykırı Tanık Anlatımları ..........................928

b. Husumet Bulunan Tanık Anlatımları......................928

C- MAHKEMENİN YETER DERECEDE BİLGİ

EDİNMİŞ OLMASI (HMK m. 241).....................................929

D- RESMÎ MAKAMIN YAZILI İZNİNİN

BULUNMAMASI (HMK m. 242)........................................933

E- Tanığın Ölmüş Olması...........................................................933

VI. TANIĞIN DİNLENMESİ...................................................... 934

A- TANIK KANUNDA GÖSTERİLEN YERDE

DİNLENİR.............................................................................934

1- Davaya Bakan Mahkemede Dinlenir

(HMK m. 259 f. I)............................................................. 934

a. Kural Olarak Hepsi Dinlenir ...................................935

b. Karşı Taraf Liste Vermese Bile Dinlenir................936

c. Önce Davacı Tanıklarının Dinlenmesi Önerilir......936

52 İçindekiler

2- Gerekliyse İlgili Yerde Dinlenir (HMK m. 259 f. II).....937

a. Olayın Gerçekleştiği Yerde Dinlenebilir

(HMK m. 259 f. II)..................................................937

b. Şeyin Bulunduğu Yerde Dinlenebilir

(HMK m. 259 f. II)..................................................937

c. Bulunduğu Yerde Dinlenebilir

(HMK m. 259 f. III).................................................937

aa. Tanığın Hasta Olması.....................................937

bb. Tanığın Özürlü Olması...................................937

d. Bulunduğu Yer Mahkemesi Tarafından

Dinlenmesine Karar Verilebilir

(HMK m. 259 f. IV) ................................................937

e. Ses ve Görüntü Nakledilmesi Yoluyla

Dinlenebilir (HMK m. 149 f. II) .............................938

B- TANIĞIN KİMLİĞİ TESPİT EDİLİR (HMK m. 254)........938

C- TANIĞA GÖREVİNİN ÖNEMİNİ ANLATILIR

(HMK m. 256)........................................................................939

D- TANIĞA YEMİN EDA ETTİRİLİR....................................939

1- Yeminsiz Dinlenecek Tanıklar (HMK m. 257) ..............939

2- Tanığa Yemin Ettirilmesi .................................................940

a. Dinlenilmesinden Önce Eda Edilir

(HMK m. 258 f. I) ...................................................940

b. Herkes Ayağa Kalkar (HMK m. 258 f. II)..............940

c. Kanunda Öngörülen Şekilde Sorulur

(HMK m. 258 f. III).................................................940

d. Kanunda Öngörülen Şekilde Cevaplanır

(HMK m. 258 f. III).................................................940

E- TANIK DİNLENMEDEN ÖNCE BİLGİLENDİRİLİR

(HMK m. 260)........................................................................940

1- Olayla İlgili Olarak Bilgi Verilir......................................941

2- Bildiklerini Söylemesi İstenir...........................................941

F- TANIK ŞEKLE UYGUN DİNLENİR .................................941

1- Ayrı Olarak Dinlenir (HMK m. 261 f. I).........................941

2- Gerektiğinde Yüzleştirilir (HMK m. 261 f. I).................943

3- Sözü Kesilmez...................................................................943

a. Sözü Hakim Tarafından Kesilmez

(HMK m. 261 f. II)..................................................944

b. Sözü Taraflarca Kesilmez

(HMK m. 79, 151, 262)...........................................944

İçindekiler 53

c. Sözü Vekil Tarafından Kesilmez

(HMK m. 79, 151, 262)...........................................944

4- Bildiğini Sözlü Olarak Açıklar

(HMK m. 261 f. II)..................................................945

5- Yazılı Notlar Kural Olarak Kullanamaz

(HMK m. 261 f. II)..................................................945

6- Başka Sorular Sorulabilir (HMK m. 261 f. III) ......946

7- Sözleri Tutanağa Yazılır (HMK m. 261 f. V).........946

8- Tutanağa Yazılan Sözleri Okunur

(HMK m. 261 f. V)..................................................946

9- Tutanağın Altı Kendisine İmza Ettirilir

(HMK m. 261 f. V)..................................................946

G- TANIĞA KARŞI TARAF VEYA VEKİLİNCE

YASAK DAVRANIŞLAR SERGİLENEMEZ....................946

1- Tanık Övülemez (HMK m. 262) ..................................... 946

a. Sözle Övülemez.......................................................947

b. Hareketle Övülemez ................................................947

2- Tanık Tahkir Edilemez (HMK m. 262)........................... 947

3- Aykırı Davranana İşlem Yapılır

(HMK m. 79, 151, 262).................................................... 947

aa. Taraf Hakkında İşlem Yapılır

(HMK m. 79, 151, 262)...........................................947

bb. Vekil Hakkında İşlem Yapılır

(HMK m. 79, 151, 262)...........................................948

H- TERCÜMAN KULLANILABİLİR (HMK m. 263 f. I) ......948

I- SAĞIR VE DİLSİZ TANIK ÖZELLİĞİNE GÖRE

DİNLENİR (HMK m. 263 f. II)............................................948

1- Okuma ve Yazmayı Biliyorsa.......................................... 948

2- Okuma ve Yazmayı Bilmiyorsa....................................... 948

VII. TANIKLIĞIN SONUÇLARI................................................ 949

A- KANUNA UYGUN OLMAYAN TANIKLIĞIN

SONUÇLARI (HMK m. 264)...............................................949

1- Yalan Yere Tanıklığın Sonuçları ..................................... 949

2- Menfaat Temin Ederek Tanıklığın Sonuçları.................. 949

B- KANUNA UYGUN TANIKLIĞIN SONUÇLARI .............949

1- Çağrılan Tanığa Ücret Verilir (HMK m. 265 f. I).......... 949

2- Seyahat Eden Tanığın Giderleri Karşılanır

(HMK m. 265 f. I)............................................................. 950

a. Yol Giderleri............................................................950

b. Konaklama Giderleri ...............................................950

54 İçindekiler

c. Beslenme Giderleri..................................................950

VIII. TANIKLIĞIN DEĞERLENDİRİLMESİ............................ 950

A- AKRABA OLAN TANIK ANLATIMLARI.......................950

B- ÇELİŞKİLİ TANIK ANLATIMLARI .................................951

1- Çelişkili Tanık Anlatımları Hükme Esas Alınamaz .......951

2- Çelişki Giderildikten Sonra Karar Verilmelidir..............953

C- İNANDIRICI OLMAYAN TANIK ANLATIMLARI........957

D- AKTARIMA DAYALI TANIK ANLATIMLARI..............957

1- Taraflardan Aktarılan Anlatımlar.....................................957

2- Üçüncü Kişilerden Aktarılan Anlatımlar.........................958

E- YER VE ZAMAN İÇERMEYEN TANIK

ANLATIMLARI....................................................................958

F- USULE UYGUN DAYANILMAYAN TANIK

ANLATIMLARI....................................................................959

G- SOYUT OLAN TANIK ANLATIMLARI...........................960

H- GÖRGÜYE DAYANMAYAN TANIK

ANLATIMLARI....................................................................961

I- BİLGİ KAYNAĞI AÇIKLANMAYAN TANIK

ANLATIMLARI....................................................................963

İ- YETERSİZ TANIK ANLATIMLARI..................................963

J- ÜSTÜN TUTMA SEBEBİ AÇIKLANMALIDIR...............963

K- HÜKME ESAS ALMAMA SEBEBİ

AÇIKLANMALIDIR............................................................964

L- YAZILI BELGEYE ÜSTÜNLÜK TANINMALIDIR ........970

M- DEĞERLENDİRME BİLİRKİŞİYE BIRAKILAMAZ.......972

N- TANIKLARIN DOĞRU SÖYLEDİKLERİ ASIL

OLANDIR..............................................................................972

O- YANLIŞ DEĞERLENDİRİLEN TANIK

ANLATIMLARI....................................................................973

Ö- AYRINTI İÇERMEYEN TANIK ANLATIMLARI...........974

P- MENFAATİ OLAN TANIK ANLATIMLARI ...................975

& 35. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVALARINDA BİLİRKİŞİ

İNCELEMESİ.........................................................................................979

I. GENEL OLARAK................................................................. 979

A- BİLİRKİŞİLİK TEŞKİLATI.................................................980

1- Bilirkişilik Danışma Kurulu (Bilirkişilik K. m. 4-5).......981

2- Bilirkişilik Daire Başkanlığı (Bilirkişilik K. m. 6)..........983

3- Bilirkişilik Bölge Kurulları (Bilirkişilik K. m. 7-9)........985

B- BİLİRKİŞİLİK UYGULAMASI..........................................988

İçindekiler 55

1- Kabulü (Bilirkişilik K. m 10)........................................... 988

2- Başvurusu (Bilirkişilik K. m. 11)..................................... 989

3- Seçilme Usulü (Bilirkişilik K. m. 11).............................. 989

4- Sicil İşlemleri .................................................................... 990

a. Sicile Kayıt (Bilirkişilik K. m. 11)..........................990

b. Sicilinin Tutulması (Bilirkişilik K. m. 12)..............990

c. Sicilden Çıkarılma (Bilirkişilik K. m. 13)...............990

5- Liste İşlemleri.................................................................... 991

a. Listesinin Tutulması

(Bilirkişilik K. m. 12 f. III)......................................991

b. Listeden Çıkarılma (Bilirkişilik K. m. 13)..............991

6- Görevlendirilmesi (Bilirkişilik K. m. 12)........................ 992

7- Denetleme ve İnceleme (Bilirkişilik K. m. 14)............... 992

a. Konusu.....................................................................992

aa. Tutum ve Davranışları....................................992

bb. Raporlarının Mevzuata Uygunluğu................993

b. Usulü........................................................................993

c. İtiraz ve Dava Hakkı (Bilirkişilik K. m. 15)...........993

III. MAHKEME BİLİRKİŞİLİĞİ .............................................. 994

A- BİLİRKİŞİYE BAŞVURULMASINI GEREKTİREN

HÂLLER (HMK m. 266) ......................................................994

1- Çözümü Hukuk Dışında, Özel veya Teknik Bilgiyi

Gerektiren Hâl Bulunmalıdır (HMK m. 266 c. 1).......... 994

2- Bilirkişinin Oy ve Görüşünün Alınmasına Karar

Verilmelidir (HMK m. 266 c. 1)...................................... 994

a. Taraflardan Birinin Talebi Üzerine.........................994

b. Kendiliğinden ..........................................................994

3- Bilirkişinin Oy ve Görüşünün Alınmasına Gerek

Bulunmalıdır (HMK m. 266 c. 2).................................... 994

a. Genel Bilgiyle Çözümlenmesi Mümkün

Olmayan Konularda (Bilirkişilik K. m. 3 f. III)......995

b. Tecrübeyle Çözümlenmesi Mümkün Olmayan

Konularda (Bilirkişilik K. m. 3 f. III)......................995

c. Hâkimlik Mesleğinin Gerektirdiği Hukukî

Bilgiyle Çözümlenmesi Mümkün Olmayan

Konularda (Bilirkişilik K. m. 3 f. III)......................995

d. UYAP ile Ulaşılamayan Bilgi veya

Çözülemeyen Sorunlar Hakkında (Bilirkişilik

K. m. 3 f. VIII).........................................................996

56 İçindekiler

4- Bilirkişi Olarak Görevlendirilmeyecek Olanlar

(HMK m. 266 c. 2)...........................................................997

B- BİLİRKİŞİ SAYISININ BELİRLENMESİ

(HMK m. 267)........................................................................997

1- Kural Olarak Yalnızca Bir Kişi Görevlendirilebilir........997

2- Gerekiyorsa Birden Fazla Kişiden Oluşacak Bir

Kurul Görevlendirilebilir..................................................997

C- BİLİRKİŞİLERİN GÖREVLENDİRİLMESİ

(HMK m. 268)........................................................................997

1- Listede Uzman Bilirkişi Bulunması

(HMK m. 268 f. I).............................................................997

2- Listede Uzman Bilirkişi Bulunmaması

(HMK m. 268 f. II)............................................................998

a. Avukat Bilirkişiden Rapor Alınamaz......................999

b. Mahkeme Yazı İşleri Müdüründen Rapor

Alınamaz................................................................1001

c. Mali Müşavirden Rapor Alınamaz........................1002

3. Kanunlarda Görüş Bildirmekle Yükümlü Kılınan

Önceliklidir (HMK m. 268 f. III)...................................1003

a. Adli Tıpla İlgili Konular........................................1003

b. İmza İncelemesi.....................................................1004

D- BİLİRKİŞİLİK GÖREVİNİN KAPSAMI

(HMK m. 269)......................................................................1004

1- Mahkemede Hazır Bulunma Görevi Vardır..................1004

2- Yemin Etme Görevi Vardır............................................1005

3 Oy ve Görüşünü Bildirme Görevi Vardır......................1005

E- BİLİRKİŞİLİK GÖREVİNİ KABULLE YÜKÜMLÜ

OLANLAR (HMK m. 270).................................................1005

1- Resmî Bilirkişiler ............................................................1005

2- Bilirkişi Listesinde Yer Alanlar......................................1005

3- Konuyu Bilmeksizin, Meslek veya Zanaatlarını İcra

Etmesine Olanak Bulunmayanlar ..................................1006

4- Konuda Meslek veya Sanat İcrasına Resmen Yetkili

Kılınmış Olanlar..............................................................1006

F - BİLİRKİŞİYE YEMİN VERDİRİLMESİ

(HMK m. 271)......................................................................1006

1- Listelere Kaydedilmiş Kişilere Yemin Verdirilmesi

(HMK m. 271 f. I)...........................................................1006

2- Listelere Kaydedilmemiş Kişilere Yemin

Verdirilmesi (HMK m. 271 f. II)....................................1007

İçindekiler 57

G- BİLİRKİŞİNİN GÖREVİNİ YAPMAKTAN

YASAKLI OLMASI VE REDDİ (HMK m. 272).............1007

1- Bilirkişinin Görevini Yapmaktan Yasaklı Olması........ 1007

2- Bilirkişinin Reddi............................................................ 1008

H- BİLİRKİŞİNİN GÖREV ALANININ

BELİRLENMESİ (HMK m. 273).......................................1009

1- Bilirkişinin Görevlendirilmesine İlişkin Kararın

Kapsamı........................................................................... 1009

a. İnceleme Konusu Bütün Sınırlarıyla ve Açıkça

Belirlenmiş Olmalıdır

(Bilirkişilik K. m. 3 f. VI)......................................1009

b. Bilirkişinin Cevaplaması Gereken Sorular

Belirlenmiş Olmalıdır............................................1009

c. Raporun Verilme Süresi Belirlenmiş Olmalıdır ...1010

2- Bilirkişiye İnceleyeceği Şeyler Usulüne Uygun

Biçimde Teslim Edilir..................................................... 1010

I- BİLİRKİŞİNİN GÖREV SÜRESİ (HMK m. 274) ............1010

1- Görev Süresi Üç Ay Olup Gerekirse Uzatılabilir

(HMK m. 274 f. I)........................................................... 1010

2- Süresi İçinde Raporunu Vermeyen Bilirkişi Hakkında

Yapılacak İşlemler (HMK m. 274 f. I).......................... 1010

a. Görevden Alınarak Başka Bilirkişi

Görevlendirilebilir .................................................1011

b. Teslim Edilmiş Bulunan Dosya ve Eklerini

Mahkemeye Hemen Tevdi Etmesi İstenir.............1011

c. Gerekiyorsa, Kendilerine Ücret ve Masraf

Ödemesi Yapılmaz (HMK m. 274 f. II)................1011

d. Yaptırımların Uygulanması Bilirkişilik Bölge

Kurulundan Talep Edilir........................................1011

İ- BİLİRKİŞİNİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ.............................1011

1- Bilirkişinin Haber Verme Yükümlülüğü

(HMK m. 275)................................................................. 1012

a. Görevin Uzmanlık Alanına Girmediğini Haber

Verme.....................................................................1012

b. Başka Bilirkişi İle İşbirliğine İhtiyaç

Duyduğunu Haber Verme .....................................1012

c. Görevi Kabulden Kaçınmasını Haklı Kılacak

Mazeretini Haber Verme.......................................1012

d. Soruşturulma ve Tespit İhtiyacını Haber

Verme.....................................................................1012

58 İçindekiler

e. Bazı Kayıt ve Belgelerin Getirtilmesine

İhtiyacı Haber Verme ............................................1012

2- Bilirkişinin Görevini Bizzat Yerine Getirme

Yükümlülüğü

(HMK m. 276, Bilirkişilik K. m. 3 f. IV) ......................1013

a. Görevini Bizzat Yerine Getirme Yükümlülüğü

Vardır.....................................................................1013

b. Görevinin İcrasını Kısmen yahut Tamamen

Başka Bir Kimseye Bırakamaz .............................1013

3- Bilirkişinin Sır Saklama Yükümlülüğü

(HMK m. 277).................................................................1013

a. Öğrendiği Sırları Saklama Yükümlülüğü

(Bilirkişilik K. m. 3 f. V).......................................1013

b. Öğrendiği Sırları Kendisi ve Başkaları

Yararına Kullanmaktan Kaçınma

Yükümlülüğü.........................................................1013

4- Bilirkişinin Görevi Sebebiyle Kendisine Tevdi Edilen

Bilgi ve Belgelerin Gizliliğini Sağlama Yükümlülüğü

(Bilirkişilik K. m. 3 f. V) ................................................1014

J- BİLİRKİŞİNİN YETKİLERİ (HMK m. 278) ....................1014

1- Mahkemenin Sevk ve İdaresi Altında Görevini

Yürütür.............................................................................1014

2- Görev Alanı veya Sınırlarına İlişkin Tereddüdün

Giderilmesini İsteyebilir .................................................1014

3- Mahkemenin Uygun Bulması Kaydıyla Tarafların

Bilgisine Başvurabilir .....................................................1014

4- Şey Üzerinde İnceleme Yapması Zorunlu İse

Mahkeme Kararı İle Gerekli İncelemeyi Yapabilir......1014

K- BİLİRKİŞİ AÇIKLAMALARININ TESPİTİ VE

RAPOR (HMK m. 279).......................................................1015

1- Bilirkişinin Oy ve Görüşünü Bildirme Şekli

(HMK m. 279 f. I)...........................................................1015

a. Oy ve Görüşün Yazılı Olarak Bildirilmesi ...........1015

b. Oy ve Görüşün Sözlü Olarak Bildirilmesi

(HMK m. 279 f. III)...............................................1015

2- Bilirkişi Raporunun Kapsamı (HMK m. 279 f. II) .......1016

a. Tarafların Ad ve Soyadları....................................1016

b. Görevlendirildiği Hususlar....................................1016

c. Gözlem ve İnceleme Konusu Yapılan Maddi

Vakıalar..................................................................1016

d. Gerekçe ve Varılan Sonuçlar.................................1016

İçindekiler 59

e. Varsa Azınlıkta Kalan Oy ve Görüş .....................1016

3- Bilirkişinin Ek Rapor Vermesi

(Bilirkişilik K. m. 3 f. VII) ............................................. 1016

4- Bilirkişinin Davranış Yasakları (HMK m. 279 f. IV)... 1017

a. Açıklama Yasağı (Bilirkişilik K. m. 3 f. II)..........1017

b. Hukuki Nitelendirme Yasağı

(Bilirkişilik K. m. 3 f. II) .......................................1017

c. Değerlendirme Yasağı

(Bilirkişilik K. m. 3 f. II) .......................................1017

L- BİLİRKİŞİ RAPORUNUN VERİLMESİ

(HMK m. 280)......................................................................1017

1- Bilirkişi, Raporunu Mahkemeye Verir.......................... 1017

a. Kendisine İncelenmek Üzere Teslim Edilen

Şeylerle Birlikte Verir ...........................................1017

b. Dizi Pusulasına Bağlı Olarak Verir.......................1018

2- Verildiği Tarih Rapora Yazılır....................................... 1018

3- Örneği Taraflara Tebliğ Edilir........................................ 1018

M- BİLİRKİŞİ RAPORUNA İTİRAZ (HMK m. 281)............1019

1- Eksik Gördükleri Hususların Tamamlattırılması

İstenebilir......................................................................... 1019

2- Belirsizlik Gösteren Hususlarda Açıklama İstenebilir . 1021

3- Yeni Bilirkişi Atanması İstenebilir................................ 1021

N- BİLİRKİŞİ RAPOR VE BEYANLARI ISLAHLA

GEÇERSİZ KILINAMAZ (HMK m. 179 f. II)..................1022

O- BİLİRKİŞİNİN OY VE GÖRÜŞÜNÜN

DEĞERLENDİRİLMESİ (HMK m. 282) ..........................1022

1- Bilirkişinin Oy ve Görüşü Serbestçe Değerlendirilir.... 1022

2- Bilirkişinin Oy ve Görüşünü Diğer Delillerle Birlikte

Değerlendirilir................................................................. 1023

3- Raporlar Arası Çelişki Giderilmelidir ........................... 1023

4- İtiraz Edilmeyen Rapor Hükme Esas Alınmalıdır........ 1024

5- Rapora İtibar Edilme Sebebi Açıklanmalıdır................ 1025

6- Gerekirse Ek Bilirkişi Raporu Alınmalıdır ................... 1025

7- Denetime Elverişli Değilse Yeniden Rapor

Alınmalıdır ...................................................................... 1026

Ö- BİLİRKİŞİ GİDER VE ÜCRETİ (HMK m. 283)..............1027

P- BİLİRKİŞİNİN HUKUKİ SORUMLULUĞU...................1027

1- Türk Ceza Kanunu Bakımından (HMK m. 284,

Bilirkişilik Yön. m. 58 f. I) Bilirkişi, Türk Ceza

60 İçindekiler

Kanunu anlamında kamu görevlisi olup cezai

sorumluluğu vardır..........................................................1028

2- 6100 sayılı HMK Bakımından (HMK m. 285 f. I).......1028

a. Devlete Karşı Tazminat Davası Açılabilir

(HMK m. 285 f. I, Bilirkişilik Yön. m. 58

f. III).......................................................................1028

b. Devlet Ödediği Tazminat İçin Sorumlu

Bilirkişiye Rücu Eder (HMK m. 285 f. II,

Bilirkişilik Yön. m. 58 f. IV).................................1029

aa. Görüleceği Mahkeme

(HMK m. 286 f. II).......................................1029

bb. Zamanaşımı (HMK m. 287).........................1029

& 36. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVALARINDA KEŞİF.............1031

I. GENEL OLARAK............................................................... 1031

II. KEŞİFİN ÖZELLİKLERİ.................................................. 1031

A- KEŞİF KARARI (HMK m. 288) ........................................1032

1- Bilgi Sahibi Olmak İçin Yapılır (HMK m. 288 f. I).....1032

2- Hâkim Gerektiğinde Bilirkişi Yardımına Başvurur

(HMK m. 288 f. I)...........................................................1032

3- Keşif Kararı Mahkemece Sözlü Yargılamaya Kadar

Alınır (HMK m. 288 f. II)...............................................1032

4- Keşif Kararı Talep Üzerine veya Resen Alınabilir

(HMK m. 288 f. II)..........................................................1032

B- KEŞFE YETKİLİ MAHKEME (HMK m. 289).................1033

1- Davaya Bakan Mahkeme................................................1033

a. Keşif Konusu, Mahkemenin Yargı Çevresi

İçinde İse Davaya Bakan Mahkeme

(HMK m. 289 f. I c. 1)...........................................1033

b. Keşif Konusu, Büyükşehir Belediye Sınırları

İçerisinde İse (HMK m. 289 f. II) .........................1033

2- Keşif Konusu, Mahkemenin Yargı Çevresi Dışında

İse İstinabe Mahkemesi (HMK m. 289 f. I c. 2)...........1033

a. İstinabe Giderleri (Harçlar K. m. 35)....................1034

b. İstinabenin Yapılışı................................................1034

aa. Keşfe Taraflar Davet Edilmelidir

(HMK m. 197 f. III c. 1)...............................1034

bb. Keşif Yeri Bildirilmelidir

(HMK m. 197 f. III c. 2)...............................1034

cc. Keşif Zamanı Bildirilmelidir

(HMK m. 197 f. III c. 2)...............................1034

İçindekiler 61

dd. İşlem Konusu Açıklanmalıdır

(HMK m. 290 f. I c. 1)..................................1034

C- KEŞFİN YAPILMASI (HMK m. 290)...............................1035

1- Tespitler Mahkeme Tarafından Yapılır......................... 1035

a. Yerin Tespiti (HMK m. 290 f. I)...........................1035

aa. Şeyin Bulunduğu Yerde Yapılabilir.............1035

bb. Şey Getirilebiliyorsa Mahkemede

Yapılabilir .....................................................1035

b. Kapsamın Tespiti (HMK m. 290 f. I)....................1035

c. Zamanın Tespiti (HMK m. 290 f. I c. 1)...............1035

2- İlgililer Keşfe Davet Edilir............................................. 1036

a. Taraflar (varsa Vekilleri) Davet Edilir

(HMK m. 290 f. I) .................................................1036

b. Tanıklar Davet Edilir.............................................1036

c. Bilirkişi Davet Edilir .............................................1036

d. Üçüncü Kişi Davet Edilir

(HMK m. 291 f. III c. 2)........................................1036

3- İlgililer Keşifte Dinlenilir............................................... 1036

a. Taraflar Dinlenilir (HMK m. 290 f. I)...................1036

b. Tanık Dinlenebilir

(HMK m. 259 f. II, 290 f. II c. 1)..........................1037

c. Bilirkişi Dinlenebilir (HMK m. 288 f. I c. 2,

290 f. II c. 1) ..........................................................1037

4- Temsili Uygulama Yaptırabilir (HMK m. 290 f. III)... 1037

5- Tutanak Düzenlenir (HMK m. 290 f. II)....................... 1037

6- Keşif Görevsiz Mahkemede Yapılmış Olabilir ............ 1038

7- Zabıt Kâtibinin Bulunması Zorunludur

(HMK m. 157)................................................................. 1038

8- Mübaşir Keşfe Katılır (Yönetmelik m. 165 f. V/d)...... 1039

D- KEŞFE KATLANMA ZORUNLULUĞU

(HMK m. 291)......................................................................1039

1- Uymak ve Engelleyici Tutum Ve Davranışlardan

Kaçınmak Zorunludur .................................................... 1039

a. Taraflar Katlanmak Zorundadır ............................1039

b. Üçüncü Kişiler Katlanmak Zorundadır.................1039

2- Üçüncü Kişi İçin Uygun Olan Zamanda Yapılır.......... 1040

3- Gecikmeyle Zarar Oluşacaksa Bildirim

Yapılmaksızın Keşif İcra Edilebilir............................... 1040

E- KEŞİF ISLAHLA GEÇERSİZ KILINAMAZ

(HMK m. 179 f. II)...............................................................1040

62 İçindekiler

& 37. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVASINDA

UZMAN GÖRÜŞÜ...............................................................................1041

I. GENEL OLARAK............................................................... 1041

II. HMK HÜKÜMLERİNE GÖRE UZMAN GÖRÜŞÜ

(HMK m. 293) ...................................................................... 1041

A- TARAFLAR BİLİMSEL MÜTALÂA ALABİLİR

(HMK m. 293 f. I, c. 1)........................................................1042

B- SÜRE İSTENİLEMEZ (HMK m. 293 f. I, c. 2).................1042

C- UZMAN KİŞİ MAHKEME TARAFINDAN

DİNLENİLEBİLİR (HMK m. 293 f. II) .............................1042

1- Talep Üzerine Dinlenilme ..............................................1043

2- Resen Dinlenilme............................................................1043

D- UZMAN KİŞİNİN DİNLENMEK İÇİN DAVET

EDİLMESİ GEREKİR ........................................................1043

1- Davet Üzerine Gelebilir

(HMK m. 149 f. II, 293 f. II, c. 2)..................................1043

a. Hâkim Gerekli Soruları Kendisine Sorabilir.........1043

b. Taraflar Gerekli Soruları Kendisine Sorabilir.......1043

2- Davete Rağmen Gelmeyebilir (HMK m. 293 f. III).....1043

E- KENDİSİNE OKUNMAK KAYDIYLA BEYANI

ALINIR (HMK m. 154 f. III/d, 293)...................................1044

F- UZMAN GİDERİ YARGILAMA GİDERLERİ

ARASINDA YER ALMAZ ................................................1044

G- BİLİMSEL MÜTALÂANIN ETKİSİ.................................1044

1- Hâkim, Bilimsel Mütalâayı Serbestçe Takdir Eder ......1044

2- Taraflar Bilimsel Mütalâayı Değerlendirebilir..............1044

a. Cevap Verebilir......................................................1044

b. İtiraz Edebilir.........................................................1045

& 38. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVALARINDA

KESİN HÜKÜM...................................................................................1047

I. GENEL OLARAK............................................................... 1047

A- KAVRAM............................................................................1047

1- Şekli Anlamda Kesin Hüküm.........................................1048

2- Maddi Anlamda Kesin Hüküm......................................1048

B- ÖZELLİKLERİ....................................................................1049

1- Kesin Delil Teşkil Eder...................................................1049

2- Adli Gerçeği İfade Eder..................................................1049

3- Bütün Mahkemeleri Bağlar............................................1050

C- KOŞULLARI (HMK m. 303 f. I)........................................1050

İçindekiler 63

1- Her İki Davanın Taraflarının Aynı Olması Gerekir ..... 1050

2- Her İki Davanın Dava Sebeplerinin Aynı Olması

Gerekir............................................................................. 1050

3- İlk Davanın Hüküm Fıkrası İle İkinci Davaya Ait

Talep Sonucunun Aynı Olması Gerekir........................ 1050

II. ETKİ ALANI........................................................................ 1051

A- ETKİ ALANINDA KALANLAR.......................................1051

1- Hükme Bağlanmış Talepler Hakkında Etkilidir

(HMK m. 303 f. II) ......................................................... 1051

2- Küllî Halefler Hakkında Etkilidir

(HMK m. 303, f. III)....................................................... 1051

3- Devralan, Dava Konusu Şey Üzerinde Sınırlı Bir

Ayni Hak veya Fer’î Zilyetlik Kazanan Kişiler

Hakkında Etkilidir (HMK m. 303, f. IV) ...................... 1051

B- ETKİ ALANINDA KALMAYANLAR

(HMK m. 303, f. V) .............................................................1051

& 39. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVALARINDA

KARAR VE HÜKÜM..........................................................................1053

I. GENEL OLARAK ............................................................... 1053

II. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVASINDA

KARAR ................................................................................. 1054

A- ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVASINDA ARA

KARARI...............................................................................1054

B- ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVASINDA NİHAİ

KARAR................................................................................1054

1- Esasa İlişkin Nihai Karar/Hüküm

(HMK m. 294 f. I , cümle 2) .......................................... 1055

2- Usule İlişkin Nihai Karar................................................ 1055

C- ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVASINDA

BOZMA SONRASI KARAR .............................................1056

III. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVASINDA

HÜKÜM................................................................................ 1063

A- ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI HÜKMÜNÜN

VERİLMESİ VE TEFHİMİ (HMK m. 294)......................1063

1- Hüküm Yargılamanın Sona Erdiği Duruşmada

Verilir (HMK m. 294 f. II)............................................. 1063

2- Hüküm Yargılamanın Sona Erdiği Duruşmada

Tefhim Olunur (HMK m. 294 f. II)............................... 1063

a. Hükmün Tefhimini, Duruşmada Bulunanlar

Ayakta Dinlemelidir (HMK m. 294 f. V).............1063

64 İçindekiler

b. Hükme İlişkin Hususlar, Niteliğine Aykırı

Düşmedikçe, Usule İlişkin Nihai Kararlar

Hakkında Da Uygulanmalıdır

(HMK m. 294 f. VI) ..............................................1063

3- Hükmün Tefhimi Hüküm Sonucunun Duruşma

Tutanağına Geçirilerek Okunması Suretiyle

Yapılmalıdır (HMK m. 294 f. III)..................................1064

4- Gerekçeli Kararın Tefhim Tarihinden Başlayarak Bir

Ay İçinde Yazılması Gerekir (HMK m. 294 f. IV).......1064

5- Usulüne Uygun Açılmış Tüm Davalar Hakkında

Ayrı Hüküm Kurulması Gerekir....................................1064

6- Usulüne Uygun Açılmış Davada Olumlu Olumsuz

Hüküm Kurulması Gerekir.............................................1065

B- ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI HÜKMÜNÜN

KAPSAMI (HMK m. 297)..................................................1067

1- Hükmün Hangi Millet Adına Verildiği İbaresi

(HMK m. 297 f. I)...........................................................1067

2- Hükmü Veren Mahkeme (HMK m. 297 f. I/a).............1067

3- Hükmü Veren Hâkim ve Zabıt Kâtibinin Ad ve

Soyadları İle Sicil Numaraları (HMK m. 297 f. I/a).....1068

4- Hükmün Hangi Sıfatla Verildiği (HMK m. 297 f. I/a).1069

5- Tarafların Kimlikleri ve Türkiye Cumhuriyeti Kimlik

Numarası (HMK m. 297 f. I/b) ......................................1070

6- Varsa Tarafların Kanuni Temsilci ve Vekillerinin Ad

ve Soyadları İle Adresleri (HMK m. 297 f. I/b)............1070

7- Tarafların İddia ve Savunmalarının Özeti

(HMK m. 297 f. I/c)........................................................1071

8- Tarafların Anlaştıkları ve Anlaşamadıkları Hususlar

(HMK m. 297 f. I/c)........................................................1071

9- Tarafların Çekişmeli Vakıalar Hakkında Toplanan

Delilleri (HMK m. 297 f. I/c).........................................1072

10- Delillerin Tartışılması ve Değerlendirilmesi

(= Gerekçe) (TCA m. 141 f. III, HMK m. 27 f. II/c,

297 f. I/c).........................................................................1072

a. Gerekçenin Bulunmaması .....................................1072

b. Gerekçenin Doğru Olmaması................................1076

c. Gerekçenin Çelişkili Olması .................................1076

aa. Gerekçenin Kendi İçinde Çelişkili

Olması...........................................................1076

bb. Gerekçenin, Hüküm Fıkrası İle Çelişkili

Olması...........................................................1078

İçindekiler 65

d. Gerekçenin Denetlenemez Olması........................1081

e. Gerekçenin Anlaşılamaz Olması...........................1081

11- Sabit Görülen Vakıalarla Bunlardan Çıkarılan Sonuç

ve Hukuki Sebepleri (HMK m. 297 f. I/c) .................... 1085

a. Sabit Görülen Vakıalar Açıklanmalıdır ................1085

b. Sabit Görülen Vakıalardan Çıkarılan Sonuç ve

Hukuki Sebepleri Açıklanmalıdır ........................1087

12- Hüküm sonucu (HMK m. 297 f. I/ç)............................. 1087

13- Yargılama Giderleri (HMK m. 297 f. I/ç)..................... 1089

14- Taraflardan Alınan Avansın Harcanmayan Kısmının

İadesi (HMK m. 297 f. I/ç)............................................. 1089

15- Kanun Yolları ve Süresi (HMK m. 297 f. I/ç).............. 1089

16- Hükmün Verildiği Tarih (HMK m. 297 f. I/d).............. 1089

17- Hâkim ve Zabıt Kâtibinin İmzaları

(HMK m. 297 f. I/d, 298 f. IV, 299).............................. 1089

18- Gerekçeli Kararın Yazıldığı Tarih

(HMK m. 297 f. I/e)........................................................ 1091

19- Hükmün Sonuç Kısmı (HMK m. 297 f. II)................... 1091

a. Gerekçeye Ait Herhangi Bir Söz Tekrar

Edilmemelidir........................................................1091

b. Sıra Numarası Altında; Açık, Şüphe ve

Tereddüt Uyandırmayacak Şekilde

Yazılmalıdır...........................................................1091

aa. Taleplerden Her Biri Hakkında Verilen

Hüküm...........................................................1091

aaa. “Kısmen Kabul Kısmen Ret”

Şeklinde Karar Verilemez .............. 1091

bbb. “Ekli Karar Tefhim Edildi”

Şeklinde Karar Verilemez .............. 1092

ccc. “Gerekçeli Kararın Mahkemeden

Alınmasına” Şeklinde Karar

Verilemez ....................................... 1093

bb. Taraflara Yüklenen Borç ve Tanınan

Haklar............................................................1093

aaa. Cinsi Gösterilmelidir ...................... 1093

bbb. Niteliği Gösterilmelidir .................. 1095

ccc. Miktarı Gösterilmelidir................... 1097

ddd. Değeri Gösterilmelidir.................... 1099

eee. Ağırlığı Gösterilmelidir.................. 1103

fff. Ayarı Gösterilmelidir ..................... 1106

66 İçindekiler

c. Herhangi Bir Belgeye Atıf Yapılarak Hüküm

Kurulamamalıdır....................................................1107

aa. Çeyiz Senedine Atıf Yapılamaz ...................1107

bb. Tespit Dosyasına Atıf Yapılamaz ................1107

cc. Bilirkişi Raporuna Atıf Yapılamaz ..............1108

dd. Dava Dilekçesine Atıf Yapılamaz................1109

C- ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI HÜKMÜNÜN

YAZILMASI (HMK m. 298)..............................................1111

1- Hükmü Veren Hâkim Tarafından Yazılmalıdır

(HMK m. 298 f. I)...........................................................1111

2- Gerekçeli Karar, Tefhim Edilen Hüküm Sonucuna

Aykırı (=Gerekçeli Kararla Kısa Karar Arasında

Çelişki) Olmamalıdır (HMK m. 298 f. II).....................1111

a. Tefhim Edilende Hüküm Varken Gerekçeli

Kararda Hüküm Kurulmaması..............................1112

b. Tefhim Edilende Hüküm Yokken Gerekçeli

Kararda Hüküm Kurulması...................................1113

c. Tefhim Edilenle Gerekçeli Kararda Hukuki

Sebebi Değiştirerek Hüküm Kurulması................1113

d. Tefhim Edilen Kısa Kararla Gerekçeli Kararın

Hüküm Fıkrası Arasında Farklı Hüküm

Kurulması ..............................................................1114

3- Kararın Yazılan Gerekçesi Yazılan Hüküm Sonucuna

Aykırı Olmamalıdır.........................................................1115

a. Hüküm Fıkrasında Yazılmayanın Gerekçe

Bölümünde Yazılmış Olması Çelişkiyi

Ortadan Kaldırmaz ................................................1115

b. Tarafların Çelişkiyi Temyiz Sebebi Yapıp

Yapmamış Olması Etkili Değildir.........................1115

D- ZİYNET VE EŞYA ALACAĞINA İLİŞKİN İLAMIN

İCRAYA KONULMASI.....................................................1116

& 40. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI HÜKMÜNÜN TASHİHİ ............1117

I. GENEL OLARAK............................................................... 1117

II. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI HÜKMÜNÜN

TASHİHİ .............................................................................. 1117

A- TASHİHİN KONUSU.........................................................1117

1- Yazı Hataları....................................................................1117

a. Tarihlerde...............................................................1118

b. Tarafların İsimlerinde............................................1118

c. Tarafların Sıfatlarında ...........................................1118

d. Diğer Yazım Hatalarında.......................................1119

İçindekiler 67

2- Hesap Hataları................................................................. 1119

3- Diğer Benzeri Açık Hatalar............................................ 1120

B- TASHİH USULÜ.................................................................1120

1- Mahkemece Resen Düzeltilebilir (HMK m. 304 f. I)... 1121

2- Taraflardan Birinin Talebi Üzerine Düzeltilebilir

(HMK m. 304 f. I)........................................................... 1121

3- Hüküm Tebliğ Edilmişse Taraflar Dinlenerek

Düzeltilebilir (HMK m. 304 f. I).................................... 1121

4- Hüküm Tebliğ Edilmemişse Taraflar Dinlenmeden

Düzeltilebilir (HMK m. 304 f. I).................................... 1122

5- Tashih Yazılır, İmzalanır ve Mühürlenir

(HMK m. 304 f. II) ......................................................... 1122

& 41. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI HÜKMÜNÜN TAVZİHİ............1123

I. GENEL OLARAK ............................................................... 1123

II. TAVZİHİN KONUSU (HMK m. 305)................................ 1123

A- HÜKMÜN YETERİNCE AÇIK OLMAMASI..................1123

B- HÜKMÜN İCRASINDA TEREDDÜT

UYANDIRMASI.................................................................1124

C- HÜKMÜN BİRBİRİNE AYKIRI FIKRALAR

İÇERMESİ...........................................................................1124

III. TAVZİHİN ZAMANI (HMK m. 305) ................................ 1124

IV. TAVZİHİN ŞEKLİ (HMK m. 305)..................................... 1124

A- HÜKMÜN AÇIKLANMASI İSTENEBİLİR....................1124

B- TEREDDÜDÜN GİDERİLMESİ İSTENEBİLİR .............1124

C- AYKIRILIĞIN GİDERİLMESİ İSTENEBİLİR................1125

V. TAVZİH İLE YAPILAMAYACAKLAR .......................... 1125

A HAKLAR VE YÜKLENEN BORÇLAR

SINIRLANDIRILAMAZ....................................................1125

B- HAKLAR VE YÜKLENEN BORÇLAR

GENİŞLETİLEMEZ............................................................1125

C- HAKLAR VE YÜKLENEN BORÇLAR

DEĞİŞTİRİLEMEZ.............................................................1125

VI. TAVZİH USULÜ (HMK m. 306)........................................ 1126

A- TAVZİH DİLEKÇEYLE TALEP EDİLEBİLİR

(HMK m. 306 f. I)................................................................1126

B- TAVZİH HÜKMÜ VEREN MAHKEMEDEN

İSTENEBİLİR (HMK m. 306 f. I)......................................1126

C- TAVZİH DİLEKÇESİ KARŞI TARAFA TEBLİĞ

EDİLİR (HMK m. 306 f. I)..................................................1127

68 İçindekiler

D- TAVZİHE CEVAP TALEP EDENE TEBLİĞ EDİLİR

(HMK m. 306 f. I)................................................................1127

E- TAVZİH TALEBİ KARARA BAĞLANIR

(HMK m. 306 f. II)...............................................................1128

F- TAVZİH KARARI YAZILIR, İMZALANIR VE

MÜHÜRLENİR (HMK m. 306 f. III)................................1129

& 42. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI HÜKMÜNÜN

TAMAMLANMASI.............................................................................1131

I. GENEL OLARAK............................................................... 1131

II. KONUSU (HMK m. 305/A f. I)........................................... 1132

A- YARGILAMADA İLERİ SÜRÜLEN HUSUSUN

TAMAMLANMASI............................................................1132

B- KENDİLİĞİNDEN HÜKME GEÇİRİLMESİ

GEREKLİ HUSUSUN TAMAMLANMASI.....................1132

III. GÖREVLİ MAHKEME...................................................... 1132

A- İLK DERECE MAHKEMESİNDEN İSTENEBİLİR .......1132

B- BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİNDEN

İSTENEBİLİR .....................................................................1133

IV. TALEP.................................................................................. 1134

V. SÜRE..................................................................................... 1134

VI. TAMAMLAMA USULÜ (HMK m. 306)........................... 1134

A- TAMAMLAMA DİLEKÇEYLE TALEP

EDİLEBİLİR (HMK m. 306 f. I) ........................................1134

B- TAMAMLAMA HÜKMÜ VEREN MAHKEMEDEN

İSTENEBİLİR (HMK m. 306 f. I)......................................1135

C- TAMAMLAMA DİLEKÇESİ KARŞI TARAFA

TEBLİĞ EDİLİR (HMK m. 306 f. I)..................................1135

D- TAMAMLAMAYA CEVAP TALEP EDENE

TEBLİĞ EDİLİR (HMK m. 306 f. I)..................................1135

E- TAMAMLAMA TALEBİ KARARA BAĞLANIR

(HMK m. 306 f. II)...............................................................1135

F- TAMAMLAMA KARARI YAZILIR, İMZALANIR

VE MÜHÜRLENİR (HMK m. 306 f. III) ..........................1135

VII. KANUN YOLU .................................................................... 1135

A- İSTİNAF YOLU..................................................................1136

B- TEMYİZ YOLU ..................................................................1136

& 43. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVALARINDA FERAGAT.....1137

I. FERAGAT KAVRAMI....................................................... 1137

A- TALEP SONUCUNDAN KISMEN

VAZGEÇİLEBİLİR (HMK m. 307, 308 f. III) ..................1138

İçindekiler 69

B- TALEP SONUCUNDAN TAMAMEN

VAZGEÇİLEBİLİR (HMK m. 307)...................................1138

II. FERAGAT EDEBİLECEK KİŞİ........................................ 1138

A- DAVACI ..............................................................................1138

B- DAVACI VEKİLİ (HMK m. 74)........................................1139

C- YASAL TEMSİLCİ.............................................................1140

1- Veli................................................................................... 1140

2- Vasi .................................................................................. 1141

D- DAVACIYA OY DANIŞMANI ATANMIŞSA................1141

III. FERAGAT ŞEKLİ............................................................... 1141

A- FERAGAT DİLEKÇEYLE YAPILABİLİR

(HMK m. 309 f. I)................................................................1142

1- Dilekçelerin Karşılıklı Verilmesi Sırasında Yapabilir.. 1142

2- Duruşma Sırasında Yapılabilir....................................... 1142

3- Duruşma Dışında Yapılabilir ......................................... 1142

a. Posta İle Gönderebilir............................................1142

b. Başka Mahkemeye Verebilir.................................1142

4- Kimlik Tespiti Bulunmalıdır.......................................... 1142

5- İmza Bulunmalıdır.......................................................... 1143

B- FERAGAT YARGILAMA SIRASINDA SÖZLÜ

OLARAK YAPILABİLİR (HMK m. 309 f. I)...................1144

1- Tutanağa Yazılmalıdır (HMK m. 154, f. III/ç)............. 1144

2- Beyanda Bulunana Okunmalıdır.................................... 1145

3- Beyanda Bulunanın İmzası Alınmalıdır........................ 1145

IV. FERAGATİN ÖZELLİKLERİ........................................... 1146

A- TEK TARAFLI BİR USUL İŞLEMİDİR...........................1146

B- FERAGAT MUVAFAKATE BAĞLI DEĞİLDİR............1146

1- Karşı Tarafın Muvafakatine Bağlı Değildir

(HMK m. 309 f. II) ......................................................... 1146

2- Mahkemenin Muvafakatine Bağlı Değildir

(HMK m. 309 f. II) ......................................................... 1147

C- FERAGAT KAYITSIZ VE ŞARTSIZ OLMALIDIR

(HMK m. 309 f. IV).............................................................1147

D- FERAGAT AÇIK OLMALIDIR ........................................1147

E- TEMYİZDEN VE DAVADAN FERAGAT AYNI

ANDA İSE DAVADAN FERAGAT HÜKÜMLERİ

UYGULANIR......................................................................1150

V. FERAGATİN ZAMANI (HMK m. 310) ............................ 1151

A- 7251 SAYILI KANUN ÖNCESİ FERAGAT....................1151

70 İçindekiler

1- Karardan Önce Feragat (HMK m. 310 f. I)...................1151

2- Karardan Sonra Temyizden Önce Feragat ....................1151

a. Derece Mahkemesi Kendi Kararını

Kaldıramaz.............................................................1151

b. Dosyadan El Çeken Mahkemece Yapılacak

İşlemler ..................................................................1155

aa. Bölge Adliye Mahkemesi Tarafından

Yapılacak İşlem ............................................1156

bb. Yargıtay Tarafından Yapılacak İşlem ..........1157

3- Temyizden Sonra Karar Düzeltmeden Önce Feragat...1158

4- Yargıtay’da Duruşmada Feragat....................................1158

5- Karar Düzeltme Aşamasında Feragat............................1158

B- 7251 SAYILI KANUN SONRASI FERAGAT .................1159

1- Karardan Önce Feragat (HMK m. 310 f. I)...................1159

2- Feragatin Hükmün Verilmesinden Sonra Adliye

Mahkemelerinde Yapılması (HMK m. 310 f. II)..........1159

a. İlk Derece Mahkemesinde Yapılması...................1160

b. Bölge Adliye Mahkemesinde Yapılması ..............1160

3- Feragatin Dosyanın Temyiz İncelemesine

Gönderilmesinden Sonra Yapılması

(HMK m. 310 f. III)........................................................1160

VI. FERAGAT HÂLİNDE YARGILAMA GİDERLERİ

(HMK m. 312) ...................................................................... 1162

VII. FERAGATİN SONUÇLARI (HMK m. 311)..................... 1163

A- UYUŞMAZLIĞI SONLANDIRIR.....................................1163

B- KURAL OLARAK MAHKEMEYE ULAŞTIĞINDA

SONUÇ DOĞURUR...........................................................1163

1- Mahkemenin Yetkisi Kesinleşmişse Feragat Karara

Bağlanır............................................................................1163

2- Feragat Yetki İtirazı Olan Mahkemeye Ulaşmışsa

Önce Yetki İtirazı Karara Bağlanır İdi...........................1164

C- KESİN HÜKÜM GİBİ HUKUKİ SONUÇ

DOĞURUR..........................................................................1168

D- İRADE BOZUKLUĞU HÂLLERİNDE FERAGATİN

İPTALİ İSTENEBİLİR .......................................................1168

E- FERAGATTEN DÖNÜLEMEZ/RÜCU EDİLEMEZ.......1169

F- KAMU DÜZENİNE İLİŞKİNDİR.....................................1170

G- KESİNLEŞMEYEN YÖNLERDEN SONUÇ

DOĞURUR..........................................................................1171

İçindekiler 71

H- HÜKÜM TEBLİĞ EDİLMEDEN KANUN

YOLLARINDAN FERAGAT SONUÇ DOĞURMAZ.....1171

I- OLMAYAN/AÇILMAMIŞ BİR DAVADAN

FERAGAT EDİLEMEZ......................................................1171

İ- HÜKÜM KESİNLEŞTİKTEN SONRA FERAGAT

SONUÇ DOĞURMAZ........................................................1172

VIII. FERAGATİN BENZERİ KAVRAMLARLA

KARŞILAŞTIRILMASI...................................................... 1172

A- DOSYANIN İŞLEMDEN KALDIRILMASI

(HMK m. 150) KAVRAMI İLE KARŞILAŞTIRMA .......1173

B- DAVANIN GERİ ALINMASI (HMK m. 123)

KAVRAMI İLE KARŞILAŞTIRMA.................................1173

IX. KARAR VERİLMEDEN ÖNCE FERAGAT

HALİNDE KARAR.............................................................. 1174

& 44. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVALARINDA KABUL ..........1175

I. KABUL KAVRAMI............................................................. 1175

A- TALEP SONUCUNA KISMEN MUVAFAKAT

EDİLEBİLİR (HMK m. 308 f. I) ........................................1176

B- TALEP SONUCUNA TAMAMEN MUVAFAKAT

EDİLEBİLİR (HMK m. 308 f. I) ........................................1176

II. KABUL EDEBİLECEK KİŞİ............................................. 1176

A- DAVALI...............................................................................1176

B- DAVALI VEKİLİ (HMK m. 74) ........................................1177

C- YASAL TEMSİLCİ.............................................................1177

1- Veli................................................................................... 1177

2- Vasi .................................................................................. 1178

D- DAVALIYA OY DANIŞMANI ATANMIŞSA ................1178

III. KABUL ŞEKLİ .................................................................... 1178

A- KABUL DİLEKÇEYLE YAPILABİLİR

(HMK m. 309 f. I)................................................................1178

A- KABUL DİLEKÇEYLE YAPILABİLİR

(HMK m. 309 f. I)................................................................1178

1- Dilekçelerin Karşılıklı Verilmesi Sırasında Yapabilir.. 1178

2- Duruşma Sırasında Yapılabilir....................................... 1180

3- Duruşma Dışında Yapılabilir ......................................... 1181

a. Posta İle Gönderebilir............................................1181

b. Başka Mahkemeye Verebilir.................................1181

4- Kimlik Tespiti Bulunmalıdır.......................................... 1182

5- İmza Bulunmalıdır.......................................................... 1182

72 İçindekiler

B- KABUL YARGILAMA SIRASINDA SÖZLÜ

OLARAK YAPILABİLİR (HMK m. 309 f. I)...................1183

1- Tutanağa Yazılmalıdır (HMK m. 154, f. III/ç)..............1183

2- Beyanda Bulunana Okunmalıdır....................................1183

3- Beyanda Bulunanın İmzası Alınmalıdır........................1184

IV. KABULÜN ÖZELLİKLERİ .............................................. 1184

A- TEK TARAFLI BİR USUL İŞLEMİDİR...........................1184

B- KABUL MUVAFAKATE BAĞLI DEĞİLDİR ................1184

1- Karşı Tarafın Muvafakatine Bağlı Değildir

(HMK m. 309 f. II)..........................................................1185

2- Mahkemenin Muvafakatine Bağlı Değildir

(HMK m. 309 f. II)..........................................................1185

C- KABUL KAYITSIZ VE ŞARTSIZ OLMALIDIR

(HMK m. 309 f. IV).............................................................1185

D- KABUL AÇIK OLMALIDIR.............................................1185

V. KABULÜN ZAMANI (HMK m. 310)................................ 1185

A- 7251 SAYILI KANUN ÖNCESİ KABUL.........................1185

1- Karardan Önce Kabul (HMK m. 310 f. I).....................1185

2- Karardan Sonra Temyizden Önce Kabul.......................1186

a. Derece Mahkemesi Kendi Kararını

Kaldıramaz.............................................................1186

b. Dosyadan El Çeken Mahkemece Yapılacak

İşlemler ..................................................................1187

aa. Bölge Adliye Mahkemesi Tarafından

Yapılacak İşlem ............................................1187

bb. Yargıtay Tarafından Yapılacak İşlem ..........1187

3- Temyizden Sonra Karar Düzeltmeden Önce Kabul .....1188

4- Yargıtay’da Duruşmada Kabul ......................................1188

5- Karar Düzeltme Aşamasında Kabul ..............................1188

B- 7251 SAYILI KANUN SONRASI KABUL......................1188

1- Karardan Önce Kabul (HMK m. 310 f. I).....................1189

2- Kabulün Hükmün Verilmesinden Sonra Adliye

Mahkemelerinde Yapılması (HMK m. 310 f. II).........1189

a. İlk Derece Mahkemesinde Yapılması...................1189

b. Bölge Adliye Mahkemesinde Yapılması ..............1189

3- Kabulün Dosyanın Temyiz İncelemesine

Gönderilmesinden Sonra Yapılması

(HMK m. 310 f. III)........................................................1190

VI. KABUL HÂLİNDE YARGILAMA GİDERLERİ

(HMK m. 312) ...................................................................... 1190

İçindekiler 73

VII. KABULÜN SONUÇLARI (HMK m. 311) ......................... 1190

A- UYUŞMAZLIĞI SONLANDIRIR.....................................1191

B- KURAL OLARAK MAHKEMEYE ULAŞTIĞINDA

SONUÇ DOĞURUR...........................................................1191

1- Mahkemenin Yetkisi Kesinleşmişse Kabul Karara

Bağlanır ........................................................................... 1191

2- Kabul Yetki İtirazı Olan Mahkemeye Ulaşmışsa

Önce Yetki İtirazı Karara Bağlanır İdi .......................... 1191

C- KESİN HÜKÜM GİBİ HUKUKİ SONUÇ

DOĞURUR..........................................................................1191

D- İRADE BOZUKLUĞU HÂLLERİNDE KABULÜN

İPTALİ İSTENEBİLİR........................................................1191

E- KABULDEN DÖNÜLEMEZ/RÜCU EDİLEMEZ...........1192

F- KAMU DÜZENİNE İLİŞKİNDİR.....................................1192

G- KESİNLEŞMEYEN YÖNLERDEN SONUÇ

DOĞURUR..........................................................................1192

H- OLMAYAN/AÇILMAMIŞ BİR DAVA KABUL

EDİLEMEZ..........................................................................1192

I- HÜKÜM KESİNLEŞTİKTEN SONRA KABUL

SONUÇ DOĞURMAZ........................................................1192

J- İLAM NİTELİĞİNDE BELGE SAYILIR (İİK m. 38)......1192

& 45. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVALARINDA SULH..............1193

I. SULH KAVRAMI (HMK m. 313 f. I) ................................ 1193

II. SULHUN KONUSU ............................................................. 1194

A- ÜZERİNDE SERBESTÇE TASARRUF EDEBİLEN

UYUŞMAZLIKLAR (HMK m. 313 f. II)..........................1194

B- DAVA KONUSUNUN DIŞINDAKİ HUSUSLAR

(HMK m. 313 f. III).............................................................1194

C- ŞARTA BAĞLI HUSUSLAR (HMK m. 313 f. IV) ..........1194

III. SULHUN ZAMANI (HMK m. 314).................................... 1194

A- HÜKÜM VERİLENE KADAR (HMK m. 314 f. I)...........1195

B- HÜKÜM VERİLDİKTEN SONRA

(HMK m. 314 f. II)...............................................................1195

C- DOSYA TEMYİZE GÖNDERİLDİKTEN SONRA

(HMK m. 314 f. III).............................................................1195

IV. SULH SÖZLEŞMESİ YAPABİLECEKLER.................... 1195

A- DAVACI-DAVALI .............................................................1196

B- VEKİL (HMK m. 74) ..........................................................1196

C- YASAL TEMSİLCİ.............................................................1196

1- Veli................................................................................... 1196

74 İçindekiler

2- Vasi ..................................................................................1196

V. SULHUN ŞEKLİ (HMK m. 153 f. III/ç)............................ 1197

VI. SULHUN ETKİSİ (HMK m. 315) ...................................... 1197

A- DAVAYI SONA ERDİRİR ................................................1197

B- KESİN HÜKÜM GİBİ SONUÇ DOĞURUR....................1199

C- TARAFLARIN İSTEMİNE GÖRE KARAR VERİLİR ...1199

1- Sulhe Göre Karar Verilmesi İstenilmişse ......................1199

2- Sulhe Göre Karar Verilmesi İstenilmemişse .................1199

D- SULHUN İPTALİ İSTENEBİLİR (HMK m. 315 f. II).....1199

1- İrade bozukluğu Varsa Sulhun İptali İstenebilir............1199

2- Aşırı Yararlanma Varsa Sulhun İptali İstenebilir..........1199

E- SULHTAN TEK TARAFLI DÖNÜLEMEZ/RÜCU

EDİLEMEZ..........................................................................1199

VII. SULH HÂLİNDE YARGILAMA GİDERLERİ............... 1199

A- HARÇ (Harçlar K. m. 22)....................................................1200

B- YARGILAMA GİDERİ ......................................................1200

C- VEKALET ÜCRETİ ...........................................................1200

& 46. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVALARINDA

YARGILAMA GİDERLERİ..............................................................1201

I. YARGILAMA GİDERLERİNİN KAPSAMI................... 1201

A- HARÇLAR...........................................................................1201

1- Başvurma Harcı (HK m. 27)..........................................1201

2- Celse Harcı (HMK m. 323 f. I/a) ...................................1202

3- Karar ve İlam Harcı (HMK m. 323 f. I/a) .....................1203

B- GİDERLER..........................................................................1203

1- Tebliğ ve Posta Giderleri (HMK m. 323 f. I/b).............1203

2- Dosya ve Sair Evrak Giderleri (HMK m. 323 f. I/c) ....1204

3- Geçici Hukuki Koruma Tedbirleri ve Protesto, İhbar,

İhtarname ve Vekâletname Düzenlenmesine İlişkin

Giderler (HMK m. 323 f. I/ç).........................................1204

4- Keşif Giderleri (HMK m. 323 f. I/d)..............................1204

5- Tanığa Ödenen Ücret ve Giderler

(HMK m. 323 f. I/e)........................................................1204

6- Bilirkişiye Ödenen Ücret ve Giderler

(HMK m. 323 f. I/e)........................................................1205

7- Resmî Dairelerden Alınan Belgeler İçin Ödenen

Harç, Vergi, Ücret ve Sair Giderler

(HMK m. 323 f. I/f) ........................................................1205

İçindekiler 75

8- Vekil İle Takip Edilmeyen Davalarda Tarafların

Hazır Bulundukları Günlere Ait Gündelik, Seyahat

ve Konaklama Giderleri (HMK m. 323 f. I/g).............. 1205

9- Vekili Bulunduğu Hâlde Mahkemece Çağrılan Taraf

İçin Gündelik, Yol ve Konaklama Giderleri

(HMK m. 323 f. I/g)........................................................ 1205

10- Yargılama Sırasında Yapılan Diğer Giderler

(HMK m. 323 f. I/h)........................................................ 1206

11- Resen Yapılması Gereken İşlemlere İlişkin Giderler

(HMK m. 325)................................................................. 1206

C- VEKÂLET ÜCRETİ (HMK m. 323 f. I/ğ, 330).................1206

1- Dava Kabul Edilmişse .................................................... 1207

a. Asıl Dava Kabul Edilmişse ...................................1207

b. Karşı Dava Kabul Edilmişse .................................1208

c. Birleşen Dava Kabul Edilmişse.............................1208

d. Terditli Dava Kabul Edilmişse..............................1208

e. Kısmen Dava Kabul Edilmişse .............................1208

aa. Kısmen Kabul Edilen Üzerinden Davacı

Yararına Verilir.............................................1208

bb. Kısmen Ret Edilen Üzerinden Davalı

Yararına Verilir.............................................1209

2- Dava Ret Edilmişse......................................................... 1213

a. Kural Olarak ..........................................................1213

b. Ret Sebebi Ortak Olan Davalılar Vekili Lehine

(AAÜT m. 3 f. II) ..................................................1214

c. Ret Sebebi Ayrı Olan Davalılar Vekili Lehine

(AAÜT m. 3 f. II) ..................................................1214

3- Davanın İşlemden Kaldırılmasına Karar Verilmişse.... 1215

4- Dava Konusuz Kalmışsa (AAÜT m. 6 f. I)................... 1215

a. Ön İnceleme Tutanağı İmzalanıncaya Kadar

Anlaşmazlık Giderilmişse ....................................1219

b. Ön İnceleme Tutanağı İmzalandıktan Sonra

Anlaşmazlık Giderilmişse .....................................1219

5- Davadan Feragat Edilmişse (AAÜT m. 6 f. I).............. 1219

a. Ön İnceleme Tutanağı İmzalanıncaya Kadar

Anlaşmazlık Giderilmişse ....................................1220

b. Ön İnceleme Tutanağı İmzalandıktan Sonra

Anlaşmazlık Giderilmişse .....................................1220

6- Davada Kabul Varsa (AAÜT m. 6 f. I)......................... 1220

76 İçindekiler

a. Ön İnceleme Tutanağı İmzalanıncaya Kadar

Anlaşmazlık Giderilmişse ....................................1221

b. Ön İnceleme Tutanağı İmzalandıktan Sonra

Anlaşmazlık Giderilmişse .....................................1221

7- Davada Sulh Varsa (AAÜT m. 6 f. I)............................1221

a. Ön İnceleme Tutanağı İmzalanıncaya Kadar

Anlaşmazlık Giderilmişse ....................................1221

b. Ön İnceleme Tutanağı İmzalandıktan Sonra

Anlaşmazlık Giderilmişse .....................................1222

8- Anlaşmazlık Herhangi Bir Nedenle Giderilirse

(AAÜT m. 6 f. I) .............................................................1222

a. Ön İnceleme Tutanağı İmzalanıncaya Kadar

Anlaşmazlık Giderilmişse .....................................1222

b. Ön İnceleme Tutanağı İmzalandıktan Sonra

Anlaşmazlık Giderilmişse .....................................1222

9- Görevsizlik Nedeniyle Dava Dilekçesinin Reddine

Karar Verilmişse (AAÜT m. 7 f. I)................................1222

a. Ön İnceleme Tutanağı İmzalana Kadar Karar

Verilmişse ..............................................................1222

b. Ön İnceleme Tutanağı İmzalandıktan Sonra

Karar Verilmişse....................................................1223

10- Yetkisizlik Nedeniyle Dava Dilekçesinin Reddine

Karar Verilmişse (AAÜT m. 7 f. I)................................1223

a. Ön İnceleme Tutanağı İmzalana Kadar Karar

Verilmişse ..............................................................1223

b. Ön İnceleme Tutanağı İmzalandıktan Sonra

Karar Verilmişse....................................................1223

11- Davanın Nakline Karar Verilmişse (AAÜT m. 7 f. I)..1224

a. Ön İnceleme Tutanağı İmzalana Kadar Karar

Verilmişse ..............................................................1224

b. Ön İnceleme Tutanağı İmzalandıktan Sonra

Karar Verilmişse....................................................1224

12- Davanın Açılmamış Sayılmasına Karar Verilmişse

(AAÜT m. 7 f. I) .............................................................1224

a. Ön İnceleme Tutanağı İmzalana Kadar Karar

Verilmişse ..............................................................1225

b. Ön İnceleme Tutanağı İmzalandıktan Sonra

Karar Verilmişse....................................................1225

13- Davanın Ön Şartın Yerine Getirilmemesi Nedeniyle

Reddine Karar Verilmişse (AAÜT m. 7 f. II)..............1225

İçindekiler 77

14- Davanın Husumet Nedeniyle Reddine Karar

Verilmişse (AAÜT m. 7 f. II)........................................ 1226

15- Kanun Gereği, Yeni Mahkemeler Kurulması ve İş

Bölümü İtirazı Nedeniyle Gönderme Nedeniyle

Görevsizlik Kararı Verilmişse (AAÜT m. 7 f. III)....... 1228

16- Kanun Gereği, Yeni Mahkemeler Kurulması ve İş

Bölümü İtirazı Nedeniyle Gönderme Kararı

Verilmişse (AAÜT m. 7 f. III)....................................... 1228

17- Kanun Gereği, Yeni Mahkemeler Kurulması ve İş

Bölümü İtirazı Nedeniyle Gönderme Nedeniyle

Yetkisizlik Kararı Verilmişse (AAÜT m. 7 f. III)........ 1228

18- Karşı Dava Varsa (AAÜT m. 8).................................... 1228

19- Davanın Birleştirilmesi Kararı Varsa (AAÜT m. 8) .... 1229

20- Davanın Ayrılması Kararı Varsa (AAÜT m. 8) ........... 1230

21- Avukatlık Ücretinin Kapsadığı İşler (AAÜT m. 2 )..... 1230

a. Kesin Hüküm Elde Edilinceye Kadar Olan İş

ve İşlemler (AAÜT m. 2 f. I).................................1231

b. Yargıtay ve Bölge Adliye Mahkemelerinde

Yapılan Duruşma (AAÜT m. 2 f. 2).....................1231

22- Avukatlık Ücretinin Kapsamadığı İşler (AAÜT m. 2 ) 1231

a. Takip Edilen Dava İle İlgili Olarak

Düzenlenen Dilekçe ve Yapılan Diğer İşlemler

(AAÜT m. 2 f. I)....................................................1231

b. Tavzih İstemi Varsa (AAÜT m. 2 f. I)..................1231

23- Vekâlet Ücretinin Kapsamı............................................ 1231

a. Ücretin Tamamına Hak Kazanılır

(AAÜT m. 5 f. I)....................................................1231

b. Belirlenmiş Dava Değerine Göre Hesaplanır

(AAÜT m. 5 f. II) ..................................................1231

c. İstenilmediği Açıklanmışsa Verilmez...................1232

d. Miktarı Hakim Takdir Eder (AAÜT m. 3 f. I)......1232

aa. Avukatın Emeği............................................1232

bb. Avukatın Çabası............................................1232

cc. İşin Önemi.....................................................1233

dd. İşin Niteliği ...................................................1233

ee. Davanın Süresi..............................................1233

24- Dava Birden Çok İse....................................................... 1233

25- Avukat Birden Çok İse (AAÜT m. 4)........................... 1233

26- Maktu Ücretin Altında Kalmama (AAÜT m. 13)........ 1233

27- Katma Değer Vergisine Hükmedilemez ....................... 1235

78 İçindekiler

28- Kesinleşen Yönler Dikkate Alınmalıdır ........................1235

29- Taraf Lehine Hükmedilir (HMK m. 330)......................1236

30- İstifa Etme Engel Değildir..............................................1236

31- Baro Görevlendirmişse Verilemez.................................1236

32- Kararın Verildiği Tarihte Yürürlükte Bulunan Tarife

Gereğince Karar Verilir..................................................1237

33- Vekil İle Temsil Edilmeyene Verilmez .........................1237

34- Dava Geri Alınmışsa (HMK m. 123) ............................1238

35- Taraflar İçin Tek Vekalet Ücreti Verilir........................1238

D- DELİL İKAMESİ İÇİN AVANS (DELİL AVANSI)........1240

1- Verilen Kesin Süre Usulüne Uygun Olmalıdır .............1240

2- Verilen Kesin Süre İçinde Delil Avansı Yatırılmalıdır

(HMK m. 324 f. I)...........................................................1241

a. Yatırılmazsa Delilin İkamesinden Vazgeçilmiş

Sayılır (HMK m. 324 f. II)....................................1241

b. Diğer Taraf Bu Avansı Yatırabilir

(HMK m. 324 f. II)................................................1243

3- Aynı Delilin İkamesinde Yarı Yarıya Avans Olarak

Ödenir (HMK m. 324 f. I) ..............................................1243

4- Avansın İadesi (HMK m. 333).......................................1243

II. YARGILAMA GİDERLERİNE HÜKMEDİLMESİ....... 1244

A- MAHKEMECE RESEN HÜKMEDİLİR

(HMK m. 332 f. I)................................................................1244

B- HÜKÜM ALTINDA GÖSTERİLİR

(HMK m. 332 f. II)...............................................................1245

1- Tutarı................................................................................1245

2- Hangi Tarafa Yükletildiği...............................................1246

3- Hangi Oranda Yükletildiği .............................................1246

4- Dökümü ...........................................................................1246

5- Hükümden Sonraki Yargılama Giderlerinin

Ödenme Şekli ..................................................................1247

C- ESASTAN SONUÇLANMAYAN DAVADA

HÜKMEDİLMESİ (HMK m. 331).....................................1247

1- Davanın Konusuz Kalması (HMK m. 331 f. I).............1247

2- Görevsizlik, Yetkisizlik veya Gönderme Kararı

Verilmesi (HMK m. 331 f. II)........................................1248

a. Davaya Bir Başka Mahkemede Devam

Edilmişse................................................................1248

b. Davaya Bir Başka Mahkemede Devam

Edilmemişse...........................................................1249

İçindekiler 79

2- Görevsizlik Kararı Verilmesi (HMK m. 331 f. II)........ 1249

a. Davaya Bir Başka Mahkemede Devam

Edilmişse................................................................1249

b. Davaya Bir Başka Mahkemede Devam

Edilmemişse...........................................................1249

3- Yetkisizlik Kararı Verilmesi (HMK m. 331 f. II)......... 1249

a. Davaya Bir Başka Mahkemede Devam

Edilmişse................................................................1249

b. Davaya Bir Başka Mahkemede Devam

Edilmemişse...........................................................1250

4- Gönderme Kararı Verilmesi (HMK m. 331 f. II) ......... 1250

a. Davaya Bir Başka Mahkemede Devam

Edilmişse................................................................1250

b. Davaya Bir Başka Mahkemede Devam

Edilmemişse...........................................................1250

5- Davanın Açılmamış Sayılması (HMK m. 331 f. III).... 1251

D- KESİNLEŞEN GİDERLER DİKKATE

ALINMALIDIR...................................................................1251

III. YARGILAMA GİDERLERİNDEN SORUMLULUK ..... 1251

A- ALEYHİNE HÜKÜM VERİLEN TARAFTAN

ALINMASINA KARAR VERİLİR (HMK m. 326 f. I) ....1252

B- KISMEN HAKLI ÇIKILMIŞSA YARGILAMA

GİDERLERİ HAKLILIK ORANINA GÖRE

PAYLAŞTIRILIR (HMK m. 326 f. II)...............................1253

C- DÜRÜSTLÜK KURALINA AYKIRILIK VARSA

(HMK m. 327)......................................................................1253

D- İSTEMEDİĞİNİ AÇIKLAYANIN GİDERİ

ÜZERİNDE BIRAKILIR....................................................1254

& 47. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVASINDA

ADLİ YARDIM ....................................................................................1255

I. GENEL OLARAK ............................................................... 1255

II. ADLİ YARDIM KOŞULLARI........................................... 1255

A- GEÇİMDE ÖNEMLİ ÖLÇÜDE ZOR DURUMA

DÜŞECEK OLMAK (HMK m. 334 f. I)............................1255

B- TALEPLERİNİN AÇIKÇA DAYANAKTAN

YOKSUN OLMAMASI (HMK m. 334 f. I) ......................1256

C- YABANCILARIN İÇİN KARŞILIKLILIK ŞARTI

BULUNMAK (HMK m. 334 f. II)......................................1257

D- ADLİ YARDIM TALEBİNDE BULUNMAK..................1257

1- Talepte Bulunabilecekler................................................ 1258

2- Görevli ve Yetkili Mahkeme.......................................... 1258

80 İçindekiler

a. Asıl Talebin Karara Bağlanacağı Mahkemeden

İstenebilir (HMK m. 336 f. I)................................1258

b. Kanun Yoluna Başvuru Sırasında İstenebilir

(HMK m. 336 f. III)...............................................1258

3- Eklenecek Belgeler (HMK m. 336 f. II)........................1259

a. İddiasının Özeti......................................................1259

b. İddiasını Dayandıracağı Deliller ...........................1260

c. Mali Durum Belgeleri ...........................................1260

4- Süresi (HMK m. 336 f. III).............................................1261

5- Her Türlü Harç ve Vergiden Muafiyet

(HMK m. 336 f. IV)........................................................1261

III. ADLİ YARDIMIN KAPSAMI ........................................... 1261

A- SAĞLADIĞI HUSUSLAR (HMK m. 335 f. I)..................1261

B- BÖLÜMSEL YARARLANMA KARARI

VERİLEBİLİR (HMK m. 335 f. II) ....................................1261

C- HÜKMÜN KESİNLEŞMESİNE KADAR DEVAM

EDER (HMK m. 335 f. III) .................................................1262

D- ÖNCE YAPILAN YARGILAMA GİDERLERİNİ

KAPSAMAZ (HMK m. 337 f. III)......................................1262

IV. ADLİ YARDIM TALEBİNİN İNCELENMESİ............... 1262

A- DURUŞMA YAPMAKSIZIN KARAR

VERİLEBİLİR (HMK m. 337 f. I)......................................1262

B- KARARLARA KARŞI İTİRAZ (HMK m. 337 f. II) ........1263

C- RET HALİNDE TEKRAR TALEPTE

BULUNULABİLİR (HMK m. 337 f. II)............................1263

V. ADLİ YARDIM KARARININ SONUÇLARI .................. 1263

A- ADLİ YARDIM KARARININ KALDIRILMASI

(HMK m. 338)......................................................................1263

1- Kasten veya Ağır Kusuru Sonucu Yanlış Bilgi

Verdiği Ortaya Çıkarsa ...................................................1263

2- Mali Durumunun Yeteri Derecede İyileştiği

Anlaşılırsa ........................................................................1264

B- ADLİ YARDIMLA ERTELENEN YARGILAMA

GİDERLERİNİN TAHSİLİ (HMK m. 339).......................1264

C- ADLİ YARDIM KARARIYLA ATANAN

AVUKATIN ÜCRETİNİN ÖDENMESİ

(HMK m. 340)......................................................................1265

& 48. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVALARINDA

YARGILAMANIN İADESİ................................................................1267

I. GENEL OLARAK............................................................... 1267

İçindekiler 81

II. YARGILAMANIN İADESİ ................................................ 1268

A- YARGILAMANIN İADESİ SEBEPLERİ

(HMK m. 375)......................................................................1268

1- Mahkemenin Uygunsuz Teşekkül Etmiş Olması......... 1268

2- Bakamayacak Hâkimin Karar Vermiş veya Karara

Katılmış Bulunması ........................................................ 1268

3- Vekil veya Temsilci Olmayanla Davanın Görülüp

Karara Bağlanması.......................................................... 1268

4- Elde Edilemeyen Belgenin Ele Geçirilmiş Olması....... 1269

a. Belge Kararı Etkileyecek Nitelikte Olmalıdır.......1269

b. Belge Karar Kesinleştikten Sonra Ele

Geçirilmiş Olmalıdır..............................................1269

c. Belge Karardan Önce Düzenlenmiş Olmalıdır.....1269

d. Belge Elde Olmayan Nedenlerle Verilememiş

Olmalıdır................................................................1269

5- Karara Dayanak Senedin Sahte Olduğunun

Anlaşılması...................................................................... 1269

6- Yalan Tanıklık Yapıldığının Sabit Olması.................... 1270

7- Bilirkişi veya Tercümanın Gerçeğe Aykırı Beyanda

Bulunduğunun Sabit Olması.......................................... 1270

8- Tarafın Karara Dayanak Yemini Yalan Yere Ettiğinin

Sabit Olması.................................................................... 1270

9- Karara Esas Hükmün, Kesinleşmiş Başka Bir

Hükümle Ortadan Kalkmış Olması ............................... 1271

10- Lehine Karar Verilen Tarafın Hileli Bir Davranışta

Bulunmuş Olması ........................................................... 1271

11- İkinci Davada, Öncekine Aykırı Verilen Hükmün

Kesinleşmiş Olması ........................................................ 1271

12- Kararın Aykırılığının Avrupa İnsan Hakları

Mahkemesinin Kararıyla Tespit Edilmiş Olması ......... 1272

B- YARGILAMANIN İADESİ USULÜ.................................1273

1- İnceleyecek Mahkeme.................................................... 1273

a. Bir Dava Olarak Açılır ..........................................1273

b. Yeni Esas Numarası Verilir...................................1274

c. Kararı Veren Mahkemece İncelenir......................1275

d. Talep, Varsa Yerine Geçen Mahkemeye

Yapılır ....................................................................1275

e. Kurulmuşsa Dava Aile Mahkemesine

Devredilmelidir......................................................1276

f. İlk Davanın Devamı Sayılır...................................1277

82 İçindekiler

2- Teminat............................................................................1277

3- Taraflar.............................................................................1277

4- Süre ..................................................................................1278

5- Talebin Ön İncelemesi....................................................1278

6- Yeniden Yargılama veya Hükmün İptali.......................1279

& 49. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVALARINDA

İHTİYATİ TEDBİR.............................................................................1281

I. İHTİYATİ TEDBİR ŞARTLARI (HMK m. 389)............. 1281

A- HAKKIN ELDE EDİLMESİNİN ÖNEMLİ ÖLÇÜDE

ZORLAŞACAK OLMASI..................................................1281

B- HAKKIN ELDE EDİLMESİNİN İMKÂNSIZ HÂLE

GELECEK OLMASI...........................................................1281

C- GECİKME SEBEBİYLE BİR SAKINCANIN

DOĞACAK OLMASI.........................................................1282

D- GECİKME SEBEBİYLE CİDDİ BİR ZARARIN

DOĞACAK OLMASI.........................................................1282

II. İHTİYATİ TEDBİR TALEBİ (HMK m. 390)................... 1282

A- DAVANIN TARAFLARI İSTEYEBİLİR .........................1282

B- İLGİLİ MAHKEMEDEN TALEP EDİLİR

(HMK m. 390 f. I)................................................................1282

1- Dava Açılmadan Önce....................................................1283

2- Dava Açıldıktan Sonra....................................................1283

C- KARŞI TARAF DİNLENMEDEN TEDBİRE KARAR

VERİLEBİLİR (HMK m. 390 f. II) ....................................1283

D- İHTİYATİ TEDBİR SEBEBİ VE TÜRÜ

AÇIKLANMALIDIR (HMK m. 390 f. III)........................1284

E- HAKLILIK YAKLAŞIK OLARAK İSPAT EDİLMİŞ

OLMALIDIR (HMK m. 390 f. III).....................................1284

F- BASİT YARGILAMA USULÜNE GÖRE

İNCELENMELİDİR (HMK m. 316 f. I/c) .........................1284

III. İHTİYATİ TEDBİR KARARI (HMK m. 391) ................. 1285

A- İHTİYATİ TEDBİR KARARI VERİLMESİ.....................1285

1- Her Türlü Tedbire Karar Verilebilir

(HMK m. 391 f. I)...........................................................1285

2- Reddi Hâlinde Kanun Yoluna Başvurulabilir

(HMK m. 391 f. III)........................................................1285

3- Kapsamı Kanuna Uygun Olmalıdır

(HMK m. 391 f. II)..........................................................1286

4- Adli Tatilde de Verilebilir (HMK m. 103 f. I/a) ...........1286

İçindekiler 83

B- İHTİYATİ TEDBİRDE TEMİNAT GÖSTERİLMESİ

(HMK m. 392)......................................................................1286

C- İHTİYATİ TEDBİR KARARININ UYGULANMASI

(HMK m. 393)......................................................................1287

D- İHTİYATİ TEDBİR KARARINA İTİRAZ

(HMK m. 394)......................................................................1287

1- İtiraz Edebilecekler......................................................... 1287

2- İtiraz Süresi...................................................................... 1288

3- İtiraz Şekli........................................................................ 1288

4- İtirazın İncelenmesi......................................................... 1288

5- İtiraz Hakkında Verilen Karara Karşı Kanun Yolu

Açıktır.............................................................................. 1288

E- İHTİYATİ TEDBİRİN DEĞİŞTİRİLMESİ VEYA

KALDIRILMASI.................................................................1289

1- Teminat Karşılığı Olarak (HMK m. 395)...................... 1289

2- Durum ve Koşulların Değişmesi Sebebiyle

(HMK m. 396)................................................................. 1290

F- İHTİYATİ TEDBİRİ TAMAMLAYAN İŞLEMLER

(HMK m. 397)......................................................................1290

G- İHTİYATİ TEDBİRE MUHALEFETİN CEZASI

(HMK m. 398)......................................................................1290

H- İHTİYATİ TEDBİRİN HAKSIZLIĞINDAN

KAYNAKLANAN TAZMİNAT (HMK m. 399)..............1291

I- İHTİYATİ TEDBİRİN HAKSIZLIĞINDAN

HAKİMİN SORUMLULUĞU (HMK m. 46)....................1291

& 50. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVALARINDA

DELİL TESPİTİ...................................................................................1293

I. GENEL OLARAK ............................................................... 1293

II. DELİL TESPİTİ İSTEME ZAMANI................................. 1293

A- GÖRÜLMEKTE OLAN BİR DAVADA

İSTENEBİLİR (HMK m. 400 f. I)......................................1293

B- İLERİDE AÇILACAK DAVA İÇİN İSTENEBİLİR

(HMK m. 400 f. I)................................................................1293

III. DELİL TESPİTİ TALEBİNİN GERÇEKLEŞMESİ........ 1294

A- HUKUKİ YARARIN VARLIĞI GEREKİR

(HMK m. 400 f. II)...............................................................1294

B- DELİL TESPİTİ TALEBİ DİLEKÇEYLE YAPILIR

(HMK m. 402 f. I)................................................................1294

C- TESPİT GİDERLERİ AVANS OLARAK ÖDENİR

(HMK m. 402 f. II)...............................................................1294

IV. DELİL TESPİTİ TALEBİNİN İNCELENMESİ.............. 1294

84 İçindekiler

A- GÖREV VE YETKİ KOŞULU

GERÇEKLEŞMELİDİR (HMK m. 401)............................1295

B- TALEP HAKLI BULUNURSA KARAR

DİLEKÇEYLE BİRLİKTE KARŞI TARAFA

TEBLİĞ EDİLİR (HMK m. 402 f. III)...............................1295

C- ACELE HÂLLERDE TEBLİGAT YAPILMAKSIZIN

TESPİT YAPILABİLİR (HMK m. 403) ............................1296

D- KARARIN YERİNE GETİRİLMESİNDE O DELİLİN

TOPLANMASINA İLİŞKİN HÜKÜMLER

UYGULANIR (HMK m. 404)............................................1296

V. DELİL TESPİTİNİN SONUÇLARI.................................. 1297

A- DELİL TESPİTİ DOSYASI ASIL DAVA

DOSYASININ EKİ SAYILIR (HMK m. 405)...................1297

B- DELİL TESPİTİ KESİN DELİL NİTELİĞİNDE

DEĞİLDİR...........................................................................1297

C- DELİL TESPİTİ GİDERLERİ HAKLILIK ORANINA

GÖRE PAYLAŞTIRILIR (HMK m. 326 f. II)...................1298

D- DELİL TESPİTİ YAPILDIĞI KİŞİYE KARŞI

GEÇERLİDİR......................................................................1298

& 51. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVALARININ

BİRLEŞTİRİLMESİ............................................................................1299

I. AYNI YARGI ÇEVRESİNDE YER ALAN

MAHKEMELERDE AÇILAN DAVALARIN

BİRLEŞTİRİLMESİ ........................................................... 1299

A- AYNI DÜZEY VE SIFATTAKİ HUKUK

MAHKEMELERİNDE AÇILMIŞ DAVALAR

BULUNMALIDIR (HMK m. 166 f. I)...............................1299

1- Bağımsız Dava Olabilir ..................................................1299

2- Karşı Dava Olabilir.........................................................1300

B- AÇILMIŞ DAVALAR ARASINDA BAĞLANTI

BULUNMALIDIR (HMK m. 166 f. IV)............................1300

1- Davaların Aynı veya Birbirine Benzer Sebeplerden

Doğması...........................................................................1300

2- Biri Hakkında Verilecek Hükmün Diğerini

Etkileyecek Nitelikte Bulunması....................................1300

C- TALEP ÜZERİNE VEYA KENDİLİĞİNDEN

BİRLEŞTİRİLEBİLİR (HMK m. 166 f. I).........................1300

1- Talep Üzerine Birleştirilebilir.........................................1300

2- Kendiliğinden Birleştirilebilir.........................................1300

D- BİRLEŞTİRME KARARI İKİNCİ DAVANIN

AÇILDIĞI MAHKEMECE VERİLİR

(HMK m. 166 f. I)................................................................1301

İçindekiler 85

E- BİRLEŞTİRME KARARI DAVANIN HER

AŞAMASINDA VERİLEBİLİR (HMK m. 166 f. I) .........1301

F- DAVALAR İLK DAVANIN AÇILDIĞI

MAHKEMEDE BİRLEŞTİRİLEBİLİR.............................1301

G- BİRLEŞTİRME KARARI İLK DAVANIN AÇILDIĞI

MAHKEMEYİ BAĞLAR (HMK m. 166 f. I) ...................1301

H- BİRLEŞTİRME KARARI DERHÂL İLK

MAHKEMEYE BİLDİRİLİR (HMK m. 166 f. III)...........1301

I- BİRLEŞTİRİLEN DAVALARDAKİ TALEPLER

AYRI OLARAK DEĞERLENDİRİLİR ............................1301

İ- BİRLEŞEN DAVALAR BAĞIMSIZLIKLARINI

KORURLAR........................................................................1302

II. AYRI YARGI ÇEVRESİNDE YER ALAN

MAHKEMELERDE AÇILAN DAVALARIN

BİRLEŞTİRİLMESİ............................................................ 1302

A- AYNI DÜZEY VE SIFATTAKİ HUKUK

MAHKEMELERİNDE AÇILMIŞ DAVALAR

BULUNMALIDIR (HMK m. 166 f. II)..............................1303

B- AÇILMIŞ DAVALAR ARASINDA BAĞLANTI

BULUNMALIDIR (HMK m. 166 f. IV) ............................1303

1- Davaların Aynı veya Birbirine Benzer Sebeplerden

Doğması........................................................................... 1303

2- Biri Hakkında Verilecek Hükmün Diğerini

Etkileyecek Nitelikte Bulunması ................................... 1303

C- TALEP ÜZERİNE BİRLEŞTİRİLEBİLİR

(HMK m. 166 f. II)...............................................................1304

D- BİRLEŞTİRME KARARI İKİNCİ DAVANIN

AÇILDIĞI MAHKEMECE VERİLİR

(HMK m. 166 f. II)...............................................................1304

E- BİRLEŞTİRME KARARI DAVANIN HER

AŞAMASINDA TALEP EDİLEBİLİR

(HMK m. 166 f. I)................................................................1305

F- DAVALAR İLK DAVANIN AÇILDIĞI

MAHKEMEDE BİRLEŞTİRİLEBİLİR.............................1305

G- BİRLEŞTİRME KARARI İLK DAVANIN AÇILDIĞI

MAHKEMEYİ BAĞLAR (HMK m. 166 f. II)..................1306

H- BİRLEŞTİRME KARARI DERHÂL İLK

MAHKEMEYE BİLDİRİLİR (HMK m. 166 f. III)...........1307

I- BİRLEŞTİRİLEN DAVALARDAKİ TALEPLER

AYRI OLARAK DEĞERLENDİRİLİR ............................1307

İ- BİRİNCİ DAVANIN AÇILDIĞI MAHKEME,

TALEBİN KABULÜ İLE DAVALARIN

86 İçindekiler

BİRLEŞTİRİLMESİNE İLİŞKİN KARARIN

KESİNLEŞMESİNDEN İTİBAREN BUNUNLA

BAĞLIDIR (HMK m. 166 f. II)..........................................1307

III. KANUN YOLLARI (HMK m. 166 f. V, 168) .................... 1308

& 52. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVALARINDA

ZAMANAŞIMI.....................................................................................1311

I. GENEL OLARAK............................................................... 1311

II. ZAMANAŞIMI .................................................................... 1311

A- EŞYALAR MEVCUT İSE..................................................1312

B- EŞYALAR MEVCUT DEĞİLSE.......................................1319

1- On Yıllık Zamanaşımı Süresi Vardır.............................1319

2- Zamanaşımı Boşanma Kararının Kesinleşme

Tarihinden Başlar............................................................1322

& 53. ZİYNET VE EŞYA İÇİN BAĞIŞLAMANIN GERİ

ALINMASI............................................................................................1325

I. BAĞIŞLAMANIN GERİ ALINMASI KOŞULLARI ...... 1325

A- AĞIR BİR SUÇ İŞLENMİŞSE...........................................1325

B- YÜKÜMLÜLÜKLERE ÖNEMLİ ÖLÇÜDE AYKIRI

DAVRANILMIŞSA ............................................................1326

C- YÜKLEME YERİNE GETİRİLMEMİŞSE.......................1327

II. BAĞIŞLAMANIN GERİ ALINMASI DAVASI............... 1327

A- NİTELEME DOĞRU YAPILMALIDIR (HMK m. 33)....1327

B- DAVA SÜRESİ İÇİNDE AÇILMALIDIR ........................1328

C- GENEL İSPAT KURALLARI UYGULANMALIDIR.....1330

D- İLGİLİ DAVA SONUCU BEKLENMELİDİR.................1330

E- BAĞIŞLANANIN ELİNDE KALAN

İSTENMELİDİR..................................................................1332

F- GENEL MAHKEMELER GÖREVLİDİR.........................1332

& 54. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVALARINDA DOSYA

İLE İLGİLİ İŞLEMLER.....................................................................1337

I. DOSYANIN DÜZENLENMESİ......................................... 1337

A- DOSYAYA BELGE KONULMASI (HMK m. 159 f. I)...1337

B- DOSYANIN BAŞKA YERE GÖNDERİLMESİ

(HMK m. 159 f. II)...............................................................1337

C- DOSYA İÇİN DİZİ LİSTESİNİN DÜZENLENMESİ

(HMK m. 160)......................................................................1338

II. DOSYANIN İNCELENMESİ............................................. 1338

A- DOSYANIN HÂKİMİN İNCELEMESİNE HAZIR

TUTULMASI (HMK m.162)..............................................1338

İçindekiler 87

B- DOSYANIN TARAFLARCA İNCELENMESİ

(HMK m. 161)......................................................................1338

C- DOSYANIN İLGİLİLERCE İNCELENMESİ

(HMK m. 161)......................................................................1338

III. DOSYANIN İŞLEMDEN KALDIRILMASI

(HMK m. 150)....................................................................... 1339

A- TARAFLAR USULÜNE UYGUN ŞEKİLDE DAVET

EDİLMİŞ OLMALIDIR (HMK m. 150 f. I) ......................1339

B- DOSYANIN İŞLEMDEN KALDIRILMASI

KOŞULLARI GERÇEKLEŞMELİDİR.............................1340

1- Taraflar Duruşmaya Gelmemiş ve Mazeret Dilekçesi

Göndermemiş Olabilir (HMK m. 150 f. I).................... 1340

2- Taraflar Duruşmaya Gelip Davayı Takip

Etmeyeceklerini Bildirmiş Olabilir

(HMK m. 150 f. I)........................................................... 1341

3- Taraflar Duruşmaya Gelmemiş ve Mazeret Dilekçesi

Gönderilmiş Olabilir....................................................... 1341

a. Mazeret Kabul Edilirse Yeni Duruşma Günü

Belirlenir................................................................1341

b. Mazeret Kabul Edilmezse Dosya İşlemden

Kaldırılır.................................................................1342

4- Taraflardan Biri Duruşmaya Gelmemiş Diğeri

Gelmiş Olabilir................................................................ 1342

a. Gelen Tarafın Talebi Üzerine Dosya İşlemden

Kaldırılır (HMK m. 150 f. II)................................1342

b. Gelen Tarafın Talebi Üzerine Gelmeyenin

Yokluğunda Duruşmaya Devam Edilir

(HMK m. 150 f. II)................................................1343

5- Duruşma Gününün Belli Edilmesi İçin Başvuru

Gereken Hâllerde Gün Tespit Ettirilmemiş Olabilir

(HMK m. 150 f. III)........................................................ 1343

C- GEÇERLİ BİR ÖZRÜ OLMAKSIZIN DURUŞMAYA

GELMEYEN TARAF YOKLUĞUNDA YAPILAN

İŞLEMLERE İTİRAZ EDEMEZ. (HMK m. 150 f. I) .......1343

IV. DOSYASI İŞLEMDEN KALDIRILMIŞ DAVANIN

YENİLENMESİ ................................................................... 1344

A- DOSYASI İŞLEMDEN KALDIRILMIŞ OLAN

DAVA ÜÇ AY İÇİNDE YENİLENEBİLİR

(HMK m. 150 f. IV).............................................................1344

1- Dava İşlemden Kaldırıldığı Tarihten Başlayarak Üç

Ay İçinde Yenilenebilir.................................................. 1344

88 İçindekiler

2- Dava Taraflardan Birinin Dilekçe İle Başvurusu

Üzerine Yenilenebilir......................................................1345

3- Yenileme Dilekçesi Duruşma Gün, Saat ve Yeri İle

Birlikte Taraflara Tebliğ Edilir.......................................1345

4- Bir Ay Geçtikten Sonra Yenileme Talebinde Yeniden

Harç Alınır.......................................................................1346

a. Harç Yenileyen Tarafça Ödenir............................1347

b. Harç Karşı Tarafa Yüklenemez.............................1347

c. Harç Verilerek Yenilenen Dava Eski Davanın

Devamı Sayılır.......................................................1347

5- Sonradan Yenilenmiş Olan Dava İlk Yenilenmeden

Sonra Bir Defadan Fazla Takipsiz Bırakılamaz

(HMK m. 150 f. VI)........................................................1347

B- DOSYASI İŞLEMDEN KALDIRILMIŞ OLAN

DAVA ÜÇ AY İÇİNDE YENİLENMEYEBİLİR

(HMK m. 150 f. V) ..............................................................1348

1- Dava Sürenin Dolduğu Gün İtibarıyla Açılmamış

Sayılır...............................................................................1348

2- Mahkemece Kendiliğinden Karar Verilerek Kayıt

Kapatılır ...........................................................................1348

3- Açılmamış Sayılan Davadaki Talep Dahi Vaki

Olmamış Sayılır (HMK m. 150 f. VII)..........................1348

& 55. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVALARINDA

ÖN SORUN VE BEKLETİCİ SORUN .............................................1349

I. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVALARINDA

ÖN SORUN (HMK m. 163- 164) ........................................ 1349

A- ÖN SORUNUN İLERİ SÜRÜLMESİ (HMK m. 163)......1349

1- İleri Sürebilecek Olan .....................................................1349

2- İleri Sürme Şekli..............................................................1349

a. Dilekçe Vermek Suretiyle İleri Sürme..................1349

b. Duruşma Sırasında Sözlü Olarak İleri Sürme.......1349

B- ÖN SORUNUN İNCELENMESİ (HMK m. 164) .............1349

1- Cevabını Bildirmesi İçin Diğer Tarafa Tefhim veya

Tebliğ Eder (HMK m. 164 f. I)......................................1350

2- Uyuşmazlık Varsa Hâkim Gerekirse Tarafları Davet

Edip Dinledikten Sonra Kararını Verir

(HMK m. 164 f. II)..........................................................1350

3- Ön Sorun Hakkındaki Karar Taraflara Tefhim veya

Tebliğ Edilir (HMK m. 164 f. III)..................................1350

II. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVALARINDA

BEKLETİCİ SORUN (HMK m. 163- 165)........................ 1350

İçindekiler 89

A- HÜKÜM VERİLEBİLMESİNDE BEKLETİCİ

SORUN (HMK m. 165 f. I).................................................1350

B- DAVANIN İNCELENMESİ VE

SONUÇLANDIRILMASINDA BEKLETİCİ SORUN

(HMK m. 165 f. II)...............................................................1352

& 56. NİŞANIN BOZULMASI SEBEBİYLE HEDİYE ZİYNET VE

EŞYALARIN GERİ VERİLMESİ.....................................................1353

I. GENEL OLARAK ............................................................... 1353

II. KOŞULLARI........................................................................ 1353

A- GEÇERLİ NİŞANLILIK BULUNMALIDIR....................1354

1- Evlenme Vaadi Olmadan Birlikte Yaşayan İsteyemez 1354

2- Flört Eden İsteyemez ...................................................... 1356

3- Sevgili Gibi Davranan İsteyemez .................................. 1356

4- Aynı Evi Paylaşan İsteyemez......................................... 1356

5- Hayat Ortaklığı Sürdüren İsteyemez ............................. 1357

6- Serbest Yaşayan İsteyemez ............................................ 1357

B- NİŞANLILIK SONA ERMİŞ OLMALIDIR .....................1357

1- Sona Erme Sebebi........................................................... 1357

a. Evlenme Sebebiyle Sona Ererse............................1358

b. Evlenme Dışındaki Bir Sebeple Sona Ererse........1358

2- Sona Ermede Kusur Aranmaz........................................ 1358

C- HEDİYE VERİLMİŞ OLMALIDIR...................................1359

1- Hediye Kavramı.............................................................. 1359

a. Başlık .....................................................................1360

b. Ağırlık....................................................................1360

c. Kalın.......................................................................1360

d. Drahoma.................................................................1360

e. Mektup...................................................................1361

f. Fotoğraf..................................................................1361

2- Hediyenin Zamanı........................................................... 1361

a. Nişanlanmadan Önce.............................................1361

b. Nişanlanma Sırasında ............................................1361

c. Nişanlanmadan Sonra............................................1362

3- Hediyenin Konusu .......................................................... 1362

a. Nişanlıların Birbirlerine Verdikleri Hediyeler......1362

b. Nişanlıya Verilen Hediyeler..................................1363

aa. Ana ve Babanın Verdiği Hediyeler..............1363

90 İçindekiler

bb. Ana ve Baba Gibi Davrananların Verdiği

Hediyeler.......................................................1363

4- Hediyenin Amacı ............................................................1365

a. Evlenmeye Olan İnancı Yükseltmek.....................1366

b. İlişkileri Güçlendirmek..........................................1366

c. Bağlılığı Çoğaltmak...............................................1366

d. Sevgi ve Saygıyı Artırmak ....................................1366

D- HEDİYE ALIŞILMIŞIN DIŞINDA OLMALIDIR............1367

1- Alışılmış Hediye..............................................................1367

2- Alışılmışın Dışında Hediye ............................................1367

a. Değeri Fazla Olan Hediye .....................................1369

b. Örf ve Adete göre Alışılmamış Olan Hediye........1370

E- HEDİYELERİN GERİ VERİLMESİ TALEP

EDİLMELİDİR....................................................................1373

1- Aynen Geri Verilmelidir.................................................1373

2- Aynen yoksa Mislen Geri Verilmelidir .........................1373

3- Sebepsiz Zenginleşme Hükümlerinin Uygulanması.....1374

a. Üçüncü Kişiden İstenemez....................................1374

b. İyiniyetli Davranmışsa...........................................1375

aa. Elinden Çıkarmışsa.......................................1375

bb. Tüketmişse ....................................................1375

cc. Eskimişse ......................................................1376

dd. Karşılık Almışsa ...........................................1377

c. Kötü Niyetli Davranmışsa.....................................1377

II. USUL HÜKÜMLERİ .......................................................... 1377

A- GÖREVLİ MAHKEME......................................................1378

B- YETKİLİ MAHKEME........................................................1378

C- TARAFLAR.........................................................................1378

1- Davacı ..............................................................................1378

a. Nişanlılar................................................................1379

b. Nişanlıların Ana ve Babası....................................1379

c. Nişanlıların Ana ve Babası Gibi Davrananlar ......1379

d. Ölüm Halinde İlgilinin Mirasçıları........................1385

2- Davalı...............................................................................1385

D- FERAGAT ...........................................................................1385

E- HAKKIN DEVRİ ................................................................1385

F- ZAMANAŞIMI (TMK m. 123) ..........................................1385

G- İSTEK...................................................................................1387

İçindekiler 91

1- İstek Belirli Olmalıdır..................................................... 1387

2- İstek Dışı Karar Verilmemelidir .................................... 1388

H- İSPAT...................................................................................1389

1- İspat Yükü ....................................................................... 1389

2- İspat Araçları................................................................... 1389

3- İspatın Konusu ................................................................ 1395

a. Hediye Edilme İspatlanmalıdır..............................1395

b. Alışılmışın Dışında Olduğu İspatlanmalıdır.........1395

c. İade Edilmediği İspatlanmalıdır............................1396

I- YARGILAMA GİDERİ ......................................................1396

1- Kural Olarak.................................................................... 1396

2- Kısmen Haklı Çıkılırsa ................................................... 1398

3- Aleyhine Hüküm Verilenler Birden Fazla İse............... 1398

İ- VEKALET ÜCRETİ............................................................1399

J- KARARIN ÖZELLİĞİ........................................................1400

1- Duraksama Yaratmamalıdır........................................... 1400

2- Gerekçeli Olmalıdır ........................................................ 1400

3- Kısa Karar Uygun Olmalıdır.......................................... 1401

K- HÜKÜM FIKRASI..............................................................1401

1- Taraflara Yükletilen Borç ve Tanınan Haklar Ayrı

Ayrı Gösterilmelidir........................................................ 1401

2- Kısa Kararla Gerekçeli Karar Arasında Çelişki

Olmamalıdır .................................................................... 1402

3- Gerekçe İle Hüküm Arasında Çelişki Olmamalıdır ..... 1403

L- KESİNLİK SINIRI ..............................................................1403

1- İstinaf Kesinlik Sınırı...................................................... 1403

2- Temyiz Kesinlik Sınırı.................................................... 1403

& 57. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVALARINDA

HÂKİMİN HUKUKİ SORUMLULUĞU..........................................1405

I. DEVLETİN SORUMLULUĞU VE RÜCU

(HMK m. 46)......................................................................... 1405

A- DEVLET ALEYHİNE TAZMİNAT DAVASI

BELİRLİ SEBEPLERE DAYANILARAK

AÇILABİLİR.......................................................................1405

1- Kayırma, Taraf Tutma, Kin veya Düşmanlık

Sebebiyle Hüküm veya Karar Verilmiş Olması ........... 1405

2- Menfaat Sebebiyle Kanuna Aykırı Hüküm veya

Karar Verilmiş Olması.................................................... 1405

92 İçindekiler

3- Açık ve Kesin Bir Kanun Hükmüne Aykırı Karar

veya Hüküm Verilmiş Olması........................................1405

4- Duruşma Tutanağında Bulunmayan Bir Sebebe

Dayanılarak Hüküm Verilmiş Olması...........................1406

5- Değiştirilerek, Tahrif Edilerek veya Söylenmeyen Bir

Sözün Hüküm ya da Karara Etkili Olacak Şekilde

Söylenmiş Gibi Gösterilerek Hüküm Verilmiş

Olması..............................................................................1406

6- Hakkın Yerine Getirilmesinden Kaçınılmış Olması.....1406

B- TAZMİNAT DAVASININ AÇILMASI, HÂKİME

KARŞI BİR CEZA SORUŞTURMASININ

YAPILMASI YAHUT MAHKÛMİYET ŞARTINA

BAĞLANAMAZ.................................................................1406

C- SORUMLU HÂKİME RÜCÜ SÜRESİ.............................1407

II. DEVLET ALEYHİNE AÇILAN TAZMİNAT

DAVASININ AÇILACAĞI MAHKEME (HMK m. 47).. 1407

III. DEVLET ALEYHİNE AÇILAN TAZMİNAT

DAVASINDA DAVA DİLEKÇESİ VE DAVANIN

İHBARI (HMK m. 48)......................................................... 1407

A DEVLET ALEYHİNE AÇILAN TAZMİNAT

DAVASINDA DAVA DİLEKÇESİ...................................1408

B- DEVLET ALEYHİNE AÇILAN TAZMİNAT

DAVASINDA DAVANIN İHBARI...................................1408

IV. DEVLET ALEYHİNE AÇILAN TAZMİNAT

DAVASININ REDDİ HÂLİNDE VERİLECEK CEZA

(HMK m. 49) ........................................................................ 1408

& 58. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVALARINDA VEKÂLET.....1409

I. GENEL OLARAK............................................................... 1409

A- YASAL TEMSİL (HMK m. 52).........................................1409

1- Veli (TMK m. 342 f. I)...................................................1410

2- Vasi (TMK m. 403 f. I, 448) ..........................................1412

3- Kayyım (TMK m. 426, 427, 459, 460)..........................1414

4- Yasal danışman (TMK m. 429)......................................1416

B- İRADİ TEMSİL (HMK m. 71-83)......................................1417

1- Zorunlu Değildir (1136 SK m. 35 f. III, c. 1,

HMK m. 71)....................................................................1417

2- Sadece Baroda Kayıtlı Avukatlar Temsil Edebilir

(1136 SK m. 35 f. I)........................................................1417

3- Stajyer, Avukatın Takip Ettiği Ziynet ve Eşya

Alacağı Davası Duruşmasına Giremez

(1136 SK m. 26 f. I)........................................................1418

İçindekiler 93

II. VEKİL ARACILIĞIYLA DAVA AÇILMASI.................. 1418

A- DAVA TAYİN EDİLEN VEKİL ARACILIĞIYLA

AÇILABİLİR.......................................................................1418

1- Dava Ehliyeti Bulunan Herkes Vekil Atayabilir

(HMK m. 71)................................................................... 1418

2- Birden Fazla Vekil Görevlendirilebilir (HMK m. 75).. 1418

3- Borçlar Kanununun Temsile İlişkin Hükümleri

Uygulanır (HMK m. 72)................................................. 1419

4- Vekâletnamenin Aslı veya Örneğinin Dava

Dosyasına İbraz Edilmesi Zorunludur

(HMK m. 76 f. I, 77 f. I)................................................. 1419

a. Noter Tarafından Onaylanan veya Düzenlenen

Vekâletname Bulunmalıdır ...................................1421

b. Vekâletname Her Dosya İçin İbraz Edilmelidir ...1421

c. Aslına Uygun Örneği Avukat Tarafından

Onaylanmış Olmalıdır...........................................1422

e. Vekâletnamelere, Baro Pulu Yapıştırılmalıdır......1424

f. Vekâletname Usulüne Uygun Düzenlenmelidir...1425

aa. İlgilinin İşitme, Konuşma veya Görme

Özürlü Olması (Noterler Kanunu m. 73) .....1425

bb. İlgilinin Okur Yazar Olmaması

(Noterler Kanunu m. 87) ..............................1426

cc. İlgilinin İmza Bilmemesi

(Noterler Kanunu m. 75) ..............................1426

dd. Yetki Belgesine Dayanma ............................1428

g. Vekil Türkiye Barolarından Birine Kayıtlı

Olmalıdır................................................................1428

B- DAVADA KENDİSİNİ VEKİL ARACILIĞIYLA

TEMSİL ETTİRMESİ KARARI VERİLEBİLİR..............1429

1- Davasını Bizzat Takip Edebilecek Ehliyette

Olmaması Sebebiyle (HMK m. 80)............................... 1429

a. Uygun Bir Süre Tanınmalıdır................................1429

b. Karara Uymayan Taraf Hakkında Yokluğu

Hâlindeki Hükümlere Göre İşlem Yapılır.............1429

2- Davasını Kendisi Takip Eden Kimsenin Duruşmada

Uygun Olmayan Tutum ve Davranışta Bulunması

Sebebiyle (HMK m. 79 f. II).......................................... 1429

a. Hâkim Kendisini Uyarmış Olmalıdır....................1429

b. Uyarıya Uyulmamış Olmalıdır..............................1429

c. Temsile Gerek Görülmelidir .................................1430

aa. Uygun Bir Süre Tanınmalıdır.......................1430

94 İçindekiler

bb. Karara Uymayan Taraf Hakkında

Yokluğu Hâlindeki Hükümlere Göre

İşlem Yapılır .................................................1430

C- DAVAYI TAYİN EDİLEN VEKİL TAKİP

EDİLEBİLİR........................................................................1430

1- Genel Yetki Kapsamında Kalan Hususlar.....................1430

a. Davanın Takibi İçin Gereken Bütün İşlemleri

Yapma Yetkisi (HMK m. 73 f. I)..........................1430

b. Hükmün Yerine Getirilmesi Yetkisi

(HMK m. 73 f. I) ...................................................1430

c. Yargılama Giderlerinin Tahsili İle Makbuz

Verme Yetkisi (HMK m. 73 f. I)...........................1431

d. Sınırlandırıcı İşlemler Karşı Taraf Yönünden

Geçersizdir (HMK m. 73 f. II) ..............................1431

2- Özel Yetki Kapsamında Kalan Hususlar

(HMK m. 74)...................................................................1431

a. Sulh Olamaz ..........................................................1431

b. Hâkimi Reddedemez .............................................1431

c. Davanın Tamamını Islah Edemez .........................1431

d. Başkasını Tevkil Edemez ......................................1431

e. Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yollarına

Başvuramaz ...........................................................1432

f. Davadan Feragat Edemez......................................1432

g. Kanun Yollarından Feragat Edemez.....................1432

h. Yargılamanın İadesi Yoluna Gidemez..................1432

ı. Hâkimlerin Fiilleri Sebebiyle Devlet Aleyhine

Tazminat Davası Açamaz......................................1432

3- Vekilinin Açıklamalarına İtiraz Etmeyen Hazır Taraf

Açıklamalara Rıza Göstermiş Sayılır (HMK m. 78)....1432

4- Avukat Sebebiyle Yargılama Başka Bir Güne

Bırakılamaz......................................................................1433

a. Avukat Tutmak İstenmesi Sebep Değildir

(HMK m. 77 f. III).................................................1433

b. Avukatın İstifa Etmesi Sebep Değildir

(HMK m. 77 f. IV) ................................................1433

c. Avukatın Azledilmesi Sebep Değildir

(HMK m. 77 f. IV) ................................................1433

d. Avukatın Dosyayı İncelememiş Olması Sebep

Değildir (HMK m. 77 f. IV)..................................1433

aa. Geçerli Bir Özür Bulunmamalıdır................1433

İçindekiler 95

bb. Verilen Süre Sonunda Davaya Devam

Olunur ...........................................................1433

III. VEKÂLETNAMESİZ DAVA AÇILMASI VE İŞLEM

YAPILMASI (HMK m. 77)................................................. 1433

A- GECİKMESİNDE ZARAR DOĞABİLECEK HÂL

BULUNMALIDIR...............................................................1434

B- MAHKEME KESİN SÜRE VERMELİDİR......................1434

1- Kesin Süre İçinde Vekâletname Verilmezse................. 1434

a. Dava Açılmamış veya Gerçekleştirilen

İşlemler Yapılmamış Sayılır..................................1434

b. Vekâletname İbraz Etmeyen Avukat Ödemeye

Mahkûm Edilir.......................................................1434

aa. Celse Harcı İle Diğer Yargılama

Giderleri ........................................................1434

bb. Karşı Tarafın Uğradığı Zararlar....................1434

c. Kötüniyetle Yapan Avukat Yazıyla Bildirilir.......1435

2- Asıl Taraf Yapılan İşlemleri Kabul Ettiğini

Dilekçeyle Mahkemeye Bildirmezse............................. 1435

IV. VEKİLİN VEKÂLET GÖREVİNİN SONA ERMESİ..... 1435

A- VEKİLİN AZLİ (HMK m. 81, 83)......................................1435

B- VEKİLİN İSTİFASI (HMK m. 81, 82)...............................1436

C- VEKİLİN DURUŞMADA UYGUN OLMAYAN

TUTUM VE DAVRANIŞI (HMK m. 79 f. I) ....................1438

D- ÖLÜM (TBK m. 43 f. I, 513)..............................................1438

1- Vekilin Ölümü ve Gaipliği............................................. 1438

2- Vekil Edenin Ölümü ve Gaipliği ................................... 1438

E- MEDENÎ HAKLARI KULLANMA EHLİYETİNİ

KAYBETME (TBK m. 43 f. I, 513) ...................................1439

1- Vekilin Medenî Hakları Kullanma Ehliyetini

Kaybetmesi...................................................................... 1439

2- Vekil Edenin Medenî Hakları Kullanma Ehliyetini

Kaybetmesi...................................................................... 1439

F- İFLÂS (TBK m. 43 f. I, 513)...............................................1439

1- Vekilin İflası.................................................................... 1439

2- Vekil Edenin İflası .......................................................... 1439

G- VEKİLİN MESLEKTEN ÇIKARILMASI,

AYRILMASI, TEDBİREN İŞTEN

YASAKLANMASI .............................................................1440

96 İçindekiler

H- İLK AVUKAT MUVAFAKAT ETMEDİĞİ HALDE

BAŞKA AVUKATA VEKALET VERİLMESİ

(1136 SK m. 172 f. III) ........................................................1440

& 59. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVALARINDA İSTİCVAP ....1441

I. GENEL OLARAK............................................................... 1441

II. SORGULANMA KAVRAMI (HMK m. 169-175) ............ 1441

A- SORGULANMA VAKIAYA YÖNELİK OLABİLİR......1442

1- Taraflardan Biri Sorgulanabilir ......................................1442

2- Kendi Aleyhine Vakıalar İçin Sorgulanabilir................1442

3- Bir veya Birden Çok Vakıa İçin Sorgulanabilir............1442

B- SORGULANMA İKRAR ELDE ETMEK İÇİN

YAPILABİLİR ....................................................................1442

III. DİNLENİLME KAVRAMI (HMK m. 31, 144 f. I)........... 1442

A- AÇIKLAMA AMAÇLI DİNLENİLME (HMK m. 31).....1442

1- Belirsiz Hususlarda Dinlenilme .....................................1443

2- Çelişkili Hususlarda Dinlenilme ....................................1443

B- VAKIALAR HAKKINDA DİNLENİLME

(HMK m. 144 f. I)................................................................1443

& 60. ZİYNET VE EŞYA ALACAĞI DAVALARINDA KANUN

YOLLARI..............................................................................................1445

I. GENEL OLARAK............................................................... 1445

II. OLAĞAN KANUN YOLLARI

(HMK m. 341-362, 364-373)................................................ 1445

A- İSTİNAF (HMK m. 341-360) .............................................1446

B- TEMYİZ (HMK m. 361-362, 364-373)..............................1446

III. OLAĞANÜSTÜ KANUN YOLLARI

(HMK m. 363, 374-381) ....................................................... 1451

A- YARGILAMANIN İADESİ (HMK m. 374-381) ..............1452

B- KANUN YARARINA TEMYİZ (HMK m. 363)...............1453

KAVRAM DİZİNİ..............................................................................................1455

ÖMER UĞUR GENÇCAN’IN YAŞAM ÖYKÜSÜ.......................................1479

ÖMER UĞUR GENÇCAN’IN ÇALIŞMALARINDAN “BİR KISMI”.....1481

A) KİTAPLARI......................................................................... 1481

B) MAKALELERİ.................................................................... 1486

C) TEBLİĞLERİ ...................................................................... 1493

I. ULUSLARARASI TOPLANTILAR..................................1493

II. ULUSAL TOPLANTILAR.................................................1495

İçindekiler 97

D) MODERATÖR OLARAK YARGITAY ADINA

KATILIM.............................................................................. 1525

E) YASAMA FAALİYETİNE YARGITAY TEMSİLCİSİ

OLARAK KATILIM ........................................................... 1526

F) BİLİMSEL TOPLANTILARA YARGITAY ADINA

KATILIM.............................................................................. 1526

G) SÖYLEŞİLER ...................................................................... 1528

H) AÇIK OTURUMLAR.......................................................... 1528

I) TEZİ...................................................................................... 1528