Türk Anayasa Hukuku

AH001
Türk Anayasa Hukuku (2017 Anayasa Değişikliklerine Göre Gözden Geçirilmiş)
Prof. Dr. Ergun ÖZBUDUN 
2020/11 20. Baskı, 441 Sayfa
ISBN 978-605-050-708-9

İÇİNDEKİLER

BİRİNCİ KİTAP

TÜRKİYE’NİN ANAYASAL GELİŞMELERİ VE

TÜRKİYE CUMHURİYETİNİN TEMEL NİTELİKLERİ

BÖLÜM 1

TÜRKİYE’DE ANAYASA GELİŞMELERİNE GENEL BAKIŞ

I –Osmanlı İmparatorluğu Dönemi23

II –Millî Mücadele Dönemi25

III –Cumhuriyetin İlânı28

IV –1924 Anayasası29

1.Hükûmet Sistemi29

2.Anayasanın Sertliği30

3.Lâiklik31

4.Kamu Hürriyetleri31

5.1924 Anayasasının Uygulanması31

V –Millî Birlik Komitesi ve Geçici Anayasa Dönemi33

Seçilmiş Bibliyografya35

BÖLÜM 2

1961 ANAYASASININ TEMEL NİTELİKLERİ

I –Çoğunlukçu Demokrasi Anlayışından Çoğulcu Demokrasi

Anlayışına Geçiş37

1.Anayasanın Üstünlüğü37

2. Kuvvetler Ayrılığı-Devlet İktidarının Paylaşılması38

3. Çoğulcu Toplum Yapısının Geliştirilmesi40

II – Temel Hakların Genişletilmesi ve Güçlendirilmesi41

III –Sosyal Devlet42

IV –1961 Anayasasında Vesayetçi İzler43

V –1961 Anayasasının Uygulanması44

Seçilmiş Bibliyografya47

BÖLÜM 3

MİLLİ GÜVENLİK KONSEYİ REJİMİ VE

1982 ANAYASASININ YAPILMASI

I –Millî Güvenlik Konseyi Rejimi49

II –1961 ve 1982 Anayasalarının Yapımı Süreçlerinin

  Karşılaştırılması52

1. Benzerlikler52

2. Farklar53

Seçilmiş Bibliyografya56

BÖLÜM 4

1982 ANAYASASININ BAŞLICA ÖZELLİKLERİ

I –1982 Anayasası 1961 Anayasasına Oranla Daha

Kazüistik Bir Yöntemle Hazırlanmıştır57

II –1982 Anayasası 1961 Anayasasından Daha Katı Niteliktedir59

III –1982 Anayasası Bir «Geçiş Dönemi» Öngörmüştür59

IV –1982 Anayasası Otorite-Hürriyet Dengesinde

 Otoritenin Ağırlığını Arttırmıştır60

V –1982 Anayasası Devlet Yapısı İçinde Yürütme

       Organını Güçlendirmiştir61

VI –1982 Anayasası Siyasal Karar Alma Mekanizmalarındaki

        Tıkanıklıkları Giderici Hükümler Getirmiştir62

VII–1982 Anayasası 1961 Anayasasına Oranla Daha Az

Katılmacı Bir Demokrasi Modelini Benimsemiştir64

VIII–1982 Anayasası Vesayetçilik Anlayışını Güçlendirmiştir67

IX –1982 Anayasasının Değişiklikleri68

Seçilmiş Bibliyografya70

BÖLÜM 5

DEVLETİN TEMEL NİTELİKLERİ

I –Cumhuriyetçilik71

II –Başlangıç İlkeleri, Toplumun Huzuru, 

Millî Dayanışma ve Adalet73

III – Atatürk Milliyetçiliğine Bağlılık76

IV – Lâiklik77

(a) Resmî bir devlet dininin olmaması78

(b) Devletin bütün dinlerin mensuplarına eşit davranması79

(c) Din kurumlarıyla Devlet kurumlarının ayrılmış olması80

(d) Devlet yönetiminin din kurallarından etkilenmemesi81

(e) Türk lâiklik anlayışının kendine özgü niteliği82

V –Demokratik Devlet87

1. Millî Egemenlik ve Demokratik Devlet88

2. Serbest Seçimler89

3. Çok-Partili Siyasal Hayat92

VI –İnsan Haklarına Saygılı Devlet107

1. 1982 Anayasasının Temel Haklar Konusundaki

 Yaklaşımı107

2. Temel Hak ve Hürriyetlerin Sınırlanması109

3. Sınırlamanın Sınırları113

4. Temel Hak ve Hürriyetlerin Kötüye Kullanılamaması119

5. Temel Hak ve Hürriyetlerin Kullanılmasının

 Durdurulması121

VII – Hukuk Devleti124

1. Kavram124

2.Yürütme İşlemlerinin Yargısal Denetimi125

3.Yasama İşlemlerinin Yargısal Denetimi133

4.Yargı Bağımsızlığı133

5.Kanuni Hakim Güvencesi134

6.Ceza Sorumluluğunun İlkeleri135

7.Hukukun Genel İlkelerine Bağlılık135

VIII –Sosyal Devlet138

1. Sosyal Devletin Anlamı138

2.Devletin Ekonomik Hayata Müdahalesinin Ölçüsü141

3. Sosyal Devletin Hukukî Yöntemleri146

(a)Herkese insan haysiyetine yakışır asgarî bir

hayat düzeyi sağlamaya yönelik tedbirler146

(b)Vergi Adaleti148

(c)Kamulaştırma ve Devletleştirme148

(d)Plânlama150

(e)Sosyal Haklar151

IX –Eşitlik154

Seçilmiş Bibliyografya158

İKİNCİ KİTAP

DEVLET FONKSİYONLARI VE 

KAMU HUKUKU İŞLEMLERİ

BÖLÜM 6

KURUCU İKTİDAR: ANAYASAYI DEĞİŞTİRME SORUNU

I –Aslî Kurucu İktidar ve Tâlî Kurucu İktidar167

II –Türk Anayasalarında Anayasayı Değiştirme Sorunu168

III –Anayasa Değişikliklerinin Denetimi179

Seçilmiş Bibliyografya189

BÖLÜM 7

KUVVETLER AYRILIĞI

I –Kuvvetler Ayrılığı ve Fonksiyonlar Ayrılığı191

II –Devletin Hukukî Fonksiyonlarının Maddî Bakımdan Tasnifi194

III –Devlet Fonksiyonlarının Şeklî ve Organik Bakımdan Tasnifi196

IV – Türkiye’de 1924 ve 1961 Anayasalarında

Kuvvetler (Fonksiyonlar) Ayrılığı197

V –1982 Anayasasında Kuvvetler (Fonksiyonlar) Ayrılığı202

Seçilmiş Bibliyografya206

BÖLÜM 8

YASAMA FONKSİYONU

I – Yasama Fonksiyonunun Niteliği 207

II – Yasama Yetkisinin Genelliği ve İlkelliği (Aslîliği)211

III – Yasama Yetkisinin Devredilmezliği212

Seçilmiş Bibliyografya218

BÖLÜM 9

YASAMA İŞLEMLERİ

I –Kanun221

II –Özel Nitelikli Kanunlar224

1.Bütçe Kanunu224

2.Kesin Hesap Kanunu226

3.Milletlerarası Andlaşmaların Uygun Bulunması227

III –Parlâmento Kararları234

IV –İçtüzük239

Seçilmiş Bibliyografya245

BÖLÜM 10

YÜRÜTME FONKSİYONU VE YÜRÜTME İŞLEMLERİ

I –Yürütme Fonksiyonunun Niteliği247

II –Kanun Hükmünde Kararnameler249

III –Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi250

IV –Olağanüstü Hal Kanun Hükmünde Kararnameleri252

V –Tüzükler252

VI –Yönetmelikler253

Seçilmiş Bibliyografya254

ÜÇÜNCÜ KİTAP

CUMHURİYETİN TEMEL KURULUŞU

BİRİNCİ KISIM

YASAMA ORGANI

BÖLÜM 11

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİNİN 

KURULUŞU VE MİLLETVEKİLLERİNİN SEÇİMİ

I – Türkiye Büyük Millet Meclisinin Kuruluşu259

II – Milletvekillerinin Seçimi264

1. Seçim Sistemi264

2. Milletvekili Seçilme Yeterliği273

3. Seçim Çevreleri273

4. Seçimin Başlangıcı274

5. Adaylık274

6. Milletvekillerinin Tahsisi276

7. Gümrük kapılarında ve yurt dışında kullanılan oyların 

 değerlendirilmesi276

Seçilmiş Bibliyografya278

BÖLÜM 12

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ ÜYELERİNİN 

HUKUKÎ STATÜSÜ

I –Milletin Temsili279

II –Milletvekili Andı279

III – Türkiye Büyük Millet Meclisi Üyeliğiyle Bağdaşmayan İşler280

IV –Yasama Sorumsuzluğu281

V – Yasama Dokunulmazlığı283

VI –Üyeliğin Düşmesi286

VII –Dokunulmazlığın Kaldırılması ve Üyeliğin

Düşmesi Kararlarının Denetlenmesi287

VIII –Türkiye Büyük Millet Meclisi Üyelerinin Malî Statüleri288

Seçilmiş Bibliyografya289

BÖLÜM 13

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİNİN

GÖREV VE YETKİLERİ

I –Kanun Yapma292

II – Hükûmetin Denetlenmesi294

Seçilmiş Bibliyografya298

İKİNCİ KISIM

YÜRÜTME ORGANI

BÖLÜM 14

YÜRÜTME ORGANININ YAPISI VE CUMHURBAŞKANI

I –Genel Olarak Yürütme Organının Yapısı299

II –Cumhurbaşkanının Seçimi ve Tarafsızlığı300

III –Cumhurbaşkanının Görev ve Yetkileri308

IV –Cumhurbaşkanının Siyasal Sorumsuzluğu309

V –Cumhurbaşkanının Cezaî Sorumluluğu310

VI –Cumhurbaşkanı Yardımcıları ve Bakanlar312

 VII –Cumhurbaşkanına Vekalet313

VIII –Devlet Denetleme Kurulu313

IX –Milli Güvenlik Kurulu314

Seçilmiş Bibliyografya315

BÖLÜM 15

HÜKÛMET SİSTEMİNİN NİTELİĞİ

I –Yasama – Yürütme İlişkileri ve Hükûmet Sistemleri317

II –2017 Değişikliğinin Getirdiği Hükûmet Sistemi321

 Seçilmiş Bibliyografya324

BÖLÜM 16

OLAĞANÜSTÜ YÖNETİM USÛLLERİ

I –Kavram ve Çeşitleri327

II –Olağanüstü Hal Rejimlerinin Konusu329

III – Yargısal Denetim332

1.Olağanüstü Hal Rejiminin İlânı İşlemi

Üzerindeki Denetim333

(a)Olağanüstü hal ilânına ilişkin karar üzerindeki

 yargısal denetim333

(b)Olağanüstü hal ilânının Türkiye Büyük 

Millet Meclisince onanması kararı üzerindeki denetim334

2.Olağanüstü Hal KHK’lerinin Denetimi335

3.Olağanüstü Hal Rejimi İşlemleri Üzerindeki Denetim340

Seçilmiş Bibliyografya342

ÜÇÜNCÜ KISIM

YARGI ORGANI

BÖLÜM 17

YARGI FONKSİYONU

I –Yargı Fonksiyonunun Mahiyeti ve Özelliği343

II –Türk Anayasalarında Yargı Fonksiyonunun durumu345

III –Mahkemelerin Bağımsızlık İlkesi347

IV –Hâkimlik Teminatı348

V –Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu349

VI –Yüksek Mahkemeler358

Seçilmiş Bibliyografya360

BÖLÜM 18

ANAYASA YARGISI

I – Anayasa Yargısı Kavramı ve Tarihsel Gelişimi363

II – Anayasa Mahkemesinin Statüsü, Kuruluşu ve Görevleri368

1.Anayasa Mahkemesinin Statüsü368

2.Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu370

3.Anayasa Mahkemesinin Görevleri374

III – Anayasaya Uygunluk Denetiminin Konusu378

1.Kanunlar378

2.Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri380

3.Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü380

4.Anayasa Değişiklikleri380

5.Milletlerarası Andlaşmalar380

6.Parlâmento Kararları380

IV – Anayasaya Uygunluk Denetiminde Ölçü Normlar

 (Anayasallık Bloku)381

1.Milletlerarası Hukuk Kuralları382

2.Hukukun Genel İlkeleri385

3.Atatürk İlke ve İnkılapları385

V – Anayasaya Uygunluk Denetiminin Kapsamı387

1.Esas Bakımından Denetim387

(a) Sebep unsuru bakımından387

(b) Amaç (maksat) unsuru bakımından388

(c) Konu unsuru bakımından389

2.Şekil Bakımından Denetim391

VI – Anayasaya Uygunluk Denetiminin Şekilleri395

1.Soyut Norm Denetimi (İptal Dâvası)395

(a) Dava Açma Yetkisi395

(b) Dâva Açma Süresi397

(c) İptal Dâvası Açılmasında Usûl397

2.Somut Norm Denetimi398

(a)Niteliği ve Soyut Norm Denetiminden Farkları398

(b)Somut Norm Denetiminin Şartları399

(aa) Bakılmakta olan dâva399

(bb) Mahkeme401

(cc) Uygulanacak norm402

(dd) İddianın ciddîliği404

(c)Somut Norm Denetiminin İşleyişi405

VII –Anayasaya Uygunluk Denetiminin Sonucu ve

 Anayasa Mahkemesi Kararlarının Niteliği407

1.Kararın Kesinliği ve Bağlayıcılığı407

(a)Yokluk Kararı408

(b)Yorumlu Red Kararı411

(c)Kararların Gerekçelerinin Bağlayıcılığı Sorunu412

(d)Kararların Yasama Organı Bakımından Bağlayıcılığı413

(e)Yargılamanın Yenilenmesi414

2.Kararların Etkisi ve Niteliği415

3.Kararın Yürürlüğe Girmesi417

4.Kararın Geriye Yürümezliği418

5.Anayasa Hükümlerinin Doğrudan Doğruya Uygulanması419

VIII –Anayasaya Uygunluk Denetiminde Usûl424

IX-Anayasa Yargısı ve Yürütmenin Durdurulması425

X-Anayasa Yargısının Demokratik Meşruluğu Sorunu ve 

 Türk Anayasa Mahkemesinin Yargısal Aktivizmi428

 Seçilmiş Bibliyografya431

Kavram İndeksi437