Sigorta Hukukunda Sözleşme Özgürlüğüne Aykırı Hükümlerin İncelenmesi

Sözleşme özgürlüğü Anayasa’nın 48. ve Türk Borçlar Kanunu(TBK)’nun 26. maddesinde düzenlenmiştir. Türk Ticaret Kanunu(TTK)’nun 1451. maddesi uyarınca TTK’da hüküm bulunmayan durumlarda TBK’nın sigorta hukuku alanında geçerli olduğu belirtilmiştir. Sözleşme özgürlüğü ilkesi sözleşmeler bakımından geçerli olan temel kurallardandır. Sigorta sözleşmelerinde de TBK’nın 26. maddesi geçerlidir. Böylece sigorta hukuku alanında yapılan sözleşmelerde sözleşme özgürlüğü ilkesinin geçerli olduğu anlaşılmaktadır.

Sigorta alanı, insanlık ve medeniyetin gelişmesinde çok önemli bir yere sahiptir. Sigorta vesilesiyle insanlık, riski ve getirisi yüksek olan işlere daha rahat ve cesaretli bir şekilde girmiştir. Bununla birlikte büyük felaketlerin medeniyetlerin gelişimini tehdit ettiği zamanlarda sigortalar devreye girerek gerilemenin çok defa önüne geçmiştir. Tüm bu hususlar nazara alındığında sigortanın medeniyet ve insanlık açısından ne kadar önemli olduğu anlaşılmaktadır. 

Sigorta hukukunun gelişmesi yıllar içerisinde daha da artarak devam etmiştir. Sigorta sözleşmeleri çok yüksek menfaatleri içerebilmekte olup bu durum sigorta sözleşmesinin mahiyetinin ne kadar mühim olduğunu ortaya koymaktadır. Bununla beraber zorunlu sigortalar da düşünüldüğünde sigorta kavramı hemen herkesin hayatına girmiş bulunmaktadır. Sigorta sözleşmelerinde sözleşme özgürlüğünün incelenmesi de bu bağlamda önem arz etmektedir. Sözleşme özgürlüğü ile taraflar daha rahat sözleşme kurabilmek, hür iradeleriyle sosyal ve ticari alanlarda önemli mutabakatlara varabilmektedirler. Çalışmamızda bu konuyu seçme nedenimiz bahsedildiği şekilde sigorta hukukunun ve bu alandaki sözleşme özgürlüğünün önemini göz önünde bulundurmamızdır. Konuyu seçme, araştırma ve çalışma sürecindeki yardımları açısından değerli hocam Profesör Doktor Mahmut Yavaşi’ye teşekkürlerimi sunuyorum.

Çalışma aşamasında maddi, manevi desteğiyle her zaman yanımda olan sevgili eşim Rabia Nur Kartal’a, aileme ve değerli çalışma arkadaşlarıma teşekkürlerimi sunmayı bir borç biliyorum.  

TEŞEKKÜR

Hayat yolculuğum ve akademik serüvenim boyunca sürekli bana destek olan, zor zamanlarımda teselli edip beni daima teşvik eden, hayatımı ve ufkumu güzelleştiren, yaşamıma anlam katan sevgili eşim Rabia Nur KARTAL’a teşekkür ediyorum. Kendisinin akademik hayatındaki azmi ve şevki ile sürekli bana lisan-ı hâl ile örnek olduğu, ilim aşkını bana da aşıladığı, okumanın ve gelişmenin güzelliğini bana yaşattığı için kendisine minnettar ve müteşekkirim.

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ i

TEŞEKKÜR ii

İÇİNDEKİLER iii

ÖZET vii

ABSTRACT viii

KISALTMALAR ix

GİRİŞ 1

BİRİNCİ BÖLÜM 

SÖZLEŞME KAVRAMI VE SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜ 

1. SÖZLEŞME KAVRAMI 3

1.1. Sözleşme Kavramının Genel Çerçevesi 3

1.2. Sözleşme Kavramının Unsurları 4

1.2.1. Taraf Unsuru 4

1.2.2. Taraf İradelerinin Uyuşması Unsuru 5

1.2.3. Karşılıklılık Unsuru 6

2.SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜ 8

2.1. Sözleşme Özgürlüğünün Hukuki Temelleri 8

2.2. Sözleşme Serbestisinin Görünüm Şekilleri ve Sınırları 10

2.2.1. Sözleşme Yapıp Yapmama Özgürlüğü 11

2.2.2. Sözleşmenin Karşı Tarafını Seçme Hürriyeti 15

2.2.3. Sözleşmenin İçeriğini ve Tipini Belirleme Hürriyeti 16

2.2.4. Sözleşmenin Şeklini Belirleme Özgürlüğü 18

2.2.5. Sözleşmenin İçeriğini Değiştirme veya Sözleşmeyi Ortadan Kaldırma Hürriyeti 19

2.3. Sözleşme Özgürlüğünün Genel Sınırları Olarak TBK 27. ve TTK 1404. Maddelerin Değerlendirilmesi 20

2.4. Devletin İznine Tabi Sözleşmelerde Sözleşme Özgürlüğünün Kısıtlanması 22

2.5. Yargı Organlarının Müdahalesi ile Sözleşme Özgürlüğünün Kısıtlanması 23

3. YARGI KARARLARINDA SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜ 23

3.1. Kanunun Emredici Hükümlerine Aykırılık 24

3.2. Ahlaka Aykırılık 24

3.3. Kamu Düzenine Aykırılık 24

3.4. Başlangıçtaki İmkânsızlık Nedeniyle Konusu İmkânsız Olan Sözleşmeler 25

3.5. Genel İşlem Koşulları 25

İKİNCİ BÖLÜM 

SİGORTA HUKUKU VE SİGORTA SÖZLEŞMELERİ 

1. SİGORTA HUKUKU TARİHÇESİ 27

1.1. Dünyada Sigortanın Tarihçesi 28

1.2. Türkiye’de Sigortanın Tarihçesi 30

2. SİGORTA HUKUKUNU MEVZUATI 32

2.1. Genel Olarak Sigorta Hukuku 32

2.2. Günümüzde Türkiye’de Geçerli Sigorta Mevzuatı 33

2.2.1. Kanunlar ve Kanun Hükmünde Kararnameler 34

2.2.2. Cumhurbaşkanlığı Kararları (Eski Bakanlar Kurulu Kararları) 36

2.2.3. Yönetmelikler 37

2.2.4. Genel Şartlar 37

2.2.5. Klozlar 38

2.2.5.1. Nakliyat Klozları 38

2.2.5.2. Yangın Klozları 38

2.2.6. Genelgeler, Tebliğler, Sektör Duyuruları, Tarifeler ve Talimatlar 38

3. SİGORTA SÖZLEŞMELERİ 39

3.1. Genel Hatlarıyla Sigorta Sözleşmesi 39

3.2. Sigorta Sözleşmesinin Özellikleri 41

3.3. Sigorta Sözleşmesinin Unsurları 42

3.3.1. Sigorta Sözleşmesinin Tarafları 42

3.3.2. Sigorta Menfaati 43

3.3.3. Riziko(Tehlike) 43

3.3.4. Sigorta Bedeli (Sigorta Tazminatı – Sigorta Parası) 43

3.3.5. Prim 45

3.4. Sigorta Sözleşmelerine Hâkim Olan İlkeler 46

3.4.1. İrade Özerkliği İlkesi 46

3.4.1.1. Sözleşme Serbestisi İlkesi 46

3.4.1.2. Eşitlik İlkesi 47

3.4.1.3. Şekil Serbestisi İlkesi 47

3.4.2. Nisbîlik İlkesi 48

3.4.3. Dürüstlük İlkesi 48

3.4.4. Menfaat İlkesi 49

3.4.5. Karşılıklılık İlkesi 50

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 

SİGORTA HUKUKUNDA SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜ 

1. SİGORTA HUKUKUNDA TÜRK TİCARET KANUNU KAPSAMINDA SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜ 51

1.1. Sözleşmelerin Geçersizliği 52

1.1.1. Geçerli Olmayan Sigorta 52

1.1.2. Sigorta Menfaatinin Yokluğu 53

1.1.3. Sigorta Ettiren veya Sigortalının Kusuru 54

1.1.4. Sigorta Türlerine Göre Sözleşmenin Geçersizliği 56

1.2. Sözleşme Şartlarının Geçersizliği 57

1.2.1. Sigortacının İflası 57

1.2.2. Sigorta Sözleşmelerinde Zamanaşımı 59

1.2.3. Sigorta Ettirenin Prim Ödeme Borcu 60

1.2.4. Sigorta Türlerine Göre Sözleşme Şartlarının Geçersizliği 62

1.2.4.1. Zarar Sigortalarında 62

1.2.4.2. Can Sigortalarında 67

1.3. Sözleşmenin Bir Tarafı Aleyhine Hükümlerin Yokluğu 67

1.3.1. Sözleşmenin Yapılması Sırasında Susma 68

1.3.2. Olağan Üstü Durumlarda Fesih 69

1.3.3. Rizikoyu Taşıma Yükümlülüğü 70

1.3.4. Kısmi Tazminat Ödemesi 71

1.3.5. Primin İndirilmesi 72

1.3.6. Sözleşmede Öngörülen Yükümlülüklerin İhlal 73

1.3.7. Sigorta Türleri Açısından Sözleşmenin Bir Tarafı Aleyhine Hükümlerin Yokluğu 73

1.3.7.1. Zarar Sigortalarında 73

1.3.7.2. Can Sigortaları 75

1.4. Borçlar Kanunu Hükümlerinin Emrediciliği 78

1.5. Sözleşme Özgürlüğünü Sınırlayan Hükümlerin Uygulanma Sırası 80

2. SİGORTA HUKUKUNDA SİGORTACILIK KANUNU KAPSAMINDA SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜ 81

2.1. Sigorta Şirketleri ve Reasürans Şirketleri 81

2.2. Ruhsat 83

2.3. Sigorta Sözleşmeleri 83

2.4. Tarifeler 85

2.5. Zorunlu Sigortalar 86

2.6. Yurtdışında Yaptırılabilecek Sigortalar 88

2.7. Sigorta Sözleşmesi Kurmaya ve Sigorta Hizmeti Sunmaya Yetkili Kişiler 89

3. YARGI KARARLARI IŞIĞINDA SİGORTA HUKUKUNDA SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜ 90

SONUÇ 93

KAYNAKÇA 99

ÖZGEÇMİŞ 112

Adıgüzel, B., (2009), Sigorta Hukukunda Sözleşme Serbestisi İlkesinin Sınırlar Bakımından Türk Ticaret Kanunu ve Tasarı Hükümlerinin Karşılaştırılması, Haluk Konuralp Anısına Armağan, 2009, Ankara. 

Antalya, O. G., (2013), Borçlar Hukuku: Genel Hükümler, Beta Yayınevi, C. I, 2. bs., İstanbul.

Antalya, G., (1991), Hukuki İşlemlerin Şekle Bağlanması Gereken Noktaları, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, sayı 1-3, s. 68-73.

Antalya, O. G., (2009), Miras Hukuku, Seçkin Yayınevi, İstanbul.

Akipek, J., Akıntürk, T., Ateş Karaman, D., (2012), Türk Medeni Hukuku Başlangıç Hükümleri Kişiler Hukuku, Beta Yayınları, İstanbul.

Akyol, Ş., (2008), Tam Üçüncü Şahıs Lehine Sözleşme, Vedat Kitapçılık, İstanbul.

Altaş, H., (1998), Şekle Aykırılığın Olumsuz Sonuçlarının Düzeltilmesi, Yetkin Yayınları, Ankara.

Aral, V., (1982-1983), Hukukta İrade Özgürlüğü, İÜHFM, C. 48, S. 1-4, s. 249-251.

Arat, A., Sözleşmenin Değişen Şartlara Uyarlanması, Seçkin Yayınları, Ankara.

Arkan, S., (1983), Yeni Karayolları Trafik Kanununun Sigorta ve Garanti Fonuna İlişkin Hükümleri Üzerine Bir İnceleme, Sigorta Hukuku Dergisi, C.1 (1983), S. 3-4, s. 255 vd.

Arsebük, E., (1937), Türk Kanunları Bakımından Borçlar Hukukunun Umumi Esasları I, Recep Ulusoğlu Basımevi, Ankara.

Arseven, H., (2011), Sigortanın Tarihçesi ve Geri Kalmışlığımızın Sebepleri, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası , 43 (1-4).

Arseven H., (1991), Sigorta Hukuku, Beta Yayınları, İstanbul.

Atamer, K., (2005), Sigorta Sözleşmeleri Uyuşmazlıklarında Uygulanacak Hükümler, Türkiye’de Sigorta Hukukunun Sorunları ve Geleceği, Sempozyum, 19-20 Kasım 2004, Ankara, s.114.

Ateş, D., (2007), Borçlar Hukuku Sözleşmelerinde Genel Ahlaka Aykırılık, Ankara Üniversitesi, Doktora Tezi.

Ateş, D., (2007), Sözleşme Özgürlüğü Yönünden Dürüstlük Kuralları, TBB Dergisi, S. 72, s.75.

Ateş, M. (2014), Rekabet Hukukundaki “Anlaşma” Ve Borçlar Hukukundaki “Sözleşme” Kavramları Üzerine, Ankara Barosu Fikri Mülkiyet ve Rekabet Hukuku Dergisi, Sayı 1, s. 88.

Ayan, M., (2013), Borçlar Hukuku (Genel Hükümler), Mimoza Yayıncılık, 8. bs., Konya.

Ayan, M., (2014), Miras Hukuku, Mimoza Yayıncılık , 7. bs., Konya.

Aydoğdu, M., Kahveci, N., (2014), Türk Borçlar Hukuku: Özel Borç İlişkileri, Adalet Yayınevi, 2. bs., Ankara.

Ayhan, R., Çağlar, H.,, Özdamar, M., (2019), Sigorta Hukuku Ders Kitabı, Yetkin Yayınları, 2. bs., Ankara.

Ayli, A., (2006), Sigorta Ettirenin Sözleşmenin Kuruluşundaki İhbar Yükümlülüğüne İlişkin Hükümlerin Türk Ticaret Kanunu Çerçevesinde Yeniden Değerlendirilmesi, Prof. Dr. Hüseyin Hatemi’ye Armağan, Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, İstanbul, s. 204-231.

Ayrancı, H., (2003), Sözleşme Koruma Zorunluluğu, AÜFHD, C. 52, S. 3, s. 229-252.

Ayrancı, H., (2006), Ön Sözleşme, Yetkin Yayınları, Ankara.

Bahtiyar, M., (1997), Sigorta Poliçesi Genel Koşullar, Batider, C. XIX, S. 2, s.99.

Baş Süzel, E., (2018), Tüketici Hukukunda Sözleşme Kurma Zorunluluğu, Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 13, s. 167.

Başalp, N., (2011), Sözleşme Özgürlüğünün Sözleşme Adaletinin Sağlanması Amacıyla Hâkimin Müdahalesi Yoluyla Korunması: İçerik Denetiminin Hukuki Temelleri Hakkında Bazı Değerlendirmeler, Prof. Dr. Şener Akyol’a Armağan, İstanbul.

Başpınar, V., (1998), Borç Sözleşmelerinin Kısmi Butlanı, Ankara Üniversitesi, Doktora Tezi.

Başpınar, V., (1998), Borç Sözleşmelerinin Kısmi Butlanı, Banka ve Ticaret  Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara. 

Belbez, H., (1944), Akitlerde Sükûtun Ehemmiyeti, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, s. 216.

Bilgen, M., (2017), Öğreti ve Uygulamada Sigorta Hukuku, Adalet Yayınevi, Ankara.

Bilgili, F., Demirkapı, E., (2020), Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Bursa, Dora Yayınevi, s. 40.

Bozer, A., (1981), Sigorta Hukuku, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara.

Can, M., (2007), Sigorta Hukuku Ders Kitabı, Adalet Yayınevi, Ankara.

Can, M., (2004), Birden Çok Sigorta, İmaj Yayınevi, Ankara.

Çeker, M., (2003), Yargıtay Kararları Işığında Sigorta Hukuku, Karahan Yayınları, Adana.

Çeker, M., (2013), 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na göre Sigorta Hukuku, Karahan Kitabevi, Adana, 8 bs., s. 77.

Bozer, A., (2007), Sigorta Hukuku, Genel Hükümler-Bazı Sigorta Türleri, Banka ve Ticaret  Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara.

Doğan, G., (2005), Ön Sözleşme (Sözleşme Yapma Vaadi), Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.

Dural, M., Öğüz, T., (2009), Türk Özel Hukuku (Kişiler Hukuku), Tercih Kitabevi, İstanbul.

Dural, M., Öz, M. T., (2015), Türk Özel Hukuku (Miras Hukuku), Filiz Kitabevi, 8. bs., İstanbul.

Dural, M., Sarı, S., (2013), Türk Özel Hukuku C. 1: Temel Kavramlar ve Medeni Kanunun Başlangıç Hükümleri, Filiz Kitabevi, 8. bs., İstanbul.

Ercoşkun Şenol, K., (2016), Sözleşmenin İçeriğini Belirleme Özgürlüğü ve Bunun Genel Sınırı: TBK m. 27, İÜHFM C. LXXIV, S. 2, s. 709-737.

Eren, F., (2016), Borçlar Hukuku: Genel Hükümler, Yetkin Yayınevi, Ankara.

Eren, F., (2011), Mülkiyet Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara.

Erman, H., (1973), Borçlar Hukukunda Akit Serbestisi ve Genel Olarak Sınırlamaları, İÜHFM, C. 38, S. 1-4, s. 502.

Erzurumluoğlu, E., (2013), Sözleşmeler Hukuku (Özel Borç İlişkileri), Yetkin Yayınları, 3. bs., Ankara.

Esener, T., Güven, K., (2008), Eşya Hukuku, Yetkin Yayınları, 4. bs., Ankara.

Gözler, K., (2019), Türk Anayasa Hukuku, Ekin Yayınevi, Bursa.

Gümüş, A., (2012), Borçlar Hukuku: Özel Hükümler, Filiz Kitabevi, C. 1, İstanbul.

Hatemi, H., (2005), Gerçek Kişiler Hukuku, Vedat Kitabevi, İstanbul.

Hatemi, H., Oğuztürk Kalkan B., (2013), Kişiler Hukuku, Vedat Kitapçılık, İstanbul.

Hatemi, H., Gökyayla, E., (2011), Borçlar Hukuku Genel Bölüm, Vedat Kitapçılık, İstanbul.

İmre, Z., Erman, H., (2015), Miras Hukuku, Der Yayınları, 11. bs., İstanbul.

İnan, A. N., Ertaş, Ş., Albaş, H., (2012), Türk Medeni Kanunu: Miras Hukuku, Seçkin Yayıncılık, 8. bs., Ankara.

Kabukçuoğlu, D. F., (1993), Borçlar Hukuku Yönünden Sigorta Sözleşmeleri, Gazi Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi.

Kabukçuoğlu, D. F., (2005), Mukayeseli Hukukta ve Uygulamada Hayat Sigortası, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara.

Kaplan, İ., (2007), Hakimin Sözleşmeye Müdahalesi, Yetkin Yayınevi, 2. bs., Ankara.

Karayalçın, Y, (1984), Taşıma Sigortalarında ALL Risks Klozu, Sorumluluk ve Sigorta Hukuku Bakımından Eşya Taşımacılığı Sempozyumu, Bildiriler-Tartışmalar, İstanbul, s.205.

Karasu, R., (2015), 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun Sorumluluk Sigortalarına İlişkin Hükümlerinin Değerlendirilmesi, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Özel Sayı Cilt 2, s. 705.

Karasu, R., (2016), Karayolları Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası(Trafik Sigortası), Yetkin Yayınları, Ankara.

Kayıhan Ş., Günergök Ö., (2020), Türk Özel Sigorta Hukuku Dersleri, Umuttepe Yayınları, B. 5, İstanbul.

Kender, R., (1973), Mukayeseli Sigorta Hukukunda Trafik Kazalarından Zarar Görenlerin Korunması için Tesis Edilen "Garanti Fonu", İstanbul Barosu Dergisi, C. 47, s. 3-4.

Kender, R., (2006), Sigorta Sözleşmesinin Tanımı ve Kurulması(TTK Tasarısı Hükümlerinin Değerlendirilmesi İle) , Doç. Dr. Mehmet Somer’e Armağan, İstanbul, s. 525 vd.

Kender R., (2015), Türkiye’de Hususi Sigorta Hukuku, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul.

Kender, R., (2017), Türkiye’de Hususi Sigorta Hukuku, On İki Levha Yayıncılık, 16. bs, İstanbul. 

Kocaağa K., (2008), Sözleşmenin Kurulabilmesi için Tarafların İrade Beyanları Arasındaki Uygunluğun Kapsamında Yer Alması Gereken Noktalar, TBB Dergisi, Sayı 79, s. 73.

Kocabaş, G., (2016), Üçüncü Kişi Yararına Sözleşmede Yararlananın Edimi Ret Hakkı, Cevdet Yavuz’a Armağan, s.1797.

Kocayusufpaşaoğlu, N., (2014), Borçlar Hukukuna Giriş, Hukuki İşlem, Sözleşme, 5. bs., İstanbul.

Kılıçoğlu, A. M., (2012), Miras Hukuku, Turhan Kitabevi, 4. bs., Ankara.

Kılıçoğlu, A. M., (2013), Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Turhan Kitabevi, Ankara.

Kırkbeşoğlu, N., (2011), Türk Özel Hukukunda Kısmi Hükümsüzlük, İstanbul Üniversitesi, Doktora Tezi.

Kubilay, H., (2005), Türk Ticaret Kanunu Tasarısının Sigorta Hukuku Bölümünün Değerlendirilmesi, Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.II, S.1, İstanbul  s.574.

Kurşat, Z., (2008), Paylı Mülkiyetin Sona Ermesi, Arıkan Yayıncılık, İstanbul.

Küçükyalçın, A, (2004), Karşılaştırmalı Hukukta Sözleşme Özgürlüğünün Sınırlandırılması, AÜHFD, C. 53, S. 4, s. 101.

Memiş, T., (2003), Türk Ticaret Kanunu’nun 1264’üncü Maddesinin Kapsamı ile İlgili Yargıtay Kararları ve Değerlendirilmesi, C. 7, S. 1-2, AÜEHFD.

Memiş, T., (2008),  Türk Ticaret Kanunu Tasarısı Toplantıları, I-II-III, Türk Barolar Birliği Yayınları, s. 260-263.

Nomer, H. N., (2015), Borçlar Hukuku: Genel Hükümler, Beta Yayınları, 14. bs., İstanbul.

Nomer, E.Y., (2000), Trafik Sigortasında Garanti Fonu, Beta Basım Yayın, İstanbul.

Oğuzman, K., Seliçi, Ö., Oktay Özdemir, S., (2011), Eşya Hukuku, Filiz Kitabevi, İstanbul.

Oğuzman, K., Barlas, N., (2013), Medeni Hukuk, Vedat Kitapçılık, 19. bs., İstanbul.

Oğuzman, K., Öz M. T., (2015), Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Turhan Yayınevi, C. 1, 13. bs., İstanbul.

Oğuzman, K., Seliçi Ö., (2018), Kişiler Hukuku (Gerçek ve Tüzel Kişiler), Filiz Kitabevi, İstanbul. 

Oktay, S., (2011), İsimsiz Sözleşmelerin Geçerliliği, Yorumu ve Boşluklarının Tamamlanması, İÜHFM, C. 55, S. 1-2, s. 263-296.

Öztan, B., (2014), Miras Hukuku, Yetkin Yayınları, 6. bs., Ankara.

Öztürk, B., (2009), Fransız ve Türk Hukukunda İdarenin Düzenleme Yetkisinin Kapsamı, Yetkin Yayınları, Ankara.

Özsunay, E., (1982), Medeni Hukukumuzda Tüzel Kişiler, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.

Reisoğlu, S. (2012), Türk Borçlar Hukuku: Genel Hükümler, Beta Yayınevi, 23. bs., İstanbul.

Sarı, S., (2004), Vekâlet Sözleşmesinin Tek Taraflı Olarak Sona Erdirilmesi, Beşir Kitabevi, İstanbul.

Sarıca, R., (1943), Türkiye’de İcra Uzvunun Tanzim Salahiyeti, Türk Hukuk Kurumu Yayınları, İstanbul.

Seyhan, İ., (2001), Sigorta Sözleşmelerinin Konusu, Yetkin Yayınları, Ankara.

Serozan, R., (2005), Borçlar Hukuku Özel Bölüm, On İki Levha Yayıncılık, 2. bs., İstanbul.

Serozan, R., (2011), Medeni Hukuk Genel Bölüm Kişiler Hukuku, Vedat Kitapçılık, İstanbul.

Serozan, R., Engin, B. İ., (2014), Miras Hukuku, Seçkin Yayınevi, 4. bs., Ankara.

Sirmen, L., (1972), Modern Hukukta Sözleşme Kavramı ve Türk Hukuku, H. Cahit Oğuzoğlu'na Armağan, Ankara.

Sirmen, L., (2014), Eşya Hukuku, Yetkin Yayınları, 2. bs., Ankara.

Sulu, M., (2017), Rekabet Yasağı Sözleşmeleri, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi , 22 (1) , s.583.

Şenocak, K., (2005), Sigortaya İlişkin Hükümler, Türk Ticaret Kanunu Tasarısı Konferans Bildiriler-Tartışmalar, 13-14 Mayıs 2005, BTHE, Ankara, s. 149.

Tandoğan, H., (2008), Borçlar Hukuku: Özel Borç İlişkileri, C. 1/ 1, 6. bs., İstanbul.

Tanör, B., Yüzbaşıoğlu, N., (2016), 1982 Anayasasına göre Türk Anaya Hukuku, Beta Yayınları, İstanbul.

Tekinay, S. S., Akman, S., Burcuoğlu, H., Altop, A., (1993), Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Filiz Kitabevi, 7. bs., İstanbul.

Ünan, S., (1998), Hayat Sigortası Sözleşmesi, Seçkin Yayıncılık, İstanbul.

Ünan, S., (2006), Türk Ticaret Kanunu Tasarısının Prim Ödeme Borcuna İlişkin Bazı Yanlış Tercihleri, Sigorta Araştırma Dergisi, Temmuz, s.26.

Ünan, S., (2016), Türk Ticaret Kanunu Şerhi Altıncı Kitap Sigorta Hukuku, C. 1, On İki Levha Yayınları, İstanbul.

Yavaşi, M., (2019), Kara Taşıtları Sigortaları, Yetkin Yayınları, Ankara.

Yavuz, C., Acar, F., Özen, B., (2014), Türk Borçlar Hukuku: Özel Hükümler, Beta Yayıncılık, 9. bs., İstanbul.

Yazıcıoğlu E., (2010), Sigorta ve Reasürans Şirketlerinde Faaliyet Alanı Sınırlaması(Başka İşle İştigal Yasağı) , Prof. Dr. Rona Serozan’a Armağan, İstanbul, s. 1813 vd.

Yazıcıoğlu, E., Şeker Öğüz, Z., (2019), Sigorta Hukuku, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul.

Zevkliler, A., Gökyayla, E., (2014), Borçlar Hukuku: Özel Borç İlişkileri, Turhan Kitabevi, 14. bs., Ankara.

Kararlar

YHGK. 1981/11-34 E. 1882/870 K.

YHGK. 2003/4-693 E., 2003/740 K.

YHGK. 2017/13-2850 E. 2019/154 K. 

YHGK. 2017/13-576 E., 2019/1022 K.

Y. 3. H.D., 2015/7901 E., 2016/4120 K.

Y. 11. H.D., 2019/4752 E., 2020/3249 K.

Y. 11. H.D., 2003/3979E. 2003/10988 K. 

Y. 11. H.D., 2017/4693 E. 2019/1538 K. 

Y. 11. H.D., 2017/910 E. 2018/6620 K. 

Y. 11. H.D., 2016/53 E., 2016/3264 K. 

Y. 11. H.D., 2015/91154 E., 2016/2703 K.

Y. 11. H.D., 2019/4752 E., 2020/3249 K. 

Y. 13. H.D., 2018/2556 E. 2019/9872 K. 

Y. 14. H.D., 2006/14208 E. 2007/1296 K. 

Y. 15. H.D., 2019/2133 E., 2019/4456 K. 

Y. 17. H.D., 2018/4400 E., 2020/5343 K.

Y. 20. H.D., 2015/6341 E. 2017/2930 K. 

Y. 23. H.D., 2015/6532 E. 2017/423 K. 

İnternet Kaynakları

https://www.tsb.org.tr/sigortanin-tarihi.aspx?pageID=438

https://www.tsb.org.tr/turkiyede-sigortacilik.aspx?pageID=439